Ασχολείστε με την αναγεννητική ιατρική(σ.σ Η αναγεννητική Ιατρική διερευνά τη δυνατότητα αποκατάστασης της λειτουργίας των οργάνων και των ιστών με τη βοήθεια των βλαστικών κυττάρων). Αυτό που γνωρίζει ο περισσότερος κόσμος, είναι ότι η μόνη συνηθισμένη εφαρμοσμένη ιατρική πρακτική που κάνει χρήση βλαστικών κυττάρων σήμερα, είναι για τη μεταμόσχευση μυελού των οστών. Από τις έρευνες που έχετε κάνει μέχρι σήμερα, υπάρχει κάτι νεώτερο για την χρήση βλαστικών κυττάρων; Είστε κοντά σε κάποια μεταμόσχευση ζωτικού οργάνου που θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί στο άμεσο μέλλον, με τη χρήση βλαστικών κυττάρων;
Η αναγεννητική ιατρική αποτελεί ένα πειραματικό επιστημονικό πεδίο που γνωρίζει άνθιση τα τελευταία χρόνια λόγω σημαντικών ανακαλύψεων, όπως η ανακάλυψη των επαγομένων πολυδύναμων βλαστοκυττάρων από τον Καθ. Yamanaka to 2006 που του χάρισε το Νόμπελ της Φυσιολογίας και της Ιατρικής το 2012(ο χρόνος ρεκόρ των 6 ετών από την ανακάλυψη στο Νόμπελ Ιατρικής υπογραμμίζει την καθολική αναγνώριση της σημαντικότητας αυτής της ανακάλυψης που είναι ενδεικτική της εξέλιξης του πεδίου και της αποδοχής των αποτελεσμάτων σύσσωμης της επιστημονικής κοινότητας). Η χρήση των βλαστοκυττάρων θα αλλάξει τα δεδομένα στο πεδίο των μεταμοσχεύσεων τεχνητών οργάνων, και ήδη η πρώτη επιτυχημένη μεταμόσχευση τεχνικής τραχείας το 2011 αποτελεί ορόσημο για τον τομέα μας και είναι μόνο η αρχή μια σειράς οργάνων που θα γίνουν προσβάσιμα στους ασθενείς στο άμεσο μέλλον όπως τεχνητά αυτιά, μύτες, νεύρα, αρτηρίες και δέρμα. Νιώθω τυχερή και ανυπόμονη για την επανάσταση που θα φέρει στις ζωές όλων μας αυτή η πολλά υποσχόμενη έρευνα.
Διάβασα μια συνέντευξη του δρ. Ατάλα από το Ινστιτούτο του Γουέικ Φόρεστ στην οποία μιλάει για τις δυσκολίες της αναγεννητικής ιατρικής σχετικά με την κατασκευή νεφρών. Λέει χαρακτηριστικά: «Πρόκειται για ένα μεγάλο και πολύπλοκο όργανο. Απαιτούνται η καλλιέργεια και η δημιουργία πολλών και διαφορετικών ιστών,με το κατάλληλο δίκτυο αιμοφόρων αγγείων για την αιμάτωση του συστήματος». Σε ποιο στάδιο βρίσκονται οι έρευνες για την μεταμόσχευση αυτού του οργάνου με τη χρήση βλαστικών κυττάρων;
Ο Δρ. Ατάλα αναφέρεται στο πρόβλημα της αγγειογένεσης (της ικανοποιητικής αιμάτωσης των οργάνων μέσω νέων αιμοφόρων αγγείων) που είναι μια πρόκληση που αντιμετωπίζουμε καθημερινά όλοι μας στα εργαστήρια. Προσωπικά εργάζομαι σε ένα από τα τρία καλύτερα εργαστήρια στην Αμερική του Καθ. Κον για το συγκεκριμένο πρόβλημα και το έχουμε προσσεγγίσει δημιουργώντας αγγειακά δίκτυα μέσω τρισδιάστατης εκτύπωσης βιοσυμβατών βιοϋλικών και νανο-λιθογραφίας σε συνδυασμό με ειδικούς αυξητικούς παράγοντες. Η νεφρική αιμοκάθαρση και αιμοδιάλυση δεν έχει προσομοιωστεί ακόμη ικανοποιητικά ως λειτουργία στα τεχνητά νεφρά, αλλά υπάρχουν αισιόδοξες ενδείξεις για το μέλλον.
