ΚΙΝΗΣΗ ΤΩΡΑ

«Σπιρτόκουτο»: Το φιλμ που ξεκλείδωσε την πόρτα της ελληνικής οικογένειας

«Σπιρτόκουτο»: Το φιλμ που ξεκλείδωσε την πόρτα της ελληνικής οικογένειας Facebook Twitter
10

Μια δεκαετία πριν, το «Σπιρτόκουτο», η πρώτη ταινία μεγάλου μήκους του Γιάννη Οικονομίδη, βγήκε στις κινηματογραφικές αίθουσες. Θυμάμαι τότε, είχα διαβάσει μια κριτική που έλεγε μέσες - άκρες, ότι χρειάζονται γερά νεύρα για να παρακολουθήσεις όλα αυτά τα μπινελίκια τόση ώρα. Επισήμαινε επίσης και το αστείο που υποβόσκει κάτω από όλους αυτούς τους καβγάδες μέσα στους τέσσερις τοίχους. Αν ήσουν διατεθειμένος να το ανακαλύψεις θα περνούσε καλύτερα η ώρα σου. Το αστείο;

Ναι, το αστείο. Όλα τότε ήταν ένα αστείο. Στην Ελλάδα που προετοιμαζόταν για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, όλα είχαν πλάκα. Δεν υπήρχε χώρος για οικογενειακά δράματα. Το φιλμ του Οικονομίδη έσκασε σαν ούφο μέσα στην Ελλάδα του lifestyle, της πιστωτικής κάρτας, των δανείων, του χαβαλέ, της μπουζουκομανίας και της πόζας. Και φυσικά το σουξέ του ελληνικού σινεμά, ερχόταν μόνο όταν έδινες στον κόσμο αυτό που ζητούσε: Τον απόλυτο χαβαλέ. Ελληνικές ταινίες σαν δίωρα επεισόδια τηλεοπτικών σήριαλ. Χαβαλές, πλάκα και πολύ γέλιο. Έτσι κόπηκαν εισιτήρια τότε. Και επειδή οι μάζες όταν υπνωτίζονται δεν θέλουν το παραμικρό τσίμπημα μέσα στην νιρβάνα τους, όχι μόνο αδιαφόρησαν για το «Σπιρτόκουτο» αλλά προσπάθησαν να δουν την «αστεία του πλευρά». Απομόνωσαν τους διαλόγους των ηθοποιών της ταινίας και η πλάκα ξεκίνησε.

Τότε ο Οικονομίδης είχε ξύσει μια πληγή. Την μεγάλη πληγή της ελληνικής μικροαστικής οικογένειας. Σήμερα η πληγή αυτή μέσα στις οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες που ζούμε έχει γίνει ένα τεράστιο τραύμα. Το γέλιο έγινε πικρό. Αυτό που κακώς προσπαθούν να τοποθετήσουν κάποιοι κάτω από την ταμπέλα του «weird wave» (σ.σ Κακώς γιατί μπορεί αρκετοί να πέσουν στην παγίδα που σου βάζουν οι ταμπέλες. Έτσι εξασθενεί η δημιουργικότητα. Όταν σου λένε τι περίπου πρέπει να κάνεις και πώς να το κάνεις για να είσαι μέσα στα πράγματα. Μέχρι στιγμής όμως δεν διαφαίνεται κάτι τέτοιο από τους νέους σκηνοθέτες) είναι οι συνεχιστές του «Σπιρτόκουτου». Ξεκλειδώνουν με διαφορετικό τρόπο ο καθένας, την πόρτα της ελληνικής οικογένειας.

Το ελληνικό σινεμά στις μέρες μας έχει ξεκινήσει να φωτίζει το σκοτάδι της οικογένειας σιγά-σιγά με ένα μικρό φακό. Δεν θα αργήσει η ώρα που ο φακός θα αντικατασταθεί απο προβολέα. Τότε το γέλιο θα μας κοπεί μαχαίρι.

