Η πορεία της συνθέτριας Ελένης Καραΐνδρου είναι συνυφασμένη με το σινεμά του Θόδωρου Αγγελόπουλου, τη δισκογραφική ECM του Manfred Eicher, τον σαξοφωνίστα Jan Garbarek, το Απλό Θέατρο του Αντώνη Αντύπα (και γενικότερα τη μουσική για θέατρο), το υπέροχο μουσικό σήμα του σταθμού ''902 Αριστερά στα FM'' και φυσικά τη διεθνή καταξίωση. Λίγοι μόνο γνωρίζουν ή, έστω, θυμούνται πώς τα πρώτα βήματα της στη δισκογραφία έγιναν με λαϊκά τραγούδια που θα μπορούσε νά'χει γράψει ο συνάδελφος της, Μίμης Πλέσσας, εποχής ''Δρόμου''.
Το 1966 η Καραΐνδρου γνώρισε τη Μαρία Φαραντούρη, που μόλις είχε τραγουδήσει τη ''Μπαλάντα του Μαουτχάουζεν'' των Μίκη Θεοδωράκη - Ιάκωβου Καμπανέλλη. Μάλιστα, η έφηβη τότε Φαραντούρη θέλησε να πάρει από την Καραΐνδρου και ορισμένα μαθήματα πιάνου. Ένα χρόνο αργότερα και ενάμισι μήνα πριν το πραξικόπημα, η Καραΐνδρου έπαιξε πιάνο σε μία ζωντανή παρουσίαση της ''Μπαλάντας του Μαουτχάουζεν''. Την επόμενη έγραψαν οι εφημερίδες ''Κόκκινη συναυλία δόθηκε'', αλλά εκείνη την είχε σκαπουλάρει, αφού προνόησε να δηλώσει το ονοματεπώνυμο ''Ελένη Λεβεντάκη''.
Με την επιβολή της δικτατορίας, η Καραΐνδρου έφυγε στο Παρίσι, όχι ακριβώς αυτοεξόριστη, εφόσον πηγαινοερχόταν Ελλάδα - Γαλλία. Μαζί είχε και τον μικρό γιο της, σπουδάζοντας στο Παρίσι εθνομουσικολογία. Τότε ακριβώς άρχισε να δίνει τραγούδια της και έκανε την πρώτη της δισκογραφική εμφάνιση.
Στα τέλη του 1969 κυκλοφορεί ένας δίσκος 45 στροφών με τον ανερχόμενο Μανώλη Μητσιά. Τα δύο τραγούδια, το ''Δεν ειν'αυλή να δροσιστείς'' και το ''Έλα αύριο βράδυ στις εννιά'' ήταν σε μουσική και στίχους της Ελένης Καραΐνδρου. Ειδικά, το πρώτο που το ακούμε στο άνωθεν βίντεο, θα το χαρακτηρίζαμε απόλυτα επηρρεασμένο από τον Σταύρο Ξαρχάκο ή και τον Μίμη Πλέσσα εκείνων των χρόνων. Καμία σχέση με τις μετέπειτα μουσικές της δημιουργού, ούτε ακόμη και με το αριστουργηματικό ''Ταξίδι στα Κύθηρα'' για την ομότιτλη ταινία του Αγγελόπουλου!
