Γεννήθηκα στο Σικάγο το 1934. Δύο χρόνια αργότερα ο πατέρας μου ξεκίνησε να εργάζεται ως εκδότης στη «New York Daily Mirror» και αναγκαστήκαμε να μετακομίσουμε στα προάστια της εμβληματικής μητρόπολης. Κάπως έτσι μεγάλωσα στα προάστια της Νέας Υόρκης και συγκεκριμένα σε μια κωμόπολη που ονομάζεται Rye και απέχει περίπου 40 χιλιόμετρα από την πόλη. Από τα παιδικά μου χρόνια θυμάμαι ότι με τον αδελφό μου παίρναμε καθημερινά το λεωφορείο για τον σιδηροδρομικό σταθμό και μετά περπατούσαμε ένα χιλιόμετρο μέχρι να φτάσουμε στο σχολείο μας. Κατά τη διάρκεια του πολέμου η μητέρα μου διατηρούσε έναν πλούσιο λαχανόκηπο – κονσερβοποιούσε τη σοδειά για τον χειμώνα.
Η ζωή ήταν σχεδόν φυσιολογική στη Βόρεια Αμερική. Ίσως η πιο αξιοσημείωτη ανησυχία ήταν οι ελλείψεις σε τρόφιμα και βενζίνη, που αμφότερα προσφέρονταν με δελτίο. Επίσης, παρακολουθούσα τα νέα του πολέμου μέσα από τις ιστορίες της «Mirror». Δεν θα ξεχάσω πόσο γοητευμένος ήμουν από τα αεροσκάφη που συμμετείχαν στον πόλεμο. Όσον αφορά την καθημερινότητα, θυμάμαι τα πάρτι γενεθλίων (από τα οποία έχω φωτογραφίες), το παιχνίδι μπέιζμπολ με τους γείτονες και μερικές φορές την περιπλάνηση σε ένα κοντινό λούνα παρκ, το οποίο φυσικά φωτογράφιζα. Βέβαια, αυτό που έχει αποτυπωθεί πολύ έντονα στη μνήμη μου ήταν η διαδρομή του πατέρα μου κάθε πρωί: πήγαινε στον σταθμό, έπαιρνε το τρένο για το Grand Central Station και μετά περπατούσε μέχρι τη 235 East 45th street, όπου ήταν το γραφείο του. Αυτό το αναφέρω ως ενδεικτικό του ότι η καθημερινότητα συνεχιζόταν απρόσκοπτα, δεν είχαμε καταλάβει πραγματικά τα δεινά που περνούσε η Ευρώπη κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου.
«Τώρα η γλώσσα του Οδυσσέα είναι η γλώσσα μου. Και το όμορφο Αιγαίο Πέλαγος με τα μαγευτικά του νησιά και τη μοναδική του ιστορία είναι τώρα η θάλασσά μου. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, η μέλλουσα πεθερά μου είχε ακούσει μια κατάρα από μια δήθεν μάντισσα που δεν είχε αφήσει να μπει στο σπίτι της: "Η κόρη σου θα παντρευτεί έναν ξένο". Τελικά, έκανε λάθος»
• Η μητέρα μου είχε τέσσερις γιους. Έχασε το πρώτο της παιδί, μια κόρη, στη γέννα. Ήταν πολύ αφοσιωμένη στα παιδιά της και στη διατήρηση ενός καλά οργανωμένου σπιτιού. Είχε μεγάλο μουσικό ταλέντο ως τραγουδίστρια και πιανίστρια. Ωστόσο θεωρώ ότι ο γάμος ανέκοψε την πιθανότητα να κάνει καριέρα. Ο πατέρας μου είχε μεγάλο ταλέντο ως δημοσιογράφος αλλά και ως μάνατζερ. Σε ηλικία μόλις 20 ετών ήταν εκδότης της εφημερίδας «Ridgeway Record». Λίγα χρόνια αργότερα