Συνήθως για να παρευρεθείς κάπου προετοιμάζεσαι λίγο καιρό πριν, τσεκάρεις τις τιμές των εισιτηρίων, ψάχνεις για προσφορές, έχεις οργανώσει το ταξίδι σου σε ένα βαθμό και όταν φτάσει η μεγάλη μέρα μπαίνεις στο αεροπλάνο και προσγειώνεσαι στο Μαϊάμι fresh as a flower, έτοιμος για πολλή τέχνη και άλλα τόσα party.
Ωστόσο η παρέα μου είχε άλλα σχέδια και φτάνοντας στο Λος Άντζελες -που ήταν το σημείο συνάντησης- μου ανακοινώθηκε πως θα πηγαίναμε στο Μαϊάμι με το αυτοκίνητο, δηλαδή ότι θα διασχίσουμε όλη την Αμερική διανύοντας 4.500km , κάτι που ανακάλυψα έχοντας ήδη επιβιβαστεί.
Μέρα πρώτη: Λας Βέγκας, Νεβάδα
Δε με είχε ενημερώσει κανείς πριν πως το Casino με την Sharon Stone να περιφέρεται ανέμελη μέσα στο Vercase φόρεμα της πίνοντας κάθε τόσο μια γουλιά από το martini της είναι μια σκηνή που όμοια της μπορούμε να συναντήσουμε μόνο στο μυαλό του Scorsese, γιατί η πραγματικότητα περιορίζεται σε Ασιάτες με πιτζάμες και crocs.
Μέρα δεύτερη: Αριζόνα, Νέο Μεξικό
Ηλιοβασίλεμα μέσα στην έρημο και διανυκτέρευση κάπου στο πουθενά, κοντά στο Las Cruces του Νέο Μεξικό.
Μέρα τρίτη: Μάρφα, Τέξας
Πρόκειται για το καλύτερο σημείο του ταξιδιού. Αφού περάσεις την Prada Marfa των Εlmgreen&Dragset που σε ξυπνά απότομα από τα αμέτρητα χιλιόμετρα διαδρομής μέσα στην έρημο του Τέξας, συνεχίζεις για λίγo ακόμα και φτάνεις στην Μάρφα. Η επίσκεψη μου στο Chinati Foundation αποτελεί ίσως την πιο σημαντική εμπειρία μου ως τώρα σαν θεατής. H ώρα που περάσαμε σιωπηλοί, περπατώντας ανάμεσα στα τσιμεντένια έργα του Donald Judd καθώς και στις δύο αίθουσες με τα Aluminum Boxes θύμιζαν διαλογισμό. Στον μικρό δρόμο που αποτελεί το κέντρο της Μάρφα είδα επίσης τον Μυστικό Δείπνο του Andy Warhol και την έκθεση της Μaria Zerres.
Μέρα Τέταρτη: Μαϊάμι
Η Λουιζιάνα και η Νέα Ορλεάνη πέρασαν από μπροστά μας στις 30 ώρες οδήγηση που απείχαν μέχρι τον τελικό προορισμό.
Το επόμενο πρωί το ενάμισι μέτρο πορτοκαλί-πράσινο ιγκουάνα που έκανε ηλιοθεραπεία δίπλα στην ξαπλώστρα με καλωσόρισε στο Μαϊάμι, που με την πρώτη ματιά μου θύμισε κάτι σε Ανάβυσσο.
Έμενε μια μέρα μέχρι να αρχίσει το fair. Ύστερα από κάποια λεπτά περιπλάνησης στον πεζόδρομο της Lincoln ανάμεσα στα art deco κτήρια και τις νέον επιγραφές είχα αρχίσει να μπαίνω στο κλίμα.
Στον ίδιο δρόμο «άνοιξε το πρόγραμμα» η γκαλερί Venus Over Manhattan του Adam Lindemann, παρουσιάζοντας την έκθεση PISTON HEAD: Artists Engage the Automobile σε συνεργασία με την Ferrari. Tα αυτοκίνητα-έργα τέχνης με τις υπογραφές των Keith Haring, Damien Hirst, Franz West καθώς και άλλων καλλιτεχνών φαίνεται να ήταν ο λόγος που ο Lindemann αποφάσισε να αφήσει το μανιφέστο «Occupy Art Basel Miami Beach» που είχε εκδώσει το 2011, πίσω στην Νέα Υόρκη.
Ο θόρυβος τον εξατμίσεων των Ferrari, τα ποπ-κορν σε λάδι τρούφας και οι βίζιτες τριγύρω ήταν το τέλειο ζέσταμα για την εβδομάδα που θα ακολουθούσε με αφετηρία κάθε φορά το Μiami Beach Convention Center.
