Η ιστορία της κάνναβης είναι μακρά, καθώς πρόκειται για φυτό που χρησιμοποιείται για ψυχαγωγικούς, θρησκευτικούς και θεραπευτικούς σκοπούς εδώ και 4.000 χρόνια. Παράλληλα, η χρήση της συνοδευόταν ανέκαθεν από έντονη διχογνωμία. Είναι «ναρκωτικό» ή όχι; Πρέπει να αποποινικοποιηθεί – και, αν ναι, σε ποιον βαθμό; Πώς μπορούμε να εκμεταλλευτούμε τις δράσεις της για ιατρικούς σκοπούς;
Καθώς λοιπόν η συζήτηση γύρω από την κάνναβη, τις ιδιότητες και τις χρήσεις της βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη σε διεθνές επίπεδο, απασχολώντας τόσο την επιστημονική κοινότητα όσο και το κοινό, στη χώρα μας αυτήν τη στιγμή το πλαίσιο για τη χρήση και κυκλοφορία σκευασμάτων ιατρικής κάνναβης είναι πλέον καθορισμένο και η διαδικασία παραγωγής και κυκλοφορίας τους έχει ξεκινήσει, με τα σκευάσματα να αναμένονται το προσεχές διάστημα.
Η συχνή χρήση κάνναβης μπορεί να οδηγήσει σε εθισμό και σύνδρομο στέρησης, αν διακόψεις τη χρήση της. Επίσης, η χρόνια χορήγηση μπορεί να συνδυαστεί με έλλειψη κινητοποίησης και παραμέληση σημαντικών δραστηριοτήτων της καθημερινής ζωής.
Πριν από τη διάθεσή τους, κι ενώ παράλληλα λειτουργούν εταιρείες και καταστήματα που εμπορεύονται βρώσιμα ή άλλου είδους προϊόντα που περιέχουν κάνναβη, απευθυνθήκαμε σε ειδικούς επιστήμονες διαφορετικών ειδικοτήτων, αναζητώντας απαντήσεις σε μια σειρά αποριών σχετικών με το ίδιο το φυτό, την καλλιέργειά του, τα παράγωγά του, την επίδρασή τους στον ανθρώπινο οργανισμό και το σχετικό νομικό πλαίσιο που ισχύει τώρα στην Ελλάδα.
7 ειδικοί απαντούν
Κατερίνα Αντωνίου, Αναπληρώτρια καθηγήτρια Φαρμακολογίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.
Χριστίνα Δάλλα, Επίκουρη καθηγήτρια Φαρμακολογίας, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας για τις Νευροεπιστήμες.
Αλεξία-Βικτώρια Πολυσίδη, Διδάκτωρ Φαρμακολογίας, επιστημονική συνεργάτις, Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών Ακαδημίας Αθηνών.
Ελένη Τσαλίκη, Ερευνήτρια Χημείας και Τεχνολογίας Βιομηχανικών Φυτών, Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός - ΔΗΜΗΤΡΑ, Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων.
Αθανάσιος Αναγνωστόπουλος, Διδάκτωρ Ποινικού Δικαίου, δικηγόρος.
Χρήστος Μάνης και Xάρης Χριστοφοράτος, της ελληνικής εταιρείας CBD Oil Shop.
1
Ποιες είναι οι διαφορές ανάμεσα στο χασίς και τη μαριχουάνα;
Η μαριχουάνα αναφέρεται στο παρασκεύασμα αποξηραμένων ανθέων, στελεχών, φύλλων και σπόρων του φυτού Cannabis sativa, ενώ το χασίς προέρχεται από την επεξεργασία αποξηραμένης ρητίνης που εκκρίνει το φυτό. Η εκχύλιση των φύλλων δημιουργεί το παχύρρευστο και κολλώδες «χασισέλαιο», που είναι το πλουσιότερο σε δραστικά συστατικά. Το κύριο ψυχοδραστικό συστατικό της κάνναβης είναι η Δ9-τετραϋδροκανναβινόλη (THC) που βρίσκεται σε διαφορετικές συγκεντρώσεις και καθαρότητες στα διάφορα παρασκευάσματα κάνναβης, γι' αυτό και οι επιδράσεις τους ποικίλλουν. Συχνές προσμείξεις αποτελούνται από λιγότερο δραστικές ουσίες, όπως η κανναβιδιόλη (CBD), η οποία όμως δεν έχει εθιστικές ιδιότητες.