 Μερικές ατάκες τους για το "Σπιρτόκουτο" απο την παρακάτω συνέντευξη του σκηνοθέτη:

«Να φιλμάρουμε την ζωή όπως είναι»

 

 «Η γλώσσα στις ταινίες μου είναι σκληρή. Ποτέ δεν είναι αφύσικη, ποτέ δεν είναι λάθος»

 

«Μου είπε ένας μετά το «Σπιρτόκουτο»: «Μπράβο. Άντε να κάνεις τώρα και μια κανονική ταινία»

 

«Στα 27 είχα μια πλάκα στο στήθος μου. Ευτυχώς επέζησα. Έγινε η έξοδος από όλο αυτό. Η έξοδος του Μεσολογγίου»

 

«Η ταινία μου(σ.σ Το Σπιρτόκουτο) ήθελα να είναι απλή. Να τι δουν όλοι και να την καταλάβουν. Από ένα καθηγητή πανεπιστημίου μέχρι έναν εργάτη»:

 

 


 

 


 

 

10

ΚΙΝΗΣΗ ΤΩΡΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Μετά την πανδημία του κορωνοϊού, η ανισότητα θα αυξηθεί»

Σωτήρης Ντάλης / «Μετά την πανδημία του κορωνοϊού, η ανισότητα θα αυξηθεί»

Ο αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου και επικεφαλής της Μονάδας Έρευνας για την Ευρωπαϊκή και Διεθνή Πολιτική σχολιάζει τον αντίκτυπο της πανδημίας και της εκλογής Μπάιντεν στην Ευρώπη.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Επί Τραμπ οι μειοψηφίες κατέστησαν πλειοψηφίες»

Σωτήριος Σέρμπος / «Επί Τραμπ οι μειοψηφίες κατέστησαν πλειοψηφίες»

Τι σηματοδοτεί η εποχή Μπάιντεν και τι αφήνει πίσω του ο απερχόμενος Πρόεδρος; Απαντά στη LiFO ο Σωτήριος Σέρμπος, αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής στο Δημοκρίτειο Παν/μιο Θράκης και Ερευνητής στο ΕΛΙΑΜΕΠ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Θεοκλής Ζαούτης: «Είναι αρκετά πιθανόν να έχουμε τρίτο κύμα πανδημίας»

Ελλάδα / Θεοκλής Ζαούτης: «Είναι αρκετά πιθανόν να έχουμε τρίτο κύμα πανδημίας»

Ο καθηγητής Παιδιατρικής και Επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια και μέλος της Επιτροπής των Λοιμωξιολόγων του υπουργείου Υγείας μιλά για τα τελευταία δεδομένα της πανδημίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο γυμνός βασιλιάς, το Καπιτώλιο και η επόμενη μέρα

Νικόλας Σεβαστάκης / Ο γυμνός βασιλιάς, το Καπιτώλιο και η επόμενη μέρα

Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν είναι ένας Γουίλι Σταρκ της εποχής μας. Υπάρχει κάτι σημαντικό που χωρίζει τη λαϊκιστική φαντασία των χρόνων του Μεσοπολέμου –όπως την αναπλάθει το μυθιστόρημα του Γουόρεν– από τα πλήθη που είδαμε να βγαίνουν από τα μεσαιωνικά σπήλαια των social media για να ορμήσουν προς το Καπιτώλιο.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Ευάγγελος Μανωλόπουλος: «Να μάθουμε να ζούμε με τις μάσκες, γιατί θα αργήσουμε να τις βγάλουμε»

Ελλάδα / Ευάγγελος Μανωλόπουλος: «Να μάθουμε να ζούμε με τις μάσκες, γιατί θα αργήσουμε να τις βγάλουμε»