Η παρουσία στα preview των art fair έχει ενδιαφέρον ακόμα και για αυτούς που δεν έχουν σκοπό να αγοράσουν κάτι, γιατί λόγω της περιορισμένης προσβασιμότητας στον χώρο, μεταφέρεται ακριβώς το κλίμα μέσω των άμεσα ενδιαφερομένων που τον κατακλύζουν κάθε φορά.
Προσπαθώντας να περιορίσω το ενδιαφέρον μου μόνο στην τέχνη αδιαφορώντας για τις grande εμφανίσεις που περνούσαν από μπροστά μου είχα ήδη βρεθεί με την πρώτη απορία «για να είδα μέσα σε μισή ώρα τουλάχιστον τέσσερις Πικάσο, τρεις Calder και τέσσερις Βasquiat, πόσοι υπάρχουν σε όλο το fair, πόσοι έχουν υπάρξει σε τόσα άλλα fair και πόσοι ακόμα υπάρχουν προς πώληση»;
Πέρα από τους Old Masters που κοιτούσαν από τις μπαρόκ κορνίζες τους τον κόσμο να φωτογραφίζεται μπροστά σε περιφρουρημένους πολύχρωμους ελέφαντες των 20 εκατομμυρίων, το fair ξεχώριζε για τα επιβλητικά κιτς, κραυγαλέα, ογκώδη έργα με τις φωτεινές επιγραφές τους να είναι πλήρως εναρμονισμένες στο κλίμα του Μαϊάμι. Αν το Art Basel Miami ήταν έργο, στην καλύτερη περίπτωση θα ήταν κάποιο από τα γλυπτά του Dan Flavin και στην χειρότερη μια νέον δήλωση της Tracey Emin, η οποία είχε φέτος την τιμητική της με την ατομική της έκθεση Angel Without you να παρουσιάζεται στο ΜOCA του Μαϊάμι και να διαφημίζεται στον ουρανό από αεροπλάνα που έσερναν πίσω τους τον τίτλο του σόου.
Καθότι η Emin αποτελεί την ένοχη απόλαυση μου στην τέχνη, δεν μπορούσα να μην επισκεφτώ την έκθεση για να διαβάσω μια μια τις νέον δηλώσεις της και να παρακολουθήσω το βίντεο στο οποίο -υπό την μουσική του You Make me Feel των The Parade- εξηγεί πως ο χορός την βοήθησε να σταματήσει να κάνει ασύστολα σεξ.
Επιστρέφοντας στο fair, μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση το guided tour που έκανε η γκαλερί Pace στα έργα της, με τις ουρές των συγκεντρωμένων επισκεπτών να συμμετέχουν στην συζήτηση με επίκεντρο το Cerchio di Dante του Richard Pousette-Dart.
Το sector Nova στο οποίο νεότερες γκαλερί παρουσιάζουν τη δουλειά ενός ως τριών καλλιτεχνών με έργα που δημιουργήθηκαν τα τελευταία τρία χρόνια, ήταν το καλύτερο κομμάτι της έκθεσης.
Τα booth ξεχώριζαν για τις επιμελητικές τους προσεγγίσεις, και οι προτάσεις των γκαλερί ταίριαζαν πολύ περισσότερο στο κλίμα της εποχής. Το πράσινο παστέλ που ήταν και το χρώμα της φετινής διοργάνωσης κυριαρχούσε στον χώρο και τα έργα φάνταζαν πολύ πιο απλουστευμένα και αρμονικά σε σχέση με το πανδαιμόνιο εποχών, τάσεων και στιλ που επικρατούσε στην κυρίως έκθεση.
Εκεί είδα ένα από τα αγαπημένα μου έργα σε όλο το fair, το Heaven του John Finneran στην γκαλερί 47 Canal St από την Νέα Υόρκη.
Ανεπιτήδευτες πινελιές στον καμβά δημιουργούσαν ασπρόμαυρα γεωμετρικά σχήματα και αρχέτυπες φιγούρες εκτελεσμένες με απλότητα που μαρτυρούσε το εννοιολογικό βάθος του έργου, αποτελώντας τον πυρήνα της δυναμικής του.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε επίσης το χρωματιστό juxtaposition ανάμεσα στον Matt Connors και τον Bernard Piffaretti στην γκαλερί Cherry and Martin από το Λος Άντζελες.
