«Πώς οι δρόμοι ευωδάνε με βάγια στρωμένοι…»
είναι ένα τραγούδι με μια αιθέρια μελωδία, μαγική, που συνέχεια σιγοτραγουδά ο μπαμπάς και είναι το μόνο που θέλω να ακούσω, μικρό κοριτσάκι, να με νανουρίζει η μαμά μου. Αυτό, και κάποιες μελωδίες βγαλμένες από την γη της Κρήτης, σιγοτραγουδιούνται από τα χείλη των γονιών μου. Κάτι για Ερωτόκριτο λένε και για την Αρετούσα..
Μετς, ένας γλυκός, επιβλητικός άνθρωπος μου αγοράζει από ένα βιβλιοπωλείο της γειτονιάς πολύχρωμους συνδετήρες, που με τόση λαχτάρα ζητούσα να μου πάρει ο μπαμπάς. Ο γλυκός αυτός άνθρωπος είναι φίλος αγαπημένος του μπαμπά και αρχίζω σιγά-σιγά σαν παιδί, να συνδυάζω ότι το τραγούδι αυτό που με νανουρίζει τα βράδια, το έχει γράψει ο ίδιος. Νίκος Μαμαγκάκης τ’ όνομά του.
Χρ Χρόνια σπουδές σ’ ένα αρκετά ζόρικο όργανο, την κλασική κιθάρα. Η Έλενα Παπανδρέου, η καθηγήτριά μου, μου δίνει να παίξω ένα κομμάτι για τις εξετάσεις της χρονιάς στο ωδείο που, ώ! τι έκπληξη!, τη μουσική έχει γράψει ο φίλος του μπαμπά, ο Νίκος Μαμαγκάκης και έχει τον ταξιδευτικό όνομα ''Εκδρομή''. Οι νότες μπαίνουν σιγά-σιγά στα δάχτυλά μου, το τρέμολο, ώρες ατέλειωτες μελέτης πάνω σ’ ένα δύσκολο έργο του συνθέτη, εκείνου που με το τραγούδι του νανουριζόμουν τα βράδια της παιδικής μου ηλικίας.
Ακούω τον πατέρα μου και την μητέρα μου να μιλάνε με αγάπη και σεβασμό, με εκστατικά λόγια για τα τραγούδια και τις μουσικές του Κρητικού αυτού συνθέτη: «Ο Μαμαγκάκης είναι από τους μεγάλους του ελληνικού πολιτισμού», πάντα μου υπενθυμίζει ο πατέρας μου με τρόπο αγαπησιάρικο, αλλά και αυστηρό του τύπου: αν δεν καταλάβεις αυτό στην μουσική σου ιδεολογία, δεν έχεις καταλάβει τίποτα ούτε από ελληνικό τραγούδι, ούτε από νεοκρητικό πολιτισμό.
Σε κάθε μου συναυλία, εδώ και 25 χρόνια, τραγουδώ «πως οι δρόμοι ευωδάνε με βάγια στρωμένοι…».
Τώρα πια, γνωρίζω ότι τα λόγια αυτά είναι του μεγάλου μας ποιητή Κώστα Βάρναλη και τα έχει μελοποιήσει ένας από τους σπουδαιότερούς μας συνθέτες, ο Νίκος Μαμαγκάκης.
Τα λόγια αυτά τα λέει η Μάνα του Χριστού, η Παναγία, για τον γιο της.
«Ναταλίτσα, ο Νίκος θέλει να πας στο στούντιο και να του ηχογραφήσεις τραγούδια του»
Είναι σχεδόν 30 χρόνια μετά αφότου ο πατέρας μου, ως τραγουδιστής ακόμα, νεοφερμένος από τον Λονδίνο με εμένα αγκαλιά, ηχογραφούσε τον «Νέο Ερωτόκριτο» του Παντελή Πρεβελάκη μελοποιημένο από τον Μαμαγκάκη.
Βρίσκομαι, εκστασιασμένη, στο στούντιο, στο σπίτι του Μαμαγκάκη, ή του κ. Νίκου όπως πάντα τον αποκαλούσα, να τραγουδώ τα τραγούδια του, να μιλάμε ώρες, να μου μαθαίνει πράγματα, να γελάμε μέχρι δακρύων και να μελετάω πάλι ατέλειωτες ώρες στο πιάνο της μελωδίες του για χρόνια.
