Η παρακάτω κουβέντα με την PJ Harvey είχε γίνει λίγο πριν έρθει στην Ελλάδα για την εξαιρετική της εμφάνιση στο Θέατρο Βadminton. Ήταν λίγο καιρό αφού είχε κυκλοφορήσει το White Chalk, το πιο συναισθηματικό άλμπουμ της που εξακολουθεί να είναι η κορυφαία στιγμή της δημιουργικά, παρόλο που το Let England Shake που ακολούθησε το 2011 ήταν πολύ πιο πετυχημένο, με καυστικά πολιτικά σχόλια στους στίχους και με μεγαλύτερη αποδοχή από τους κριτικούς. Σε μερικές μέρες κυκλοφορεί η πολύ αναμενόμενη καινούργια δουλειά της The Hope Six Demolition Project με το ενδιαφέρον της να έχει επικεντρωθεί στην παγκόσμια κρίση, στην προσφυγιά, την κατάσταση της Ευρώπης και του κόσμου, την τρομοκρατία και τον πόλεμο. Η PJ Harvey επισκέφτηκε το Κόσοβο πριν από κάνα δυο μήνες για να γυρίσει το βιντεοκλίπ για το κομμάτι The Wheel που θα υπάρχει στο νέο άλμπουμ της και έφτασε μέχρι την Ειδομένη για να ζήσει από κοντά την εμπειρία με τους πρόσφυγες που συνωστίζονται στα σύνορα με τα Σκόπια. Ταξίδεψε επίσης στο Αφγανιστάν και την Washington και όσα έζησε τα διηγείται στα τραγούδια της. Στα τραγούδια του δίσκου λέει ότι έχει χρησιμοποιήσει σαξόφωνα και μπουζούκι. Την Τρίτη 7 Ιουνίου θα έρθει για άλλη μια φορά στην Αθήνα για να εμφανιστεί στο Release Festival στην Πλατεία Νερού στο Δέλτα Φαλήρου. Αυτή τη φορά με πολυμελή μπάντα.
Μιλάει αργά, με πεντακάθαρη βρετανική προφορά, που θυμίζει πρωταγωνίστρια ταινίας του Άιβορι και είναι ευγενική αλλά κατηγορηματική: «Θα προτιμούσα να μιλήσουμε μόνο για μουσική». Το πρώτο πράγμα που της ζήτησα να μου σχολιάσει ήταν μια δήλωσή της ότι ως παιδί έκανε συλλογή από σκελετούς νεκρών ζώων. Δεν θέλει να μιλήσει για τα παιδικά της χρόνια. «Είχα πολύ ωραία παιδική ηλικία», ξεκαθαρίζει, «δεν θα ήταν όμως καλύτερα σ' αυτόν το λίγο χρόνο να μιλήσουμε μόνο για μουσική;».
«Μεγάλωσα στο Abbotsbury, ένα χωριό στην εξοχή του Dorset, στα νοτιοανατολικά της Αγγλίας, μια αγροτική περιοχή αρκετά απόμακρη, δεν έχει πολλά να κάνεις εδώ κοντά» λέει. «Το ενδιαφέρον μου για τη μουσική ήρθε αρκετά φυσικά, άκουγα από πολύ μικρή τους δίσκους των γονιών μου, είχαν μια πολύ μεγάλη συλλογή από υπέροχα βινίλια και πρόσεχα τον τρόπο που έπαιζαν οι μουσικοί. Άρχισα να παίζω κιθάρα και σαξόφωνο όταν ήμουν έντεκα».
Η PJ Harvey έφυγε απ' το χωριό της νωρίς κι έλειψε αρκετά χρόνια, έζησε στο Λονδίνο, στο Μπρίστολ, στο Λος Άντζελες. Πριν από δυο χρόνια όμως θεώρησε ότι ήταν ώρα να επιστρέψει στην ασφάλεια και την ηρεμία της εξοχής. «Έλειπα, αλλά πάντα επέστρεφα εδώ», εξηγεί, «και αυτή τη στιγμή δεν επιθυμώ να ξαναφύγω. Μάλλον δεν θα ξαναφύγω ποτέ».