Στο fair έλαβαν χώρα και διάφορα πάνελς, συζητήσεις και παρουσιάσεις γύρω από τις πρακτικές της σύγχρονης τέχνης στις ενότητες Salon και Conversations, αλλά τα party των προηγούμενων ημερών και τα hangovers τους κέρδισαν όχι μόνο τις μάχες αλλά και τον πόλεμο, και έτσι δεν κατάφερα να παρευρεθώ σε καμία από τις συζητήσεις που είχα μεγαλόπνοα σημειώσει.
Στα πλαίσια του Art Basel Miami άνοιξαν τις πόρτες τους μερικές από τις σημαντικότερες συλλογές σύγχρονης τέχνης της πόλης, των οποίων τις εκθέσεις μπορούσε να παρακολουθήσει κανείς ξεφεύγοντας για λίγο από το κλίμα της αγοράς.
Επισκέφτηκα τις εκθέσεις των συλλογών de la Cruz και Margulies, παρατηρώντας το πόσο αντίθετες προσεγγίσεις είχε η κάθε συλλογή. Από τη μία η πολυσυζητημένη συλλογή de la Cruz παρουσίασε μία έκθεση στο κλίμα του Art Basel Miami με μεγάλα φανταχτερά installations όπως αυτό του Rob Pruitt με τους φλούο καμβάδες με τα smileys που έντυναν τους τοίχους του εκθεσιακού χώρου. Παρότι οι φατσούλες φάνταζαν ενδιαφέρουσες από μακριά, όταν πλησίασα και συνειδητοποίησα πως πρόκειται για βελουτέ τυπώματα, άλλαξα αμέσως γνώμη. Βρήκα την όλη έκθεση κάπως ετεροχρονισμένη επιμελητικά, σα να ταίριαζε περισσότερο στην προηγούμενη δεκαετία. Το πιο ενδιαφέρον σημείο ήταν σίγουρα τα έργα του Sterling Ruby στην είσοδο.
Στον αντίποδα στεκόταν η έκθεση της συλλογής Margulies, με στιβαρά και ογκώδη μουσειακά έργα που γέμιζαν τον χώρο. Εδώ δεν επικρατούσε το χρώμα αλλά το ατσάλι, το σίδερο και το ξύλο. Ο χώρος κατακλυζόταν από μια βαριά ατμόσφαιρα την οποία ενίσχυαν τα μεγάλα σιδερένια γλυπτά του Donald Judd, η εγκατάσταση του Ai Weiwei που έδειξε το 2007 στην Documenta, και η εγκατάσταση-δωμάτιο του Franz West μέσα σε άλλα έργα-σταθμούς της Νεότερης Ιστορίας της Τέχνης όπως ήταν το βίντεο the way things go των Ελβετών Fischli/Weiss.
Παρόλη την απογοήτευση που μου προκάλεσε στην αρχή η απουσία του ενθουσιασμού που νόμιζα πως θα πλημμύριζε το Μαϊάμι και τους εικαστικούς κύκλους που είχαν συσσωρευτεί στις πισίνες των ξενοδοχείων του, πίνοντας μια μαργαρίτα στο μπαρ του ξενοδοχείου Raleigh έφτασα στο συμπέρασμα πως ίσως να επρόκειτο για την πιο ειλικρινή χρονιά του Art Basel Miami.
Η αλήθεια είναι πως ο πυρετός τον art fair έχει περάσει, δεν υπήρχαν πια παρέες ξέφρενων καλλιτεχνών να πίνουν μπύρες ξαπλωμένοι στην παραλία και τα conteiners του South Beach δεν ήταν εκεί. Οι καλλιτέχνες που γλεντούσαν την επιτυχία τους το 2004 είναι πλέον εκατομμυριούχοι που πρέπει να διαχειριστούν το estate τους -στην περίπτωση που δεν αποτελούν απλά παρελθόν-, και επιπλέον έχει περάσει η οικονομική κρίση του 2008 που έπληξε την Αμερική, πλήττει ακόμα την μισή Ευρώπη και προφανώς δεν είναι πια τίποτα ίδιο.
Το Αrt Basel Miami ήταν μια corporate διοργάνωση εμπόρων τέχνης, έγινε αντιληπτή ως τέτοια και αυτό μόνο θετικό μπορεί να είναι. Από τη στιγμή που όλοι οι έμποροι συγκεντρώνονται σε έναν χώρο, οργανώνουν private dinners και συρρέουν στο Le Baron για casual chat και να σπάσει ο πάγος από τα έντονα φώτα του fair, ίσως κάπου αλλού να είναι συγκεντρωμένοι όλοι οι καλλιτέχνες και να σκέφτονται πως θα αλλάξουν τον κόσμο. Αν υπάρχει αυτό το μέρος, του χρόνου θα γράψω από εκεί.
Photos: Courtesy of Stamatia Dimitrakopoulos
σχόλια