Μοναχικοί ταξιδιώτες, ζευγάρια ή παρέες τουριστών, ένας μικρός αθηναϊκός χάρτης, μια βαλίτσα και το κινητό στο χέρι, αναζητώντας σε εισόδους πολυκατοικιών το διαμέρισμα που έχουν κλείσει από το Διαδίκτυο. Πρόκειται για μία από τις πιο συνηθισμένες εικόνες που συναντά κανείς σήμερα στους δρόμους του Κουκακίου. «Monocle», «Vogue», «New York Times», είναι μερικά μόνο από τα ξένα μέσα ενημέρωσης τα οποία προτείνουν, αξιολογούν και αποθεώνουν την υπέροχη ρετρό γειτονιά της Αθήνας.
Η μεταβολή των τουριστικών τάσεων και η αύξηση των επισκεπτών έχουν επηρεάσει καταλυτικά περιοχές όπως το Κουκάκι. Η ασύγκριτη αύρα της Ακρόπολης, η εγγύτητά του στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου, ο Λόφος του Φιλοπάππου, τα επιβλητικά νεοκλασικά, οι πεζόδρομοι, η νυχτερινή ζωή, τα μουσεία, τα εναλλακτικά καφέ και οι χώροι τέχνης το έχουν αναγάγει στην πιο ανερχόμενη περιοχή της Αθήνας. Ενδεικτικό είναι ότι πέρσι, σύμφωνα με έρευνα της Airbnb, συμπεριλήφθηκε στις 16 καλύτερες γειτονιές του κόσμου, καταλαμβάνοντας την πέμπτη θέση, με 800% αύξηση στις κρατήσεις και εξαιρετικά σχόλια από τους επισκέπτες.
Αναμφίβολα, το Κουκάκι αλλάζει καθημερινά και σταδιακά προσπαθεί να καλύψει τα γούστα του σύγχρονου ταξιδιώτη, εκείνου που επιθυμεί να γνωρίσει την κουλτούρα της χώρας που επισκέπτεται μέσα από αυθεντικές εμπειρίες, σημεία ενδιαφέροντος, αξιοθέατα και μυστικές τοποθεσίες. Μια γειτονιά που με τα χρόνια εξελίσσεται από αντι-mainstream σε κατεξοχήν mainstream.
Το Κουκάκι είναι μια κατοικήσιμη περιοχή και αυτό από μόνο του δημιουργεί προβλήματα. Καταστήματα τα οποία ήταν για πολλά χρόνια στην περιοχή και μικρές επιχειρήσεις έβαλαν λουκέτο, αφού δεν μπόρεσαν να επιβιώσουν.
Από τα πιο ισχυρά της πλεονεκτήματα είναι η προνομιακή της θέση, σε ελάχιστη απόσταση από το κέντρο της Αθήνας και την παραλιακή λεωφόρο. Το Κουκάκι είναι μια φιλική και φιλόξενη γειτονιά που συνδυάζει το παλιό με το καινούργιο, τον θόρυβο με την ησυχία, τα αρχοντικά με τις μοντέρνες πολυκατοικίες και το μποέμ στυλ με την αστική κουλτούρα. Παλιότερα, η συγκεκριμένη περιοχή ήταν γνωστή λόγω του εργοστασίου του Φιξ. Στη λεωφόρο Συγγρού υπήρχαν πολλά καφενεία, στα οποία μαζεύονταν οι εργάτες, ενώ στην ευρύτερη περιοχή βρίσκονταν πολλά φανοποιεία, συνεργεία αυτοκινήτων, παντοπωλεία και μπακάλικα. Με την πάροδο του χρόνου πολλά άλλαξαν.