Το 1970 κυκλοφορούν άλλα δύο τραγούδια της σε δίσκο 45 στροφών με τον Μανώλη Μητσιά. Το ένα ήταν το ''Μαζί σου να την πάρεις δε μπορείς'' σε στίχους της ίδιας. Μπορεί να μην έγινε μεγάλη επιτυχία για τον Μητσιά στην Ελλάδα, δε συνέβη όμως το ίδιο στη Γαλλία. Το τραγούδι τράβηξε την προσοχή της Νάνας Μούσχουρη κι όταν η Καραΐνδρου ξαναπήγε στο Παρίσι, η Ελληνίδα διεθνής τραγουδίστρια την προσέγγισε και της ζήτησε να το πει στα γαλλικά. Οι στίχοι ήταν του Γάλλου τραγουδοποιού Serge Lama, που την επόμενη χρονιά θα εκπροσωπούσε τη χώρα του στην Eurovision. Απόκτησε τον τίτλο ''On ne sait jamais'' και με τη συμβολή της γαλλικής τηλεόρασης, στην οποία η Μούσχουρη μεσουρανούσε, σημείωσε τεράστια επιτυχία! Σύμφωνα με την Καραΐνδρου, παιζόταν παντού στο Παρίσι, σε καφέ, εστιατόρια και δημόσιους χώρους, κάτι που συγκρουόταν με τις τότε αναζητήσεις της στο χώρο της μουσικής. Βλέπουμε τη Μούσχουρη να το τραγουδάει σε ντοκουμέντο της γαλλικής τηλεόρασης:
Πίσω στην Ελλάδα, το άλλο τραγούδι από τον δεύτερο μικρό δίσκο του Μητσιά με κομμάτια της Καραΐνδρου, ήταν το ''Απόψε τα μεσάνυχτα'' σε στίχους του Νίκου Γκάτσου. Δεν ήταν η πρώτη φορά που ο σημαντικός στιχουργός - ποιητής μελοποιήθηκε από την Ελένη Καραΐνδρου. Το 1969, επίσης, δύο τραγούδια τους ηχογράφησε και η Δήμητρα Γαλάνη σε δίσκο 45 στροφών, το ''Ποια πόρτα να χτυπήσω'' και το ''Μια νύχτα σ' έχασα''. Ενδεχομένως η φιλία Γκάτσου - Μούσχουρη να οδήγησε τη δεύτερη στην ανακάλυψη της νέας Ελληνίδας συνθέτριας. Ας ακούσουμε το ''Ποια πόρτα να χτυπήσω'' με τη φωνή της Γαλάνη:
Το 1972 η Καραΐνδρου ξανασυνεργάζεται με τη Νάνα Μούσχουρη στο Παρίσι. Το τραγούδι ήταν το ''Je finirai par l'oublier'' σε στίχους αυτή τη φορά του Michel Eugene Jourdan. Γίνεται καλοκαιρινό hit στα γαλλικά ραδιόφωνα, μόνο που η συνθέτρια σχεδόν...ντρέπεται και αποφασίζει να κρύψει από τη ''σοβαρή'' μουσικολόγο καθηγήτρια της τη νέα συνεργασία της με την ποπ σταρ Μούσχουρη! Ένα βράδυ η καθηγήτρια παρακολουθεί στην τηλεόραση συναυλία της Μούσχουρη και ακούει live το δημιούργημα της Ελληνίδας μαθήτριας της. Της τηλεφωνεί όλο συγκίνηση και της λέει πόσο ταλαντούχα τη θεωρεί στη σύνθεση τραγουδιών. Παραθέτω το κομμάτι από ακόμη μία τηλεοπτική εμφάνιση της Μούσχουρη, όπως εντάχθηκε στο άλμπουμ της με τίτλο ''Une voix'' του ΄72:
Για την ιστορία, αξίζει να ειπωθεί ότι εν μέσω των σουξέ με τη Μούσχουρη στη Γαλλία, η Καραΐνδρου συνάντησε τον Μάρκο Βαμβακάρη σε ένα πέρασμα της από την Ελλάδα, του πήρε συνέντευξη και τον ηχογράφησε να παίζει τη ''Φραγκοσυριανή''. Το ηχητικό ντοκουμέντο έχει διασωθεί.
Λίγα χρόνια μετά, ως επιστέγασμα της φιλίας της με τη Μαρία Φαραντούρη, ακολούθησε ο κύκλος ''Μεγάλη Αγρυπνία'' σε στίχους του Κ. Χ. Μύρη. Η ορχήστρα γράφτηκε στην Αθήνα και η φωνή της εξόριστης Φαραντούρη στο περίφημο στούντιο Apple του Λονδίνου. Ο δίσκος κυκλοφόρησε στη Μεταπολίτευση με το εξώφυλλο του Γιάννη Τσαρούχη. Μία από τις πρώτες ανέκδοτες ηχογραφήσεις του τραγουδιού ''Τα Ελληνόπουλα'' έγινε το 1973 στο σπίτι της Καραΐνδρου στο Παρίσι, όπου εκείνη έπαιζε πιάνο, η Φαραντούρη τραγουδούσε και ο από πάνω ένοικος βάραγε με σκουπόξυλο για να κάνουν ησυχία! Κι αυτό το ντοκουμέντο έχει διασωθεί!