—Η επιστροφή σας στο Dorset πόσο επηρέασε τον ήχο του White Chalk, τον τρόπο που το φτιάξατε;
Η αλήθεια είναι ότι το πιο μεγάλο μέρος του White Chalk το έγραψα τότε που ζούσα στην πόλη, τα πιο πολλά κομμάτια ήταν έτοιμα από τότε που ζούσα στο Λος Άντζελες, δεν μπορώ να πω ότι με επηρέασε τόσο η εξοχή. Πιο πολύ ήταν η φαντασία μου και τα όργανα που επέλεξα να παίξω κατά τη διάρκεια της ηχογράφησης. Δεν με επηρεάζει τόσο το μέρος, η πόλη ή η εξοχή, όσο το άμεσο περιβάλλον, το δωμάτιο και τα σημεία που πέφτει το βλέμμα σου την ώρα που συνθέτεις. Αυτές οι εικόνες με εμπνέουν περισσότερο, αυτά που βλέπουν τα μάτια σου, αλλά και οι εικόνες που δημιουργεί η φαντασία σου όταν τα κλείνεις.
—Έχετε δηλώσει ότι τα τραγούδια σας δεν είναι ημερολόγιο. Το White Chalk ωστόσο ακούγεται πολύ προσωπικό, δεν ισχύει αυτό;
Είμαι τραγουδοποιός, δημιουργώ τραγούδια στη φαντασία μου και προσπαθώ να βρω τον τρόπο για να τα περάσω σε όσο περισσότερους ανθρώπους γίνεται, να επικοινωνήσω μαζί τους, να τους συγκινήσω. Έχω χρησιμοποιήσει το πρώτο πρόσωπο, το δεύτερο, το τρίτο, κάθε φορά χρησιμοποιείς έναν διαφορετικό τρόπο, εξαρτάται από το τι προσπαθείς να κάνεις και την επιθυμία σου την εκάστοτε στιγμή. Στο White Chalk πέρασα από το τρίτο πρόσωπο στο πρώτο, ήταν κάτι που έμαθα σιγά σιγά για να επικοινωνώ πιο άμεσα, γι' αυτό τα τραγούδια του μοιάζουν με ημερολόγιο και κατά κάποιον τρόπο αγγίζουν τους ανθρώπους.
—Είναι ένας δίσκος αφαιρετικός. Πιστεύετε ότι όσο μεγαλώνει κανείς μαθαίνει να κρατάει μόνο τα απαραίτητα και να πετάει τα περιττά;
Δεν θα το έλεγα αυτό, όχι ιδιαίτερα. Με κάθε πρότζεκτ, με κάθε δίσκο μου, προσπαθώ να είμαι αρκετά διαφορετική από αυτό που έχω κάνει μέχρι τότε. Είναι σαν εξερεύνηση σε ένα νέο πεδίο, σε ένα νέο έδαφος, να γιατί αυτός ο δίσκος προέκυψε έτσι. Μου αρέσει να προκαλώ τον εαυτό μου και δοκιμάζω καινούργια πράγματα. Εδώ ήταν ο ήχος του πιάνου και τα λιγότερα όργανα, ίσως στο μέλλον χρησιμοποιήσω διαφορετικά όργανα και περισσότερο περίπλοκους τρόπους.
—Μεγαλώνοντας, γενικά, πόσο έχει αλλάξει η σχέση σας με τη μουσική;
Νομίζω ότι η αγάπη μου για τη μουσική συνεχίζεται και έχει μεγαλώσει. Επίσης, ο σεβασμός που έχω γι' αυτή -γιατί τη βρίσκω πολύ σημαντική. Φωτίζει την ανθρώπινη ύπαρξη, σε κάνει να αντιλαμβάνεσαι διαφορετικά τα πράγματα. Η μουσική μας ενώνει, μας δίνει κίνητρα να κάνουμε μάχες, μας ανακουφίζει σε ώρες λύπης, κάνει πραγματικά τις ζωές μας πιο όμορφες.
—Η δημιουργία κάθε άλμπουμ σας αλλάζει ως καλλιτέχνη, θεωρείτε ότι σας έχει αλλάξει και ως άνθρωπο;
Η κάθε σου δουλειά είναι σχετική με τον τρόπο που κινείσαι και πορεύεσαι. Γράφω σύμφωνα με το μονοπάτι που περπατάω κάθε φορά στο συνολικό ταξίδι της ζωής μου. Κάθε μέρα, ξέρεις, αλλάζουμε έστω και λίγο. Απ' τη μια μέρα στην άλλη αναθεωρείς ό,τι δεν σου αρέσει, μαθαίνεις πράγματα, μεγαλώνεις, και αυτό το προσέχεις και στον εαυτό σου και στους ανθρώπους γύρω σου. Η μουσική που γράφω και ο τρόπος που την παρουσιάζω αλλάζει όσο πιο πολλά μαθαίνω.