εντάχθηκε στη United Press και για ένα διάστημα πιστεύω ότι διετέλεσε ανταποκριτής του Λευκού Οίκου, αν και το ChatGPT δεν είναι σε θέση να το επιβεβαιώσει. Αργότερα, σε ηλικία περίπου 34 ετών, έγινε εκδότης της «Rocky Mountain News» και τρία χρόνια αργότερα προσλήφθηκε για να διευθύνει τη «New York Daily Mirror» που ανήκε στον William Randolph Hearst, τον Rupert Murdoch εκείνης της εποχήςΥπό τη διεύθυνσή του η ημερήσια κυκλοφορία της έφτασε το 1.000.000 αντίτυπα. Ήταν φίλος με τους ιδιοκτήτες των «New York Times» και με πολλούς άλλους από την κυβέρνηση και τον χώρο των επιχειρήσεων. Θυμάμαι μια γελοιογραφία στον «New Yorker» που έδειχνε την αίθουσα Τύπου των «Times»: τίποτα δεν συνέβαινε, οι εργαζόμενοι μισοκοιμούνταν, από πάνω τους υπήρχε ένα πανό με το σύνθημα των «Times», «Αll the news that’s fit to print», και ένας εργάτης λέει σε έναν άλλο: «Τα πράγματα πρέπει να βουίζουν στη “Mirror”!».
• Η εφημερίδα του πατέρα μου αυτή ήταν μία από τις πρώτες εικονογραφημένες στη Νέα Υόρκη, αυτό που ονομάζουμε σήμερα «ταμπλόιντ». Νομίζω ότι αυτό συνέβαλε σημαντικά στο να καταπιαστώ από νωρίς με την τέχνη της φωτογραφίας. Από την ηλικία των πέντε ετών, όταν μου έκαναν δώρο μια Kodak Baby Brownie, αναζητούσα γύρω μου διάφορα γεγονότα. Είναι σίγουρο, τώρα που το σκέφτομαι, ότι πάντα με είλκυαν η δημοσιογραφία και το φωτορεπορτάζ. Αλλά, για να είμαι ειλικρινής, δεν είχα κάποιο πραγματικό όνειρο. Ωστόσο, οι ειδήσεις και οι φωτογραφίες που της συνόδευαν ήταν στο σπίτι, μπροστά μου, κάθε μέρα, λόγω της δουλειάς του πατέρα μου. Έπειτα, στο κολέγιο σπούδασα αγγλική φιλολογία, πάλι έχοντας τη δημοσιογραφία στο μυαλό μου, υποθέτω, και δούλευα ακούραστα για την καθημερινή φοιτητική εφημερίδα, γράφοντας ιστορίες, διορθώνοντας και φτιάχνοντας τους τίτλους μέχρι αργά τη νύχτα. Από τότε θεωρώ ότι απέκτησα φωτογραφικό μάτι.
• Κάποια στιγμή, όμως, οι γονείς μου αποφάσισαν ότι είχε έρθει η στιγμή να προσπαθήσουν να προσδιορίσουν ποιο ήταν το επάγγελμα στο οποίο ήμουν καλός. Ίσως ανησυχούσαν; Μάλλον. Αφού πέρασα από μια εκτεταμένη διαδικασία εξετάσεων, η απάντηση ήταν «χειρουργός», τίποτε άλλο δεν εμφανίστηκε στην οθόνη τους. Δεν υπήρχαν εναλλακτικές. Αλλά ποτέ δεν έδωσα πραγματικά σημασία σε όλο αυτό. Συνέχισα να φωτογραφίζω και να σκέφτομαι τη δημοσιογραφία. Φυσικά, τότε ο στόχος μου ήταν να βρω το σωστό σκηνικό ή ένα γεγονός που θα οδηγούσε στη δημοσίευση μιας φωτογραφίας. Το κατάφερα τρεις ή τέσσερις φορές· μου έρχονται στο μυαλό ένας πνιγμός και ένα ατύχημα με τρένο.