Ειδικότερα όταν ανεγέρθηκε το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης και προσφάτως το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, τα οποία αποτέλεσαν τις κύριες αιτίες μεταμόρφωσης και ανάπτυξης της περιοχής. Και, φυσικά, βοήθησαν να γίνει το επίκεντρο της «διαμοιρασμένης οικονομίας». Στην εποχή μας όλοι γνωρίζουν το Κουκάκι και μόνο στο Instagram το όνομά του πλησιάζει τις 7.000 αναρτήσεις. Ενδεικτικό είναι ότι σε μεγάλη ιστοσελίδα αγγελιών, αναζητώντας κατοικίες για ενοικίαση στο Κουκάκι, οι διαθέσιμες αναρτήσεις ήταν μόλις 56. Την ίδια στιγμή στον γειτονικό Νέο Κόσμο έφταναν τις 235, στη Νέα Σμύρνη τις 332 και στην κοντινή Καλλιθέα τις 523. Όμως σε μια παρόμοια αναζήτηση στην πλατφόρμα της Airbnb τα δεδομένα ήταν διαφορετικά, αφού μόνο στο Κουκάκι οι προσφορές κατοικιών ξεπερνούσαν τις 300. Επιπλέον, όπως πληροφορηθήκαμε, η μέση τιμή ανά διανυκτέρευση είναι στα 52 ευρώ και το εύρος των τιμών κυμαίνεται από 8 έως 1.000+ ευρώ.
«Το Κουκάκι, λόγω της υψηλής ζήτησης κατοικιών του Αirbnb και άλλων εταιρειών, έχει πλέον ελάχιστη προσφορά σε ακίνητα, γι' αυτό οι τιμές πώλησης και ενοικίασης παραμένουν υψηλές. Μια μέση τιμή πώλησης διαμερίσματος 20-30 ετών κυμαίνεται από 1.300 έως 1.500 ευρώ/τ.μ., η οποία βέβαια εξαρτάται από τη θέση του ακινήτου και τη θέα του. Τα ρετιρέ που βλέπουν Ακρόπολη κυμαίνονται γύρω στα 2.000-2.300 ευρώ/τ.μ. Να επισημάνουμε ότι την περίοδο αυτή δεν υπάρχουν καθόλου νεόδμητα διαμερίσματα. Οι τιμές ενοικίου σε διαμερίσματα χαμηλών ορόφων είναι γύρω στα 10 ευρώ/τ.μ. και στα διαμερίσματα με θέα την Ακρόπολη περίπου 12-15 ευρώ/τ.μ.» θα μου πει η γενική γραμματέας του Συλλόγου Μεσιτών Αττικής, Μίνα Χαρμπαλή. Βέβαια, το γεγονός αυτό έχει προξενήσει το ενδιαφέρον μεγάλων εταιρειών ακινήτων, ακόμη και από άλλες χώρες, οι οποίες εστιάζουν στην εμπορική εκμετάλλευση αγοράζοντας ή ενοικιάζοντας μεγάλο αριθμό κατοικιών. «Από την πλευρά των ιδιοκτητών ακινήτων αυτό μπορεί να είναι μόνο καλό, διότι όχι μόνο λαμβάνουν σίγουρα το μίσθωμα αλλά και στη λήξη του συμβολαίου παραλαμβάνουν ένα σπίτι που έχει ανακαινιστεί πλήρως. Από την πλευρά των μισθωτών-επιτηδευματιών, πρόκειται αναμφίβολα για εμπορική εκμετάλλευση. Το ίδιο έχει συμβεί σε όλες τις τουριστικές πόλεις στην Ευρώπη, όπου εταιρείες και ιδιώτες επενδύουν σε αστικά ακίνητα. Παρότι εμείς, ως εταιρεία, δεν μισθώνουμε ακίνητα με σκοπό την εκμετάλλευση, καταλαβαίνουμε πως αυτό είναι αναπόφευκτο, αλλά σίγουρα έχει όλα τα οφέλη που προαναφέραμε» υποστηρίζει ο συνιδρυτής της start-up εταιρείας eazybnb που ειδικεύεται στη διαχείριση διαμερισμάτων για την Αirbnb, Νάσος Γαβαλάς.