—Στο White Chalk το πιάνο κυριαρχεί, πόσο συναρπαστικό είναι να ασχολείται κανείς με ένα νέο μουσικό όργανο με το οποίο δεν είχε προηγούμενη εμπειρία;
Είναι πολύ συναρπαστικό, αλήθεια, να ασχολείσαι με ένα όργανο για το οποίο δεν ξέρεις τίποτα. Άρχισα να παίζω πιάνο το 2005 και η γνώση μου γι' αυτό είναι ακόμα περιορισμένη. Συνέβη μόνο του όμως, δεν το επεδίωξα. Μετακόμισε ένας φίλος μου και άφησε πίσω του το πιάνο, έτσι απλά το βρήκα. Αν δεν έχεις ιδιαίτερες γνώσεις για κάτι πολλές φορές σε απελευθερώνει, γιατί αφήνει τη φαντασία σου να λειτουργήσει περισσότερο. Όταν δεν είσαι δεινός παίκτης έχεις το πλεονέκτημα της συναισθηματικής αντίδρασης, παρά της διανοουμενίστικης.
—Ακούτε καινούργια πράγματα;
Ακούω πολλή μουσική, προσπαθώ να ακούω όσο γίνεται πιο πολύ, θέλω να ξέρω τι συμβαίνει σε όλα τα μουσικά πεδία. Ακούω πολύ ραδιόφωνο.
—Ποιος είναι ο τελευταίος καλός δίσκος που ακούσατε;
Ήταν μια συλλογή με φολκ κομμάτια. Πολύ λίγα πράγματα μου αρέσουν πραγματικά.
—Όταν γράφετε κομμάτια ακούτε μουσική; |
Μπορώ να ακούω κάτι όλη την ώρα, κολλάω μαζί του και το ακούω με πάθος, συνήθως όμως δεν ακούω τίποτα. Ζωγραφίζω ή διαβάζω, είναι μια άλλη πλευρά αυτών που με ενδιαφέρουν.
—Τι διαβάζετε;
Αρκετά πράγματα. Δεν μπορώ να σου πω τι είναι αγαπημένο μου, μου είναι δύσκολο. Μποντλέρ, Τολστόι, Τ.Σ. Έλιοτ, Τζέιμς Τζόις, Ναμπόκοφ, Ο' Κόνορ, θα μπορούσα να μιλώ ώρες γι' αυτά.
—Θα μπορούσατε να παραλληλίσετε το White Chalk με κάποιο απ' τα βιβλία που σας αρέσουν;
Καταλαβαίνω τι εννοείς, αλλά προτιμάω να το περιγράψω παραλληλίζοντάς το με μια ταινία. Κάποια του David Lynch. Ίσως το Mulholand Drive.
—Έχετε σπουδάσει τέχνη, έχετε κάνει μαθήματα γλυπτικής, η σύγχρονη τέχνη σας ενδιαφέρει;
Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο. Επισκέπτομαι εκθέσεις, η γλυπτική είναι κάτι που με συνεπαίρνει και με εμπνέει περισσότερο από άλλη μορφή τέχνης.
—Γιατί διαλέξατε τη μουσική για να εκφραστείτε;
Επειδή το βρήκα πιο άμεσο να εκφραστώ μέσα από τη μουσική. Η μουσική αγγίζει τους ανθρώπους με έναν πιο άμεσο τρόπο.
—Πόσο επηρεάζεται η μουσική από όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω μας; Κοινωνικά ή πολιτιστικά;
Πάρα πολύ. Η μουσική είναι η φωνή για όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω μας, η καλή μουσική. Και κοινωνικά, και πολιτικά, και οικονομικά ή πνευματικά.
—Η φωνή σας έχει αλλάξει πολύ με την πάροδο των χρόνων, ο τρόπος που τραγουδάτε, είναι θέμα εμπειρίας αυτή η αλλαγή ή κάνατε μαθήματα;
Έχει να κάνει με την εξερεύνηση αυτού που κάνεις. Προσπαθώ να αλλάζω τη φωνή και να τραγουδάω τα κομμάτι με τον τρόπο που νομίζω ότι χρειάζεται κάθε φορά, ανάλογα με το υλικό. Είναι ένας συνδυασμός του πειραματισμού και της τεχνικής. Ο πατέρας μου χτίζει σπίτια και πριν από μερικά χρόνια έφτιαξε το σπίτι ενός ζευγαριού - τραγουδιστών της όπερας. Έκανα μαζί τους κάποια μαθήματα κι έμαθα αρκετά για τις αναπνοές, την τοποθέτηση της φωνής και τη συγκέντρωση που χρειάζεται όταν τραγουδάς.
—Θα χαρακτηρίζατε τον εαυτό σας περισσότερο ως μουσικό ή ως τραγουδοποιό;
Περισσότερο είμαι κάποια που γράφει τραγούδια. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι εκεί έξω που παίζουν με σπουδαίο τρόπο ένα όργανο, εγώ απλά δημιουργώ τραγούδια. Τα χτίζω χρησιμοποιώντας τις εμπειρίες μου και τα λίγα που ξέρω.
