ΣΤΟ ΝΗΜΑ
Σενάριο, σκηνοθεσία, παραγωγή: Αλέξανδρος Παπανικολάου & Έμιλυ Γιαννούκου
Προβλήθηκε χτες στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (που συνεχίζεται με εξαιρετικά ενδιαφέροντα ντοκιμαντέρ μέχρι και την Κυριακή).
Το ποστ λέγεται: "Είδα το ντοκιμαντέρ για τον Τσίπρα, και να τι μου έκανε εντύπωση" οπότε είναι προφανές ότι έχει spoilers...
Το ντοκιμαντέρ ξεκινά με λιμενεργάτες που έχουν περικυκλώσει τον Αλέξη Τσίπρα, λίγες ημέρες πριν τις δεύτερες εκλογές, εκείνες του Ιουνίου, και του τη λένε: "Πού ήσασταν τέσσερα χρόνια; Τώρα που έρχονται εκλογές μας θυμήθηκες!" Μετά αρχίζουν να τσακώνονται μεταξύ τους, αποκαλώντας ο ένας τον άλλον "κομματόσκυλο", ενώ ο Τσίπρας την κάνει με ελαφρά πηδηματάκια.
Είναι ένα ξεκίνημα ενδεικτικό της καμπάνιας εκείνης που έλαβε χώρα αμέσως μετά τις πρώτες εκλογές του Μαϊου, τοτε που ΣΥΡΙΖΑ προηγούνταν στις δημοσκοπήσεις. (Πριν κάνει τα πάντα για να χάσει, και να γλιτώσει από τις απαιτήσεις του λαού, όπως ήταν η παραπάνω.)
Ένα πράγμα γίνεται βέβαιο σε όλη τη διάρκεια του φιλμ: Ότι ο Αλέξης Τσίπρας -και πολύ περισσότερο ο κομματικός μηχανισμός- δεν ήταν έτοιμος να κυβερνήσει. Έκπληκτοι απ' τα υψηλά ποσοστά του Μαΐου, σχεδόν παγωμένοι όλοι, συνειδητοποιούν πως δεν έχουν απαντήσεις στα σημαντικότερα ζητήματα. Μόνο ο ίδιος ο Τσίπρας μοιάζει προς το τέλος να θέλει να κερδίσει, και τελικά είναι ο μόνος που μοιάζει έστω και λίγο λυπημένος από την ήττα (που τον έκανε αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης).
Ο Αλέξης Τσίπρας βγαίνει, νομίζω, πολύ συμπαθής. Τον βλέπουμε σε διάφορες φάσεις της ζωής του, αν και όχι με την οικογένειά του (δική του απαίτηση απ' τους σκηνοθέτες, και μπράβο του). Στο γραφείο του προσέχουμε και τον υπολογιστή του, μπροστά απ' τον οποίο κάθεται συνήθως.
Στο wallpaper του desktop έχει... τον εαυτό του. Μια φωτογραφία νεανική με μακριά μαλλιά. (Προσωπολατρεία; Ή μια υπενθύμιση να μην ξεχνά τον παλιό του εαυτό.)
Τα μεγαλύτερα αδέρφια του, μαθαίνουμε απ' τον ίδιο, ήταν κομματικοποιημενα στην ΚΝΕ, κι αυτός προσπαθούσε να τους φτάσει - έτσι από μικρός διάβαζε εφημερίδες. Οι γονείς του ψήφιζαν πάντα ΠΑΣΟΚ και για αυτό και υπήρχαν πολλοί τσακωμοί στο σπίτι - ειδικά την εποχή των μεγάλων σκανδάλων το 89 με τον Κοσκωτά.
ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΓΡΑΦΕΙΑ
Συγκέντρωση στην Πρέβεζα. Η γυναικεία φωνή που τον προλογίζει με ντουντούκα φωνάζει "κάνουμε τα μνημόνια παρελθόν"...
"Γεια σας" φωνάζει αυτός απ' το μικρόφωνο όταν ανεβαίνει στη σκηνή. "Γεια σου!" του φωνάζει πίσω μια κυρία απο το κοινό, και αυτή είναι μια απο τις πιο αστείες στιγμές της ταινίας. Λίγο μετά ο αέρας του παίρνει τις σελίδες της ομιλίας και ρίχνει μια γλάστρα μπροστά του. "Δεν πειράζει, δεν χρειαζόμαστε σελίδες, εμείς μιλάμε απο στήθους, αλλά από την καρδιά, δε χρειαζόμαστε προκατασκευασμένες λόγους" λέει πριν να πει απο καρδιάς ένα σωρό κοινοτοπίες με ξύλινη γλώσσα.
