Το Αγόρι και ο Ερωδιός είναι η τρανή και συγκινητική απόδειξη του πόσο απαραίτητη είναι η χρήση κινουμένων σχεδίων έναντι του live action ως καλλιτεχνική προσέγγιση. Από το συνταρακτικό ξεκίνημα με τον βομβαρδισμό του Τόκιο στην αυλαία του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου ως την πολυκύμαντη οδύσσεια του 11χρονου Μαχίτο, που μετακομίζει με τον πατέρα του και τη μητριά του (που τυχαίνει να είναι η μικρότερη αδελφή της μητέρας που έχασε με τραγικό τρόπο) στον πύργο του αδελφού του παππού του και παλεύει με τους ζωντανούς και τα πνεύματα σε έναν κόσμο επικίνδυνο και ομιχλώδη, η επική περιπέτεια ενηλικίωσης του Χαγιάο Μιγιαζάκι είναι μια συνεχής αφύπνιση των αισθήσεων, ένας ύμνος στον παραδοσιακό σχεδιασμό και βέβαια επιβεβαίωση πως το animation, στα καλύτερά του, ξεχειλίζει από δημιουργικότητα και φαντασία, ενίοτε ζημιώνοντας την πλοκή. Το Ταξίδι στη Χώρα των Θαυμάτων παραμένει το ανυπέρβλητο αριστούργημά του, ένα μάθημα οικονομίας και εκτυφλωτικής υπέρβασης, ενώ εδώ η αφήγηση σκορπίζεται σε κατευθύνσεις που δεν ενώνονται σε ένα πειστικό, συνεκτικό σύνολο.

 

Ακόμη κι έτσι, η εν μέρει αυτοβιογραφική εκδρομή του ορφανού Χαγιάο/Μαχίτο στις θυμωμένες αναμνήσεις ενός ανεξίτηλου τραύματος κι ενός αποκαρδιωτικά μονολιθικού πατέρα, καθώς και το σταδιακό ξεδίπλωμα μιας μετατοπισμένης εφηβείας σε έναν άγριο κήπο, όπου η ειδυλλιακή φύση κρύβει ένα πλουμιστό, εφιαλτικό κουτί της Πανδώρας, διαθέτουν σπάνιες εικαστικές συγκινήσεις και συναισθηματικές εκρήξεις, όπως κάθε φιλμ του 82χρονου Ιάπωνα δάσκαλου, ο οποίος ευτυχώς ανακάλεσε τη συνταξιοδότησή του και τώρα δρέπει δάφνες, με ρεκόρ εισπράξεων στη χώρα του αλλά και τις ΗΠΑ, μια Χρυσή Σφαίρα και σοβαρή υποψηφιότητα για ένα ακόμη Όσκαρ στην κατηγορία του – μόνο το Spider-Man: Across the Spider-Verse τον απειλεί. Δέκα χρόνια μετά το The Wind Rises έρχεται η ταινία που προετοίμαζε επί μία επταετία, παρά τα θέματα υγείας που έκαναν επιτακτική την παρουσία ενός βοηθού στην επίβλεψη και το σχέδιο, της οποίας τους βασικούς χαρακτήρες ουσιαστικά εμπνεύστηκε από τους καλούς του φίλους, συνοδοιπόρους του εδώ και δεκαετίες και συνιδρυτές του στούντιο Γκίμπλι: ο Μιγιαζάκι είναι το μικρό αγόρι, ο Ισάο Τακαχάτα ο αδελφός του παππού και ο Τόσιο Σουζούκι ο ερωδιός.

 

Θεμέλιος λίθος του Γκίμπλι είναι να μοιράζονται οι δημιουργοί του τις εμπειρίες τους με τον κόσμο – και αυτό έκαναν εδώ, με το πιο διάφανο δραματουργικό τρίγωνο στην ιστορία του. Όπως αποκάλυψε ο Σουζούκι, ο κλονισμένος Μιγιαζάκι περιόρισε την ιστορία του γηραιού κυρίου μετά τον θάνατο του Τακαχάτα το 2018 και ανέδειξε περισσότερο τον ρόλο του ερωδιού. Το γκρι πτηνό λειτουργεί ως πλοηγός σε μια σειρά από απροσδόκητες συναντήσεις με τον Μαχίτο, αψυχολόγητες, συχνά μπουφόνικες παρεμβάσεις και καταλυτικές μεταμορφώσεις. Είναι, κυριολεκτικά, κράχτης της πλοκής αλλά και ένας παραμορφωτικός καθρέφτης των προσδοκιών του θεατή, ο δρόμος προς μια αλλόκοτη διάσταση, όσο αξιοπερίεργος κι αν είναι αυτό το φανταστικό πλάσμα, κράμα άνδρα και πουλιού.

 

Ο πύργος δεν γίνεται να χωρέσει σε μια απλή ανάλυση: φυσικά είναι το ψυχογράφημα ενός αγοριού σε κρίσιμη και εύθραυστη ψυχολογική μετάβαση αλλά και το απροσπέλαστο φρούριο του παλιού πολιτισμού της χώρας με τις πατροπαράδοτες και τις δυτικές τάσεις, τη συγκατοίκηση των νεκρών με τους ζωντανούς, τις δοξασίες και τους φόβους, τους πολύπλοκους θρύλους και τη σκληρή ανάγκη για επιβίωση. Ο αδελφός του παππού έχει χαθεί μέσα σε αυτό το χορταριασμένο κτίσμα και όταν ο μικρός προκαλεί την τάξη, γιατί η αδελφή της μητέρας του εξαφανίζεται κι αυτή με τη σειρά της, πρέπει να διασχίσει έναν συναρπαστικό ωκεανό από μορφές που αλλάζουν, όπως η Ιαπωνία στο πέρασμά της από το τραύμα ως την ειρήνη. Σε μια εποχή ανούσιας εμπορευματοποίησης του είδους, το Αγόρι και ο Ερωδιός ευτυχώς δεν είναι το πιο ανώδυνο animation, διότι δεν υποτιμά τη συναισθηματική νοημοσύνη κυρίως των ανηλίκων θεατών που προσκαλεί στο τριπ του.