The New Statesman: Μέσα στην ισπανική επανάσταση
Υπάρχουν χιλιάδες άνθρωποι σήμερα στην Ισπανία που αισθάνονται ότι ζουν κάτι πολύ σημαντικό, ίσως μια επανάσταση. Οι δρόμοι της Μαδρίτης πλημμυρίζουν από μια αίσθηση αισιοδοξίας και ελπίδας, είναι γεμάτοι από διαδηλωτές κάθε ηλικίας που κρατούν πλακάτ και πανώ πολλά από τους οποία γράφουν συνθήματα όπως "δεν μας εκπροσωπούν" και "υπερασπιζόμαστε τα όνειρά μας".
Η κεντρική πλατεία της πόλης έχει μετατραπεί σε καταυλισμό που έχουν στήσει ομάδες οι οποίες εμπνέονται από τις επαναστάσεις του αραβικού κόσμου. Όπου και αν κοιτάξεις θα δεις συνθήματα που ζητούν αλλαγή και "πραγματική δημοκρατία". Κανείς δεν τα περίμενε όλα αυτά, ούτε οι ίδιοι οι ακτιβιστές. Κάτι που ξεκίνησε σαν περιθωριακή διαμαρτυρία για την αυξανόμενη ανεργία και το κυβερνητικό σχέδιο διάσωσης των τραπεζών κλιμακώθηκε απότομα όταν αρκετοί ακτιβιστές συνελήφθησαν από την αστυνομία και κρατήθηκαν για 48 ώρες.
Διοργανώθηκε μια διαδήλωση για την απελευθέρωσή τους στην Πούερτα ντελ Σολ, την κεντρική πλατεία της πόλης και χιλιάδες συνέρρευσαν όταν τα νέα μαθεύτηκαν μέσω του Ίντερνετ. Αυτό που ξεκίνησε από μια ομάδα λιγότερων από 100 ακτιβιστών άγγιξε μέσα σε έξι μέρες 50.000 άτομα.
"Δεν μπορούμε να βρούμε δουλειά, δεν μπορούμε να βρούμε σπίτι, δεν έχουν κρατική υγειονομική περίθαλψη" δηλώνει ο 20χρονος Αλεχάντρο Χαλόν. "Βρίσκομαι εδώ επειδή νομίζω ότι μπορούμε να αλλάξουμε κάτι". Η αισιοδοξία των νέων είναι ειλικρινής. Οι διαδηλωτές στην Πουέρτα ντελ Σολ ενδιαφέρονται μόνο για τη δράση, όχι τη ρητορική. Έχουν στήσει στην πλατεία έναν αυτοσχέδιο καταυλισμό που περιλαμβάνει σχεδόν τα πάντα, από παιδικό σταθμό μέχρι βιβλιοθήκη.
Το κίνημα δεν διαθέτει κάποια ηγετική μορφή, όλες οι αποφάσεις λαμβάνονται σε γενικές συνελεύσεις που πραγματοποιούνται καθημερινά. Οι συζητήσεις είναι μακρές και κοπιαστικές -συχνά ξεπερνούν σε διάρκεια τις τέσσερις ώρες- αλλά μέχρι τώρα έχουν επιτυχία. "Η ηγεσία είναι η συνέλευση μας όπου όλες οι αποφάσεις λαμβάνονται με ομοφωνία" δηλώνει η 29χρονη Νάντια Μορένο. "Πολλοί νομίζουν ότι αυτό δεν λειτουργεί, όμως στην πραγματικότητα είμαστε ακόμη εδώ χάρη σε αυτή τη συναίνεση".
Παρότι η κινητήρια δύναμη του κινήματος είναι πολιτικοποιημένοι νέοι ηλικίας 20 με 35 χρόνων, μια μεγάλη μερίδα από όλο το φάσμα της ισπανικής κοινωνίας φαίνεται να υποστηρίζει την κατάληψη της πλατείας. Η ατμόσφαιρα είναι εορταστική με οικογένειες, μουσική και εργαστήρια κάθε είδους που μπορεί να φανταστεί κανείς να πραγματοποιούνται όλη τη μέρα.