—Με ποιον τόπο φτιάχνετε τα κομμάτια σας;
Δεν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος. Αλλάζει όλη την ώρα. Αυτή τη στιγμή για παράδειγμα γράφω λέξεις και η μουσική θα έρθει αργότερα...
—Κάποια στιγμή προκαλούσατε αρκετά με την εικόνα σας, σας απασχολεί ακόμα το image σας;
Αυτό που προσπαθώ να κάνω είναι να παρουσιάζω τα τραγούδια με τον τρόπο που αισθάνομαι, όσο πιο καλά μπορώ. Αναπόφευκτα χρησιμοποιείς και την εικόνα σου γι' αυτό, κι ίσως να προκαλείς κυρίως με τη ζωντανή μορφή των κομματιών. Βασικά κάνω ό,τι καλύτερο μπορώ για να στηρίξω τα τραγούδια μου, κυρίως από μουσική άποψη.
—Σε αρκετές περιπτώσεις σήμερα το image είναι πιο σημαντικό από την ίδια τη μουσική ενός καλλιτέχνη.
Υπάρχει καλή και κακή εικόνα. Συναρπάζομαι από πράγματα που τα βρίσκω ενδιαφέροντα. Το πρόβλημα με την εικόνα -γενικά, όχι μόνο στη μουσική- είναι ότι επαναλαμβάνονται συνεχώς πράγματα που έχουν γίνει. Όταν βλέπω κάτι καινούργιο, φυσικά ενθουσιάζομαι και με συνεπαίρνει.
—Δεν υπάρχουν πολλά πράγματα που δεν έχουν ξαναγίνει πια, όλα σχεδόν έχουν χιλιοειπωθεί, την ασπάζεσθε αυτή την απαισιόδοξη άποψη;
Νομίζω ότι καθημερινά σε όλους τους δημιουργούς περνάνε απ' το μυαλό χιλιάδες ιδέες, σίγουρα υπάρχουν πράγματα που δεν θα ‘χουν ξαναγίνει. Υπάρχουν πολλά πράγματα για ν' ανακαλύψεις, αλλά είναι πολύ πιο δύσκολο απ' ό,τι ήταν πριν από 20 ή 30 χρόνια. Δεν είναι αδύνατο. Θεωρώ πιο σημαντική, πάντως, την προσπάθεια να κάνεις τους ανθρώπους να ανοιχτούν και βρουν κάτι καλό.
—Σας αρέσουν τα ταξίδια, οι περιοδείες;
Αισθάνομαι εξαιρετικά τυχερή που έχω την ευκαιρία να ταξιδεύω και να βλέπω τον κόσμο, που έχω μια τέτοια δουλειά. Είναι δύσκολο πάντως να περιοδεύεις συνέχεια, ειδικά αν είσαι μόνη. Μου αρέσει πολύ το σπίτι μου, δεν είμαι κάποια που απολαμβάνει τα ξενοδοχεία και το δρόμο, αλλά προσπαθώ να τα ρυθμίσω έτσι πια που να με βολεύει. Φτιάχνω την τουρ έτσι που να μου ταιριάζει και να την απολαμβάνω. Έχω προσέξει ότι παίζω καλύτερα όταν το κάνω αυτό.
—Υπάρχει ένα μέρος που έχετε αγαπήσει και θέλετε να ξαναπάτε;
Υπάρχουν πολλά μέρη που μου αρέσει να παίζω. Θα ‘θελα να ξαναπάω στην Κίνα. Μου αρέσει που επιστρέφω και στην Αθήνα, πέρασα εξαιρετικά την προηγούμενη φορά. Ήταν πολύ ήρεμη πόλη, το μέρος που έπαιξα ήταν όμορφο και είχα μια πολύ ωραία εμπειρία με το κοινό. Αισθάνθηκα αγάπη κι ήταν ένα πολύ ωραίο συναίσθημα.
—Θα παίξετε με πλήρη μπάντα;
Όχι, θα παίξω εντελώς μόνη μου.
—Θα μου πείτε ποιος είναι ο μεγαλύτερος φόβος σας;
Νομίζω το να μη στερέψω. Και να μη γίνω αδιάφορη και παθητική. Δεν θα ‘θελα να το αφήσω να συμβεί αυτό. Να μείνω δηλαδή χωρίς τίποτα να παλεύω...
To The Hope Six Demolition κυκλοφορεί στις 15 Απριλίου. Στο Release Festival θα είναι headliner στις 7 Ιουνίου, στην Πλατεία Νερού.
σχόλια