2
Ποιες είναι οι διαφορές ανάμεσα στη φαρμακευτική/ιατρική, τη βιομηχανική και την ψυχαγωγική κάνναβη;
Στη φαρμακευτική/ιατρική κάνναβη η περιεκτικότητα σε THC είναι μεγαλύτερη από 0,2%. Τα προϊόντα που προέρχονται από την επεξεργασία της είναι φαρμακευτικά και ακολουθούν κατ' αναλογία τη φαρμακευτική νομοθεσία και αντίστοιχο πλαίσιο συνταγογράφησης.
Στη βιομηχανική κάνναβη η περιεκτικότητα σε THC είναι μικρότερη από 0,2%.
Ο όρος «ψυχαγωγική κάνναβη» περιλαμβάνει ένα σύνολο προϊόντων, συνήθως με υψηλή περιεκτικότητα σε THC, που χρησιμοποιούνται για τις ευφοριογόνες δράσεις που διαθέτουν και ανήκουν στις εξαρτησιογόνες ουσίες.
3
Τι είναι το Κ2 (η συνθετική μαριχουάνα) και πόσο επικίνδυνο είναι;
Ανήκει στα συνθετικά κανναβινοειδή, τα οποία ενδέχεται να διαθέτουν ισχυρές και απρόβλεπτες δράσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε κίνδυνο για τη ζωή. Η κατάχρησή τους είναι δημοφιλής επειδή προκαλεί παρόμοιες επιθυμητές δράσεις με την κάνναβη, όπως «ανεβασμένη» διάθεση, χαλάρωση και αυξημένη αισθητηριακή αντίληψη. Εντούτοις, εμφανίζουν και ανεπιθύμητες δράσεις, συχνά σε μεγαλύτερο και πιο επικίνδυνο βαθμό σε σχέση με την κάνναβη, λόγω της μη ελεγχόμενης περιεκτικότητας της ψυχοδραστικής ουσίας. Τα συμπτώματα αυτά περιλαμβάνουν εμετό, ψύχωση, υπερβολικό άγχος, σύγχυση, παράνοια, παραισθήσεις, ταχυκαρδία, βίαιη συμπεριφορά, αυτοκτονικές τάσεις, υπέρταση και νεφρική δυσλειτουργία, που μπορούν να οδηγήσουν ακόμα και σε θάνατο.
4
Τι έχει δείξει η επιστημονική έρευνα για τις ουσίες THC και CBD;
Μέχρι τώρα έχει εστιάσει σε ερωτήματα σχετικά με την πιθανή χρήση σκευασμάτων φαρμακευτικής κάνναβης και CBD για θεραπευτικούς σκοπούς. Φαρμακευτικά σκευάσματα κάνναβης κυκλοφορούν σε αρκετές χώρες της Ευρώπης και Πολιτείες της Αμερικής, διαθέτοντας συγκεκριμένες θεραπευτικές ενδείξεις.
5
Ποιοι είναι οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι από τη συχνή χρήση της κάνναβης;
Η συχνή χρήση κάνναβης μπορεί να οδηγήσει σε εθισμό και σύνδρομο στέρησης, αν διακόψεις τη χρήση της. Επίσης, η χρόνια χορήγηση μπορεί να συνδυαστεί με έλλειψη κινητοποίησης και παραμέληση σημαντικών δραστηριοτήτων της καθημερινής ζωής.
6
Υπάρχει περίπτωση overdose;
Δεν υπάρχουν βιβλιογραφικές αναφορές για θανάτους οφειλόμενους αποκλειστικά σε υπερβολική δόση κάνναβης. Ωστόσο, υψηλά επίπεδα THC μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρά ατυχήματα από ψυχωτική διέγερση ή από ταυτόχρονη χρήση άλλων ψυχοδραστικών ουσιών.