Οι διοργανωτές εκτιμούν ότι η μεγάλη επιτυχία του καταυλισμού, που έχει επεκταθεί ήδη σε περισσότερες από 60 άλλες πόλεις της Ισπανίας, πηγάζει εν μέρει από τις τελευταίες εξελίξεις στην Τυνησία και την Αίγυπτο. "Η Αίγυπτος και η Τυνησία ήταν ο πιο σημαντικός καταλύτης για το κίνημα στην Ισπανία" σημειώνει η Μπεατρίς Πέρεθ, μια 29χρονη εκπρόσωπος του κινήματος που αναγνωρίζει επίσης την επιρροή των πρόσφατων φοιτητικών διαδηλώσεων στη Βρετανία. "Νομίζω ότι οι άνθρωποι βρίσκονται στον δρόμο επειδή έχουν ελπίδα και αυτό είναι το πιο σημαντικό" προσθέτει.
Η ελπίδα είναι τέτοια ώστε πολλοί στον καταυλισμό να πιστεύουν ότι ζουν την αρχή μιας κοινωνικής και πολιτικής επανάστασης. Είναι το πρώτο σημάδι, υποστηρίζουν, ότι οι εξεγέρσεις στον αραβικό κόσμο ετοιμάζονται να επεκταθούν στην Ευρώπη.
Ο 66χρονος συνταξιούχος, Μανουέλ Φερέιρα, δηλώνει ότι οι σκηνές στην Πουέρτα ντελ Σολ του θυμίζουν τις νεανικές κινητοποιήσεις στη Γαλλία το καλοκαίρι του 1968. "Είναι ο ίδιος πόλεμος ενάντια στο κεφάλαιο, ενάντια στην εξουσία, ενάντια στους πολιτικούς, ενάντια στο κατεστημένο" εξηγεί. "Και οι κινητοποιήσεις στην Πουέρτα ντελ Σολ είναι πιο σημαντικές επειδή, χάρη στο Facebook και το Ίντερνετ, το κίνημα είναι παγκόσμιο. Νομίζω ότι ζω την αρχή μιας νέας παγκόσμιας τάξης".
Η έναρξη των κινητοποιήσεων συνέπεσε με τις περιφερειακές εκλογές που διεξήχθησαν σε όλη τη χώρα. Το δεξιό Λαϊκό Κόμμα επικράτησε με μεγάλη άνεση. Κάποια στιγμή, η εκλογική επιτροπή κήρυξε παράνομους τον καταυλισμό. Παρότι όμως υπήρξαν έντονες φήμες για επικείμενη αστυνομική επιχείρηση "σκούπα" και επτά κλούβες συγκεντρώθηκαν σε μια πλευρά της πλατείας, οι διαδηλωτές παρέμειναν στις θέσεις τους όλο αυτό το διάστημα. "Αν μας πάρουν αύριο από την πλατεία, το μόνο που θα κατορθώσουν θα είναι να μας κάνουν να επιστρέψουμε δυνατότεροι" δηλώνει ο 22χρονος Χουάν Μαρτίν. "Θέλουμε μια νέα κοινωνία. Η σημερινή έχει πάψει να λειτουργεί" προσθέτει.
****************************************************
Frankfurter Allgemeine Zeitung: «Το εγχειρίδιο της αιφνίδιας επίθεσης»
Η Ισπανία έχει μαγευτεί από τη σοβαρότητα των διαδηλωτών της. Οι «αγανακτισμένοι» είναι κάτι πρωτοφανές στη σχετικά σύντομη ιστορία της Ισπανικής Δημοκρατίας. Ποτέ πριν δεν διατυπώθηκε με τόση συνέπεια δημοσίως η ουτοπία
Εννιά δρόμοι οδηγούν στην Πουέρτα ντελ Σολ, το σημείο μηδέν της ισπανικής γεωγραφίας, κι όμως η κεντρική πλατεία της Μαδρίτης είναι μόλις 150 μέτρα πλατιά και συνήθως ξέχειλη από κόσμο. Εδώ, όπου συνήθως συνωστίζονται τουρίστες, μικροπωλητές και πορτοφολάδες, έχει στήσει εδώ και μερικές μέρες το χωριό της μια εντελώς άγνωστη ομάδα ακτιβιστών κι έχει προσελκύσει τα φώτα της παγκόσμιας δημοσιότητας.
Ο θρύλος λέει ότι στις 15 Μαΐου ένας διαδηλωτής της πορείας «με την οποία όλα ξεκίνησαν» έκατσε στον δρόμο και είπε: «Είμαι πολύ κουρασμένος». Και αίφνης του ήρθε η ιδέα να μείνει εκεί, ακίνητος, διαμαρτυρόμενος ενάντια στο «σύστημα». Μια μέρα αργότερα ήρθαν να τον συντροφεύσουν εκατοντάδες νέοι με υπνόσακους, στη συνέχεια έστησαν μπλε πλαστικές τέντες για να αντιμετωπίσουν τη ζέστη και τις μπόρες, έφεραν καρέκλες και πολυθρόνες, τραπεζάκια και γεννήτριες.
