Η τουριστική σεζόν έχει ξεκινήσει και τα πρώτα γκρουπ τουριστών έχουν κάνει την εμφάνισή τους στην Αθήνα, κάτι που μπορούν να επιβεβαιώσουν όσοι ζουν κι εργάζονται στο ιστορικό κέντρο της πόλης. Παρά την οικονομική αβεβαιότητα των τελευταίων μηνών, τα πρώτα επίσημα στοιχεία καταδεικνύουν πως και φέτος ο τουρισμός θα αποτελέσει τη «βαριά ατμομηχανή της ελληνικής οικονομίας». Σύμφωνα με τα πρώτα, προσωρινά στοιχεία που ανακοίνωσε ο ΣΕΤΕ (Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων) και αφορούν το πρώτο τρίμηνο του 2015, ήδη μέχρι τα τέλη Μαρτίου στα κυριότερα αεροδρόμια της χώρας καταγράφηκαν περισσότερες από 810.000 διεθνείς αφίξεις. Ο αριθμός είναι αυξημένος κατά 29% περίπου σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2014, ενώ, όσον αφορά την Αθήνα, η άνοδος κυμαίνεται σχεδόν στο ίδιο ποσοστό (29,5%). Αν η αυξητική τάση συνεχιστεί, τότε ο στόχος των 25 εκατομμυρίων διεθνών αφίξεων που έχει θέσει ο ΣΕΤΕ για το 2015 είναι εφικτός.
Σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές μητροπόλεις, όπως το Παρίσι, η Βαρκελώνη ή το Λονδίνο, οι επισκέπτες δεν αντιμετωπίζουν την Αθήνα ως τελικό προορισμό, αλλά απλώς ως μια ενδιάμεση στάση πριν επισκεφθούν τα νησιά ή τις παραλιακές περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας. Γιατί, όμως, δεν μπορεί η Αθήνα να κρατήσει τους τουρίστες της;
H αύξηση που παρατηρείται στον τομέα των αφίξεων στο αεροδρόμιο της Αθήνας δεν είναι απλώς ένα μεμονωμένο, τυχαίο γεγονός αλλά αποτέλεσμα μιας μικρής ανάκαμψης που παρουσιάζει τον τελευταίο χρόνο η πρωτεύουσα ως τουριστικός προορισμός. Όπως επιβεβαιώνουν τα στοιχεία της Ένωσης Ξενοδόχων Αθηνών-Αττικής & Αργοσαρωνικού (ΕΞΑΑΑ), την περίοδο Ιανουάριος-Αύγουστος 2014 αυξήθηκαν στην Αθήνα τόσο η πληρότητα των ξενοδοχειακών μονάδων (κατά 22,3%) όσο και η μέση τιμή δωματίου (4,9%), αλλά και το έσοδο ανά διαθέσιμο δωμάτιο (28,3%), έναντι της αντίστοιχης περιόδου του 2013. Η αύξηση επιβεβαιώνεται και από τις έρευνες της ΕΞΑΑΑ & GBR Consulting «Περί Ικανοποίησης Επισκεπτών», όπου σε δείγμα περίπου 1.500 επισκεπτών-ενοίκων ξενοδοχείων κατ' έτος το ποσοστό που δήλωσε ότι θα συνιστούσε την Αθήνα ως προορισμό σε κάποιον τρίτο αγγίζει το 96%.
Εδώ όμως υπάρχει μια μεγάλη αντίφαση. Παρά το γεγονός πως η Αθήνα, τουλάχιστον σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, φαίνεται ν' ανακάμπτει ως τουριστικός προορισμός, παραμένει κατά βάση ένας ενδιάμεσος σταθμός, με μέσο όρο διαμονής τις δύο μέρες περίπου. Με λίγα λόγια, σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές μητροπόλεις, όπως το Παρίσι, η Βαρκελώνη ή το Λονδίνο, οι επισκέπτες δεν αντιμετωπίζουν την Αθήνα ως τελικό προορισμό, αλλά απλώς ως μια ενδιάμεση στάση πριν επισκεφθούν τα νησιά ή τις παραλιακές περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας. Γιατί, όμως, δεν μπορεί η Αθήνα να κρατήσει τους τουρίστες της;
Για παράδειγμα, σε ένα άρθρο του Matthew Kepnes που δημοσιεύτηκε στο αμερικανικό site Cracked.com και διαβάστηκε πολύ, η Αθήνα συμπεριλαμβάνεται στους πέντε χειρότερους προορισμούς του κόσμου (σύμφωνα πάντα με την προσωπική άποψη του πολυταξιδεμένου συντάκτη), ο οποίος τη χαρακτηρίζει απωθητική και επισημαίνει ως βασικά μειονεκτήματά της την έλλειψη καθαριότητας, την αύξηση της εγκληματικότητας και τα δεκάδες γκράφιτι που καλύπτουν τα κτίρια και τους δημόσιους τοίχους της πόλης. Είναι όμως έτσι; Είναι πράγματι η Αθήνα μια πόλη απωθητική για τους τουρίστες και αν ναι, ποιοι είναι οι βασικοί λόγοι που ωθούν τους επισκέπτες της να συντομεύσουν την παραμονή τους σε μία πόλη με μεγάλη Ιστορία, πολλά αξιοθέατα και μουσεία, προσεγμένους χώρους εστίασης και αξιοπρόσεχτη νυχτερινή ζωή;