• Για πολλά χρόνια, η μόνη μου επαφή με την Ελλάδα ήταν μέσω των αδελφών Σκούρα, του Γιώργου και του Σπύρου, που ήταν φίλοι των γονιών μου. Ήταν περίφημοι κινηματογραφικοί παραγωγοί, ο Σπύρος μάλιστα ήταν πρόεδρος της Century-Fox από το 1942 έως το 1962. Τα σπίτια τους ήταν πολύ κοντά στα δικό μας. Ο Τσάρλι ζούσε στην Καλιφόρνια και ο τέταρτος αδελφός έμενε στην Ελλάδα. Επισκεπτόμασταν συχνά τον Γιώργο και τον Σπύρο και μια στο τόσο μας έδειχναν και μια νέα ταινία. Ο Σπύρος είχε μια αίθουσα προβολής στη σοφίτα του σπιτιού του και έναν προβολέα πάντα σε ετοιμότητα. Νιώθω βαθιά υποχρεωμένος στην οικογένεια αυτή γιατί χάρη σ’ αυτούς γνώρισα τη σύζυγό μου, Ντίνα Φιλιππαίου.
• Από το καλοκαίρι του 1954, που ήρθα με τον αδελφό μου στην Ελλάδα, η αγάπη μου για τη χώρα άρχισε να μεγαλώνει πολύ γρήγορα. Ήμουν φοιτητής στο Princeton και αποφάσισα να ακολουθήσω τον μεγαλύτερο αδελφό μου, ο οποίος είχε έναν φίλο στην Ελλάδα, τον Πέτρο Νομικό. Πολύ γρήγορα κάναμε πολλούς φίλους και επισκεφθήκαμε πολλά νησιά. Αν δεν ήταν η πρόσκληση του Πέτρου την άνοιξη του 1954, είναι απίθανο να είχα σκεφτεί να συμπεριλάβω την Ελλάδα στα ταξιδιωτικά μου σχέδια. Μας ξενάγησε παντού, ιδιαίτερα στη γενέτειρά του, τη Σαντορίνη. Επιπλέον, μου έδωσε συμβουλές, τις οποίες ακολούθησα και οι οποίες αποτέλεσαν ένα σημαντικό και εποικοδομητικό βήμα στη ζωή μου. Με σύστησε στον επιχειρηματικό του συνεργάτη και εφευρέτη Γιώργο Χατσόπουλο και έτσι μπόρεσα να παρακολουθήσω το εξαιρετικό θέαμα ενός ανθρώπου που δούλευε στο υγρό υπόγειο ενός συνεργείου επισκευής αυτοκινήτων σε μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες του κόσμου. Όταν συνταξιοδοτήθηκε, η Thermo Electron απασχολούσε 24.000 εργαζόμενους σε 23 χώρες. Ήταν μια μοναδική εμπειρία.
• Ο Πέτρος –που τελικά έγινε και κουμπάρος μας– μας είχε προσκαλέσει μόνο για δύο εβδομάδες. Θα συνεχίζαμε στην Αίγυπτο, είχαμε κάνει κράτηση σε ένα ατμόπλοιο. Αλλά πριν τελειώσουν οι δύο εβδομάδες ακυρώσαμε τα σχέδια για Αίγυπτο, Ιταλία και Γαλλία και μείναμε εδώ όλο το καλοκαίρι. Ήταν τα χρόνια της μεταπολεμικής και μετεμφυλιακής Ελλάδας, όταν οι άνθρωποι σε πολλά νησιά δεν γνώριζαν καν τι σημαίνει «τουρίστας». Η Ελλάδα που πρωτοείδα ήταν βουτηγμένη στη φτώχεια. Αυτό ήταν εμφανές παντού. Ήταν, βέβαια, και τα χρόνια της ελπίδας σε μια Ελλάδα ανέγγιχτη και αναλλοίωτη. Τη δεκαετία του 1950 ήταν μια χώρα όπου τα γαϊδουράκια και τα μουλάρια χρησιμοποιούνταν ακόμη ευρέως. Οι γυναίκες έπλεναν τα ρούχα στα ποτάμια και στα πηγάδια. Το νερό το κουβαλούσαν στο σπίτι από βρύσες ή από πηγές με κανάτια. Στους δρόμους της Αθήνας δεν υπήρχαν φανάρια. Οι γυναίκες ύφαιναν στον αργαλειό ή έπλεκαν. Οι άνδρες και οι γυναίκες φορούσαν συχνά παραδοσιακές φορεσιές με πλουμιστά στολίδια. Η Ελλάδα ήταν το τέλειο μέρος για να κάνω ρεπορταζιακού χαρακτήρα φωτογραφία υψηλών αισθητικών απαιτήσεων. Η ομορφιά των απόμακρων και άγνωστων στους πολλούς αρχαιολογικών τοποθεσιών και των νησιών έκοβε την ανάσα.