Ο καθηγητής Φαρμακολογίας, Φαρμακογονιδιωματικής και Ιατρικής Ακριβείας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Φαρμακολογίας, Ευάγγελος Μανωλόπουλος, μιλά στη LiFO για τα εμβόλια και τις φαρμακευτικές αγωγές που εξετάζονται. Απαντά για το δεύτερο κύμα της πανδημίας, εξηγεί ποια είναι η αλήθεια για τις ΜΕΘ, πότε θα αποχωριστούμε τις μάσκες αλλά και πότε προβλέπεται η επάνοδος στην κανονικότητα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η ασφάλεια του εμβολίου είναι υψηλού βαθμού; Ο καθηγητής της Οξφόρδης Πέτρος Λιγοξυγκάκης εξηγεί

Τech & Science / Γιατί η ασφάλεια του εμβολίου είναι υψηλού βαθμού; Ο καθηγητής της Οξφόρδης Πέτρος Λιγοξυγκάκης εξηγεί

Τι θα σημάνει η γενική χρήση των εμβολίων; Θα εφαρμοστούν νέοι κανόνες σχετικά με τον εμβολιασμό; Πότε προσδιορίζεται η έναρξή του; Και τι γίνεται με τους αρνητές;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Η ενδοχώρα της άρνησης και το εμβόλιο

Νικόλας Σεβαστάκης / Η ενδοχώρα της άρνησης και το εμβόλιο

Η όποια στρατηγική για τον εμβολιασμό χρειάζεται να είναι σκληρή με τον νεοφασισμό των fake news και της ωμής παραπλάνησης. Την ίδια στιγμή, όμως, πρέπει να εντάξει τις ανησυχίες, τις αντιρρήσεις και τις δεύτερες σκέψεις πολλών ανθρώπων.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Ευάγγελος Καϊμακάμης: «Έχουν πεθάνει πολλοί σαραντάρηδες στα χέρια μας χωρίς προβλήματα υγείας»

Ελλάδα / Ευάγγελος Καϊμακάμης: «Έχουν πεθάνει πολλοί σαραντάρηδες στα χέρια μας χωρίς προβλήματα υγείας»

Ο πνευμονολόγος-εντατικολόγος στο νοσοκομείο Παπανικολάου μιλά για την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στις ΜΕΘ και τις μελλοντικές ανησυχίες του σχετικά με την πανδημία.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Θεόδωρος Βασιλακόπουλος: «Ακόμη κι αν είχαμε 10.000 κλίνες ΜΕΘ, αν γέμιζαν όλες, θα θρηνούσαμε 4.000 θανάτους»

Ελλάδα / Θεόδωρος Βασιλακόπουλος: «Ακόμη κι αν είχαμε 10.000 κλίνες ΜΕΘ, αν γέμιζαν όλες, θα θρηνούσαμε 4.000 θανάτους»

Ο καθηγητής Πνευμονολογίας-Εντατικής Θεραπείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών σχολιάζει όλες τις τελευταίες εξελίξεις στο μέτωπο της πανδημίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ

σχόλια

6 σχόλια
το σπιρτόκουτο το είδα στο φεστιβάλ κινηματογράφου, σε μια γεμάτη αίθουσα (είχαν ήδη γραφτεί και ακουστεί πολλά για την ταινία) με μια ανάσα! όταν έπεσαν οι τίτλοι τέλους, χωρίς μουσική, ένιωσα σαν να ανάσανα ξανά μετά από ώρες. ανατρίχιασα! και οι επόμενες δυο ταινίες του δεν με απογοήτευσαν καθόλου - αν και τον κόμπο στο στομάχι που είχα βλέποντας το σπιρτόκουτο, νομίζω δεν θα τον αισθανθώ ποτέ ξανά! ο Οικονομίδης ξεπέρασε τα όρια όπως κανένας πριν από αυτόν. τώρα το πως ερμηνεύει ο καθένας της ταινίες του είναι μια άλλη ιστορία. για εμένα αυτή η βία είναι και λίγο συμβολική, δεν θεωρώ πως είναι περιγραφικές οι ταινίες του, ούτε πως φωτογραφίζει συγκεκριμένες κοινωνικές τάξεις. τώρα αν είναι αστός, αριστερός, δήθεν και ό,τι άλλο, ούτε το ξέρω ούτε με νοιάζει. όποιος θέλει να κάνει ταινίες για τη βία στο εργασιακό περιβάλλον μπορεί να κάνει. αμάν με αυτή τη μανία να θέλουμε να επιβάλουμε το προσωπικό μας γούστο και τις προσωπικές μας αναζητήσεις σε δημιουργούς κάθε είδους τέχνης.
Δεν ξεκλείδωσε τιποτα δεν προέβλεπε τιποτα. Κάργα ταξικη υποτίθεται απο ένα αστο που ειναι λεει αριστερος. Η ρεπλικα που εφευρισκει σε καθε ταινια ειναι πως θα ξεφτιλισει και θα παρουσιασει σαν ζωολογικο κηπο τις γειτονιες και τους ανθρώπους που εβγαλαν ανθρωπους και σαν τον Φυσσα.Εγραφα παλαιότερα για την ψυχη στο στομα: "αυτό που με ενόχλησε είναι ότι ναι μέν παρουσιάζει πράγματα που υπάρχουν μεμονωμένα και αναφέρεται σε μια λεκτική και σωματική βία που όντως υπάρχει, αλλά υπάρχει ο κίνδυνος να την ταυτίσει κανείς με συγκεκριμένους κοινωνικά χώρους και να τις δώσει "ταξικά" χαρακτηριστικά. Η ταινία χάνει άλλη μια ευκαιρία μιας και παρουσιάζει την έυκολη, την αυτονόητη βία, το δύσκολο και το πιθανώς πραγματικά μεγάλο σε επίπεδο τέχνης θα ήταν να δείξει τη βία πραγματικά όπως πηγάζει από σχέσεις εξουσίας, είτε μιλάμε για τη βιοτεχνία είτε μιλάμε για χώρους όπου αυτή εξασκείται το ίδιο έντονο αλλά με υπεκφυγές αντί για ευθύς λεκτικές απειλές. Θα αρκούσε μια νύξη, μια σκηνή. Αλλά από την άλλη μοιάζει σαν μια cult ταινία για μια υποτιθέμενα περιθωριοποιημένη γκροτεσκ ομάδα ανθρώπων, αντί μια σπουδή γιατην βία και την καφρίλα που υπομένουμε και εξαπολύουμε εναλλάξ σε μικρό ή μεγάλο βαθμό.Από ορισμένα μάτια και ερμηνείες κινδυνεύει πραγματικά να ιδωθεί σαν μια ταινία για τους "υπανάπτυκτους" των Δυτικών προαστίων και η ταινία να υποβιβαστεί σε μια περιηγηση σε ένα ζωολογικό κήπο, στον οποίο σε καμία περίπτωση δεν ανήκουμε οι εξευγενισμένοι "εμείς".Και αν και θεωρώ ότι ο σκηνοθέτης δεν το έχει δεί έτσι - χωρίς ωστοσο φυσικά να μπορώ να το ξέρω - δεν δράτει καμια ευκαιρία να δείξει και το αντίθετο - όταν σεναριακά θα ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρον και θα έφτανε την ταινία σε ένα νέο επίπεδο.