Σήμερα, λόγω του Airbnb, στο Κουκάκι θα βρεις πολλά hostels, self service laundries και καταστήματα με τουριστικά είδη, απόρροια μιας νέας πραγματικότητας που έχει «γεννήσει» το ερώτημα το οποίο ακούγεται ολοένα και περισσότερο: «Μα, γιατί δεν μπορούμε να βρούμε σπίτι στο Κουκάκι;». Παράλληλα, κάνοντας μια μικρή βόλτα στους κεντρικούς δρόμους της περιοχής, εύκολα παρατηρεί κανείς τα πολυάριθμα «ενοικιάζεται» ή «πωλείται» που είναι τοποθετημένα σε βιτρίνες άδειων καταστημάτων. Δείγμα της αναδόμησης της περιοχής; Οδεύει προς μια επερχόμενη τουριστικοποίηση, όπως συμβαίνει με πολλές περιοχές πόλεων του εξωτερικού; Έχει θετική επίδραση στη γειτονιά το Airbnb ή δημιουργεί προβλήματα; «Ως start-up βλέπουμε μόνο με θετικό τρόπο την όποια αλλαγή. Έτσι και σε αυτή την περίπτωση, βλέπουμε την ανάπτυξη μιας περιοχής μόνο ως θετική εξέλιξη, καθώς γύρω από αυτήν δημιουργείται ένα ολόκληρο οικοσύστημα. Νέα μαγαζιά ανοίγουν εκεί όπου πριν από μερικά χρόνια κάθε μικρό μαγαζί δεν μπορούσε να επιβιώσει περισσότερο από μερικούς μήνες. Νέοι και δημιουργικοί μικροεπιχειρηματίες έχουν πλέον τη δυνατότητα να προσφέρουν κορυφαία προϊόντα και υπηρεσίες σε ένα απαιτητικό κοινό. Όλα αυτά είναι που συμβάλλουν στη δημιουργία θέσεων εργασίας και καλύτερων εμπειριών για τους μόνιμους κατοίκους και τους επισκέπτες. Με λίγα λόγια, όλα αυτά είναι που βοηθούν στην ανάπτυξη του brand "Ελλάδα" και στην ανάπτυξη της χώρας γενικότερα. Φανταστείτε μόνο την ανάπτυξη που θα είχαν τα Εξάρχεια, η Ομόνοια ή το Μεταξουργείο αν κάτι αντίστοιχο γινόταν κι εκεί» απαντά ο συνιδρυτής της eazybnb, Νάσος Γαβαλάς. Όμως δεν είναι λίγοι όσοι ανησυχούν ή τουλάχιστον είναι διστακτικοί με την επέλαση της Airbnb στην ιστορική γειτονιά του Κουκακίου. Γονείς που παρακολουθούν τα άνεργα παιδιά τους να επιβιώνουν έχοντας ένα αξιοπρεπές εισόδημα από την ενασχόλησή τους με πλατφόρμες βραχυχρόνιων μισθώσεων και σκέφτονται τι μπορεί να προκύψει την επόμενη μέρα, παλιοί κάτοικοι της περιοχής που εκφράζουν αντιρρήσεις ως προς την αλλοίωση της πολιτισμικής φυσιογνωμίας της, καθώς και ενοικιαστές που ύστερα από χρόνια διώχνονται από τα σπίτια τους προκειμένου να νοικιαστούν σε τουρίστες. Ήδη σε αρκετές πόλεις του εξωτερικού, όπως συνέβη πρόσφατα στη Νέα Υόρκη, έχουν αυξηθεί σημαντικά οι περιορισμοί για να αναχαιτιστούν οι ιδιοκτήτες που μετατρέπουν διαρκώς τις κατοικίες τους σε μίνι ξενοδοχεία