Η PRAKSIS με αφορμή την 18 Δεκεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα Μεταναστών, συνυπογράφει τη δήλωση και προτρέπει τα ΜΜΕ, τους φορείς χάραξης πολιτικής και όσους επηρεάζουν την κοινή γνώμη στην μετανάστευση, να σταματήσουν να χρησιμοποιούν τον όρο «παράνομος ή και λαθραίος μετανάστης» και να υιοθετήσουν ακριβείς και ουδέτερους όρους όταν αναφέρονται σε μετανάστες χωρίς χαρτιά."
Η διαδεδομένη χρήση ενοχοποιητικής γλώσσας επηρεάζει την καθημερινή πραγματικότητα αυτών των μεταναστών. Η αντίληψη ότι κάποιος είναι «παράνομος» δημιουργεί ένα σημαντικό φράγμα στην πρόσβασή τους σε υπηρεσίες και στην υποστήριξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους. Η χρήση του όρου «παράνομος» στην κατηγοριοποίηση των μεταναστών ως εγκληματίες, επίσης νομιμοποιεί και ορίζει ως «κανονική» την χρήση καταπιεστικών μέτρων επιβολής του νόμου κατά ανθρώπων, απλά και μόνο στην βάση της διοικητικής τους κατάστασης.
Όπως εξήγησε ένας εργάτης μετανάστης από τις Φιλιππίνες που ζεί στην Ολλανδία, «Από την στιγμή που η λέξη «παράνομος» έχει γίνει στίγμα στις καθημερινές μου επαφές με ανθρώπους, ξεκίνησα να αναρωτιέμαι αν πραγματικά ήμουν παράνομος. Φυσικά δεν είμαι και δεν θα είμαι ποτέ. Είμαι απλά χωρίς χαρτιά».
Με το σύνθημα «Οι Λέξεις Μετράνε!», η Πλατφόρμα για την Διεθνή Συνεργασία για Μετανάστες χωρίς Χαρτιά (PICUM), οι οργανώσεις Praksis, Associazione Carta di Roma, Red Acoge, ξεκινούν εκστρατεία για την χρήση των αμερόληπτων όρων «μετανάστης χωρίς χαρτιά» ή «παράτυπος μετανάστης» σε όλες της γλώσσες της Ε.Ε. Η εκστρατεία leaflet on accurate terminology, που διατίθεται στα Αγγλικά, Ελληνικά, Ολλανδικά και Ιταλικά, έχει δημιουργήσει ένα λεξικό με μεταφράσεις αυτών των όρων σε όλες της γλώσσες της Ε.Ε., και περιλαμβάνει περιληπτικά τους λόγους να σταματήσει η χρήση του όρου «παράνομος μετανάστης» *.
Από δικαστικής πλευράς, ο όρος «παράνομος μετανάστης» είναι λανθασμένος, καθώς η έλλειψη εγγράφων δεν αποτελεί από μόνη της αδίκημα. Εφόσον δεν αποτελεί αδίκημα κατά προσώπων, περιουσίας ή εθνικής ασφάλειας, στις περισσότερες χώρες υπάγεται στο αστικό δίκαιο και όχι στο ποινικό.
Είναι λάθος να χρησιμοποιείται ο όρος παράνομος μετανάστης» για να περιγραφούν οι άνθρωποι που έχουν περάσει σύνορα μέσω ανεπίσημων οδών, καθώς παραβιάζεται το δικαίωμά τους για δίκαιη μεταχείριση ως προς τον νόμο. Η δίκαιη μεταχείριση είναι μία βασική νομική κατοχύρωση.
Επιπλέον, ο όρος «παράνομος» αγνοεί τα βασικά δικαιώματα και την αξιοπρέπεια των μεταναστών. Εφόσον χρησιμοποιείται μόνο ως προς μετανάστες και ποτέ ως προς πολίτες, είναι προσβλητικό και δημιουργεί διάκριση.
Αν και οι άνθρωποι πάντα μετακινούνταν, ο όρος «παράνομος μετανάστης» δημιουργήθηκε κατά την διάρκεια του 20ου αιώνα. Η Aviva Chomsky, διαπρεπής ιστορικός και συγγραφέας του βιβλίου «Χωρίς Χαρτιά: Πώς η Μετανάστευση Έγινε Παράνομη»** ("Undocumented: How Immigration Became Illegal"), έχει εκφράσει την υποστήριξή της για την εκστρατεία, επισημαίνοντας:
«Σημειωτέον ότι οι χώρες που υπερηφανεύονται για την δέσμευσή τους για ισότητα, ανθρώπινα δικαιώματα και δημοκρατία (όπως η ΗΠΑ και οι Δυτικο-ευρωπαϊκές χώρες), είναι ακριβώς αυτές οι οποίες, στο τέλος του 20ου αιώνα, εφεύραν μία νέα κατάσταση, αυτήν του «παράνομου», προκειμένου να στερήσουν από τους κατοίκους την πρόσβαση στην ισότητα, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την δημοκρατία. Όταν χρησιμοποιούμε τον όρο «παράνομος» με αυτόν τον τρόπο, αποδεχόμαστε σιωπηρά την ιδέα ότι όλοι οι άνθρωποι δεν έχουν δημιουργηθεί ίσοι, ότι δεν δικαιούνται όλοι οι άνθρωποι ίσα δικαιώματα και ότι ο νόμος θα πρέπει να μεταχειρίζεται διαφορετικά τους ανθρώπους ανάλογα με την κατηγορία στην οποία έχουν προσδιορισθεί».
Βάζοντας ετικέτες σε δράσεις σχετικά με τους μετανάστες χωρίς χαρτιά, ως «παράνομος», «παράνομη μετανάστευση» ή «παράνομη εργασία», διακινδυνεύουμε να αρνηθούμε στους μετανάστες χωρίς χαρτιά, το δικαίωμα να ζητούν προστασία, να έχουν πρόσβαση στην αποζημίωση για εργασιακή εκμετάλλευση, κλπ. Με τον τρόπο αυτό, η εκστρατεία «Οι Λέξεις Μετράνε!» στοχεύει όχι μόνο να σταματήσει την λανθασμένη χρήση γλώσσας ως προς τα άτομα, αλλά γενικότερα, να σταματήσει την διακριτική χρήση όρων, προτείνοντας την χρήση δράσεων και συνηγόρων αντί για τους όρους «παράτυπη μετανάστευση» και «παράτυπη εργασία».
Αξιοποιώντας την αναγνώριση βασικών οργανισμών, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Εθνών, του Συμβουλίου της Ευρώπης, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και ορισμένων Μ.Μ.Ε. , της ανάγκης για ανθρώπινη ορολογία στους μετανάστες χωρίς χαρτιά, οι οργανώσεις που υποστηρίζουν την εκστρατεία «Οι Λέξεις Μετράνε!», καλούν όλους, την Παγκόσμια Ημέρα Μετανάστευσης, να σταματήσουν να χρησιμοποιούν τον όρο «παράνομος μετανάστης»!