Έχετε συμμετάσχει σε αποστολές στο Περού, την Ουγκάντα και την Κόστα Ρίκα, βοηθώντας παιδιά που έχουν πέσει θύματα της παράνομης εμπορίας οργάνων. Ποια ήταν η χειρότερη εικόνα που αντικρίσατε σε αυτές τις αποστολές;
Μια εικόνα που με έχει σημαδέψει ως επιστήμονα και ως γυναίκα είναι αυτή ενός 4-χρονου αγοριού που μας μεταφέρθει αναίσθητο στο κινητό ιατρείο μας στην ορεινή περιοχή βόρεια της Αγκαλπάμπα του Περού από έναν βοσκό της περιοχής. Όταν έφτασε μας είπε πως διέσχησε με τα πόδια δύο βουνά νυχθημερόν για να το φέρει καθώς φοβόταν πως δεν θα μας προλάβαινε. Το παιδί αυτό είχε εγκατεληφθεί στα βουνά με ένα νεφρό και του είχε αφαιρεθεί μεγάλο μέρος του δέρματος από την πλάτη. Νιώθω πραγματικό δέος για αυτόν τον μικρό ήρωα και το σθένος του και προσπαθώ να μετατρέψω την αγανάκτηση και την απόγνωση για την απανθρωπιά που μας περιβάλλει σε κινητήρια δύναμη για έναν καλύτερο κόσμο.
Στην Ελλάδα είμαστε διστακτικοί σχετικά με την δωρεά οργάνων. Πως είναι τα πράγματα στην Αμερική; Η επιστημονική κοινότητα μπορεί να βοηθήσει στην ευαισθητοποίηση γύρω από αυτό το θέμα;
Προφανώς προσωπικά είμαι δότης οργάνων και προτρέπω όλους τους αναγνώστες σας να λάβουν σοβαρά υπ'όψην τους αυτή την επιλογή. Τη στιγμή αυτή που σας γράφω αυτές τις γραμμές, αντικρίζω το μόνιτορ απέναντι μου στο εργαστήριο απ'ευθείας από το Υπουργείο Υγείας που αναγράφει 117,753 υποψήφιους λήπτες στις λίστες αναμονής και 28,044 μοσχεύματα διαθέσιμα για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Φυσικά και η επιστημονική κοινότητα οφείλει να είναι στηλοβάτης της παγκόσμιας κίνησης υπερ της δωρεάς οργάνων και ξέρω βαθιά μέσα μου ότι το αλτρουιστικό πνεύμα και η αγάπη για τον συνάνθρωπο δεν έχει χαθεί, ίσως να έχει καλυφθεί από ένα πέπλο φόβου και άγνοιας. Ας είμαστε η γενιά που θα επαναπροσδιορίσει τις συντεταγμένες της κοινωνίας μας, και θα κάνει τον κόσμο ανθρωπινότερο.
Είστε συνιδριτής της εταιρείας «Transplants Without Donors LLC». Το κράτος βοηθάει τέτοιου είδους εταιρείες στο έργο τους ή το βάρος πέφτει αποκλειστικά στην προσωπική πρωτοβουλία και τους χορηγούς; Πως είναι τα πράγματα με την γραφειοκρατία σχετικά με την ίδρυση μιας τέτοιας εταιρείας;
Οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζουν την επιχειρηματικότητα δημιουργώντας ένα ισχυρό επενδυτικό δίκτυο προσβάσιμο σε νέους ερευνητές και εκμηδενίζοντας συστηματικά την γραφειοκρατία. Τα πανεπιστήμια έχουν συνδράμει καθοριστικά στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας με την δημιουργία ακαδημαϊκών φορέων που αξιολογούν τα ερευνητικά μας ευρήματα σε μηνιαία βάση για τη δημιουργία πατεντών και εταιρειών. Θεωρώ ότι είναι επιτακτική η ανάγκη να υιοθετηθούν νέες πολιτικές ανάπτυξης στην Ελλάδα με επιχειρηματικά μοντέλα στοχευμένα στην έρευνα και την καινοτομία. Η προσωπική πρωτοβουλία είναι η γεννουσιουργός δύναμη σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας, από τους ανθρώπους δεν λείπει η δύναμη λείπει η θέληση.