Στο φιλμ, εκτός του Τσίπρα, πρωταγωνιστούν και τα γραφεία του ΣΥΡΙΖΑ. Δεν έχει σημασία, αλλά είναι ψιλοχάλια, γεμάτα καλτ χαρακτήρες. Σαν εγκαταλελειμμένη δημόσια υπηρεσία.
Κάτι τύποι σηκώνουν τα τηλέφωνα -μπροστά τους είναι οι απαραίτητες μπουγάτσες- και αντιμετωπίζουν τον κάθε πικραμένο που τηλεφωνεί και τους λέει πχ. ότι έχουμε υπερβολικά πολλούς μετανάστες. Ο κύριος που σήκωσε το τηλέφωνο εξηγεί ευγενικά και υπομονετικά τη θέση του ΣΥΡΙΖΑ για τους μετανάστες, προσπαθώντας να πείσει την απηυδισμένη (με τους ξένους και με τον ΣΥΡΙΖΑ που τους "στηρίζει") κυρία.
Ο ΓΑΒΡΙΗΛ ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΔΗΣ
Μια τέλεια στιγμή: Σε μια σύσκεψη στο γραφείο, εντοπίζω τον Γαβριήλ Σακελλαρίδη.
Τώρα είναι γνωστός ως η (καλή) προσωπική επιλογή του Τσίπρα για τη Δημαρχία της Αθήνας. Τότε όμως, πριν από δύο χρόνια, ήταν πανάγνωστος στο ευρύ κοινό.
Έχει ενδιαφέρον να τον βλέπεις τότε, ειδικά όταν αστειευόμενος λέει σε μια στιγμή στον Τσίπρα:
"Εμείς είμαστε απο παλιά στην πρώτη γραμμή... Μη μας ξεχάσεις!" Δείχνει τον εαυτό του και χαμογελά.
Πόσο προφητικό. Ο Τσίπρας δεν τον ξέχασε...
Ενδιαφέρον στην αφήγηση του Τσίπρα είχε και η περίοδος που είχε πρωτογίνει γνωστός, ως υποψήφιος Δήμαρχος Αθηναίων και αυτός. "Έβλεπα ξαφνικά τη φάτσα μου έξω απ' το Σκλαβενίτη σε αφίσες και τρόμαζα", εξηγεί. "Μια δυσκολία έπειτα ήταν πως έπρεπε να χαιρετάς τον κόσμο. Εγώ δεν τους ήξερα, αυτοί όμως με ήξεραν απ' την τηλεόραση, και κάποιοι, αν δεν τους χαιρετούσα με θεωρούσαν αγενή. Αντέδρασα στην αρχή, δε μου άρεσε αυτή η 'ψεύτικη' κοινωνικότητα..."
ΤΟ ΧΑΣΤΟΥΚΙ
Από τα highlight της ταινίας είναι η αντίδρασή του όταν βλέπει για πρώτη φορά το επεισόδιο Κασιδιάρη, Κανέλλη, Δούρου.
"Αυτός είναι ψυχασθενής", λέει καθώς περιμένει να το δει στην τηλεόραση. Και έχει δίκιο.
Με το που ολοκληρώνεται το επεισόδιο, και η Κανέλλη έχει φάει τα χαστούκια, ο Τσίπρας γελάει δυνατά.
Και λέει κάτι του στυλ: "Σηκώθηκε η άλλη πρώτη ε;" (εννοώντας την Κανέλλη).
Δεν είναι η καλύτερη αντίδραση που θα μπορούσε να καταγραφεί on camera. Το να βλέπεις μια βιαιοπραγία και να γελάς, και να τονίζεις κιόλας ότι η Κανέλλη έκανε πρώτη κίνηση 'εναντίον' του Κασιδιάρη δεν ήταν αυτό που θα περίμενα, εικάζω όμως ότι ήταν απ' το σοκ και την αμηχανία και την έκπληξη του Τσίπρα, ή ότι δεν κατάλαβα καλά εγώ. Λίγο μετά ξαναλέει για τον Κασιδιάρη, "Καλά, ο τύπος είναι ψυχασθενής".
