Πριν κάποιο καιρό, η ερευνήτρια Κωνσταντίνα Αρετάκη (Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Καΐρου και στο Πανεπιστήμιο Μπένι Σουέφ) μου είχε περιγράψει την κατάσταση στο Κάιρο.
Της ζήτησα να μας μιλήσει όμως και για την Ελλάδα, διαλύοντας μερικούς μύθους...
Είναι η σεξουαλική παρενόχληση φαινόμενο μόνο των μουσουλμανικών χωρών;
Με όσα είπα για την Αίγυπτο δεν είχα σε καμία περίπτωση πρόθεση να συκοφαντήσω κάποια χώρα και τους ανθρώπους της, αλλά να καταδικάσω φαινόμενα και πράξεις.
Κι αν έχουμε την εντύπωση ότι εμείς οι Έλληνες, ως λαός και ως χώρα, διαφέρουμε, ας ανατρέξουμε στο πρόσφατο παρελθόν της «πολιτισμένης» κατά τα άλλα Ελλάδας.
Δέστε τις κωμωδίες της «χρυσής» εποχής του Ελληνικού Κινηματογράφου, πώς συμπεριφέρονταν οι άντρες όταν διασταυρώνονταν με καλλίπυγους δεσποινίδες. Στις δε βιντεοταινίες της δεκαετίας του ’80, εκεί πια τα πράγματα έχουν ξεφύγει εντελώς. Χειρονομίες και άκρως προσβλητικά σχόλια που αναδεικνύουν τον έντονο σεξισμό που επικρατούσε τότε. Οι ταινίες αποτυπώνουν την κοινωνική κουλτούρα κάθε εποχής…
Διαβάστε ακόμα βιβλία (για παράδειγμα το εφηβικό μυθιστόρημα «1-1-4»της Βούλας Μάστορη, όπου διάβασα για πρώτη για τέτοια περιστατικά, που μέχρι τότε δεν ήξερα ότι συνέβαιναν) ή άρθρα σχετικά με το θέμα. Τη δεκαετία του ‘60 δεν μπορούσε να κυκλοφορήσει θηλυκό στο κέντρο της Αθήνας, χωρίς να υποστεί κάποια φραστική παρενόχληση, τσιμπήματα κ.α.
Και έπειτα ήρθαν τα παιδιά των λουλουδιών και η σεξουαλική απελευθέρωση ή αποχαλίνωση (ή μήπως αποχαύνωση;). Ο αντίκτυπος αυτών των εξελίξεων άργησε κάπως να έρθει στην Ελλάδα. Κι αν καταλάγιασαν τώρα, κάπως, τα αρσενικά και δεν τσιμπάνε πια τα κορίτσια στο δρόμο, δέστε τι γίνεται στο διαδίκτυο και στα διάφορα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Κατακλύζονται από φωτογραφίες θηλυπρεπών κοριτσιών με κάθε είδους σεξιστικό σχόλιο από πειναλέα αρσενικά. Κι εμείς οι άλλοι, τα βλέπουμε και αδιαφορούμε ή στη χειρότερη περίπτωση γελάμε με αυτά. Μπορεί λοιπόν να άλλαξε μορφή και μέσο, αλλά το φαινόμενο παραμένει το ίδιο.
Κι αν όντως, εμείς οι Έλληνες, είμαστε πιο πολιτισμένοι από τους Αιγύπτιους και δεν παρενοχλούμε πια της γυναίκες, πέστε μου, ποια είναι το ποσοστά βιασμών και σεξουαλικής κακοποίησης γυναικών ή ακόμα χειρότερα κοριτσιών, στην Ελλάδα; Κυκλοφορούν αρκετές έρευνες στο διαδίκτυο. Ρίξτε μια ματιά, θα εκπλαγείτε που στην «πολιτισμένη» Ελλάδα μία στις τέσσερις γυναίκες έχουν πέσει θύματα σωματικής ή σεξουαλικής βίας.
Και βέβαια, αν μου πείτε πάλι πως διαφέρουμε στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε αυτά τα περιστατικά, έχω να θυμηθώ ανάλογα περιστατικά που συνέβησαν όχι πολλά χρόνια πριν σε πόλη σημαντικού τουριστικού προορισμού της Ελλάδας. Καταγγελία βιασμού από παραθερίστρια. Οι δικαιολογίες των δραστών αναπαράγονταν στον τοπικό τύπο, χωρίς καμία αιδώ και στα σχόλια στα πηγαδάκια των καφενείων: «Τα ήθελε η τουρίστρια», γιατί ήταν προκλητικά ντυμένη, γιατί αντάλλαξε δυο κουβέντες και ήπιε ένα ποτά με τους δράστες. Ο ξένος, ο διαφορετικός, είναι πάντα το εύκολο θύμα…
Δεν είναι ο τόπος λοιπόν, αλλά οι άνθρωποι και οι συμπεριφορές τους που δημιουργούν τέτοια φαινόμενα. Ούτε η θρησκεία, αλλά οι νοοτροπίες. Ούτε ο χρόνος, αλλά η κουλτούρα. Κι εδώ μιλάμε για την κουλτούρα που θεωρεί τον άντρα κυνηγό (υποτίθεται) και τη γυναίκα θήραμα (πάλι υποτίθεται). Και η νοοτροπία αυτή δυστυχώς δεν θα αλλάξει και θα συνεχίζει να διαιωνίζεται, όσες χιλιάδες χρόνια κι αν περάσουν. Ανέκαθεν ήταν πάντα το ίδιο.