και επειδή γίνεται αντιληπτή η ανάγκη των κατοίκων για εξεύρεση οικονομικής στέγασης. «Θεωρώ ότι όλο αυτό που γίνεται τα τελευταία δύο χρόνια στο Κουκάκι θα ξεφουσκώσει σε λίγο καιρό» λέει ο κύριος Κώστας που μένει στη γειτονιά πάνω από πενήντα χρόνια και προσθέτει: «Το Κουκάκι είναι μια κατοικήσιμη περιοχή και αυτό από μόνο του δημιουργεί προβλήματα. Καταστήματα τα οποία ήταν για πολλά χρόνια στην περιοχή και μικρές επιχειρήσεις έβαλαν λουκέτο, αφού δεν μπόρεσαν να επιβιώσουν. Μιλάμε για μια παλιά περιοχή, η οποία σταδιακά εξελίσσεται σε τουριστικό γκέτο, χωρίς να διαθέτει καν τις βασικές υποδομές. Ανοίγουν συνεχώς νέα μαγαζιά εστίασης. Τι θα απογίνουν όλα αυτά όταν θα πάψει η αθρόα προσέλευση τουριστών και θα επέλθει κορεσμός; Φυσικά, μπορεί προσωρινά να αναπτύσσεται το Κουκάκι, τα καφέ και τα εστιατόρια να έχουν κόσμο, αλλά δεν θα αργήσουν να εκδηλωθούν διαμαρτυρίες από τους κατοίκους. Μην ξεχνάτε ότι για τους περισσότερους είναι κάτι φρέσκο».
Ο τουρισμός ως ανάπτυξη ή ως πρόβλημα; Λόγος ή αντίλογος υπέρ του «εξευγενισμού» μιας ιστορικής γειτονιάς; Το μόνο σίγουρο είναι ότι το Κουκάκι έχει εξελιχθεί σε μια περιοχή όπου οι τουρίστες έρχονται για να νιώσουν σαν ντόπιοι και οι ντόπιοι φεύγουν σαν τουρίστες.
Οι 16 top γειτονιές για το 2016
Ποσοστό αύξησης κρατήσεων σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά
7.000% Chuo-ku, Οσάκα, Ιαπωνία
1.230% Banglampoo, Μπανγκόκ, Ταϊλάνδη
1.200% Brickfields, Κουάλα Λουμπούρ, Μαλαισία
960%, Capucins, Μπορντό, Γαλλία
800%, Κουκάκι, Αθήνα, Ελλάδα
770%, Triana, Σεβίλη, Ισπανία
415% Hammerbrook, Αμβούργο, Γερμανία
320% Kaneohe, Oahu, ΗΠΑ
285% Meireles, Fortaleza, Βραζιλία
275% Roma Sur, Πόλη του Μεξικού, Μεξικό
260% Oak Lawn, Ντάλας, ΗΠΑ
240% Poncey - Highland, Ατλάντα
145% District VII, Βουδαπέστη, Ουγγαρία
130% The Bukit Peninsula, Μπαλί
126% Richmond, Μελβούρνη, Αυστραλία
125% Constituciόn, Μπουένος Άιρες, Αργεντινή
Ο Υπενοικιαστής
Ο Χ., που υπενοικιάζει 15 σπίτια στο Κουκάκι, μας εξηγεί τα διαδικαστικά ενός «νέου» επαγγέλματος
