[Όλες οι φωτο: Γ.Κ./ LIFO.gr]
Ήταν απολύτως συνειδητή επιλογή να μη μπούμε στο μουσείο για την 11η Σεπτεμβρίου. Ναι, άνοιξε πρόσφατα (μόλις πριν από δυο εβδομάδες) και είναι πολυσυζητημένο, όμως βρωμάει εκμετάλλευση του ανθρώπινου πόνου από μακριά.
Το πανάκριβο εισιτήριο (24 δολάρια όταν σε άλλα μουσεία μπαίνεις σχεδόν δωρεάν, όπως πχ. στο Met) και οι ελάχιστες εκπτώσεις, για βετεράνους του πολέμου ας πούμε (θα πρέπει να πληρώσουν 18 δολάρια, κι αυτοί) αντικατοπτρίζουν την καπιταλιστική νοοτροπία πίσω από ένα μουσείο που στήθηκε με σκοπό να αρμέξει τα χρήματα των τουριστών και των ευαίσθητων ανθρώπων γενικά. Υπάρχει μάλιστα και μαγαζάκι του μουσείου που πουλάει ένα σωρό σουβενίρ, σα να ήταν η τραγωδία της 11ης Σεπτεμβρίου ένα θαυμαστό γεγονός φτιαγμένο για εμπορική αξιοποίηση απ' τα σούπερ μάρκετ.
Πανάκριβα αναμνηστικά κάθε είδους μπορούν να αγοραστούν -μέχρι και για κομμάτια απ' τα συντρίμια των Δίδυμων Πύργων ακούστηκε πως είναι προς πώληση!- και εξόργισαν μερίδα του κόσμου που δεν μπορεί να πιστέψει ότι κάποιοι βγάζουν λεφτά με τέτοιο τρόπο από μια τέτοια τραγωδία. [Υπάρχει βέβαια και η άλλη άποψη, που λέει πως για να συντηρηθούν τα μνημεία που έχουν χτιστεί στο χώρο πρέπει να υπάρχουν τσιμπημένα εισιτήρια στο μουσείο, και πως χάρη στα έσοδά του θα είναι δωρεάν η είσοδος στον χώρο που κάποτε ήταν το World Trade Center. (Κατά τη γνώμη μου θα έπρεπε το κράτος να συντηρεί τα μνημεία -μιλάμε για ένα γεγονός που συγκλόνισε το έθνος- κι όχι οι τουρίστες.)]
Καθώς οι μικρές ουρές προχωρούσαν αργά και σταθερά μπροστά απ' το ολοκαίνουργιο μουσείο, ο υπόλοιπος κόσμος, κι εμείς μαζί του, προχωρούσε προς τις περίφημες πισίνες. Εκεί ακριβώς που ο Γιώργος, που ήταν μαζί μου, είχε δει και φωτογραφίσει τους Δίδυμους Πύργους στην προηγούμενη επίσκεψή του, τον Μάιο του 2001 (λίγους μόλις μήνες πριν τον αφανισμό τους), υπήρχαν τώρα δύο δίδυμες δεξαμενές με νερό. Το νερό έπεφτε ορμητικά, σαν καταρράκτης, από κάθε γωνιά της τεράστιας τετράγωνης πισίνας. Στη μέση της υπήρχε ένα μικρότερο τετράγωνο, στο οποίο το νερό εξαφανίζονταν.
Τράβηξα ένα βίντεο. Λιγότερο από λεπτό.
Οι συμβολισμοί ήταν πολλοί και δυνατοί.
Το πώς εξαφανίζονταν οι Πύργοι, το πώς οι άνθρωποι χάνονταν στη δίνη που ρουφούσε τα πάντα (αλλά και πώς ταυτόχρονα ξαναέβγαιναν στην επιφάνεια για να συνεχιστεί η αέναη κίνηση) ήταν κάτι από μόνο του συγκλονιστικό.
Όμως, ασχέτως τραγωδίας, αυτό που βίωσα ήταν πέρα από κάθε χολιγουντιανή φαντασία. Ήταν μια κατασκευή που λες και ήταν φτιαγμένη για μια ταινία δράσης, μια υπερπαραγωγή που μαγνήτιζε με την επιβλητική της παρουσία. Εκεί που κάποτε υπήρχαν οι Πύργοι τώρα δεσπόζει ένα έργο τέχνης τεραστίων διαστάσεων. Και γύρω γύρω, στο μάρμαρο, υπάρχουν τα ονόματα όλων των νεκρών.
(Και ναι, υπάρχουν κι ένα σωρό Εβραίοι ανάμεσά τους, παρά την ηλίθια θεωρία συνωμοσίας που τους ήθελε να έχουν ειδοποιηθεί για να μην πάνε στη δουλειά.)
Το πιο συγκινητικό όμως ήταν τα λευκά τριαντάφυλλα που είδαμε μπηγμένα ανάμεσα στα γράμματα συγκεκριμένων ονομάτων...
Μόνο λίγο αργότερα συνειδητοποίησα τη σημασία τους: ένα τριαντάφυλλο στο όνομά τους, την ημέρα των γενεθλίων τους. Τουλάχιστον πέντε θύματα της επίθεσης, αν ζούσαν, θα είχαν γενέθλια χτες το απόγευμα, όταν και επισκέφτηκα το '9/11 Memorial'.
Καθώς προχωρούσα ανάμεσα απ' τις πισίνες που μύριζαν χλώριο (!) έβλεπα τον κόσμο να φωτογραφίζεται παντού -κυρίως selfies- με το χαμόγελο να σβήνει μετά το κλικ της μηχανής και την γενική κατήφεια να κυριαρχεί.
Οι υπαρξιακές σκέψεις είναι αναπόφευκτες. Οι ξεναγοί τριγύρω -που μοιάζουν με ηθοποιούς που επαναλαμβάνουν ξανά τα ίδια λόγια- δεν μειώνουν το δέος που νιώθεις βλέποντας τις τρύπες στη θέση των κτιρίων, ή το νέο, πανύψηλο κτίριο που χάνεται σχεδόν στην καλοκαιρινή νεοϋορκέζικη ομίχλη.
Κρυφακούγοντας έναν ξεναγό, βλέπουμε ένα δέντρο το οποίο όλοι φωτογραφίζουν. Είναι ένα δέντρο που επέζησε της καταστροφής: έγειρε και σχεδόν ξεριζώθηκε, αλλά μετά οι εργάτες το στήριξαν με σκοινιά και το βοήθησαν να ξαναγεννηθεί. Ένας συμβολισμός ταυτόχρονα υπερβολικά προφανής (από ταινία αμερικανιά) αλλά και βαθύς.
Η συγκίνηση εναλλάσεται με τον θαυμασμό, τελικά. Ο πανύψηλος νέος πύργος, οι υπέροχοι καταρράκτες, η πανέμορφη διαμόρφωση του χώρου: Όλα αυτά μοιάζουν με πετυχημένα σκηνικά μιας πανέμορφης πόλης. Καμιά φορά ξεχνούσα ότι όλα υπήρχαν εκεί ακριβώς ενός τεράστιου δυστυχήματος και εξαιτίας της απώλειας χιλιάδων ζωών.
Είναι περίεργο αλλά ισχύει: Μέσα απ' τον ανθρώπινο πόνο, βγαίνουν μερικές φορές τα πιο εντυπωσιακά έργα τέχνης.
σχόλια