Μέρες τώρα ένα πολύχρωμο πλήθος είναι εδώ, στην Πουέρτα ντελ Σολ, μέχρι και μίνι παιδικούς σταθμούς έχουν στήσει για να απασχολούνται τα μωρά, παντού γίνονται συζητήσεις, ανταλλάσσονται απόψεις, το κλίμα είναι στοχαστικό και απόλυτα ειρηνικό.
Αυτό ακριβώς το κλίμα έχει κερδίσει τον σεβασμό των Μαδριλένων και των ξένων περαστικών, η αποφασιστικότητα των συγκεντρωμένων να εκφράσουν την αντίθεσή τους στο σύστημα, χωρίς ακρότητες. Ναι, είναι αγανακτισμένοι. Ναι, είναι φτωχοί. Ναι, δεν βρίσκουν δουλειά. Αλλά ξέρουν τι θέλουν και παλεύουν γι’ αυτό.
Η ειρηνική κατάληψη της κεντρικής πλατείας κρατά την Ισπανία με κομμένη την ανάσα. Το χωριό των αγανακτισμένων κανονικά δεν θα έπρεπε να είχε στηθεί, αλλά κάποιος παρέλειψε να το αποτρέψει. Τώρα είναι αργά. Έχει μεγαλώσει, προσελκύει υποστηρικτές και περίεργους. Μόνο οι μαγαζάτορες της πλατείας γκρινιάζουν κι ετοιμάζονται να κινηθούν δικαστικά, επειδή έχει πέσει ο τζίρος τους.
Ο θυμός ενάντια στους μεγάλους παίκτες
Πώς όμως έφτασε η Μαδρίτη σ’ αυτή την κατάληψη; Ποιος σχεδίασε τον αιφνιδιασμό της πολιτικής τάξης με όπλα την αποφασιστικότητα, το θάρρος, το θράσος; Πιθανώς το όλο θέμα ξεκίνησε πριν από ένα χρόνο με τη διαδήλωση ενάντια στην παύση του ανακριτή Μπαλτάσαρ Γκαρσόν, που τόλμησε να ερευνήσει τα εγκλήματα του φρανκισμού.
Οι νέοι άνθρωποι που έκτοτε συγκεντρώνονταν κάθε Πέμπτη στις 8 μπροστά στον έφιππο Κάρολο τον Τρίτο στην Πουέρτα ντελ Σολ δεν τα είχαν μόνο με τους πολιτικούς. Ο θυμός τους είχε αντικείμενο όλους τους μεγάλους παίκτες στην οικονομία -και την κρίση της- στη δικαιοσύνη, στα κοιμισμένα πολιτικά κόμματα. Η νέα ώθηση διαμαρτυρίας ήρθε πέρσι το φθινόπωρο, όταν οι Ισπανοί bloggers κατήγγειλαν την απόφαση της υπουργού Πολιτισμού να περάσει μόνο ενάντια στο «κατέβασμα» στο Ίντερνετ. Και τότε γινόταν χαμός στο διαδίκτυο και όλοι συζητούσαν πώς «θα κατεβάσουν την αντίθεσή τους στον δρόμο».
Έπρεπε ωστόσο να φτάσει ο Φεβρουάριος, οπότε ο Φάμπιο Γκάνταρα, ένας 26χρονος άνεργος δικηγόρος από τη Γαλικία, κάτοικος Μαδρίτης, ίδρυσε στο Facebook μια ομάδα με «βαρύ όνομα», που περιείχε τις λέξεις «πλατφόρμα συντονισμού» και «κινητοποίηση πολιτών». Αυτή η ομάδα έγινε η μαγιά για την "Democracia Real Ya", (Πραγματική Δημοκρατία Τώρα) και στην αρχή τα μέλη της συζητούσαν μόνο στο διαδίκτυο.
Όταν πριν από δύο μόλις μήνες κάποια από αυτά γνωρίστηκαν στον αληθινό κόσμο, ήδη είχαν οργανωθεί… ψηφιακά και συμφώνησαν αμέσως στην ημερομηνία της πρώτης διαδήλωσης: στις 15 Μαΐου, μια βδομάδα πριν από τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές.