7
Υπάρχει κίνδυνος, αν την αναμείξεις με άλλες ουσίες;
Ναι, ειδικά με αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει καταστολή, υπνηλία και μείωση του επιπέδου εγρήγορσης. Η ανάμειξη με άλλες ψυχοδραστικές ουσίες μπορεί να οδηγήσει σε δυσχέρεια, δυσκολίες στην εκτέλεση ανώτερων γνωστικών λειτουργιών και ατυχήματα είτε λόγω καταστολής είτε λόγω έντονης διέγερσης.
8
Πόσο μπορεί να επηρεάσει τον εγκέφαλο; Τι ισχύει για τη χρόνια χρήση;
Η κάνναβη, όπως όλες οι ουσίες που επιδρούν στο κεντρικό νευρικό σύστημα, είτε χρησιμοποιούνται ως φάρμακα είτε ως παράνομες και μη παράνομες ευφοριογόνες ουσίες, επηρεάζουν αρκετές φυσιολογικές λειτουργίες. Κατά τη χρόνια χορήγηση της κάνναβης μπορεί να εμφανιστεί ανάπτυξη αντοχής (δηλαδή να χρειάζεται κανείς μεγαλύτερη δόση για να έχει το ίδιο αποτέλεσμα), σύνδρομο στέρησης (χαρακτηριζόμενο από θυμό, άγχος, ανησυχία, ευερεθιστότητα, κατάθλιψη, διαταραχές στον ύπνο, παράδοξα όνειρα, μειωμένη όρεξη και απώλεια βάρους, αδιαφορία), έντονη επιθυμία για επαναλαμβανόμενη χρήση, έλλειψη κινητοποίησης και παραμέληση σημαντικών δραστηριοτήτων της καθημερινής ζωής. Επίσης, κατά τη χρόνια χορήγηση αναπτύσσεται αντοχή σε ορισμένες φαρμακολογικές ιδιότητες.
9
Επηρεάζει τις εγκύους και τον θηλασμό;
Η χρήση κάνναβης κατά την εγκυμοσύνη συσχετίζεται με τη γέννηση μωρών χαμηλού βάρους και μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη συγκεκριμένων περιοχών του εμβρυϊκού εγκεφάλου. Συνεπώς, έχει συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης εγκεφαλικών και συμπεριφορικών προβλημάτων στο μωρό. Μεγαλώνοντας, μπορεί να αντιμετωπίσει δυσκολίες σε επίπεδο προσοχής, μνήμης και επίλυσης προβλημάτων. Όσον αφορά τη γαλουχία, είναι γνωστό ότι μέτριες ποσότητες THC απεκκρίνονται στο μητρικό γάλα, αλλά οι επιπτώσεις στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο του μωρού είναι άγνωστες.
10
Επηρεάζει τη σεξουαλική ζωή;
Η χρόνια χρήση στους άνδρες μπορεί να προκαλέσει μειωμένη συγκέντρωση σπέρματος και αριθμό σπερματοζωαρίων και αλλοιωμένη μορφολογία. Η χρήση κάνναβης προκαλεί δοσοεξαρτώμενες επιδράσεις στη σεξουαλική συμπεριφορά: οι χαμηλές δόσεις προκαλούν αύξηση (ή διέγερση) και οι υψηλές, μείωση (ή αναστολή) σε άνδρες και γυναίκες.
11
Πόσο διαφορετικό είναι το να την τρως σε φαγητά ή γλυκά ή να την πίνεις σε ρόφημα από το να την καπνίζεις;
Όταν καπνίζεται η κάνναβη, η THC περνά ταχύτατα (εντός ολίγων λεπτών) από τους πνεύμονες στο αίμα και εισέρχεται στον εγκέφαλο και σε άλλα όργανα του σώματος. Όταν καταναλώνεται στην τροφή ή ως ρόφημα, η κάνναβη απορροφάται πιο αργά και ο χρήστης αντιλαμβάνεται τις δράσεις της μετά από 30 έως 60 λεπτά. Οι δράσεις της THC διαρκούν μία με τρεις ώρες όταν η κάνναβη εισπνέεται/καπνίζεται, ενώ όταν καταναλώνεται από το στόμα διαρκούν έως 4 ώρες.
12
Όταν την καπνίζει κάποιος στον χώρο, επηρεάζει τους γύρω;
Ενδεχομένως, ναι. Ισχύει ό,τι και για το παθητικό κάπνισμα τσιγάρων νικοτίνης.