Ο μεγαλύτερος φόβος μου είναι ότι θα μπορούσε να είναι μια ""μη καθως πρέπει" ταινία για να την δούν "καθως πρέπει" άτομα, που θα φύγουν στο τέλος ανήσυχα για αυτά που γίνονται στον κόσμο των άλλων, ενώ ταυτόχρονα υπομένουν ή και προκαλούν ανάλογες πράξεις βίας - έμμεσης και όχι λεκτικής η σωματικής ίσως - με αυτές που μόλις με ανακούφιση καταδίκασαν. Αδιέξοδο."επισης αλλος εγραφές: "Επιπλέον, γνωρίζοντας εκ των προτέρων ο δημιουργός ότι στις κινηματογραφικές αίθουσες δεν θα συντρέξει η κοινωνική εκείνη κάστα που γραφικά (και γλαφυρά) περιγράφεται στην ταινία του, κάνει το όλο εγχείρημα ασφαλές και ανώδυνο. Μπορεί ο ίδιος να ισχυρίζεται πως είναι "μια γροθιά στο στομάχι". Το να πηγαίνει όμως κάποιος του εξελιγμένου είδους ή της ανώτερης μόρφωσης (όπως εσύ κι εγώ και όλοι όσοι πάνω-κάτω θα μπουν να δουν "κοινωνικό σινεμά") και να βλέπει τη μιζέρια και τα δεινά των "άλλων", των "φτωχών", των "μακριά από μας", δεν του δίνει καμμία γροθιά στο στομάχι. Κανείς δεν έχει όρεξη να ακούει για τα προβλήματά του. Απεναντίας, δεν έχει κανένα πρόβλημα να ακούει για τα προβλήματα των άλλων. Και, τέλοσπάντων, αν αυτή η ανάγνωση των προβλημάτων των "λούμπεν" κρύβει κάποιο μεγαλείο, τότε -και συγγνώμη για την εκμηδενιστική εξίσωση- το ίδιο μεγαλείο κρύβει και το "Καλημέρα Ζωή" του Φώσκολου όπως και τα σκε(ρ)τσάκια της Ανίτας Πάνια."κλπ κλπ και επισης αντιγραφω απο παλαιότερο αρθρο στην "Κ' ""ο "δασκαλός" μας είναι αναμφισβήτητα ροκ. Μένει στα Εξάρχεια και φοράει πάντα μαύρα-μάυρο πέτσινο, πουκάμισο, τζίν και παπουτσια λες και τον έχουν βουτήξει στο μελάνι (σημ. blog όλα καλά μέχρι τα εδω). Συνήθως τα λέει έξω από τα δόντια, βρίζει ακατάπαυστα (σημ. blogκαι ως εδώ επισής όλα καλά) αλλά τον σώζει η α σ τ ι κ η του κ α τ α γ ω γ η που φανερώνει ευγένεια"!!!" Τα σχόλια δικά σας.Γενικά, χωρίς να παραβλέψω το ταλέντο του, νομιζει οτι η κοινωνια ειναι ενας ζωολογικος τυπος και αυτος απέξω!
Μα φυσικά η κοινωνία και οι περισσότερες οικογένειες ΕΙΝΑΙ ζούγκλα. Ποιος λέει το αντίθετο; O Οικονομίδης παρουσίασε αυτή την ζούγκλα σε ανυποψίαστη στιγμή. Και την παρουσίασε με ωμό τρόπο. Χωρίς το περιτύλιγμα της δήθεν συγκίνησης των ριαλιτι της τηλεόρασης. Είναι σπουδαίος δημιουργός. Τώρα ποιος είναι αριστερός, ποιος είναι δήθεν, τι κακό υπάρχει στην αστική καταγωγή δεν έχουν σχέση με το θέμα.
Απο τις ταινίες που η σ´αρέσουν,η δεν σ´αρεσουν.εγω τη λατρεψα και την βλεπω συχνά!δεν νομίζω πως ειναι καθόλου προφητικό καθώς κακές ημέρες σε καλές οικογένειες πάντα υπήρξαν.απλα τωρα ειναι περισσότερες.οσο για την σκληρή γλωσσα,δεν νομίζω πως υπαρχει Ελληνας που να βρίζει λιγότερο στην καθημερινότητα...μακαρι ο Οικονομιδης να γυρίσει κι άλλες ταινίες.