Δεν θα έπρεπε να μας ενοχλεί η ποπ αρχαιολογία – τα φωτογραφικά ενσταντανέ, το σασπένς και το γκλίτερ που συνοδεύουν την ανασκαφή ενός ταφικού μνημείου-- ''ποπ'' είναι άλλωστε και το αρχικό εύρημα. Οι τάφοι των βασιλιάδων φτιάχτηκαν για το θάμβος, την εντύπωση, το πανηγύρι της μαζικής φαντασίας -- όπως ακριβώς και οι θάνατοι των σταρ – αποτελούσαν μια χολιγουντιανή τσιχλόφουσκα – από μάρμαρο.
Από αυτήν την άποψη ο Ιντιάνα Τζόουνς εκφράζει τη δίνη ενός ταφικού ''μνημείου'' με περισσότερη ακρίβεια από τις μουρλοκακομοίρες φαν του Ροντήρη που σφαδάζουν στην Επίδαυρο. Η αρχαιολογία πρέπει να είναι θέαμα ή να μην είναι τίποτα – δεν παρέχει μια αναμφισβήτητη γνώση για το ''παρελθόν'' -- αποτελεί ένα εκθαμβωτικό ίχνος – και όχι μια αναμετάδοση.
Στην πραγματικότητα – και παρά τη φρενήρη εξέγερση των i-phones -- δεν έχουμε καν βρει ένα αξιόπιστο τρόπο να αναμεταδίδουμε το παρόν. Η κρίση καταξεφτίλισε την αρχαιολογία του παρόντος. Παρά τα άπειρα ''υλικά'' τεκμήρια γύρω μας – παρά τους ειδικούς – η υλική καταστροφή που ζούμε – ενταφίασε την επιστημονικότητα των ''παροντολόγων''-- σήμανε τη απαρχή του τέλους κάθε αντικειμενικής βεβαιότητας για αυτό που μας συμβαίνει εδώ και τώρα. Η ιστορία των ζωντανών (νεκρών) μας διαφεύγει ακόμη πιο σαρκαστικά από την ιστορία των αρχαίων νεκρών.
Έτσι θα γίνει και με τα αρχαιολογικά κατάλοιπα -- στην ουσία θα παραμείνουν ανοιχτοί γρίφοι -- οι ειδικοί θα τσακώνονται από πάνω τους – όπως οι οικονομολόγοι πάνω από το πτώμα της οικονομίας – αλλά το στόμα της σφίγγας θα είναι πάντα αμφίθυμο -- σαν το χαμόγελο μιας σταρ – μια Τζοκόντα από σκόνη. Το μόνο βέβαιο είναι ότι ο τάφος αυτός φτιάχτηκε για να εξαπατήσει. Κάθε γκλαμουράτος τάφος είναι εξ ορισμού ένα μνημείο ψεύδους – ένας ανταγωνισμός ανάμεσα στην εικόνα και τη φθορά – δηλαδή, ο βασικός πρόδρομος των πλαστικών εγχειρήσεων, των selfies και της χολιγουντιανής οθόνης.
Το πρόβλημα λοιπόν δεν είναι η θεαματικοποίηση ενός αρχαίου θεάματος – το πραγματικό σκάνδαλο εδώ είναι το άχαρο ύφος, η απαιδευσιά και η αταλαντοσύνη του σκηνοθέτη – δηλαδή ο εθνο-ταλιμπάν οργασμός της πολιτικής εκμετάλλευσης – το μονόχνωτο ιδεολογικό περίβλημα της αποκάλυψης και το εθνο-κεντρικό της μένος. Για άλλη μια φορά το συντετριμμένο όραμα της αρχαιολογίας κάνει συντρίμμια το παρόν – η αρχαιολογία (μαζί με τη φιλολογία) έρχεται να καταστρέψει την ικανότητα των ανθρώπων να απολαύσουν ένα ωραίο πράγμα με έναν ουσιαστικά μοντέρνο τρόπο. Το παρελθόν μετουσιώνεται σε κανόνα – και όχι σε σπαρακτική ένδειξη της απουσίας κανόνων μέσα στον χρόνο. Πρωθυπουργός και σύμβουλοι επικοινωνίας μετατρέπουν την ανασκαφή σε μια παρέλαση ιδεολογικής βίας και οπισθοδρόμησης – αναπαράγουν χουντικά πρότυπα εθνικής αυτογνωσίας και πουλούν φύκια για μεταξωτές κορδέλες. Μας υποβάλλουν ένα χαζο-χαρούμενο τρόπο για να φανταζόμαστε (και να γιορτάζουμε) την φθαρτή παρουσία μας μέσα στο χρόνο –με λίγα λόγια - μας απευθύνονται ως απόγονους ενός θαύματος και όχι ως τραγικούς συμμέτοχους μιας απάτης.
σχόλια