Το διατηρητέο κτίριο της οδού Αναγεννήσεως, ή αλλιώς "Βίλα Πετρίδη" όπως είναι γνωστό, βρίσκεται στη συμβολή των οδών Αναγεννήσεως, Καζαντζάκη και Ταντάλου στις παρυφές του κέντρου της πόλης, απέναντι από τα δικαστήρια.
Για χρόνια η Βίλα Πετρίδη έστεκε ρημαγμένη ανάμεσα σε γκρίζες, μουντές, πολυκατοικίες γραφείων, αποπνέοντας έναν ανατριχιαστικό αέρα εγκατάλειψης στην ήδηυποβαθμισμένη περιοχή γύρω από τον Βαρδάρη.
Το 2006 ξεκίνησε από τον Δήμο Θεσσαλονίκης το μακρόπνοο έργο της αποκατάστασης του κτιρίου, έργο που ολοκληρώθηκε μόλις φέτος μεν, με ομολογουμένως εκπληκτικά αποτελέσματα δε.
Μετά το πέρας της έκθεσης η Βίλα θα κλείσει ξανά τις πόρτες τις μέχρι νεωτέρας, ενώ πληθαίνουν οι ψίθυροι και για πιθανή χρήση του κτιρίου ως το πρώτο μουσείο κόμικς της Θεσσαλονίκης (μακάρι).
Ξαφνικά πριν από μερικούς μήνες η Βίλα φωτίστηκε χωρίς να το περιμένει κανείς, και μαζί μ' αυτή φωτίστηκε με ένα τρόπο θεαματικό ολόκληρη η δυτική είσοδος της πόλης που πλέον μοιάζει με κινηματογραφικό σκηνικό.
Τα "αποκαλυπτήρια" έπιασαν εξ απήνης όλους εμάς που καθημερινά (προς)περνούσαμε το σημείο μη δίνοντας σημασία στις σκαλωσιές που είχαν πια γίνει μόνιμο στοιχείο του περιβάλλοντος.
Σήμερα, οι δρόμοι γύρω από την Αναγεννήσεως είναι πεζοδρομημένοι με πλακόστρωτο και δεν θυμίζουν σε τίποτα τα σκοτεινά δρομάκια που φοβόσουν να περπατήσεις το βράδυ.
Και πάλι, το "κουκλίστικο" πια κτίριο παρέμενε ερμητικά κλειστό για το κοινό μέχρι και πριν από λίγες μέρες, όταν άνοιξε τις πόρτες του φιλοξενώντας την βραδινή ομαδική έκθεση "Η Ομορφιά γεννιέται στο σκοτάδι ΙΙ", στα πλαίσια των 49ων Δημητρίων η οποία συνεχίζεται μέχρι και αύριο, Τετάρτη 29 του μηνός.
Σύμφωνα με την επιμελήτρια και συντονίστρια καλλιτεχνικού προγράμματος των φετινών Δημητρίων, Θούλη Μισιρλόγλου, η Βίλα Πετρίδη αντιμετωπίζεται ως σπίτι και όχι ως εκθεσιακή στέγη, ενώ το παιχνίδι με το φως που χαρακτηρίζει την έκθεση επιλέχθηκε ως το καταλληλότερο μέσο για να φωτίσει στ' αλήθεια το αναπαλαιωμένο αυτό 'έργο' που εμπλουτίζει το κτιριακό απόθεμα της πόλης.
Μετά το πέρας της έκθεσης η Βίλα θα κλείσει ξανά τις πόρτες τις μέχρι νεωτέρας, ενώ πληθαίνουν οι ψίθυροι και για πιθανή χρήση του κτιρίου ως το πρώτο μουσείο κόμικς της Θεσσαλονίκης (μακάρι).
Μέχρι τότε ρίχνουμε μια ματιά στην ιστορία της οικίας από της αρχές του προηγούμενου αιώνα μέχρι και σήμερα.
Η Βίλα Πετρίδη κτίστηκε μεταξύ 1900 και 1910, πριν την απελευθέρωση της πόλης. Ιδιοκτήτης του ήταν ένας Βούλγαρος ιδιώτης ο οποίος τελικά δεν χρησιμοποίησε ούτε κατοίκησε ποτέ στην οικεία αφού αποχώρησε από την Θεσσαλονίκη μετά την απελευθέρωσή της το 1912.
Πρόκειται για ένα αξιόλογο δείγμα εκλεκτικιστικού αρχιτεκτονικού ύφους που μελετήθηκε ακριβώς για να δεσπόζει στην περιοχή.
Το μεγαλόπρεπο κτίσμα λειτουργούσε για την εποχή του ως ένα σύμβολο υπεροχής.
Είναι χαρακτηριστική η επιλογή τοποθέτησης λεοντοκεφαλών στις γωνίες του κτιρίου, με σαφή αναφορά στα σύμβολα του Βουλγαρικού Έθνους, καθώς και η ανάγλυφη σύνθεση στο τύμπανο της στέγης (πάνω από την κεντρική είσοδο του κτιρίου) ίχνη της οποίας αποκαλύφθηκαν κατά την διάρκεια των εργασιών συντήρησης. Η σύνθεση αναπαριστούσε πιθανότατα μία γυναικεία μορφή (Βουλγαρία;) η οποία στεφάνωνε ήρωες, γεγονός που δικαιολογεί την καταστροφή της κατά την περίοδο της Δικτατορίας Μεταξά.
Το 1984 το κτίριο κηρύχθηκε διατηρητέο από το Υπουργείο Πολιτισμού, ως Έργο Τέχνης που χρήζει ειδικής κρατικής προστασίας.
Το 1927 η οικογένεια Πετρίδη αγόρασε το κτίριο από τους κληρονόμους του αρχικού ιδιοκτήτη στην Βουλγαρία, το οποίο και χρησιμοποιήθηκε ως κατοικία δύο οικογενειών μέχρι τη δεκαετία του '60.
Την επόμενη 20ετία χρησιμοποιήθηκε κατά καιρούς ως γραφείο Μεταφορών και αποθήκη υλικών, για να καταλήξει τελικά μετά την εγκατάλειψή του σε καταφύγιο αστέγων.
Το 1969 και λόγω της διάνοιξης της οδού Καζαντζάκη το κτίσμα απαλλοτριώθηκε αναγκαστικά.
Το 1984 το κτίριο κηρύχθηκε διατηρητέο από το Υπουργείο Πολιτισμού, ως Έργο Τέχνης που χρήζει ειδικής κρατικής προστασίας.
Το 1987 ολοκληρώθηκε η απαλλοτρίωση με την καταβολή από πλευράς του Δήμου της αποζημίωσης που είχε συμφωνηθεί.
Το 1995 ανατίθεται με πρωτοβουλία του Δήμου η μελέτη για την αποκατάσταση του Διατηρητέου στο μελετητικό γραφείο "Α. Χαριτόπουλος και συνεργάτες". Η μελέτη ολοκληρώθηκε το 2001, και εγκρίθηκε από την 'Δ Εφορεία Νεώτερων Μνημείων. Η δημοπράτηση του έργου όμως αναβάλλεται λόγω έλλειψης πόρων.
Μερικά χρόνια αργότερα, το 2005, εγκρίνεται τελικά επιχορήγηση , το έργο δημοπρατείται και τον Σεπτέμβριο του 2006 ξεκινάνε οι εργασίες αποκατάστασης. Ακολουθούν προβλήματα στην χρηματοδότηση, επανειλημμένες παρατάσεις και διακοπές των εργασιών. Τελικά η σύμβαση διακόπτεται το καλοκαίρι του 2012.
Ένα χρόνο μετά το έργο συνεχίζεται και στα σχέδιά του συμπεριλαμβάνεται και η ανάπλαση του περιβάλλοντα χώρου του, ανάπλαση η οποία στηρίχθηκε στα στοιχεία του αρχικού αστικού ιστού γύρω από το κτίριο (ίχνη αρχικής περίφραξης, σιδηροδρομικής γραμμής, παλαιού χειμάρρου).
Τελικά οι εργασίες ολοκληρώθηκαν τον Οκτώβριο του 2013, και ο χώρος παραδόθηκε στο κοινό τον Ιανουάριου του 2014. Οι εργασίες της δεύτερης φάσης αποκατάστασης του κτιρίου ολοκληρώθηκαν στις 9 Οκτωβρίου, και το κτίριο παραδόθηκε για την στέγαση έκθεσης των "49ων Δημητρίων" μόλις πριν από δύο εβδομάδες.
_____________________________________
Info:
Στην έκθεση "Η Ομορφιά γεννιέται στο σκοτάδι ΙΙ" συμμετέχουν οι:
Αννίτα Αργυροηλιοπούλου, Erwan Mahéo, Φανή Μπουντούρογλου, Μαρία Παριανού, Βασίλης Ρουμελιώτης, Έφη Σπύρου, Έφη Φουρίκη – Λάμπρος Τακλής, και Juan Pablo Zaramella
Διάρκεια: Καθημερινά μέχρι και την Τετάρτη 29 Οκτωβρίου, από τις 19:00 μέχρι τις 22:00 το βράδυ.
Ευχαριστούμε θερμά την αρχιτέκτονα του Δήμου Θεσσαλονίκης και υπεύθυνη του έργου αποκατάστασης της Βίλας Πετρίδη, κ. Κατερίνα Μπλέτσα, για την παραχώρηση των φωτογραφιών από το αρχείο του Δήμου, και για τις πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με την ιστορία του κτιρίου.
σχόλια