• Όταν το φθινόπωρο του 1954 γύρισα στο πανεπιστήμιο, ζήτησα να πάρω μεταγραφή στο τμήμα Κλασικών Σπουδών. Δυστυχώς, δεν με έκαναν δεκτό επειδή, ενώ γνώριζα Λατινικά, δεν ήξερα αρχαία ελληνικά. Οπότε παρέμεινα στο τμήμα Αγγλικής Φιλολογίας, αλλά κατάφερα να πάρω την εκδίκησή μου κάνοντας διατριβή με θέμα τον λόρδο Μπάιρον και την Ελλάδα. Ξέρετε, είμαι πολύ περήφανος που είχα την ευκαιρία να καταγράψω, έθιμα, μέρη της Ελλάδας και τους ανθρώπους της σε μια περίοδο που το τοπίο δεν είχε υποστεί ακόμα τις ραγδαίες αλλαγές που συνέβησαν κατόπιν. Την ευκαιρία αυτή μου την έδωσε, φυσικά, ο αδελφός μου ο Τσαρλς, ο οποίος μου επέτρεψε να τον συνοδεύσω στα ταξίδια του στην Ευρώπη· είχε πιάσει δουλειά σε μια εταιρεία που ονομαζόταν Castel Felice και εξέδιδε την εφημερίδα των πλοίων. Έτσι πήρε δωρεάν εισιτήριο μετ’ επιστροφής και διαπραγματεύτηκε ένα πολύ χαμηλό ναύλο για μένα. Φυσικά, πήρα αυτό που πλήρωσα. Βρισκόμουν στο πιο χαμηλό επίπεδο του πλοίου, στο πάνω κρεβάτι μιας κουκέτας. Θυμάμαι να ξυπνάω ένα πρωί, να κατεβαίνω, και η καμπίνα να έχει πλημμυρίσει, το νερό έφτανε στο ένα μέτρο βάθος. Ήμουν πεπεισμένος ότι το πλοίο βυθιζόταν, αλλά κατάλαβα ότι το πρόβλημα είχε προκαλέσει ένα καζανάκι που έτρεχε.
• Για μένα η μεγαλύτερη τιμή ήταν όταν έλαβα την ελληνική υπηκοότητα το 2020 και έγινα πολίτης της Ελλάδας. Δεν μπορώ να σκεφτώ οτιδήποτε άλλο που θα μπορούσε να μου προσφέρει μεγαλύτερη ευχαρίστηση. Όπως είχα πει και τότε, τώρα η γλώσσα του Οδυσσέα είναι η γλώσσα μου. Και το όμορφο Αιγαίο Πέλαγος με τα μαγευτικά του νησιά και τη μοναδική του ιστορία είναι τώρα η θάλασσά μου. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, η μέλλουσα πεθερά μου είχε ακούσει μια κατάρα από μια δήθεν μάντισσα που δεν είχε αφήσει να μπει στο σπίτι της: «Η κόρη σου θα παντρευτεί έναν ξένο». Τελικά, έκανε λάθος. Εδώ και πολλά χρόνια έχω τη χαρά να μένω σε ένα όμορφο σπίτι στην Πλάκα, κάτω από την Ακρόπολη. Κάποτε πειραματιζόμουν με τον αδελφό μου, Τσαρλς, στον σκοτεινό θάλαμο που υπήρχε στο υπόγειο του σπιτιού μας στις ΗΠΑ. Τώρα, κάνω καθημερινά τις βόλτες μου, πηγαίνω διακοπές στην Πάτμο και όσο μπορώ φωτογραφίζω όσα αγγίζουν τις πιο ευαίσθητες χορδές μας.
