(φωτογραφίες: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO)
Η Κιβωτός είναι κι ένα πολύ ιδιαίτερο βιωματικό τραγούδι σου, πιστεύω.
Τό'γραψα μόλις γέννησα τον γιο μου στο ''Λητώ''. Είχα ξυπνήσει απ' τον τοκετό και κρύωνα. Δεν ήθελα να καταλάβουν οι δικοί μου ότι ξύπνησα για να μη χάσω την εμπειρία του παιδιού που ήταν στην κοιλιά μου και τώρα βρισκόταν έξω από μένα. Λίγο μετά φώναξα ''Θέλω να το δω, θέλω να το δω'' και με πήγαν κι είδα πίσω απ' το τζάμι τα μωράκια στη σειρά. Με το που είδα τον γιο μου, επί τόπου, στο ''Λητώ'', πήρα την κιθάρα και μου βγήκε το ''Ειμ' εξάρτημα εγώ της μηχανής σας κι ο γιος μου τ' ανταλλακτικό''! Πως μού'ρθε δε ξέρω η λέξη ''Κιβωτός''.
Κιβωτός, νερό, ίσως είχε να κάνει με το νερό του αμνιακού σάκου.
Όπως το λες ακριβώς! Εκείνη την ώρα είχα αυτό που ονομάζεται έμπνευση με όλη την έννοια της λέξης.
Σου ζήτησε την άδεια όταν το είπε ο Νότης Σφακιανάκης;
Όχι. Και τσαντίστηκα με τον Μπενέτο τον παραγωγό, όχι με τον Σφακιανάκη. Δεν τον ήξερα τον Σφακιανάκη, αλλά δε μ' άρεσε όπως τό'λεγε: ''Γεννήθηκα στην Κι-βω-τοοοό'', αφού είσαι, θες να μας το δείξεις κι από πάνω;
Εγώ έτυχε να πάω τότε στον Σφακιανάκη που έλεγε κι άλλα δικά σου τραγούδια. Στο ''Εγώ τραγούδαγα στα σκυλάδικα'', μάλιστα, πετάχτηκε κάποιος και του είπε ''Γιατί τώρα πού τραγουδάς;'
Μόνο αυτό; Το ''Ένα χειμωνιάτικο πρωί'' που τό'κανε ''έφυγα απ' το σπίτι σαν τρελός''; Ούτε καν ρίμα δηλαδή. Μήπως είχε πάρει άδεια απ' τον Σαββόπουλο για τη ''Δημοσθένους λέξις'';
Σε πειράζει αν κάποιος σήμερα λέει η ''Κιβωτός'' του Σφακιανάκη με το λίγο μυαλό του;
Με πειράζει το πως μπερδεύεται πολιτιστικά ο κόσμος. Είναι πολύ σοβαρό θέμα! Τα παιδιά αυτά θα χάσουν τη σειρά τους για 60 χρόνια, βάλε κι άλλα 60 τα παιδιά τους που θά'ρθουν...
Εκεί μπερδεύτηκε το καθαρόαιμο λαϊκό τραγούδι ή το τραγούδι της πίστας, αν θες, με το σκυλάδικο.
Μα μπορείς να χαϊδέψεις τον κροκόδειλο; Δεν είναι σκυλάκι, πως να το κάνουμε; Αυτά περί ρατσισμού στο τραγούδι είναι μπούρδες. Έχουμε πλέον άποψη! Πες μου τι σφυρίζεις, να σου πω τι ψηφίζεις! Και πως να βγεις να τα πεις αυτά; Αλλά πρέπει να τα πεις!
Εσύ τώρα θα ήθελα να μου πεις για τη στιγμή που έγραψες το Εγώ τραγούδαγα στα σκυλάδικα.