Μιλήστε μας λίγο για τις έρευνες που κάνετε στην NASA σχετικά με την επίδραση της ακτινοβολίας στο νευρικό σύστημα για την προστασία των αστροναυτών.
Η NASA έχει χαρακτηρίσει την έρευνα μας σχετικά με την επίδραση της ακτινοβολίας στον ανθρώπινο οργανισμό ως ερευνητικό πεδίο 1ης προτεραιότητας γιατί σχετίζεται άμεσα με την υγεία των όλων των ανθρώπων στη γη, των αστροναυτών στο διάστημα αλλά και είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που χρειάζεται να υπερβούμε για να γίνει εφικτή η μετοίκηση άλλων πλανητών. Στη NASA αναλύουμε την εγκεφαλική και νευρική δραστηριότητα ποντικιών και σαλιγκαριών που στέλνουμε στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό για να αποδικωποιήσουμε τους μηχανισμούς που συνδράμουν στην απώλεια αίσθησης προσανατολισμού και ισορροπίας που βιώνουν οι αστροναύτες τα πρώτα 24-ωρα στο διάστημα και σχετίζονται με την ακτινοβολία και την έλλειψη βαρύτητας.
Διαβάζουμε συνεχώς για Έλληνες επιστήμονες που διαπρέπουν στο εξωτερικό. Υπάρχει μια γενικότερη αντίληψη του κόσμου ότι στο εξωτερικό ένας επιστήμονας «αυτό που αξίζει αυτό παίρνει» ενώ στην Ελλάδα χρειάζεται γνωριμίες, να ενταχθεί σε ομάδες κ.τ.λ. Από την εμπειρία σας, τι γνώμη έχετε για το θέμα;
Δεν πιστεύω ότι υπάρχουν δρόμοι επαγγελματικής σταδιοδρομίας φτιαγμένοι αποκλειστικά από τάπητες αξιοκρατίας και καμία ανακάλυψη δεν προοικονομεί την επαγελματική επιτυχία και αναγνώριση (συχνά επέρχεται ετεροχρονισμένα). Όσοι εγκατέλειψαν τα όνειρά τους θα αποθαρρύνουν και τα δικά σας όπου και αν βρίσκεστε.
Ως γυναίκα επιστήμονας στο εξωτερικό έχετε υποστεί διακρίσεις(οικονομικές απολαβές, ανάληψη πρωτοβουλιών) συγκριτικά με τους άντρες συναδέλφους σας ή η αντιμετώπιση είναι ισότιμη;
Αντιμετωπίζω τις αντιξοότητες ως πρόκληση και έχω ως επίκεντρο την προσωπική μου εξέλιξη. Θαυμάζω τις γυναίκες και τους άντρες που πετυχαίνουν να ισορροπούν μια πετυχημένη καριέρα και οικογένεια υπηρετώντας τα με την ίδια ηθική και υπευθυνότητα, ενώ παράλληλα λειτουργούν με συλλογική συνειδητότητα και στα δύο.
Διάβασα για την Κίνα ότι είναι η πέμπτη χώρα με την πιο αποδοτική έρευνα στον τομέα της αναγεννητικής ιατρικής και ότι αναμένεται να έχει σημαντική αύξηση σε αυτό τον τομέα αλλά «θα πρέπει πρώτα να αποκαταστήσει την φήμη της όσον αναφορά τις αμφιλεγόμενες θεραπείες βλαστοκυττάρων των κλινικών της». Ποιες θεραπείες με βλαστοκύτταρα θεωρούνται αμφιλεγόμενες σήμερα;
Ηθικά αμφιλεγόμενες θεωρούνται θεραπείες που σχετίζονται με την χρήση εμβρυικών βλαστο κυττάρων που προέρχονται απο ομφαλοπλακουντιακό άιμα (σε αντίθεση με αυτά που αντλούνται από νεογιλά δόντια, λιπώδη ιστό, μυελό των οστών κλπ). Επιστημονικά αμφιλεγόμενες θεωρούνται θεραπείες που βασίζονται σε μη αποδοτικά πειραματικά πρωτόκολλα κατευθυνόμενης διαφοροποίησης βλαστοκυττάρων σε ειδικά κύτταρα. Τα βλαστικά κύτταρα μπορούν να αποτελέσουν σημαντικό εργαλείο για την αντιμετώπιση ασθενειών όπως το Παρκινσον, Αλτζχάιμερ, καρδιαγγειακές παθήσεις, Διαβήτης Τύπου 1, γενετικές ανωμαλίες, κακώσεις του νωτιαίου μυελού, πολλές μορφές καρκίνου και φυσικά την δημιουργία τεχνητών μοσχευμάτων. Ένα κατάλληλο διεθνές νομοθετικό πλαίσιο μπορεί να γίνει αρωγός των επιστημονικών προσπαθειών και να ανοίξει τον δρόμο για σημαντικές ανακαλύψεις.