• Σήμερα ανησυχώ πολύ για τα όμορφα τοπία της Ελλάδας. Θα ήθελα να δω περισσότερες περιπτώσεις όπως οι Δελφοί, που η υπέροχη κοιλάδα του ποταμού Πλειστού έχει σωθεί από την ανάπτυξη. Αυτά είναι σύνθετα ζητήματα που πρέπει κάποια στιγμή να προσεγγίσουμε. Ελπίζω να σωθούν τα περισσότερα από τα εναπομείναντα παλιά σπίτια στην Αθήνα. Μερικά είναι πολύ όμορφα. Δίνουν χαρακτήρα στην πόλη. Ξέρω ότι είναι μια πρόκληση και ότι υπάρχει απροθυμία να επενδύσουμε στην αναπαλαίωση μιας γειτονιάς όπου η αξία των ακινήτων είναι χαμηλή. Βέβαια, στην Πλάκα, όπου η αξία των ακινήτων είναι υψηλή, και πάλι η περιοχή είναι γεμάτη εγκαταλελειμμένα ή παραμελημένα ακίνητα. Κάποια ανήκουν στο κράτος, άλλα σε ιδρύματα ή μοναστήρια, άλλα σε ιδιώτες.
• Κάθε ιδιοκτησία είναι πιθανώς μια μοναδική και μεμονωμένη περίπτωση, αλλά είμαι βέβαιος ότι μια ομάδα ενημερωμένων ατόμων, εξετάζοντας κάθε περίπτωση, θα μπορούσε να βρει εποικοδομητικές λύσεις για την αντιμετώπιση του ζητήματος. Επίσης, τα γκράφιτι είναι κάτι που μου χαλάει την αισθητική κι αυτό επειδή έχουν αλλοιώσει την ομορφιά ή την αυθεντικότητα σε πολλές γειτονιές στην Ελλάδα. Λατρεύω τις γειτονιές και τις ιδιαίτερες πλευρές τους, την Πλάκα και ιδιαίτερα τα Αναφιώτικα, όπου νομίζεις ότι βρίσκεσαι σε ένα χωριό και όχι σε μια σύγχρονη πόλη. Δυστυχώς, με τον τουρισμό πολλά μαγαζιά της γειτονιάς, όπως ο φούρναρης και ο χασάπης, έχουν αντικατασταθεί από καταστήματα με σουβενίρ.
• Μια φωτογραφία που αγαπώ πολύ είναι εκείνη που τράβηξε ο αδελφός μου το 1961 στο Μέτσοβο, κάποιες ντόπιες κυρίες κι εμένα, με τη Rolleiflex κρεμασμένη στον λαιμό μου, χωρίς περιττά κιλά και χωρίς γκρίζα μαλλιά. Ίσως μια φωτογραφία μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, με κάποιο μικρό και μάλλον όχι δραματικό τρόπο. Όλοι θυμόμαστε ορισμένες φωτογραφίες χάρη στην ισχύ και τη δύναμή τους. Για παράδειγμα, οι φωτογραφίες του Περλ Χάρμπορ κινητοποίησαν την κοινή γνώμη κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο· οι φωτογραφίες των Lange, Evans και άλλων ταλαντούχων φωτογράφων που αποτύπωσαν τη φτώχεια και τις κακουχίες στις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της ξηρασίας τη δεκαετία του 1930 είχαν σίγουρα αντίκτυπο όχι μόνο στον κόσμο αλλά και στην κυβέρνηση· η φωτογραφία του φλεγόμενου Hindenburg σταμάτησε τα ταξίδια με αερόπλοια.