Στην πλατεία Αμερικής είχα μετονομάσει το ''Μονσενιέρ'', για να μην ακούγεται η λέξη'', ως ''Το Μαγαζί''. Ένα βράδυ μπαίνει στο καμαρίνι μου ο Γιώργος Μήτσικας, αεροσυνοδός δούλευε το παιδί, πού'χε γράψει τους στίχους στο ''Μαζί και μόνος'' και μου λέει: ''Ρε συ Ελένη, είναι καμαρίνι αυτό για τη Βιτάλη;'' ''Φύγε'' του λέω ''μού'ρθε κάτι τώρα''! ''Μα...'', ''Βρε φύγε'' του λέω ''και μη μιλάς''. Αμέσως μού'ρθε το ''Εγώ τραγούδαγα στα πανηγύρια'' που τό'κανα ''στα σκυλάδικα'' και το σουβλατζίδικο που μύριζε η τσίκνα του δίπλα απ' τα κλαρίνα. Δεν μ'άρεσε να το αφήσω ''στα πανηγύρια'', γιατί στα πανηγύρια έρχονταν και άνθρωποι με τα παιδάκια τους και διασκέδαζαν, περνούσαν όμορφα. Υπήρχαν κανόνες που εγώ τους είχα ζήσει. Το σκυλάδικο δεν είχε κανένα κανόνα. Πρωτοτραγούδησα σε σκυλάδικο με τον Μιχάλη Βιολάρη, με είχε στείλει ο Πατσιφάς. Είχα μάθει τα τραγούδια, νόμιζα ότι θα του κάνω σιγόντα, αλλά ούτε σιγόντα, ούτε τίποτα. Στοίβες τα πιάτα! Και δωσ'του ''Η μάνα η Τούρκα, η μάνα η Γκρέκα''! Μού'δινε την εντύπωση ότι έκαναν επανάσταση με τα πιάτα! Με διώξανε απ' τα σκυλάδικα, αν κι έπαιρνα 300 δραχμές μεροκάματο. Καθόλου δεν μ' άρεσε αυτό το πράγμα. Ε, όλες αυτές οι μνήμες βγήκαν στο τραγούδι. Και το ''Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ'' ήταν ωραίος δίσκος. Μιλούσε για τις αυταπάτες.
Υπήρξαν στιγμές στην πορεία σου που είπες καλύτερα να ήσουν μια νοικοκυρά με το παιδί σου και τον άντρα σου;
Πολλές. Ταλαιπωρήθηκα, γιατί μετά τον ''Μανωλιό'' άργησα να ξανακάνω σουξέ. Νά'μαι τώρα γω μεσ' στο σκυλάδικο και να τραγουδάει η άλλη ''Όλα θα στα κάνω''. Ποια όλα; Κάν'τα, ειν' ανάγκη να μας τα πεις; Σε παρακαλώ πολύ, μη μου χαλάς τον έρωτα εμένα. Άντε τώρα γω να βγω μετά και νά'χω και το άγχος του παιδιού, γιατί δεν το άφηνα με τους παππούδες και τό'παιρνα μαζί μου. Έλεγα στο ξενοδοχείο που το άφηνα ''Αφήστε ανοιχτή τη γραμμή με το δωμάτιο του κι άμα κλάψει να με ειδοποιήσετε''. Δεν ήταν εύκολα τα πράγματα! Έτσι πήγα στον Πατσιφά και τού'πα ''φεύγω''. Ξέρεις τι μού'χε πει απ' την πρώτη μέρα που τον συνάντησα; ''Το ξέρω ότι θα έχω φύγει και θά'ρχεσαι εσύ να χέζεις στον τάφο μου''.