Από κει και πέρα, τα πράγματα είναι γνωστά λίγο - πολύ σε όλους: Η Καραΐνδρου ''απορροφήθηκε'' από τον κινηματογράφο και το θέατρο και ποτέ δεν ξανάφτιαξε ολόκληρο κύκλο τραγουδιών. Όποτε όμως το θέατρο και ο κινηματογράφος την οδήγησαν να γράψει μεμονωμένα τραγούδια, τα αποτελέσματα ήταν θαυμαστά! Μεγάλες στιγμές της, η ''Άρια της Ρόζας'' σε στίχους του σκηνοθέτη Χριστόφορου Χριστοφή με τη φωνή της Μαρίας Φαραντούρη (στο soundtrack τραγουδούσε η ίδια η συνθέτρια), η ''Τιμή της αγάπης'' σε στίχους της Τώνιας Μαρκετάκη με τη Δήμητρα Γαλάνη, το ''Ταξίδι στα Κύθηρα'' με τον Γιώργο Νταλάρα,
Τα υπέροχα ''Βουρκωμένα μάτια μου'' σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου, πάλι με τον Νταλάρα, από τον αγγελοπουλικό ''Μελισσοκόμο'', καθώς και το ''Πανσέληνος ο έρωτας'' σε στίχους Κ. Χ. Μύρη με τη Χάρη Αλεξίου από το ''Μετέωρο βήμα του πελαργού''.
Ας κλείσουμε με ένα τραγούδι της Ελένης Καραΐνδρου από το θέατρο. Το κύκνειο άσμα της Τζένης Καρέζη που δεν ηχογράφησε και λίγα τραγούδια στην κινηματογραφική και θεατρική καριέρα της. Πρόκειται για το ''Χάθηκα μέσα στη ζωή μου'' σε στίχους της συγγραφέως Λούλας Αναγνωστάκη από το θεατρικό έργο ''Διαμάντια και μπλουζ'' που έμελλε να είναι η τελευταία παράσταση της Καρέζη (1990 - 91). Τόσο το αγαπούσε το τραγούδι αυτό η συχωρεμένη ώστε ζήτησε να χαραχθούν τα λόγια του πάνω στον τάφο της. Για το λόγο αυτό η Καραΐνδρου απαγορεύει μέχρι σήμερα κάθε επανεκτέλεση του, ενώ τον Οκτώβριο του 2015 πρόκειται επιτέλους να το δισκογραφήσει σε μία συλλεκτική έκδοση με θεατρικά τραγούδια της. Ωστόσο, ο μόνος που τόλμησε κυριολεκτικά να αναμετρηθεί με το συγκεκριμένο τραγούδι μέσω youtube ήταν ο νεαρός Μιχάλης Μπαζάκας, γνωστός από τη συμμετοχή του στο revival του ''Να η Ευκαιρία''. Ας προτιμήσουμε εδώ τη συγκινητική ορίτζιναλ εκδοχή με τη φωνή της Καρέζη:
* Το άρθρο φτιάχτηκε με ιστορίες και ηχητικά ντοκουμέντα της Ελένης Καραΐνδρου που ακούστηκαν χθες βράδυ στον Ιανό. Ήταν μία σπάνια εκδήλωση, που παρουσίασε η δημοσιογράφος Τασούλα Επτακοίλη. Σπάνια, κυρίως γιατί η συνθέτρια άνοιξε το αρχείο της και μας χάρισε ένα μέρος από το ανέκδοτο υλικό της, προτού να πάρει τη θέση της στο πιάνο και με την ηθοποιό - τραγουδίστρια Σωτηρία Ρουβόλη να μας παρουσιάσουν πέντε τραγούδια της από τον κινηματογράφο και το θέατρο. Παρόντες, μεταξύ άλλων, ο Κ. Χ. Μύρης (Κώστας Γεωργουσόπουλος), η Φοίβη Αγγελοπούλου, ο Αντώνης Αντύπας και ο Γιώργος Χαρωνίτης.
σχόλια