Τέτοιες μαρτυρίες απεικονίζονται πάνω στην αρχαία ελληνική αγγειογραφία, ενώ πρόσφατα ανακαλύφθηκε τοιχογραφία με το ίδιο περιεχόμενο στην ελληνική πόλη της ρωμαϊκής περιόδου, Τρίμιθις, στην Αίγυπτο: Σάτυροι με προτεταμένο τον ανδρισμό τους απλώνουν χέρια και κυνηγούν έντρομες Μαινάδες.
Είναι στη φύση του ανθρώπου, στο ένστικτο της αναπαραγωγής και της διαιώνισης του είδους. Βρίσκεται στον εγκέφαλο και του αρσενικού και του θηλυκού. Τις ίδιες ορμές έχουν και οι γυναίκες. Δεν διαφέρουμε σε αυτό από τους άντρες. Υπάρχει μόνο αυτή η ειδοποιός διαφορά: η αξιοπρέπεια και ο σεβασμός. Εμείς σεβόμαστε την οντότητα του άντρα και τον ρόλο του στην υπέρτατη στιγμή της μητρότητας (και πατρότητας αντίστοιχα). Εμείς δεν διακωμωδούμε, δεν χλευάζουμε, δεν χυδαιολογούμε, δεν κάνουμε σεξιστικά σχόλια, δεν λέμε σεξουαλικά ανέκδοτα για τους άντρες, δεν χρησιμοποιούμε τους άντρες ως αντικείμενα. Ποθούμε και λατρεύουμε τους άντρες με το ίδιο, ίσως και περισσότερο πάθος. Κρατάμε τα σχόλια και τις χειρονομίες και τα ερωτικά προστυχόλογα για τις ιδιωτικές μας στιγμές και με αποδέκτη το πρόσωπο που κάθε φορά μας ενδιαφέρει, με την δική του αποδοχή. Δεν βγαίνουμε στους δρόμους να εκφράζουμε την σεξουαλική μας πείνα σε όποιον άντρα συναπαντούμε (όχι πως θα τους χαλούσε φυσικά).
Δυστυχώς, δεν υπάρχει γιατρειά για αυτό, ούτε φάρμακο να δώσουμε στους άντρες να συνέλθουν. Θα συνεχίσουμε να υφιστάμεθα τις σεξουαλικές παρενοχλήσεις. Δεν μας μένει άλλος τρόπος, απλά να θωρακιστούμε με τσίγκινα σωβρακάκια (μεταφορικά μιλώντας) και να βρούμε τον τρόπο, η καθεμιά από μόνη της (αφού μόνες μας είμαστε όταν βιώνουμε τέτοια φαινόμενα στο δρόμο) να αντιμετωπίζει τέτοια περιστατικά, εφόσον φυσικά έχει τη σχετική χειραφέτηση, την δύναμη, το ψυχικό σθένος και την αντοχή. Από την άλλη, επειδή υπάρχουν γυναίκες που οι συνθήκες στις οποίες ζουν δεν τους επιτρέπουν να αντιδράσουν, να φωνάξουν, να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους, οφείλουμε εμείς που καλούμαστε δυναμικές (όπως μας θεωρούν, γιατί έτσι δείχνουμε, επειδή απλά είμαστε εμείς που καθορίζουμε την ζωή μας) να είμαστε εκεί για αυτές και να μαχόμαστε εμείς ενάντια στο κατεστημένο.
Κι αν γενικεύω το φαινόμενο αυτό, γιατί φυσικά δεν λειτουργεί όλος ο αντρικός πληθυσμός με αυτόν τον τρόπο, πρόθεση μου πάλι δεν είναι να θίξω τους άντρες. Αναφέρομαι και καταδικάζω αυτό που συμβαίνει και όσους προβαίνουν σε τέτοιες κατάπτυστες πράξεις.
Και για αυτούς που θα θελήσουν να με εντάξουν κάπου, θέλω να πω ότι δεν είμαι ούτε φεμινίστρια (αντίθετα μάλιστα, δεν βλέπω με καλό μάτι τον φεμινισμό των δεκαετιών ’60-’70), ούτε αριστερή. Ποτέ δεν μου άρεσαν οι ταμπέλες. Ποτέ δεν καυχήθηκα ότι είμαι πολιτικοποιημένη. Θα έλεγα ότι είμαι μόνο κοινωνικά ευαισθητοποιημένη. Είμαι ένας άνθρωπος που δεν αντέχει να βλέπει την τόση κοινωνική αδικία δίπλα του, που δεν μπορεί να κλείνει τα μάτια και να προσποιείται ότι όλα είναι καλά, εφόσον η δική του ζωή είναι καλή (προς το παρόν… τα πάντα ρει).
ΠΗΓΕΣ:
Έρευνες για την Σεξουαλική βία στην Ευρώπη και Ελλάδα
σχόλια