Φεύγω, πάω στο σπιτάκι μου στη Ζαγλορού, όπου μου τηλεφωνούν και μου λένε ''Ελένη, τρέχα, πέθανε ο Πατσιφάς!'' Γυρίζω στην Αθήνα, πάω στην κηδεία και δε μπορούσα να σταματήσω να κλαίω. Ήταν κι ο Μάκης Μάτσας στην κηδεία. Λίγες μέρες μετά μου τηλεφώνησε: ''Ελενίτσα, μπορούμε να συναντηθούμε;'' Ο Μάτσας με ήθελε από πριν, με ζητούσε απ' τον πατέρα μου, ''φέρ'την Ελένη σε μένα'' του έλεγε. Όχι, να λέμε την αλήθεια, ο Μάτσας κατάλαβε από νωρίς το ταλέντο μου. Για κάνα χρόνο ήμουν ελεύθερος σκοπευτής, έβγαζα λεφτά στα μαγαζιά, χαλαρά, τις βόλτες μου...ούτε πλούσιοι, ούτε φτωχοί. Κάποια στιγμή με παίρνει ο Μάτσας και μου ζητάει συνάντηση. ''Αν πρόκειται να με θάψετε, καλύτερα να μ' αφήσετε ήσυχη'' του ξηγήθηκα. ''Δε θα σε θάψω'' μου κάνει ''ποιον θες παραγωγό; Έχουμε τον Θεοφίλου, τον Μπενέτο''. Έτσι, με φέρνει σε επαφή με τον Μανώλη Ρασούλη και κάναμε το ''Παίξε Χρήστο επειγόντως'' με τον Νικολόπουλο. Πολύ φίλος μου ο Ρασούλης έγινε!
Θα ταίριαζες εσύ με τον εκρηκτικό Ρασούλη, μπορώ να το φανταστώ.
Αγαπιόμασταν πάρα πολύ με τον Ρασούλη. Ήταν μια φυσιογνωμία ιδιαίτερη ο Μανώλης.
Βγαίνει λοιπόν στην EMI το ''Παίξε, Χρήστο, επειγόντως'', όπου έκανε τεράστια επιτυχία.
Ο Μάτσας ονόμασε έτσι το δίσκο για να δώσει σε μένα το ομότιτλο τραγούδι, το σουξέ. Πράγματι, από αυτό το δίσκο ξεχώρισαν το ''Παίξε Χρήστο'' κι οι ''Νταλίκες''. Απίστευτος ο Ρασούλης! Τι στίχους έγραψε ο άνθρωπος!
Αντιμετώπισες τον ανταγωνισμό που φοβόσουν στην εταιρεία;
Κοίταξε, τότε νόμιζα ότι είχα ανταγωνισμό. Όχι! Όλοι κάναμε τη δουλίτσα μας χωρίς ενοχλήσεις. Στο λέω στο λόγο της τιμής μου, αν με ρώταγες πριν 15 χρόνια, θα σού'λεγα ''Μάλλον με ανταγωνίζονταν''. Όχι, όμως! Ίσα - ίσα που ο ένας σύστηνε τον άλλο σε κάποιους δημιουργούς, όπως λόγου χάριν ο Νταλάρας μίλησε για μένα στον Σταμάτη Σπανουδάκη. Ο Σταμάτης, ο Μπούμπης μου!
Τον αγαπάς τον Σπανουδάκη, ε;
Τον λατρεύω! Τσακωνόμασταν απίστευτα γιατί μοιάζουμε σαν χαρακτήρες. Μού'χει θυμώσει όμως κι είναι ευκαιρία να το ξεκαθαρίσουμε κι αυτό: Στο δίσκο ''Και μπήκαμε στα χρόνια'', από λάθος, μπήκε το όνομα μου πρώτο ή μεγαλύτερο - δε θυμάμαι τώρα - από το δικό του. Τσαντίστηκε κι είχε δίκιο, αλλά δεν ήταν δικό μου φταίξιμο.
Μαζί κάνατε και τον ''Ξαφνικό έρωτα'', άλλη κομματάρα!
Ναι, από την ταινία του Τσεμπερόπουλου. Το τραγούδι αυτό ζητούσε αφαίρεση στην ερμηνεία. Ο Παντελής ο Βούλγαρης είχε μιλήσει για μένα στον Τσεμπερόπουλο. Ακόμη δεν έχω αξιωθεί να δω τη ''Μικρά Αγγλία'' του.
