Η δεύτερη μαζική πομπή Κωδωνοφόρων από ολόκληρη τη Μακεδονία αλλά και από χώρες του εξωτερικού, πραγματοποιήθηκε χθες με μεγάλη επιτυχία στο κέντρο της Θεσσαλονίκης.
Περισσότεροι από 1500(!) αντιπρόσωποι των εντυπωσιακότερων, τρομακτικότερων, και πιο φασαριόζικων παραδόσεων της χώρας κούνησαν συθέμελα την πόλη κορυφώνοντας τις δράσεις "Οι Δρόμοι του Κουδουνιού" που εγκαινιάστηκαν πέρσι σε μία προσπάθεια αναβίωσης των παραδοσιακών εθίμων της χώρας μας.
Επιβλητικοί ενσαρκωτές των παγανιστικών Διονυσιακών εθίμων, εκκωφαντικά κουδουνίσματα, κλαρίνα, νταούλια, απίθανα έθιμα, ήταν όλα εκεί – μαζί κι εμείς!
Ψυχή των δράσεων η σκηνοθέτης και δημιουργός του ντοκιμαντέρ "Η Δύναμη των Κουδουνιών" Γιάννα Ευαγγελίδου, που για χρόνια καταγράφει τα έθιμα της Βόρειας Ελλάδας.
Στον απόηχο της χθεσινής "επιδρομής" μας μίλησε για τις ρίζες του εθίμου της κωνωδοφορίας, για την σημασία της αναβίωσης των παραδόσεων μας, και για τους στόχους της δράσης.
"Ήθελα να μοιραστώ με τους συμπολίτες μου το μεγαλείο της εικόνας, της δύναμης και της ενέργειας των εθίμων αυτών. Έτσι προέκυψε η ιδέα μιας συνολικής δράσης όπως οι Δρόμοι του Κουδουνιού", μας λέει.
"Ερευνώντας τις μελέτες που έχουν γίνει γύρω από το θέμα της κωδωνοφορίας έπεσα σε ένα τεράστιο κενό. Δεν έβρισκα επιστημονικούς συνεργάτες- σύμβουλους για το ντοκιμαντέρ μου, και η ανάγκη της ενίσχυσης της επιστημονικής έρευνας μέσα από μία τέτοια δράση έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην καθιέρωση της"
Η ιστορία και οι ρίζες του εθίμου της Κωδωνοφορίας
Σύμφωνα με την κυρία Ευαγγελίδου στην αρχαία εποχή τα Ανθεστήρια ήταν ετήσια γιορτή της αναγέννησης της φύσης, και γιορτή των νεκρών προς τιμή του Λιμναίου Διονύσου και του Xθόνιου Eρμή.
Οι τραγόμορφοι Σάτυροι θεωρούνταν ακόλουθοι του θεού Διονύσου, χόρευαν χτυπώντας δυνατά τα πόδια τους στη γη αποτρέποντας τα κακά πνεύματα. Οινοποσίες, βωμολοχίες φωτιές..
Σας θυμίζουν κάτι όλα αυτά; Φυσικά τους σημερινούς τραγόμορφα μεταμφιεσμένους, που μέσα σε όλα αυτά τα τελετουργικά στοιχεία πρόσθεσαν και αυτό το ισχυρό ηχητικό εργαλείο που σήμερα τιμούμε. Το κουδούνι!
Στις μέρες μας αυτά τα έθιμα έχουν διασωθεί αλλά ελαφρώς μεταλλαγμένα. Μεταλλαγμένα ή όχι (ποιός το κρίνει;) εκείνο που γοητεύει είναι η άμεση σχέση με τις αρχέγονες τελετουργίες.
Η τέχνη της χειροποίητης δημιουργίας όλων αυτών των τρομερών στολών πώς και επιβίωσε όλα αυτά τα χρόνια;
Ευτυχώς, σε πολλές περιοχές οι σύλλογοι πρόλαβαν και διατήρησαν το έθιμο του χωριού τους.
Πολλές φορές από πραγματική ανάγκη, και σε άλλες περιπτώσεις για λόγους συνοχής της τοπικής κοινωνίας. Όπως και να έχει, συντηρήσαν την κληρονομιά των προγόνων τους που τους παραδόθηκε πολύ πλούσια.
Ευτυχώς πήραν και πρωτοβουλίες για την διατήρησή της.
Κατασκευάζονται ακόμα και σήμερα καινούριες στολές;
Αλήθεια είναι φτιαγμένες από φυσικό τρίχωμα ζώου;
Αρκετοί σύλλογοι δίνουν μεγάλο βάρος στην ένταξη νέων στα έθιμα του τόπου τους. Αυτό δημιουργεί ανάγκες για καινούργιες φορεσιές και καινούργια κουδούνια.
Σε πολλά μέρη περιμένουν πολύ καιρό για να σφαγεί ένα ζώο κατάλληλο για να γίνει δέρμα για την μεταμφίεσή τους. Άλλοι πάλι ταξιδεύουν πολύ μακριά για να βρουν και να αγοράσουν ένα κατάλληλο κουδούνι, ακόμη και στο εξωτερικό. Η φορεσιά τους είναι προσωπική υπόθεση, που βασίζεται μονάχα στην προσφορά των υλικών της φύσης.
Η κωδωνοφορία ήταν και είναι υπόθεση νέων.
Θέλει αρκετή σωματική δύναμη για να κινηθούν με όλα αυτά που φορούν και άλλη τόση για να πιούν!
Πόσο σημαντική είναι σήμερα η αναβίωση τέτοιων ντόπιων εθίμων;
Η σύνδεση με την "πηγή" μας είναι εξαιρετικά σημαντική.
Είναι αυτό που μας δίνει υπόσταση, κοινωνικότητα και δύναμη για το μέλλον. Πρέπει να καταλάβουμε ότι παραλαμβάνουμε και παραδίδουμε πολιτισμό.
Στο πλαίσιο της γενικότερής μας ανάγκης για ύπαρξη σαν έθνος, τα τελευταία χρόνια ο κόσμος μοιάζει να ενδιαφέρεται όλο και περισσότερο για μία στροφή από το "ξενόφερτο" στην παράδοση.
Τέλος, κυρία Ευαγγελίδου, με ποιους τρόπους μπορεί μία τέτοια δράση να ωφελήσει την πόλη της Θεσσαλονίκης;
Θα μπορούσε να αποτελέσει την μεγαλύτερη μαζική εκδήλωση της πόλης, καταμεσής της περιόδου της αποκριάς, χωρίς να είναι καρναβαλική εκδήλωση.
Φυσικά η πόλη έχει και οικονομικό όφελος, αλλά για μένα πιο σημαντική είναι η θετική ενέργεια των κουδουνιών που διαχέεται και μπορεί μέχρι και την... βροχή να διώξει όπως είδαμε να συμβαίνει!
σχόλια