13
Πόσο μπορεί να επηρεάσει έναν ανήλικο;
Το ζήτημα αυτό εξακολουθεί να διερευνάται, αλλά υπάρχουν βάσιμα στοιχεία που δείχνουν ότι η χρόνια και συστηματική χρήση κάνναβης μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη του εγκεφάλου, ειδικά όταν η χρήση αρχίζει στην εφηβεία, μια περίοδο που ακόμη αναπτύσσεται το νευρικό μας σύστημα. Θεωρείται ότι η χρήση κάνναβης σε αυτές τις ηλικίες μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τις γνωστικές λειτουργίες, όπως η μνήμη και η μάθηση. Όσον αφορά την ψυχική υγεία, η χρόνια και συστηματική χρήση κάνναβης κατά την εφηβεία έχει συσχετιστεί με εκδήλωση ψύχωσης αλλά και συναισθηματικού τύπου διαταραχών κατά την ενηλικίωση σε άτομα με γενετική προδιάθεση.
Την πρώτη χρονιά καλλιέργειας της βιομηχανικής κάνναβης στην Ελλάδα καλλιεργήθηκαν 26 στρέμματα, το 2017 γύρω στα 300 και το 2018 ξεπέρασαν τα 1.000 σε όλη την ελληνική επικράτεια. Συγκριτικά, στην Ευρώπη το 2017 καλλιεργήθηκαν 467.000 στρέμματα.
14
Πότε λέμε ότι κάποιος έχει περάσει από το στάδιο της χρήσης για «ψυχαγωγικούς» σκοπούς στον εθισμό; Πώς καταλαβαίνει κάποιος ότι είναι εθισμένος;
Ισχύει ό,τι ισχύει για όλες τις ουσίες ή συμπεριφορές που μπορεί να προκαλέσουν εξάρτηση. Σύμφωνα με τον Θωμά Παπαρρηγόπουλο, καθηγητή Ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ και στην Α' Ψυχιατρική Κλινική του Αιγινήτειου, μπορούμε να αντιληφθούμε ότι είμαστε εξαρτημένοι από κάποια ουσία ή κάποια συμπεριφορά όταν διαπιστώσουμε ότι έχουμε χάσει τη δυνατότητα ελέγχου της χρήσης της ουσίας ή πραγματοποίησης της συμπεριφοράς, την αναζητάμε και την επιδιώκουμε καταναγκαστικά, νιώθουμε ακαταμάχητη επιθυμία γι' αυτήν και συνεπώς δυσάρεστα όταν δεν ικανοποιείται, και την επαναλαμβάνουμε παρ' όλες τις αρνητικές συνέπειες που έχει στη ζωή μας.
Συχνά, τουλάχιστον στην αρχική φάση της εξάρτησης, δεν υπάρχει επίγνωση του προβλήματος και αυτό διαπιστώνεται από το περιβάλλον του εξαρτημένου ατόμου ή από κάποιον ειδικό της ψυχικής υγείας, όπως και όταν εμφανίζει συμπτώματα στέρησης μετά από απότομη διακοπή της χρήσης.
15
Iσχύει ότι οδηγεί στη χρήση άλλων ουσιών;
Παλαιότερα υπήρχε η θεωρία «πύλης εισόδου» (gateway theory), αλλά στατιστικά η πλειοψηφία δεν στρέφεται στη χρήση πιο «σκληρών» ουσιών. Μια εναλλακτική αναβαθμισμένη θεωρία είναι ότι οι άνθρωποι που είναι πιο ευάλωτοι ή έχουν προδιάθεση στη λήψη εθιστικών ουσιών έχουν απλώς περισσότερες πιθανότητες να ξεκινήσουν με άμεσα διαθέσιμες ουσίες όπως η κάνναβη, το τσιγάρο ή το αλκοόλ και η κοινωνική αλληλεπίδρασή τους με άλλα άτομα που χρησιμοποιούν εθιστικές ουσίες αυξάνει τις πιθανότητες να δοκιμάσουν κι άλλες ουσίες.