Δεν είναι εύκολο πράγμα. Έχει σπουδάσει στην Γερμανία, δίπλα στον Καρλ Ορφ, οι μουσικές του είναι γεμάτες μαγεία, αντιχρονισμούς και ατονάλ στοιχεία.
«Ρασουλίτσα, πες το και λίγο πιο σιγά! Και τώρα πιο δυνατά και γρήγορα! Τώρα ψυθιριστά!» μου λέει. «Μέτρα καλά! Χαχαχα! Να έρθεις και αύριο να μου τραγουδήσεις και την Πολυδούρη, τον Ρίτσο, τον Λόρκα, την Μάνα του Χριστού» ακούω από την στεντόρεια φωνή του.
Είμαι στο στούντιο ηχογραφώντας τώρα πια το τραγούδι της Μάνας του Χριστού, αυτό το τραγούδι που με νανούριζε τόσο όμορφα τις νύχτες των παιδικών μου χρόνων.
Είμαι πια στον γάμο μου. Θα αφιερώσω ένα τραγούδι στον Κώστα, τον άντρα μου, με τσαχπινιά και χάρη: «Λεβέντη μου κι αλήτη μου δεν πάω απόψε σπίτι μου, μαζί σου θα την βγάλω!...» Κι άλλο τραγούδι του κ.Νίκου!
«Γεια σου Σεβίλια, γειά σου Σεβίλια!» Κύριε Νίκο, δύσκολο μου φαίνεται τούτο το τραγουδάκι», του λέω πειράζοντάς τον με κρητική προφορά και έγκυος πια στον γιο μου με την κοιλιά φουσκωτή-φουσκωτή.
«Δεν έχεις τέτοια προβλήματα εσύ Ρασουλίτσα. Να θυμάσαι, είσαι σπουδαία τραγουδίστρια. Μην το ξεχνάς ποτέ αυτό»
Και τώρα;..Εμείς;…Όλοι όσοι μαθητεύσαμε δίπλα σου δάσκαλέ μου γλυκέ;…Τι θα κάνουμε τώρα που μας στήριξες τόσο, μας στρίμωξες να μελετάμε, μας έλεγες τις υπέροχες ιστορίες σου, μας αγαπούσες και μας πείραζες; Η Σαβίνα, ο Πάνος, ο Δημήτρης, ο Μίνως, ο καπετάν-Γιώργος, η Μαρία, ο Τάσσης, ο Χαρούλης, η Μελίνα, η Ελευθερία, η Λιζέτα, ο Αντουάν;…Ποιος θα μας λέει για τους ρεμπέτες, για τον Ροδινό, για τον Καζαντζάκη, για τον Χατζιδάκι;…
Πώς θα ακούσουμε τα καινούργια σου τραγούδια εκεί που θα ‘σαι;
Πώς θα τα τραγουδήσουμε; Πώς θα ακούμε το γέλιο σου το βροντερό;
Η Ελλάδα μας; Η Κρήτη;
Τι θα κάνουμε χωρίς εσένα δάσκαλε;…
Πες μας μόνο πως είναι καλύτερα τώρα για σένα…
Για να τραγουδάμε χαρούμενα την σπουδαία κληρονομιά που μας χάρισες τόσο πλουσιοπάροχα και ακούραστα…
Υ.Γ Ακόμα συνδέω χαρτιά και πράγματα με τους ίδιους συνδετήρες…
Αυτούς, τους πολύχρωμους, που εσύ μου χάρισες πριν 30 χρόνια…
Καλό ταξίδι δάσκαλε…
Με αγάπη, «Ρασουλίτσα»
Ευχαριστώ τη Ναταλία Ρασούλη για την επιστολή αυτή που έστειλε στο Προσκλητήριο Ζώντων & Νεκρών.
Στο βίντεο του post, η Ναταλία Ρασούλη ερμηνεύει τη ''Μάνα του Χριστού'' σε ποίηση Κώστα Βάρναλη και μουσική Νίκου Μαμαγκάκη.