Η σύλληψη του Κασιδιάρη ήταν θέμα λεπτών, μόνο που αυτός κρύφτηκε και η αστυνομία δεν τον βρήκε. Στο καπάκι βλέπουμε το τηλεφώνημα Τσίπρα στη Ρένα Δούρου: "Μανάρι μου δεν είναι εξύβριση αυτό που σου έκανε, αλλά βιαιοπραγία", της λέει. "Βιαιοπραγία είναι το νερό! Όπως θα ήταν το γιαούρτι. Αν σου έριχνε γιαούρτι δεν θα ήταν εξύβριση αλλά βιαιοπραγία."
Έχει δίκιο, αλλά γέλασα λίγο πικρά ακούγοντάς το. Φαντάστηκα την αστυνομία να συλλαμβάνει κάποιον αγανακτισμένο που θα είχε ρίξει γιαούρτι πχ. στον Πάγκαλο και να τον δικάζει για βιαιοπραγία!
"Σιγά τη βία" θα έλεγαν απ' το ΣΥΡΙΖΑ τρέχοντας σε διαδηλώσεις υποστήριξης, "υγιεινό είναι το γιαουρτάκι, η πραγματική βία είναι τα μνημόνια κλπ κλπ!"
ΔΕΝ ΕΧΟΥΜΕ ΤΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ; ΤΟΤΕ ΝΑ ΜΗΝ ΑΠΑΝΤΑΜΕ.
Ενδιαφέρον έχουν δύο ξεχωριστές σκηνές όπου μία κυρία εργαζόμενη στο γραφείο του Τσίπρα αλλά και ο πρώην (πλέον) εκπρόσωπος τύπου Ανδρέα Καρίτζη παραδέχονται ότι δεν έχουν απαντήσεις για σημαντικά θέματα. "Το ήξερα ότι δεν το 'χουμε" λέει η κυρία για ένα θέμα, ενώ ο Καρίτζης σε σύσκεψη λέει για τα φλέγοντα ζητήματα:
"Γι' αυτά που μας ρωτούν δεν έχουμε απαντήσεις. Το πώς κοστολογούμε με το πρόγραμμά μας, το τι θα γίνει αν αρνηθούν διαπραγματεύσεις οι ξένοι, το τι θα κάνουμε αν μας διώξουν από το ευρώ... Αυτά δεν μπορούμε να τα απαντήσουμε. Γι' αυτο δεν τα απαντάμε! Είναι δικό μας πρόβλημα το οτι δεν μπορούμε να προβλέψουμε τι θα γίνει σε μια περίπτωση παγκόσμιας Καταστροφής." Λίγο μετά στη σύσκεψη ακούγεται πως ο Τσίπρας στην τελευταία του συνέντευξη τύπου πρέπει να πει ότι "τη Δευτέρα εμείς θα κυβερνήσουμε", ή κάτι τέτοιο. (Κι ας μην μπορεί να κοστολογήσει καν το πρόγραμμά του, κι ας μην ξέρει τι θα κάνει αν πρέπει να κυβερνήσει. Χωρίς να σημαίνει απαραίτητα ότι όλοι οι άλλοι ήξεραν.)
ΕΝΑ ΤΕΡΑΣΤΙΟ ΑΑΑΑΑΑ.....!
Ένα τεράστιο "Ααααα" ακούγεται στην αίθουσα όταν ξαφνικά βλέπουμε σε ένα πάρκο τον Σταύρο Θεοδωράκη. Σήμερα έχει κόμμα που απειλεί τα νούμερα του ΣΥΡΙΖΑ, τότε όμως θα έπαιρνε την τελευταία προεκλογική συνέντευξη του Τσίπρα.
Κάθονται μαζί σε πεζούλι ή παγκάκι στο πάρκο. Στο κλασικό ύφος των εκπομπών του Θεοδωράκη κοιτούν μπροστά και το παίζουν άνετοι - πράγμα που προκαλεί γέλιο στην αίθουσα.
"Δεξιούρες με βάζεις να λεω ρε πούστη" λέει σ' ένα διάλειμμα γελώντας ο Τσίπρας στον ΣΘ, αναφερόμενος προφανώς σε μια ερώτηση την οποία ο ίδιος δεν απάντησε όπως θα ήθελε.