Νέοι και μπουχτισμένοι
Ο Φάμπιο Γκάνταρα θεωρήθηκε τις πρώτες μέρες ο στρατηγικός νους, ακόμη κι αν το «κίνημα της 15ης Μαΐου», όπως ονομάζεται στο μεταξύ, δεν κουράζεται να δηλώνει ότι είναι απόλυτα συλλογικό. Ως εκπρόσωποι εμφανίζονται ο 23χρονος φοιτητής Πάμπλο Παντίλα και ο σχεδιαστής ιστοσελίδων Μανουέλ Χεσούς Ρομάν. Πριν ο Παντίλα ανταποκριθεί στο κάλεσμα του Γκάνταρα τον Φεβρουάριο είχε γράψει στο blog του: «Είμαι νέος και μπουχτισμένος από την κατάσταση στην Ισπανία και ξέρω ότι δεν είμαι μόνος».
Χάρη στα κοινωνικά δίκτυα τα… ραντάρ των κομμάτων και των συνδικάτων δεν πήραν είδηση τη συμμαχία των αγανακτισμένων. Στο μεταξύ στη συλλογικότητα που ίδρυσαν στις 30 Μαρτίου δεκαπέντε νέοι άνθρωποι συμμετέχουν σχεδόν πεντακόσιες πολιτικές πρωτοβουλίες. Αυτός ο πλουραλισμός έχει κάνει το κίνημα τόσο απρόβλεπτο και τόσο απρόσβλητο κι έχει αποτρέψει όλες τις απόπειρες προσεταιρισμού εκ μέρους των κομμάτων. Ούτε η συντριπτική νίκη των συντηρητικών στις εκλογές της περασμένης Κυριακής δεν είχε την παραμικρή επίδραση στους «indignados». Γι' αυτούς ο Θαπατέρο είναι τελειωμένος από καιρό και η στροφή στον άλλο πόλο του δικομματισμού δεν είναι παρά η τυφλή αντίδραση ενός τελειωμένου πολιτικού συστήματος.
Η λίστα των αιτημάτων των ανθρώπων της 15ης Μαΐου είναι ριζοσπαστικός: Δικαίωμα στην κατοικία, καλύτερη προστασία των θέσεων εργασίας, δημοσιοποίηση της περιουσίας των πολιτικών, διαχωρισμός κράτους - εκκλησίας, αύξηση της φορολογίας για τους πλούσιους, αυστηρός έλεγχος των τραπεζών, κλείσιμο της εξοπλιστικής βιομηχανίας, κλείσιμο των πυρηνικών εργοστασίων.
Καινοτομία στη δημοκρατία της Ισπανίας
Ωστόσο το κίνημα δεν περιορίζεται μόνο στις διεκδικήσεις. Στην ιστοσελίδα της "Democracia Real Ya" διαβάζει κανείς μια νέα πολιτική ρητορική, μια έκκληση για αλληλεγγύη πέρα από τα ιδεολογικά σύνορα. «Είμαστε όπως εσείς" γράφουν.
«Άνθρωποι που ξυπνάμε κάθε πρωί για να πάμε στο πανεπιστήμιο, στη δουλειά μας, για να ψάξουμε για δουλειά. Κάποιοι από μας θεωρούν εαυτούς προοδευτικούς, κάποιοι συντηρητικούς. Κάποιοι πιστεύουν στον θεό, κάποιοι όχι. Κάποιοι έχουν σαφή πολιτική τοποθέτηση, κάποιοι δηλώνουν απολίτικοι, αλλά όλοι μας είμαστε θυμωμένοι και απελπισμένοι από τις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές προοπτικές που αντιλαμβανόμαστε γύρω μας. Η διαφθορά των πολιτικών, των επιχειρηματιών, των τραπεζιτών μάς κλέβει τη φωνή».
Προτάσεις σαν αυτές θυμίζουν στους Ισπανούς πόσο συνήθισαν την κρίση, πόση ανοχή έδειξαν στους πολιτικούς και τους λοιπούς κατόχους της εξουσίας.
Πώς θα συνεχιστεί το κίνημα είναι άγνωστο. Μια πιθανότητα είναι και να ξεφουσκώσει. Στη γενική συνέλευση της προηγούμενης Κυριακής συμφώνησαν να διατηρήσουν την «κατασκήνωση» στην Πουέρτα ντελ Σολ και αυτή την εβδομάδα και στη συνέχεια να μεταφέρουν τις συγκεντρώσεις στις γειτονιές της Μαδρίτης. Η Ισπανία παρατηρεί συνεπαρμένη αυτό το φαινόμενο. Στα τριάντα χρόνια της δημοκρατίας δεν έχει δει ποτέ να διατυπώνεται μια ουτοπία και να υποστηρίζεται δημοσίως με τόση συνέπεια.
Δημοσιέυτηκε στην εφημερίδα Αυγή
σχόλια