«Σαντ Φουριέ Λογιόλα» του Ρόλαν Μπάρτ
Ένα βιβλίο το οποίο σίγουρα έρχεται στο μυαλό μου όταν κάποιος μου ζητάει να διαλέξω ανάμεσα στα 'αγαπημένα' μου, είναι το 'Σαντ Φουριέ Λογιόλα' του Ρολάν Μπαρτ. Το θέμα του βιβλίου είναι η ιδέα χρήσης μιας ουδέτερης γλώσσας, αποκομμένης από τις νοθεύσεις του κοινωνικού κυκλώματος, η οποία έχει ως στόχο την εφεύρεση ενός πλήρους γλωσσικού ιδιώματος και ενός αυτόνομου σύμπαντος. Ο Μπαρτ εστιάζει την προσοχή του σε τρεις νεωτεριστές της γλώσσας: το Γάλλο φιλόσοφο-πορνογράφο Μαρκήσιο ντε Σαντ, το Γάλλο ουτοπιστή-σοσιαλιστή Φουριέ και το Βάσκο θεολόγο και ιδρυτή της κοινωνίας των Ιησουιτών, Λογιόλα.
Ο Σαντ περιγράφει έναν 'κόσμο' ερωτικής ελευθερίας και δημιουργεί ένα ιεραρχικό σύστημα, στο οποίο οι εξουσιαστές πορίζονται ηδονή από την καταστροφή της ύλης, δηλαδή των σωμάτων των εξουσιαζόμενων. Με τον τρόπο αυτό, η καταστροφή του σώματος γίνεται εργαλείο ηδονής μιας διαφωτισμένης ηγεσίας που περιφρονεί το συναίσθημα και ακολουθεί κατά γράμμα κανόνες και πρόγραμμα για την κατάκτηση της.
Ο Φουριέ αναπτύσσει μια «καλλιέργεια των ηδονικών παθών», που θα συμβάλλει στην απελευθέρωση όλων των μορφών της ηδονής. Το όραμα του Φουριέ συγκροτείται από όλα τα πάθη, τα οποία και μορφοποιούν το πλανητικό σύμπαν και μεταφέρονται απ΄αυτό στην κοινωνία, γίνονται όπως τα ονομάζει κι ο ίδιος «τα στοιχεία μιας τεράστιας ορχήστρας». Ο άνθρωπος κατά το Φουριέ θα μπορέσει να επιτύχει την κατάσταση της κοινωνικής αρμονίας μέσω της καταστροφής αρκετών πλασματικών περιορισμών του δεδομένου πολιτισμού. Η συστηματική διαμόρφωση της κοινωνίας θα βασιζόταν στη «φάλαγγα» και θα αποτελούσε ένα άκρως οργανωμένο σύνολο με όρους και διαδικασίες.
Ο Λογιόλα, από την άλλη πλευρά, συνέταξε τις αρχές του Τάγματος της θρησκευτικής αδελφότητας των Ιησουιτών, οι οποίες αποτελούσαν ένα πολύ αυστηρό λεξιλόγιο για τον πιστό, ώστε να απομονωθεί και να έρθει σε επαφή με το Θείο μέσα από διαρκείς προσευχές και διαλογισμούς. Με αφορμή αυτό το βιβλίο και έχοντας ως βάση τα τρία παραδείγματα του Μπαρτ, με κοινό σημείο αναφοράς την επίτευξη αυτονομίας ενός συστήματος, δημιούργησα κι εγώ ως project, μια μορφή 'αυτόνομης' κοινωνίας, η οποία θα πορευόταν ανεξάρτητη, με μόνο όπλο τη φαντασία και παραμένοντας συμπαγής, βασισμένη στην ίδια της τη βαρύτητα. Αυτή η 'αυτόνομη' κοινωνία θα κατοικούσε στο 'αστέρι'.
Η σύνταξη κι επικοινωνία κάποιων όρων-περιορισμών, οι οποίοι έχουν σκοπό να συνθέσουν ένα σύστημα κοινωνικής συμπεριφοράς, είναι κάτι το οποίο με ενδιαφέρει ιδιαίτερα και θα μπορούσε κανείς να πει ότι μία εκδοχή τους αποτελεί και το εγχείρημα της ανταλλακτικής βιβλιοθήκης. Η ανταλλακτική βιβλιοθήκη, αποτελεί ένα ζωτικό σημείο αναφοράς μίας κοινωνίας βιβλιόφιλων, η οποία συγκροτείται από συγκεκριμένους όρους και μοιράζεται βιβλία, ιδέες, απόψεις αλλά και χώρο. Η διαφορά μεταξύ του εγχειρήματος της βιβλιοθήκης και των παραπάνω ιδεών και θέσεων, είναι ότι αλληλεπιδρά με τον ήδη υπάρχοντα κοινωνικό ιστό και είναι ανοιχτό προς όλους να 'μυηθούν', αν το θελήσουν. Ο ανοιχτός, λοιπόν, χαρακτήρας του δημόσιου αυτού επίπλου είναι που χρειάζεται να γίνει αποδεκτός και να ακολουθήσει η 'δημόσια ανταλλακτική βιβλιοθήκη' την πορεία της.
Από την Ειρήνη-Αιμιλία Ιωαννίδου
«Κοντά στον ουρανό» της Άυν Ραντ
Ένας αντισυμβατικός αρχιτέκτονας, ο Χάουαρντ Ρόαρκ, αποτελεί το πρόσωπο γύρω από το οποίο λαμβάνει χώρα ολόκληρη η πλοκή της ιστορίας. Ο απόλυτος τρόπος ζωής του και οι επαγγελματικές του επιλογές στο στόχαστρο μίας κοινωνίας παραδομένων ιδεολογικά συναδέλφων, διεφθαρμένων ανθρώπων που κυβερνούν τα ΜΜΕ και την οικονομία, και ανθρώπων που απλώς τον εχθρεύονται γιατί αδυνατούν να τον κατανοήσουν.
Η Ντομινίκ Φράνκον είναι η γυναίκα που ερωτεύεται και δεν διστάζει να της παραδοθεί χωρίς να προδώσει ποτέ τον εαυτό του. Η ίδια επιθυμεί να τον κατακτήσει ολοκληρωτικά γιατί οποιοσδήποτε άλλος τρόπος θα αποτελούσε την ήττα της.
Οι χαρακτήρες του βιβλίου είναι άνθρωποι με ισχυρές πεποιθήσεις των οποίων τα όρια δοκιμάζονται. Στην πλειοψηφία τους οι περισσότεροι συμβιβάζονται σε σημείο που ίσως όλοι μας θα συμβιβαζόμασταν.
Η σπουδαία αλήθεια είναι πως μερικοί από αυτούς προτιμούν το θάνατό τους αντί να συμβιβάσουν τα ιδανικά και τις επιθυμίες τους γι'αυτή τη ζωή.
Χαρακτηριστικά ο Ρόαρκ σχεδιάζει για τον άνθρωπο σε μία εποχή που οι γύρω του, οι οποίοι αναγνωρίζονται κοινωνικά και επιβραβεύονται οικονομικά, οικοδομούν για τον πελάτη.
Τα σπάνια συναισθήματα δημιουργούνται μεταξύ ανθρώπων που επιθυμούν να συνυπάρξουν και σε καμία περίπτωση να συμβιβαστούν.
Με αποκορύφωμα την εκδήλωση αγάπης του Χάουάρντ προς την Ντομινίκ που εξέφρασε με αυτά τα λόγια: 'Σ'αγαπώ Ντομινίκ, τόσο εγωιστικά όσο και το γεγονός ότι υπάρχω.'
Το αγαπημένο μου βιβλίο βρίσκει τις κατάλληλες λέξεις για να περιγράψει σπουδαίες αλήθειες που δύσκολα θα ειπωθούν αλλά και συναισθήματα που σπάνια εμφανίζονται ενώ παραμένει ένα βιβλίο φαντασίας.
*Ανταλλακτική βιβλιοθήκη
Η ανταλλακτική βιβλιοθήκη αποτελεί μια εναλλακτική προσέγγιση στην παραδοσιακή έννοια της δημόσιας βιβλιοθήκης. Εξελίσσει την κοινωνική αλληλεπίδραση που μπορεί να επιτευχθεί μέσω των βιβλίων.
Η πρόταση αφορά στην τοποθέτηση μίας μοντέρνας κατασκευής στα πρότυπα μίας παραδοσιακής βιβλιοθήκης με υλικό που διαχειρίζονται οι χρήστες της, χωρίς την εγγραφή τους σε κάποιο μητρώο, δίχως συνδρομή ή χρηματικό αντίτιμο και με ελεύθερο ωράριο λειτουργίας.
Το απόθεμά της βασίζεται στην ανταπόκριση των επισκεπτών της.
Η συλλογή της εναλλάσσεται καθημερινά αφού την διέπει η προϋπόθεση πως κάθε προσφορά έντυπου υλικού είναι δεκτή.
Είναι ανοιχτή στο κοινό όλο το 24ωρο, όλες τις ημέρες της εβδομάδας.
Στόχος της ανταλλακτικής βιβλιοθήκης είναι η προαγωγή αισθήματος κοινωνικής προσφοράς και αλληλεπίδρασης.
Περισσότερα για την ανταλλακτική βιβλιοθήκη στο site και στo Facebook
σχόλια