Ελένη, θα σου θυμίσω μία δυσάρεστη ιστορία τώρα και δεν ξέρω αν θα το ήθελες...
Ξέρω τι θα μου πεις.
Όχι, δε φαντάζεσαι. Είναι κάτι προσωπικό που είχα ζήσει κοντά σου: Τραγούδησες στο Κύτταρο πριν λίγα χρόνια με τον Haig Yazdjian και την Αρετή Κετιμέ. Ένα βράδυ ένιωσες έντονη ανησυχία και έφυγες πριν το τέλος του προγράμματος. Εκείνο το βράδυ, φεύγοντας έτσι από το μαγαζί, μπόρεσες και πέρασες την τελευταία νύχτα της μητέρας σου μαζί της. Το έμαθα την επόμενη και με συγκλόνισε η διαισθητικότητα σου...
Είδες κέντα; Καρμικό ήτανε! Μπορεί να ήταν τυχαίο όλο αυτό; Μου έλεγε η συνεργάτιδα μου ''Ελένη μου, δε θα κάνουμε φινάλε;'' ''Ας βγει μόνος του ο Haig'' της είπα ''δε χάλασε κι ο κόσμος''. Φεύγω, πάω σπίτι και ίσα - ίσα που κατάφερα να είμαι κοντά της στις τελευταίες στιγμές της.
Στον τρόπο που ερμηνεύεις υπάρχει, λες, το αίσθημα της απώλειας;
Δε νομίζω να υπάρχει κάτι άλλο. Από τον Νίτσε μέχρι τον Άκη Πάνου, η απώλεια ενεργοποιεί το συγκινησιακό μας. Δεν υπάρχει άνθρωπος αδρανής απέναντι στο θρήνο του θανάτου. Πρέπει να πενθείς! Αν δεν πενθήσεις, γίνεται μπούμερανγκ και παθαίνεις κατάθλιψη. Αν δε θες να πονέσεις, δυστυχώς θα πονέσεις αλλιώς. Εγώ που είμαι ευαίσθητη έφαγα χοντρή σφαλιάρα με το θάνατο του πατέρα μου. Ζούσα από μικρή με το φόβο του θανάτου του, είχα ψύχωση. Μετά αυτό γύρισε στη μητέρα μου, εκεί που στην αρχή τα κορίτσια πάντα έχουν κόλλημα με τον πατέρα τους.
Όλη αυτή η ψυχολογική περιπέτεια σε όπλισε;
Κανονικά θα έπρεπε να με οπλίσει...Μου αρέσει που μιλάω μαζί σου, σα να μιλάω με τον γιο μου αισθάνομαι.
Με τιμάς ειλικρινά. Κι εγώ σπάνια συναντώ συναδέλφους σου φιλοσοφημένους σαν άτομα. Ήτανε ένας λόγος που ήθελα εδώ και χρόνια να μου δώσεις συνέντευξη. Τώρα με την άπλα του διαδικτύου είναι η καλύτερη συνθήκη, πιστεύω!
Ο καλλιτέχνης οφείλει να μεταφέρει τον πόνο σαν μία πραγματικότητα της ύπαρξης. Κι εμένα η ζωή μου είναι γεμάτη από τέτοιες ''πραγματικότητες''.
Ήθελα να σε πάω στο comeback το 2000 με τον Γιώργο Μητρόπουλο παραγωγό σου.
Έσκισε αυτό! Είπα του Μητρόπουλου ότι υπάρχει ένα μεζεδοπωλείο στου Ψυρρή που όμως έπρεπε να ανακαινιστεί και να μεγαλώσει κάπως για να ξαναβγώ να τραγουδήσω μετά την περιπέτεια μου που την ξέρει πια όλος ο κόσμος. Μου έλεγε ο ιδιοκτήτης τότε να μου δώσει κάποια προκαταβολή. Του είπα ''Άσε την προκαταβολή και ρίξ'τα όλα στο μαγαζί''. Ερχόταν ο Μητρόπουλος σπίτι και κοιτούσαμε τα κομμάτια. Μετά τον Γιώργο Μητρόπουλο, το τοπίο άνοιξε. Έγινε ένα θαύμα κι εγώ πιστεύω στα θαύματα. Θέλω να είμαι χριστιανή χωρίς να κάνω προσηλυτισμό τώρα.