• Έχω γνωρίσει πολλούς ανθρώπους τους οποίους θαύμασα για τη σοφία ή τη δημιουργικότητά τους. Συχνά είναι αυτοί που ακολούθησαν εν αγνοία τους τη συμβουλή που ο πατέρας μου μού έδωσε πριν από τουλάχιστον εβδομήντα χρόνια. Μου έγραψε σε ένα σημείωμα: «Όταν έχεις μια καλή ιδέα, κυνήγησέ την. Οι “διαβουλεύσεις” με τους άλλους είναι απλώς ένα ευχάριστο χάσιμο χρόνου» – το έχω ακόμα στο πορτοφόλι μου. Πολλοί άλλοι ξεχωριστοί άνθρωποι έρχονται στο μυαλό μου, όπως ο Georges Doriot, ο γεννημένος στη Γαλλία καθηγητής του Χάρβαρντ. Είναι ο νονός των παιδιών μου και κατά τη γνώμη μου οι παρατηρήσεις του για τους ανθρώπους και την ανθρώπινη φύση είναι πολύ σοφές. Όταν έδινε διαλέξεις πολλοί προσπαθούσαν μανιωδώς να καταγράψουν κάθε του λέξη.
• Για μένα η λέξη «θεός» σημαίνει το μυστήριο, την ομορφιά του σύμπαντος καθώς και την ανεξιχνίαστη προέλευσή του. Προφανώς και υπάρχει η ευτυχία. Προσωπικά, την έχω βρει στους φίλους, στην οικογένεια και στις ενδιαφέρουσες προκλήσεις που ακόμα και σήμερα μου αρέσει να αντιμετωπίζω. Αν γύριζα τον χρόνο πίσω, δεν ξέρω αν θα έκανα κάτι διαφορετικά. Το μόνο για το οποίο είμαι σίγουρος είναι ότι υπάρχουν πολλά πολλά πράγματα που ο εγκέφαλός μου έχει προσεκτικά «ξεχάσει». Εξάλλου, δεν μου αρέσει να θυμάμαι δυσάρεστες καταστάσεις. Είμαι βέβαιος ότι όλοι μας έχουμε έρθει αντιμέτωποι με δύσκολους και δόλιους ανθρώπους κάποια στιγμή. Ευτυχώς, όλοι αυτοί έχουν εξαφανιστεί πλέον από τη ζωή μου. Επιτυχία για μένα σημαίνει να έχεις στόχους ή σκοπούς, μεγάλους ή μικρούς, και να τους πετυχαίνεις ή να τους ολοκληρώνεις, έναν κάθε φορά.
• Φυσικά πιστεύω στην τύχη. Θυμάμαι τι μου είπε ένας Έλληνας δικηγόρος στο Τέξας: «Εδώ κάτω οι έξυπνοι άνθρωποι δουλεύουν για τους τυχερούς ανθρώπους». Αναφερόταν, φυσικά, σ’ εκείνους τους τυχερούς χειριστές γεωτρύπανου που είχαν ανακαλύψει πετρέλαιο. Αλλά υπάρχει και η κακή τύχη, και πιστεύω και σε αυτή. Δεν θα ξεχάσω ποτέ μια κυρία που γνώρισα στη Νέα Υόρκη και είχε δύο φορές ατύχημα σε οικοδομή.
• Η αγάπη στη ζωή μου έχει διαδραματίσει έναν υπέροχο ρόλο. Δεν πιστεύω ότι μπορεί να γίνει επικίνδυνη, εκτός από τις περιπτώσεις που ένα άτομο προσπαθεί να ασχοληθεί μαζί της με πολλαπλάσιο τρόπο. Ο θάνατος δεν με τρομάζει. Υπάρχουν δύο στιγμές που θυμάμαι να έχω φτάσει κοντά στο τέλος. Η μία είναι σε μια πτήση της Ολυμπιακής από την Αθήνα προς Νέα Υόρκη, όπου δέκα λεπτά μετά την έναρξη της πτήσης ο κυβερνήτης ανακοίνωσε ότι κάποιος είχε μόλις ειδοποιήσει το αεροδρόμιο ότι στο αεροπλάνο μας υπήρχε βόμβα. Και η άλλη όταν ήμουν σε ένα ελληνικό φορτηγό πλοίο στη Μάγχη, την πιο πολυσύχναστη ναυτιλιακή οδό στον κόσμο. Ήταν το παρθενικό ταξίδι του πλοίου. Είχε ομίχλη. Ξαφνικά ο μηχανισμός διεύθυνσης του πλοίου σταμάτησε να λειτουργεί. Ο καπετάνιος δεν είχε κανέναν έλεγχο του πλοίου. Παρ’ όλα αυτά, επέζησα και δεν υπάρχει τίποτα να με τρομάζει.
• Η γυναίκα μου, η Ντίνα, γεννήθηκε το 1942 στην Αθήνα. Ο πατέρας της ήταν από την Κύθνο και η μητέρα της από ένα χωριό κοντά στη Θήβα. Η ίδια σπούδασε δημοσιογραφία στη Γαλλία. Την άνοιξη του 1963 ο πατέρας μου με κάλεσε στο γραφείο του. Της έπαιρνε συνέντευξη, ως υποψήφια για μια καλοκαιρινή δουλειά –του την είχαν συστήσει οι αδελφοί Σκούρα, όπως προανέφερα–, και την έβαλε σε ανοιχτή ακρόαση. Τότε σπούδαζε στο Wellesley College, έξω από τη Βοστώνη. Το καλοκαίρι του 1964 ταξιδέψαμε μαζί στις Σποράδες και κάναμε πεζοπορία στο φαράγγι της Σαμαριάς. Το επόμενο καλοκαίρι παντρευτήκαμε στον Άγιο Γεώργιο στον Λυκαβηττό. Της πρότεινα τα ελληνικά νησιά για μήνα του μέλιτος, αλλά εκείνη αντέτεινε τη Βηρυτό και τη Δαμασκό – έχω μερικές υπέροχες φωτογραφίες από εκείνο το ταξίδι. Δυστυχώς, τη χάσαμε από μια ανίατη ασθένεια το 2020. Είναι δύσκολο να φανταστώ πιο υπέροχο άνθρωπο από εκείνη. Αποκτήσαμε δύο παιδιά, την Άννα και τον Γιώργο. Η Άννα είναι βυζαντινολόγος, με ειδίκευση στα χειρόγραφα και στην επιγραφική και με διδακτορικό από την Οξφόρδη. Ο Γιώργος είναι διαχειριστής επενδύσεων με έδρα τη Βοστώνη.
• Το βασικό μου μότο αυτήν την περίοδο είναι ένα και μόνο ένα: «Επιστρέψτε τα γλυπτά του Παρθενώνα». Αφού γυρίσουν σπίτι τους, θα δούμε τι θα κάνουμε. Όσον αφορά την προσωπική μου διαδρομή; Μετά από όλο αυτό το πλούσιο και γεμάτο ανεξίτηλες εμπειρίες ταξίδι, ένα πράγμα με έχει διδάξει η ζωή: «Είναι ασφαλώς πολύ καλύτερο να κάνεις μια χειραψία με έναν τίμιο άνθρωπο παρά ένα συμβόλαιο πενήντα σελίδων με έναν ανέντιμο άνθρωπο».
Στις 10 Απριλίου θα εγκαινιαστεί η έκθεση φωτογραφιών του Ρόμπερτ Μακέιμπ στην γκαλερί Α.Γ. Λεβέντη, στη Λευκωσία.
Τα λευκώματα του Ρόμπερτ Μακέιμπ κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Πατάκη.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