Ο επιστήμονας που αγάπησε το ίντερνετ το 2012 ήταν ο Μπόμπακ Φερντόουσι της NASA με το κούρεμα Μοικάνα. Μου ήρθε στο μυαλό καθώς έβλεπα το δικό σας κανάλι στο youtube να έχει αγαπημένα βίντεο από Garbage μέχρι Vassilikos. Είναι εύκολο για ένα νέο επιστήμονα του σήμερα να κρατήσει τις ισορροπίες ανάμεσα στην ελαφρότητα της ηλικία του και στην σοβαρότητα της επιστημονικής του έρευνας;
Ακούω με ευχαρίστηση Garbage και Βασσιλικό και με λατρεία και ανατριχίλα Πλέσσα, Χατζηδάκη και Λοΐζο. Δεν βάζω την ζωή μου σε καλούπια και ούτε κατηγοριοποιώ τους ανθρώπους. Σέβομαι απόλυτα τη διαφορετικότητα και τις προσωπικές επιλογές του καθενός και εύχομαι εμείς οι νέοι να απεκδυθούμε την σοβαροφάνεια και να πορευόμαστε με κριτική σκέψη στις κοινωνικοπολιτικές προκλήσεις της εποχής μας.
Ποιος ήταν ο λόγος που σας οδήγησε να ασχοληθείτε με την ιατρική;
Η αγάπη για την ζωή.
Έχετε αισθανθεί ποτέ σαν «μικρός θεός» με όλα αυτά που μπορείτε να πετύχετε μέσα από την επιστημονική σας έρευνα; Ποια είναι η σχέση σας με την θρησκεία;
Το αντίθετο, αισθάνομαι δέος και συγκίνηση κάθε φορά που παρακολουθώ ένα άψυχο βιοϋλικό να παίρνει ζωή. Μια στιγμή που με έχει συγκλονίσει σαν επιστήμονα, ήταν όταν μπήκα στην αίθουσα ελέγχου του Voyager 1 που εκτοξέυτηκε το 1977 και σήμερα βρίσκεται στο πιο μακρυνό σημέιο του ηλιακού μας συστήματος. Ξαφνικά, ο επικεφαλής του προγράμματος μου έδειξε στην γιγαντιαία οθόνη μια μικρή κουκίδα σ'ένα χαοτικό απέραντο χώρο που σου κόβει την ανάσα και μου είπε «εδώ είμαστε εμείς, αυτή είναι η Γη». Πιστεύω στο θάυμα της ζωής και νιώθω πραγματικά τυχερή για όλα όσα βιώνουμε σ'αυτόν τον μικρό πλανήτη, μα πάνω απ'όλα πιστέυω στην αγάπη, την αλληλεγγύη και την προσωπική ευθύνη.
Μπορείτε να μας πείτε ένα μεγάλο σας όνειρο που δεν έχει να κάνει με την επιστημονική σας έρευνα;
Το μεγαλύτερο μου όνειρο είναι να συνδράμω σαν επιστήμονας ώστε να δώσουμε το δικαίωμα στην ζωή και κυρίως στην ποιότητα ζωής στους ασθενείς, μέσα από την εδραίωση των τεχνικών μοσχευμάτων ως εναλλακτική θεραπευτική μέθοδο.
Περισσότερα για την ίδια εδώ και εδώ
Το twitter της είναι αυτό
σχόλια