Αναρωτιέμαι αν είχες γνωρίσει ποτέ την Κατερίνα Γώγου και τον Νικόλα Άσιμο.
Η Κατερίνα Γώγου πέθανε στα χέρια μας. Θα σου εξηγήσω...Ήταν να κάνω το ''Αμάν - Αμήν'' με τον Ξαρχάκο, αλλά δεν μας προέκυψε και τελικά ανέβασε την παράσταση με την Πόλυ Πάνου. Εγώ τό'χα απωθημένο το ''Ρεμπέτικο'' του Σταύρου και με πιάνει ο ιδιοκτήτης του ''Δία'', έτσι λεγόταν ένα μαγαζί στις Τρεις Γέφυρες. Τηλεφωνώ στη Σωτηρία Λεονάρδου να στήσουμε πρόγραμμα με το ''Ρεμπέτικο'', αλλά αυτή ήθελε να τραγουδάει Άσιμο. Εκεί γνώρισα τη Γώγου, ήταν κολλητές με τη Σωτηρία κι ερχόταν μετά απ' το καμαρίνι μας. Η ίδια μού'πε ότι μπήκε στα ναρκωτικά για να βγάλει την κόρη της. Ένα βράδυ που δεν είχε έρθει η Σωτηρία στο μαγαζί να τραγουδήσει, η Κατερίνα μου αφήνει ένα σημείωμα για να της το δώσω. Τέσσερις λέξεις μόνο: ''Σωτηρία, φεύγω, είμαι χώμα''. Δεν ήταν καλά, πλησίαζε το τέλος. Την πήρε ο Βαγγέλης αγκαλιά και την πήγαμε σπίτι της στο κέντρο. Την επόμενη, 3 Οκτωβρίου, μαθαμε ότι η Κατερίνα Γώγου είναι νεκρή. Πάπαλα! Τό'χω το σημείωμα ακόμη, δε μπορώ να το βλέπω όμως.
Συγκλονιστική ιστορία και δεν τη γνώριζα! Νομίζω είναι η ώρα να μιλήσουμε λίγο για τον Σταύρο Ξαρχάκο που με αφορμή τον Βασίλη Τσιτσάνη συναντιέστε ξανά στην Ιερά Οδό.
Με τον Σταύρο έχουμε ένα κοινό μουσικό, τον πιανίστα και συνθέτη Νεοκλή Νεοφυτίδη. Συναντηθήκαμε πριν λίγο καιρό στη Θεσσαλονίκη, όπου είχα πάει να δω το ''Μεγάλο μας Τσίρκο'' κι εκεί ο Σταύρος μου πρότεινε τη νέα συνεργασία. Σκέφτηκε ότι είναι τα τριάντα χρόνια από το θάνατο του Τσιτσάνη φέτος.
Στον Τσιτσάνη φαντάζομαι θά'χες αδυναμία.
Τώρα που μου πρότεινε ο Ξαρχάκος να τον τραγουδήσω, είπα ''Ώπα, κάτσε καλά, ο άνθρωπος έχει κάνει έργο''. Ακούς τα τραγούδια του κι είναι σαν καρδιογράφημα (τραγουδάει την ''Αχάριστη'' και κάνει με το χέρι πάνω - κάτω τις γραμμές του καρδιογραφήματος). Ορατόρια έγραψε ο Τσιτσάνης, τι να πω εγώ τώρα για το έργο του;
Τον τραγουδούσες ανέκαθεν;
Έλεγα αυτά που με πείραζαν εμένα, όχι όλα τα τραγούδια του. Επίσης, με τις ενορχηστρώσεις του Ξαρχάκου παθαίνω ζημιά!
σχόλια