"Δεξιουρες λες;" γελά ο Θεοδωράκης, και συνεχίζουν την κουβέντα.
Από πίσω μου ακούω να σχολιάζει κάποιος: "Να, τώρα ο Τσίπρας του βάζει την ιδέα να κάνει δικό του κόμμα!"...
Η ΗΜΕΡΑ ΤΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ - ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Κόσμος περιμένει τα αποτελέσματα στο υπαίθριο εκλογικό κέντρο. Ένας εθελοντής παίρνει τηλέφωνα λίγο πριν κλείσουν οι κάλπες: "Η Ευτυχία ψήφισε;; Α, εντάξει. Άκου, είμαστε στο μείον ένα, ό,τι τηλέφωνα έχεις παρ'τους να πάνε να ψηφίσουν!"
Όταν τελικά ανακοινώνεται απ' την τηλεόραση το ποσοστό της ήττας, οι παρευρισκόμενοι χειροκροτούν ενθουσιασμένοι!
Ενθουσιασμός για την αξιοπρεπή ήττα επικρατεί και στα γραφεία του ΣΥΡΙΖΑ, λίγο πριν έρθει ο Τσίπρας.
"Τι χάσαμε παιδιά; Δεν χάσαμε, κερδίσαμε!" λέει ένας κύριος του κόμματος χαρούμενος. "Άσε που από μία άποψη είναι και καλύτερα που δε βγήκαμε."
Και λίγο μετά, ένας άλλος κύριος, χωρίς να ξέρει/νοιάζεται ότι τον τραβά η κάμερα του ντοκιμαντέρ λέει: "Μα είναι πολύ καλύτερα που δεν κερδίσαμε! Θα έπρεπε να πάρουμε τότε μια καυτή πατάτα, και ενδεχομένως δεν θα ξέραμε πως να τη διαχειριστούμε." (Ναι, ενδεχομένως!)
Ο Τσίπρας μπαίνει. "Είστε όλοι μεθυσμένοι" λέει. Γελάει με κορίτσια που τον συγχαίρουν.
"Παιδιά, έχουμε χάσει" λέει, "μήπως δεν ψηφίζετε ΣΥΡΙΖΑ και είστε τόσο χαρούμενοι όλοι;"
Τις πρώτες δέκα μέρες, μας λέει, δεν ήθελε στην ουσία να κερδίσει αλλά μετά αποφάσισε ότι ήθελε... (Και απογοητεύτηκε, τελικά με την ήττα.)
Η ΤΑΙΝΙΑ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ
Η ζωή του μετά τις εκλογές, σε διάφορα ταξίδια στο εξωτερικό έχει ελάχιστο ενδιαφέρον και κρίμα που έφαγε τόσο πολύ χρόνο από την ταινία, η οποία χάνει το μομεντουμ της. Το τελευταίο κομμάτι είναι γεμάτο αδιάφορες (συν)ομιλίες και προβλέψεις του Τσίπρα που δεν επιβεβαιώθηκαν (πχ. για το κούρεμα που ήταν σίγουρος ότι θα μας έκαναν μετά τις γερμανικές εκλογές).
Σήμερα ο Τσιπρας δεν είναι πια ο πανίσχυρος φρέσκος πολιτικός ή το καινούργιο παιδί που λάτρευαν ή μισούσαν τα μίντια. Έτσι το φιλμ διαβάζεται ως η ριάλιτι αφήγηση μιας χαμένης ευκαιρίας. Ήταν όντως ιστορικές στιγμές, τότε που φαινόταν ότι μπορούσε να γίνει μια τεράστια αλλαγή. Ποτέ δεν θα μάθουμε αν θα ήταν καταστροφική ή ευεργετική. Αν μονάχα μπορούσα να ρίξω μια ματιά στο παράλληλο σύμπαν στο οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ θα είχε κερδίσει τις εκλογές...!
Σε μερικά χρόνια, βέβαια, όταν και αν γίνει τελικά πρωθυπουργός ο Τσίπρας, το φιλμ θα διαβάζεται αλλιώς και θα έχει άλλη αξία. Θα παραμένει πάντως εξαιρετικά ενδιαφέρον.
σχόλια