16
Στην ανακούφιση ποιων ασθενειών βοηθά η ιατρική κάνναβη;
Σύμφωνα με τις επίσημες οδηγίες που είναι αναρτημένες στο site του ΕΟΦ, η ιατρική κάνναβη χρησιμοποιείται για τα εξής:
Πρόληψη και αντιμετώπιση ναυτίας ή/και εμέτων από τη χορήγηση χημειοθεραπευτικών φαρμάκων.
Νευροπαθητικό πόνο, καρκινικό πόνο, ο οποίος επιμένει άνω των τριών μηνών και δεν ανταποκρίνεται σε άλλα θεραπευτικά σχήματα ή παρεμβάσεις ή όταν τα διαθέσιμα για την αντιμετώπισή του θεραπευτικά σχήματα δεν γίνονται καλά ανεκτά ή αντενδείκνυνται για τον συγκεκριμένο ασθενή.
Σπαστικότητα και πόνο σε ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας.
17
Υπό ποιες προϋποθέσεις συνταγογραφείται;
Η συνταγογράφηση της φαρμακευτικής κάνναβης γίνεται με ειδική (κόκκινη) συνταγή, αλλά προς το παρόν υπάρχει μόνο δυνατότητα εισαγωγής σχετικών σκευασμάτων μέσω του κρατικού μονοπωλίου (υπουργείο Υγείας), εφόσον ακόμα δεν διατίθενται στη χώρα μας.
Η συνταγογράφηση πρέπει να εξετάζεται μόνο σε περιπτώσεις στις οποίες η χρήση ήδη εγκεκριμένων και καθιερωμένων φαρμάκων έχει αποδειχθεί μη εφικτή, μη ανεκτή ή/και μη αποτελεσματική για τον συγκεκριμένο ασθενή. Για λόγους ασφαλείας, συνιστάται η χρήση της ελάχιστης αποτελεσματικής δόσης, για το μικρότερο δυνατό χρονικό διάστημα. Δεν ενδείκνυται σε παιδιά και εφήβους, καθώς και στην κύηση και γαλουχία.
Η χορήγηση πρέπει να γίνεται με προσοχή σε ασθενείς με ψύχωση, σοβαρές διαταραχές προσωπικότητας ή/και συναισθηματικές διαταραχές, καθώς και σε ασθενείς με θετικό οικογενειακό ιστορικό ψύχωσης. Επίσης, η χορήγηση πρέπει να γίνεται με προσοχή σε ασθενείς με επιληψία, με δυσλειτουργία του ήπατος ή των νεφρών, σε ηλικιωμένους και σε ασθενείς με ιστορικό διαταραχών χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών, καθώς αυτοί είναι πιο επιρρεπείς στην κατάχρηση του προϊόντος.
Για τη χρήση της ιατρικής κάνναβης ισχύει ό,τι για όλα τα φάρμακα και τις θεραπευτικές προσεγγίσεις, δηλαδή ότι «ζυγίζουμε» το όφελος σε σχέση με τον κίνδυνο, έτσι ώστε να τη χορηγήσουμε. Επίσης, η ορθή χρήση του φαρμάκου (προφυλάξεις, αντενδείξεις, προειδοποιήσεις), σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού και του φαρμακοποιού, μειώνει τον κίνδυνο. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες δεν εμφανίζονται σε όλους τους ασθενείς και όταν εμφανίζονται δεν έχουν πάντα την ίδια ένταση ή σοβαρότητα.
18
Η φαρμακευτική κάνναβη καπνίζεται;
Στην Ελλάδα και στην Ευρώπη όχι, αλλά στον Καναδά, στο Ισραήλ και σε ορισμένες Πολιτείες των ΗΠΑ μπορεί να υπάρχουν ορισμένες αντίστοιχες φαρμακοτεχνικές μορφές.
19
Έχει ξεκινήσει η καλλιέργεια βιομηχανικής κάνναβης στην Ελλάδα;
Η εκ νέου εισαγωγή της καλλιέργειας βιομηχανικής κάνναβης στην Ελλάδα ξεκίνησε το 2016 για ποικιλίες Cannabis sativa L εγγεγραμμένες στον κοινοτικό κατάλογο, με περιεκτικότητα σε THC μικρότερη του 0,2%. Στο ίδιο ΦΕΚ ορίζονται οι διαδικασίες προέγκρισης που πρέπει να ακολουθήσει ο ενδιαφερόμενος ώστε να προβεί σε καλλιέργεια, καθώς και οι υποχρεώσεις της καλλιέργειας.
20
Πόσα στρέμματα καλύπτει συνολικά στη χώρα;
Την πρώτη χρονιά καλλιέργειας της βιομηχανικής κάνναβης στην Ελλάδα καλλιεργήθηκαν 26 στρέμματα, το 2017 γύρω στα 300 και το 2018 ξεπέρασαν τα 1.000 σε όλη την ελληνική επικράτεια. Συγκριτικά, στην Ευρώπη το 2017 καλλιεργήθηκαν 467.000 στρέμματα.
21
Για ποιους σκοπούς και για την παραγωγή ποιων προϊόντων καλλιεργείται;
Η βιομηχανική κάνναβη είναι πολυχρηστικό φυτό. Τα στελέχη χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ινών στην υφαντουργία (κυρίως οι ίνες ανώτερης ποιότητας), ενώ μεγάλο μέρος των υπόλοιπων ινών χρησιμοποιούνται από τη χαρτοβιομηχανία για παραγωγή χαρτιού ειδικής ποιότητας. Από κοντές και σπασμένες, κατώτερης ποιότητας ίνες αποτελείται το «καννάβι» των υδραυλικών, για τη σύνδεση των σωλήνων ύδρευσης. Οι ίνες της κάνναβης χρησιμεύουν στην κατασκευή υλικών μόνωσης και οικοδομών, στην αυτοκινητοβιομηχανία, ως μονωτικό και στεγανωτικό επίστρωμα των αυτοκινήτων, αλλά στην Ελλάδα δεν υπάρχει αυτήν τη στιγμή μονάδα μεταποίησης ινών.
Η εντεριώνη, το εσωτερικό του στελέχους μετά την απομάκρυνση των ινών, χρησιμοποιείται ως υλικό στρωμνής ζώων και είναι άριστο βελτιωτικό του εδάφους.
Οι σπόροι της κάνναβης είναι υψηλής θρεπτικής αξίας λόγω της περιεκτικότητάς τους σε ω3 και ω6 λιπαρά οξέα και, εκτός από τη νωπή κατανάλωση, χρησιμοποιούνται για την παραγωγή κανναβέλαιου και αλεύρου που προστίθεται σε διάφορα τρόφιμα.
22
Πώς μπορεί να γίνει κάποιος καλλιεργητής και ποιες προϋποθέσεις πρέπει να πληροί;
Συνοπτικά, ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει να ζητήσει άδεια προέγκρισης από το Τμήμα Αγροτικής Ανάπτυξης (ΤΑΑ) στο οποίο θα εγκατασταθεί η καλλιέργεια, καταθέτοντας αντίγραφο ποινικού μητρώου, και εφόσον εγκριθεί η σχετική άδεια, μπορεί να προμηθευτεί πιστοποιημένους σπόρους από τις ποικιλίες που είναι εγγεγραμμένες στον κοινοτικό κατάλογο και πληρούν το όριο της περιεκτικότητας σε τετραϋδροκανναβινόλη (<0,2%).
Η μόνη ποινή που στην πράξη υφίστανται οι χρήστες ινδικής κάνναβης που συλλαμβάνονται είναι η ίδια η διαδικασία του αυτοφώρου, που συνήθως περιλαμβάνει διανυκτέρευση στο κρατητήριο και μεταγωγή στο ακροατήριο. Οι δράστες στερεότυπα κρίνονται ατιμώρητοι, λόγω περιστασιακής χρήσης.
23
Είναι ακριβή η παραγωγή της; Τι μπάτζετ πρέπει να διαθέτει κάποιος για να ξεκινήσει την καλλιέργεια;
Η απόφαση καλλιέργειας βιομηχανικής κάνναβης εξαρτάται από το είδος του τελικού προϊόντος που θέλει να παραγάγει ο καλλιεργητής και από το πού θα το διαθέσει. Η καλλιέργεια δεν είναι ιδιαίτερα απαιτητική σε εισροές και το κόστος σπόρων μόνοικων ποικιλιών είναι γύρω στα 10 ευρώ/κιλό, αλλά οι καλλιεργητικές τεχνικές εξαρτώνται από το τελικό προϊόν που θα παραχθεί.
24
Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η καλλιέργεια φαρμακευτικής κάνναβης στην Ελλάδα;
Στον νόμο 4523 (7/3/2018) αναφέρονται οι διατάξεις για την παραγωγή τελικών προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης και κατ' εξαίρεση εγκρίνεται ενιαία η παραγωγή, κατοχή, μεταφορά, αποθήκευση, προμήθεια των πρώτων υλών και των ουσιών των ποικιλιών κάνναβης του είδους Cannabis sativa L περιεκτικότητας σε THC άνω του 0,2%, καθώς και η εγκατάσταση και λειτουργία μεταποιητικής μονάδας επεξεργασίας και παραγωγής τελικών προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης με αποκλειστικό σκοπό είτε την προμήθεια του κρατικού μονοπωλίου και τη διάθεσή τους για ιατρικούς σκοπούς είτε την εξαγωγή τους.
25
Τι επιτρέπει αυτήν τη στιγμή το νομοθετικό πλαίσιο στην Ελλάδα για την κάνναβη και τι είναι παράνομο;
Η χρήση της κάνναβης γενικά εξακολουθεί να είναι παράνομη. Στοιχειοθετείται ένα ελαφρό πλημμέλημα για όποιον, για δική του αποκλειστικά χρήση, προμηθεύεται ή κατέχει κάνναβη ή κάνει χρήση της ή καλλιεργεί φυτά κάνναβης σε αριθμό ή έκταση που δικαιολογούνται μόνο για την ατομική του χρήση (φυλάκιση μέχρι 5 μήνες, που στην πράξη ποτέ δεν εκτελείται).
Με τους πρόσφατους Ν. 4523 και 4554/2018, ωστόσο, εξαιρέθηκαν από τις ουσίες του νόμου περί ναρκωτικών τα ακατέργαστα συγκομιζόμενα προϊόντα που προκύπτουν από την καλλιέργεια ποικιλιών κάνναβης του είδους Cannabis sativa L περιεκτικότητας σε THC μέχρι 0,2%.
Το ενδιαφέρον εδώ είναι ότι το όριο αυτό μπορεί να αναπροσαρμοστεί, άρα και να αναβιβαστεί, με απλή κοινή υπουργική απόφαση των υπουργών Δικαιοσύνης και Αγροτικής Ανάπτυξης. Επιπλέον, επιτρέπεται, κατόπιν αδείας, η προμήθεια κάνναβης περιεκτικότητας και άνω του 0,2% σε THC με αποκλειστικό σκοπό την παραγωγή φαρμακευτικής κάνναβης, όπου προβλέπεται και δυνατότητα εξαγωγής. Στην ουσία, λοιπόν, έχει επέλθει μια περιορισμένη αποποινικοποίηση που μπορεί στο μέλλον να επεκταθεί.
26
Σε ποιες περιπτώσεις μπορώ να αγοράσω νόμιμα στην Ελλάδα κάνναβη;
Απ' όσο γνωρίζω, μόνο για ιατρικούς λόγους δικαιολογείται η νόμιμη χρήση κάνναβης, όταν συνταγογραφείται μέσω του κρατικού μονοπωλίου.
27
Ποιες είναι οι συνήθεις ποινές για τους παραβάτες (χρήστες);
Η μόνη ποινή που στην πράξη υφίστανται οι χρήστες ινδικής κάνναβης που συλλαμβάνονται είναι η ίδια η διαδικασία του αυτοφώρου, που συνήθως περιλαμβάνει διανυκτέρευση στο κρατητήριο και μεταγωγή στο ακροατήριο. Οι δράστες στερεότυπα κρίνονται ατιμώρητοι, λόγω περιστασιακής χρήσης.