Το Κουκάκι είναι μια κατεξοχήν τουριστική περιοχή. Δίπλα στην Ακρόπολη και στην Πλάκα, πολύ κοντά στη θάλασσα και με άριστες συγκοινωνίες. Το μεγαλύτερο ποσοστό των τουριστών που επισκέπτονται την Ελλάδα επιθυμούν να μείνουν στη γειτονιά του Κουκακίου, όχι μόνο για να βρίσκονται δίπλα στο Νέο Μουσείο Ακρόπολης και στον Παρθενώνα αλλά και για να τα απολαμβάνουν ως θέα από το μπαλκόνι τους. Ταξιδεύω αρκετά συχνά και μια μέρα σκέφτηκα ότι θα ήταν ωραίο, όπως εγώ πηγαίνω σε ξένες πόλεις αναζητώντας εναλλακτικές εμπειρίες, να μπορώ να προσφέρω την ίδια δυνατότητα σε ανθρώπους που έρχονται στην Ελλάδα. Η αρχή έγινε όταν ήρθε στη χώρα μας ένας φίλος μου και με ρώτησε αν γνωρίζω κάποιο σπίτι που να είναι στο Κουκάκι και να νοικιάζεται μέσω του Airbnb. Κάπως έτσι αποφάσισα να ενεργοποιηθώ και να ψαχτώ στο συγκεκριμένο αντικείμενο, αφού και ενδιαφέρον έχει και έσοδα. Για να κάνεις τη δουλειά αυτή χρειάζεται να είσαι ευγενικός, αληθινός, ειλικρινής, να μην ανεβάζεις ψεύτικες φωτογραφίες προς παραπλάνηση των τουριστών και να έχεις μεράκι. Απαιτείται πολύ τρέξιμο και κούραση. Θα ήθελα να διευκρινίσω ότι τα 15 σπίτια δεν μου ανήκουν αλλά τα υπενοικιάζω, με αυστηρό όρο στα συμβόλαια, πάντα σε πλήρη συμφωνία με τους ιδιοκτήτες, ότι επιθυμώ να τα αξιοποιήσω με τον συγκεκριμένο τρόπο. Οι ιδιοκτήτες των κατοικιών είναι πάρα πολύ ικανοποιημένοι, αφού πρώτον έτσι εξασφαλίζουν ότι το ενοίκιο στο τέλος του μήνα θα πληρωθεί, δεύτερον επειδή εξυπηρετούν τις φορολογικές τους εκκρεμότητες και τρίτον επειδή γλιτώνουν από ενοικιαστές που αφήνουν χρέη και μέσα σε μια νύχτα αποφασίζουν να φύγουν. Είναι μια κερδοφόρα επιχείρηση που περνάει ως ένα κανονικό επάγγελμα και σε μια τόσο δύσκολη εποχή δεν είναι εύκολο να ζήσεις μόνο με ένα εισόδημα. Τα περισσότερα σπίτια βρίσκονται στην περιοχή κάτω από το Μουσείο της Ακρόπολης και οι τιμές κυμαίνονται από 15 έως 200 ευρώ ανά ημέρα. Το φθηνότερο ενοίκιο στα δικά μου διαχειριζόμενα σπίτια είναι από 32 ευρώ έως 60 ευρώ ανά ημέρα. Το μίνιμουμ ενοίκιο που δίνω στους ιδιοκτήτες είναι 400 ευρώ και το μάξιμουμ 700 ευρώ ανά μήνα. Το ξέρω ότι υπάρχουν πολλοί που προβληματίζονται και δυσκολεύονται να βρουν σπίτι στο Κουκάκι, αλλά η οικονομική κρίση έχει οδηγήσει πολλούς ιδιοκτήτες στη σίγουρη λύση της υπενοικίασης των σπιτιών. Επίσης, αν δεν πληρώσω τον ιδιοκτήτη στην ώρα του, μπορεί να στείλει άμεσα ένα mail στο Airbnb και τότε η εταιρεία να διαγράψει το προφίλ μου. Αν τελικά επιβληθεί φορολογία ή γίνουν αλλαγές, το μόνο που θα κάνω είναι απλώς να αυξήσω τα σπίτια που διαχειρίζομαι, ώστε να συνεχίσω να κινούμαι σε θετικό πρόσημο. Ας αντιληφθούμε ότι όλη αυτή η νέα τάση είναι η καλύτερη διαφήμιση για την Ελλάδα.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO
