Όσο κι αν ακούγονται γκρίνιες ότι δεν ήταν μια καλή μουσική χρονιά διεθνώς (και δεν ήταν), στην Ελλάδα τα πράγματα φαίνεται ότι έχουν αρχίσει να αλλάζουν, και μάλιστα εντυπωσιακά. Το 2008 κυκλοφόρησαν εξαιρετικοί δίσκοι -πάρα πολλοί, τόσο πολλοί που είναι δύσκολο πια να τους παρακολουθήσεις- που άρχισαν να περνούν σε ευρύτερο κοινό, να κάνουν πωλήσεις αδιανόητες μέχρι πριν από μερικά χρόνια, τα live Ελλήνων καλλιτεχνών να κάνουν sold out. Η περίπτωση της Monika δεν ήταν η μοναδική, ήταν όμως το μεγαλύτερο breakthrough των τελευταίων χρόνων και η απόδειξη ότι το κοινό έχει τη διάθεση να στηρίξει τα καλά πράγματα. Αρκεί να τα γνωρίσει.

Εκτός Ελλάδας, τα άλμπουμ που ξεχώρισαν και υπάρχουν στις περισσότερες λίστες και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού είναι λίγο πολύ προβλέψιμα. Στην Αμερική το hip hop εξακολουθεί να πουλάει περισσότερο από ο,τιδήποτε (μόνο ο Lil Wayne πούλησε 2,7 εκατομμύρια αντίτυπα), οι TV On The Radio έκαναν μια πολύ δυναμική επιστροφή, ενώ εξαιρετικά άλμπουμ κυκλοφόρησαν και οι Fleet Foxes, MGMT, Deerhunter, Bon Iver, Vampire Weekend, Beck, Hercules and Love Affair, η Santogold, η Erykah Badu. Παρόλο που είναι πολύ λεπτή πια η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στο mainstream και το underground, τα «υπόγεια», αλλόκοτα πράγματα είναι η κινητήρια δύναμη και δείχνουν τις νέες τάσεις ή αυτά που έρχονται. Το 2008 άρχισε να φαίνεται η επίδραση του Ariel Pink σε μια ολόκληρη φουρνιά μουσικών που υιοθέτησαν τον ήχο του και το new wave με τα υπόκωφα φωνητικά ξανάρθε στην επιφάνεια, ο ήχος του 8-bit και των βιντεοπαιχνιδιών κάνουν το hip hop περισσότερο πειραματικό και πιο ενδιαφέρον, το auto-tune έκανε τα «πειραγμένα» φωνητικά μόδα, τα mix με τα αμέτρητα samples ορίζουν τη νέα pop και κάνουν τον Girl Talk σταρ. Η κουλτούρα του DIY γιγαντώνεται και όσο κι αν έχει αρχίσει να κουράζει εξακολουθεί να δίνει καταπληκτικά δείγματα. Στην Αγγλία η pop καλά κρατεί, από την Duffy και την Adelle μέχρι τους Glasvegas και τους Last Shadow Puppets. Οι Kings of Leon, οι Fuck Buttons, οι Elbow ήταν από τους καλλιτέχνες που άρεσαν πολύ, ενώ οι Portishead επέστρεψαν μετά από 10 χρόνια με ένα άλμπουμ που λατρεύτηκε και μισήθηκε. Ο ήχος που βγήκε από τα club και επηρέασε αρκετά τα νέα υβρίδια ήταν το λαϊκό «του δρόμου» grime, το dancehall και το ragga που μαζί με το συγγενές τους dubstep κυριάρχησε και πέρα από τα χορευτικά άλμπουμ. Οι Dusk & Blackdown έφτιαξαν ένα πάτσγουορκ ήχων από τις γειτονιές του νοτιοανατολικού Λονδίνου και ο Bug έκανε mainstream την υποκουλτούρα του δρόμου. Ασχέτως αισθητικής, ήταν ένα άλμπουμ που συμπύκνωνε σε 12 κομμάτια όλους τους υπόγειους ήχους των τελευταίων 15 χρόνων. Τα νέα πράγματα που έρχονται είναι ακόμα πιο συναρπαστικά, με την Hyperdub και τη Warp να υπόσχονται εκπλήξεις, τον ήχο του Σοβέτο να περνάει στην Ευρώπη και τη νέα γενιά μουσικών να κάνει θαύματα με τα πιο απλά μέσα. Η χορευτική μουσική βρίσκεται σε τεράστια άνθηση και είναι ένα από τα λίγα είδη που πουλάνε...