28
Ποιες είναι οι αναλογίες της νομοθεσίας μας συγκριτικά με εκείνες της Δυτικής Ευρώπης; Τι περιλάμβανε το βήμα παραπέρα που έκανε ο Καναδάς;
Η νομοθεσία μας κινείται εντός του πλαισίου που ορίζουν οι άλλες δυτικές νομοθεσίες, χωρίς σοβαρές αποκλίσεις. Ο Καναδάς, καθώς και η Καλιφόρνια, προχώρησαν στην πλήρη απεγκληματοποίηση της χρήσης κάνναβης, ακόμα και για ψυχαγωγικούς σκοπούς.
29
Τι μπορεί να βρει κανείς στα καταστήματα με προϊόντα κάνναβης στη χώρα μας;
Διαθέτουν πλέον μια μεγάλη γκάμα προϊόντων κάνναβης σε διάφορες μορφές, όπως λάδια CBD (κανναβιδιόλη), βρώσιμα προϊόντα (τσάι, πρωτεΐνη, βούτυρο, τσίχλες, ζυμαρικά, παξιμάδια), που προέρχονται από τον σπόρο της κάνναβης, προϊόντα περιποίησης σώματος και προσώπου (κρέμες, σαμπουάν, οδοντόκρεμες και λάδι για μασάζ), ακόμα και ρούχα από κλωστική κάνναβη. Πρόκειται για προϊόντα που προέρχονται από τη βιομηχανική κάνναβη και περιέχουν την κανναβιδιόλη, η οποία χρησιμοποιείται είτε ως super food, είτε ως συμπλήρωμα διατροφής, είτε για τις θεραπευτικές της ιδιότητες.
30
Τι ακριβώς περιέχουν τα προϊόντα (σοκολάτες, τσάι, αναψυκτικά κ.λπ.) κάνναβης που κυκλοφορούν στο εμπόριο; Είναι νόμιμα;
Τα προϊόντα κάνναβης που κυκλοφορούν στη χώρα μας προέρχονται όλα από την ποικιλία Sativa L, δηλαδή τη βιομηχανική κλωστική κάνναβη, και δεν περιέχουν την ψυχοτρόπο ουσία. Αποτελούνται, δε, από τον σπόρο και το άνθος του φυτού. Είναι όλα νόμιμα βάσει του νόμου 4139 που καθορίζει τη νομιμότητα των βρώσιμων προϊόντων που περιλαμβάνουν κάνναβη με χαμηλή περιεκτικότητα (μικρότερη του 0,2%) σε THC.
Ποιες είναι οι φυσιολογικές διεργασίες του ανθρώπινου οργανισμού που εκτελούνται όταν κάποιος καπνίζει κάνναβη;
Παρατηρούνται ευφορία, χαλάρωση, υποκινητικότητα, υπνηλία, γέλια, αναλγησία, διέγερση της όρεξης, αγγειοδιαστολή, υπόταση (κυρίως ορθοστατική), ζάλη, ταχυκαρδία, ξηρoστομία, μείωση ενδοφθάλμιας πίεσης.
Καταγράφονται επίσης μειωμένη εγρήγορση, διαταραχή στην ισορροπία και τον συντονισμό των κινήσεων, αίσθηση επιβράδυνσης του χρόνου, δυσκολία συγκέντρωσης, προσοχής και μνήμης, προβλήματα προσανατολισμού στον χώρο και στον χρόνο, κρίσεις πανικού και ψυχωτική αντίδραση.
Αργκό λεξιλόγιο
Μπάφος
Το τσιγάρο με μαριχουάνα, με ή χωρίς χασίς (joint).
Φούντα
Πυκνά φύλλα στην κορυφή του ανθοφόρου στελέχους.
Μαύρο
Χασίς, ακατέργαστη ρητίνη. Αναφέρεται στο σκούρο χρώμα του σκευάσματος.
Χόρτο
Παρασκεύασμα ανθέων, φύλλων και στελεχών. Αναφέρεται στο πράσινο χρώμα του σκευάσματος.
Spice
Τα συνθετικά κανναβινοειδή.
Cannavaping
«Άτμισμα κάνναβης» – η χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου με υγρό από συνθετικά ανάλογα THC.
(από το βιβλίο «Οι εξαρτήσεις», σε επιστημονική επιμέλεια των Θωμά Παπαρρηγόπουλου και Χριστίνας Δάλλα, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης)
ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΑΥΤΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΣΤΙΣ 26.1.2019