Η τάση: 8-bit και auto-tune

Ξαφνικά ο ήχος των 8-bit synths και τα bleeps πέρασαν στη νέα γενιά hip hoppers που δεν κάνουν ακριβώς hip hop, αλλά ένα μείγμα ηλεκτρονικών ήχων και κοφτών beat. Με μια απλή επέμβαση το Nintento έγινε μουσικό όργανο, ο Flying Lotus, ο Ras G, ο Rustie, ο Hudson Mohawke, ο Harmonic 313, ο Zomby έφτιαξαν μουσική που ναι μεν δεν είναι καινούργια ακριβώς, είναι όμως ό,τι πιο φρέσκο κυκλοφορεί αυτήν τη στιγμή και το 2009 οι κυκλοφορίες θα γίνουν αμέτρητες. Στο μεταξύ στην Αμερική οι παρλάτες του rap περνούν σε δεύτερη μοίρα, όλοι αρχίζουν να τραγουδάνε παραμορφώνοντας τη φωνή τους μέσα απ’ το Auto-tune (μια συσκευή που αλλάζει τον τόνο και τον διορθώνει), ο Kanye West με το «Love Breakdown» απόκτησε ένα μεγαχίτ, ο R Kelly επίσης, ο T-Pain με το «Can’t Explain It» «έλιωσε» τη φωνή του και ακούγεται σαν cyborg. Μπορεί να το έχουν παρακάνει, αλλά είναι σχεδόν εθιστικό…

BEST OF 2008

BEST LIVES
FREE IS THE FUTURE

Πάρα πολλές συναυλίες, αμέτρητες, κάποιες εβδομάδες δεν ήξερες τι να επιλέξεις. Το κακό είναι ότι γενικά είναι οι πιο ακριβές στην Ευρώπη, το καλό ότι γίνονται πράγματα. Το κοινό έχει δυσκολέψει στις επιλογές του. Αυτό που ψάχνεται δεν βγαίνει εύκολα πια από το σπίτι, δεν έχει και λεφτά, οι πολλοί τρέχουν στα μεγάλα θεάματα και βγάζουν τα απωθημένα χρόνων (δες Madonna). Τα φεστιβάλ πήγαν καλά και μακάρι να κάνουν περισσότερο τολμηρές επιλογές, οι δωρεάν βραδιές αυξάνονται κι αυτή μάλλον είναι η μόνη λύση για τις μέρες της κρίσης. Οι πρώτες LifΟ Nights στο Bios είχαν πολύ μεγάλη επιτυχία και στη νέα χρονιά θα γίνουν ακόμα περισσότερες, οι Στέρεο Νόβα έκαναν μια επανένωση στο πάρτι της LifΟ με 13.000 άτομα, οι εμφανίσεις των Distance, John Maus και Matt Elliott ήταν ανάμεσα στις καλύτερες της χρονιάς. Με τυχαία ταξινόμηση, ξεχώρισαν επίσης οι βραδιές με τους: Animal Collective, P.J. Harvey, Bjork, Sharon Jones & Dap Kings, Pinch στο Synch, Chris Corsano & Family Battle Snake, Ornette Coleman, Herby Hancock, Leonard Cohen.

BEST LOCAL
IN AND OUT

Δεν θυμάμαι άλλη χρονιά που να είχε τόσο πολλούς καλούς δίσκους ελληνικής παραγωγής. Οι 5 που ξεχώρισαν για διάφορους λόγους που δεν μπορούν να αναλυθούν σε τρεις γραμμές είναι χωρίς σειρά: Monika-Avatar, Sugahspank!-The Incredible, The Invisible, Φανταστικοί Ήχοι-Κυρίαρχοι του Σύμπαντος, Mary & The Boy-Timemachine, Coti-Dunung. Το επίπεδο των κυκλοφοριών έχει ανέβει πολύ και υπάρχει πια μεγάλη γκάμα ήχων - μένει πια να αρχίσουν να βγαίνουν κι εκτός συνόρων. Αυτοί που έχουν αρχίσει εδώ και χρόνια να κάνουν «διεθνή καριέρα» είναι οι DJs και οι «ηλεκτρονικοί» που ταξιδεύουν συχνά έξω, κάνουν remix σε γνωστά ονόματα (δες την περίπτωση Nteibint που κυκλοφόρησε στη Warp), κυκλοφορούν δίσκους σε ξένες εταιρείες, υπάρχουν ελληνικές εταιρείες που έχουν αποκτήσει credibility και καλή διανομή. Η Klik και η Creative Space, ο Spyweirdos, ο Βελιώτης, ο Γρίβας, ο Ekelon, ο Leo Segka παίρνουν πολύ καλές κριτικές.

BEST BLOGS
SHARITY FOR ALL

Ξαφνικά το Ίντερνετ γέμισε με δωρεάν μουσική. Όχι από τα p2p, αλλά από blog που ανεβάζουν ολόκληρα άλμπουμ πριν ακόμα κυκλοφορήσουν. Το rapidshare και το mediafire πήραν φωτιά, τα blog γίνονται όλο και πιο ειδικά, ακόμα πιο ακραία, ακόμα πιο πειραματικά, προσφέρουν ό,τι μπορεί να διανοηθεί κανείς και οι μουσικόφιλοι ξημεροβραδιάζονται ψάχνοντας. Να δούμε τι θα γίνει στο τέλος με τόση μουσική που κανείς δεν έχει χρόνο να ακούσει...

THE TOP TEN ALBUMS

1 Flying Lotus
Los Angeles

Ο ήχος και τα κόλπα στην παραγωγή που άφησε πίσω του ο J Dilla ως παρακαταθήκη βρήκαν τον ιδανικό συνεχιστή στο πρόσωπο του Steven Ellison (aka Flying Lotus). Ο FlyLo είναι σπουδαίος (και περιζήτητος πια) παραγωγός και στο δεύτερο άλμπουμ του κατάφερε να επανεφεύρει τον εαυτό του, να κάνει τάση τον ήχο από τα 8-bit synths και με σύντομα, κοφτερά σαν ξυράφι beat και με ήχους από βιντεοπαιχνίδια να αποστασιοποιηθεί μουσικά από την υπόλοιπη hip hop σκηνή του L.A. Στα φουτουριστικά beat του Los Angeles ο Aphex Twin συναντάει τον Madlib, οι jazz ενορχηστρώσεις κρύβονται πίσω από drum breaks και σπασμένους ρυθμούς που συνεχώς αποδομούνται και στολίζονται με γυναικεία φωνητικά και κλειστοφοβικές, συμπυκνωμένες μελωδίες αναλογικής μοναξιάς. Ένα αριστούργημα.

2 The Advisory Circle
Other Channels

Είναι εντυπωσιακή η εξέλιξη του Jon Brooks που πριν από μερικά χρόνια υπόγραφε ως «King of Woolworths» και ο τρόπος που πέρασε από την pop σε ένα μουσικό «είδος» που χαρακτηρίζει τις κυκλοφορίες της Ghost Box, μοναδικό και περισσότερο «αγγλικό» από οτιδήποτε κυκλοφορεί σήμερα. Νοσταλγικές ηχητικές βινιέτες δημιουργημένες από αναλογικά συνθεσάιζερ, φωνές και ήχοι από ραδιοφωνικά αρχεία και παλιές ταινίες, στοιχειωμένες μελωδίες που σε κάθε ακρόαση σού αποκαλύπτονται κρυμμένες πίσω από στρώματα distortion. Σαν να κοιτάζεις παλιές φωτογραφίες μέσα από έναν παραμορφωτικό φακό.

3 The Bug
London Zoo

Μια ρεαλιστικότατη καταγραφή του χορευτικού ήχου του σημερινού Λονδίνου, σχεδόν ωμά, με το dancehall και το ragga του δρόμου να γίνονται ο καμβάς για να απλωθούν πάνω του πολιτικοί στίχοι, επαναστατικά συνθήματα και οργή μέσα από ένα ιδιόρρυθμο, σαρκαστικό χιούμορ. Το London Zoo είναι πολύ περισσότερα από ένας χορευτικός δίσκος, οι στίχοι τσακίζουν, το ερώτημα που πλανάται «πώς φτάσαμε ως εδώ και πού πάμε τώρα» είναι μια κραυγή απόγνωσης που ταιριάζει ιδανικά με τα σημεία των καιρών, το «Poison Dart» είναι ο νέος ύμνος μιας γενιάς που ζει σε κατάσταση λανθάνουσας επανάστασης.

4 The Caretaker
Persistent Repetition of Phrases

Η λατρεία του Caretaker για τους παλιούς δίσκους 78 στροφών και τις δεκαετίες ‘30-‘50 γίνεται η αφορμή για να δημιουργήσει ένα ψηφιακό αριστούργημα γεμάτο τριξίματα από καταστραμμένα βινύλια, τον ήχο του πιάνου και στοιχειωμένες αναμνήσεις μέσα σε ένα σύννεφο ασάφειας και παραμορφώσεων, σαν τις «επίμονα επαναλαμβανόμενες φράσεις» που υποδεικνύει ο τίτλος του αναφερόμενος στα συμπτώματα του Alzheimer. Κάποιες στιγμές ανατριχιαστικό.

5 U.S. Girls
Introducing...

Μια πιτσιρίκα που διασκευάζει Kinks και Bruce Springsteen με πειραματική διάθεση, με έναν αφοπλιστικά απλό τρόπο, ακολουθώντας το γνωμικό του Αϊνστάιν: «Διατηρείτε τα πράγματα απλά. Όσο πιο απλά γίνεται, αλλά όχι πιο απλά». Η Megan Uremovich χτίζει μελωδίες πίσω από ένα χάος θορύβου και αυτοσχεδιαστικών ήχων που θυμίζουν τις Cocorosie και κάνει τις περισσότερες τραγουδοποιούς της γενιάς της να ακούγονται τουλάχιστον βαρετές.

6Portishead
Third

Δεν απομακρύνθηκαν πολύ απ' τον ήχο που τους καθιέρωσε και τους έκανε τους εκπροσώπους ενός άκρατου μελοδραματισμού, προχώρησαν όμως, έβαλαν στοιχεία Krautrock και τα ρυθμικά ξεσπάσματα των Silver Apples, κατορθώνοντας να μεταφέρουν τα συναισθηματικά αδιέξοδα και τα σκοτάδια απαράλλαχτα δέκα χρόνια μετά. Σπουδαίο γκρουπ, σπουδαίο άλμπουμ.

7 Ras G
Ghetto Sci-Fi

Το πρώτο ολοκληρωμένο άλμπουμ του πληθωρικού παραγωγού από το L.A. καταφέρνει σε 27 μόλις λεπτά και σε 12 ολιγόλεπτα instrumental κομμάτια να αποτίσει φόρο τιμής στην ιστορία της μαύρης μουσικής. Ιντερλούδια ακατέργαστης φουτουριστικής pop με έντονες μπασογραμμές και κοφτούς ρυθμούς, με στοιχεία free-jazz, afrobeat και με στοιχεία ψυχεδέλειας. Φρέσκος ήχος, με μέλλον.

8 Gang Gang Dance
Saint Dympnha

Από τα πρώτα «κυλαριστά» bleep της έναρξης μέχρι τους tribal χαλαρούς ρυθμούς του τέλους είναι ένας απολαυστικός μοντέρνας, χορευτικής pop που υπόβοσκε τα τελευταία χρόνια στο νεοϋορκέζικο underground. Εκστατικά beat, ηλεκτρονικοί ήχοι με ‘80s χρώμα που φλερτάρουν περισσότερο από οτιδήποτε άλλο με το παρόν, πνιγμένα φωνητικά που θυμίζουν τη M.I.A. και περάσματα grime στον πιο προσιτό δίσκο τους. Ένα pop διαμάντι.

9 Diplo vs Santogold
Top Ranking Mixtape

Αν η Santogold κατάφερε να γίνει η καινούργια εκπρόσωπος των «επαναστατημένων» pop κορασίδων με το post-punk ύφος της και να προκαλέσει αίσθηση ακόμα και στο κοινό με τα πιο mainstream γούστα, εδώ μαζί με τον Diplo μεγαλουργούν, φτιάχνοντας ένα απίθανο mixtape. Ξαναδουλεύουν τα κομμάτια της, προσθέτουν φωνητικά πάνω σε μελωδίες άλλων, διασκευάζουν hit και ανάμεσά τους προσθέτουν στιγμές της pop ιστορίας. Αν το άλμπουμ της άξιζε μία φορά, αυτό αξίζει δέκα.

10 Gary War
New Raytheonport LP

Ο Ariel Pink μπορεί να επαναλαμβάνει την τελευταία τριετία τη γνωστή μανιέρα του, κατάφερε, παρ' όλα αυτά, να γίνει το σημείο αναφοράς για ένα σωρό καλλιτέχνες που συνεχίζουν τον «ήχο» του. Ο Gary War παίζει με lo-fi synths και φτιάχνει ένα μείγμα από τρυφερά φωνητικά χαμένα πίσω από κακοφωνίες και παραμορφωτές και τσαμπουκαλεμένο post punk/newwave που αναβιώνουν μια ολόκληρη εποχή.