Ο δημοσιογράφος της «Καθημερινής» και αρθρογράφος της LΙFΟ Δημήτρης Ρηγόπουλος, ο οποίος παρακολουθεί χρόνια όσα συμβαίνουν στην Αθήνα, τοποθετεί τους λόγους αυτούς σε τρεις βασικούς άξονες: « α) Επικρατεί η "εντύπωση" ότι όσα έχει να προσφέρει η πόλη περιορίζονται/εξαντλούνται στον αρχαιολογικό περίπατο γύρω από την Ακρόπολη. Υπάρχουν ελάχιστα πιο σύγχρονα "σημεία ενδιαφέροντος" (πάρκα, σύγχρονα μουσεία, ενυδρεία κ.λπ.) που θα μπορούσαν να προσελκύσουν οικογένειες για περισσότερες ώρες ή επισκέπτες που δεν έρχονται για πρώτη φορά κι έχουν ήδη επισκεφτεί την Ακρόπολη και τα μουσεία. β) Ένα βασικό "πλεονέκτημα" της Αθήνας έναντι των ανταγωνιστών της, το παραλιακό της μέτωπο, παραμένει παγκοσμίως άγνωστο, παρά τις κατά καιρούς καλοπροαίρετες, αλλά αποσπασματικές προσπάθειες προβολής του. Το τραμ, για παράδειγμα, θα μπορούσε να διαφημίζει στους συρμούς του ότι "εμείς σας πάμε στην παραλία της Αθήνας" ή κάτι τέτοιο. γ) Επικρατεί μια αίσθηση γενικευμένης αποσύνθεσης/εγκατάλειψης/βρομιάς εκτός του αυστηρά τουριστικού κέντρου (Σύνταγμα, Πλάκα). Ξεχνάμε ότι πολλοί τουρίστες επιλέγουν πιο οικονομικά ξενοδοχεία που βρίσκονται σε περιοχές με προβλήματα ή υποβαθμισμένες (πλατεία Βάθης, Μεταξουργείο, Ομόνοια, Αχαρνών κ.λπ.)».
Για τη Σοφία Λίτσιο, συνιδιοκτήτρια του ξενοδοχείου Athenstyle στο Μοναστηράκι (Aγίας Θέκλας 10, www.athenstyle.com), που συναναστρέφεται καθημερινά τους επισκέπτες της Αθήνας, οι αιτίες έχουν να κάνουν αρκετά με το θέμα της προβολής και του τουριστικού μάρκετινγκ: «Προσπαθήσαμε καιρό να ερευνήσουμε γιατί ο μέσος όρος διαμονής στην Αθήνα είναι τόσο μικρός. Πρώτα απ' όλα, υπάρχει ένα πρόβλημα που εμφανίζεται πριν πραγματοποιήσουν την επίσκεψή τους εδώ. Το 90% των διαφημίσεων που προβάλλονται στο εξωτερικό από το υπουργείο Τουρισμού και γενικότερα τις ελληνικές Αρχές εστιάζει στα νησιά μας. Και πολύ καλά κάνουν, γιατί όντως τα νησιά μας είναι από τους καλύτερους προορισμούς στον κόσμο, όμως αυτό δημιουργεί την εντύπωση ενός αποκλειστικά καλοκαιρινού προορισμού που θα επισκεφτεί κανείς για να "παρτάρει" στα νησιά και να περάσει καλά. Μόνο πολύ πρόσφατα ξεκίνησε μια προσπάθεια να προωθηθεί η Αθήνα ως break city destination, για τα Σαββατοκύριακα. Εδώ όμως ερχόμαστε σε ένα δεύτερο πρόβλημα, που αφορά το κόστος του αεροπορικού εισιτηρίου. Όταν ζούσα στο Μιλάνο, μπορούσα να ταξιδεύω σε όλες τις πόλεις της Ευρώπης (Λονδίνο, Παρίσι, Βαρκελώνη) με χαμηλό κόστος. Μέχρι πριν από μερικούς μήνες το εισιτήριο για την Αθήνα κόστιζε €300-400, οπότε κάποιος που ήθελε να την επισκεφτεί για ένα Σαββατοκύριακο, αποθαρρυνόταν και δεν το έκανε. Αλλά δεν είναι μόνο αυτά. Όταν είχαμε περισσότερες απεργίες, οι τουρίστες μού έκαναν συχνά παράπονα. Ερχόταν ο άλλος στο αεροδρόμιο και λόγω των απεργιών που είχαν διακόψει τις συγκοινωνίες δεν μπορούσε να έρθει στο κέντρο. Ένα άλλο θέμα είναι οι κλοπές στο μετρό, που τυχαίνουν συχνά. Δεν αισθάνονται ασφαλείς και επειδή το συζητούν μεταξύ τους μέσω των blogs πριν έρθουν, οι καινούργιοι που έρχονται πάντα μας ρωτάνε αν είναι safe. Τους λέμε να προσέχουν λίγο τις τσάντες, τις φωτογραφικές μηχανές κ.λπ., αλλά σε γενικές γραμμές δεν ισχύει κάτι διαφορετικό απ' ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη μεγάλη πόλη της Ευρώπης».
Πρέπει να μιλάμε, να μιλάμε, να μιλάμε. Να την προβάλλουμε με όποιον τρόπο μπορεί να το κάνει ο καθένας, να γράφουμε για την πόλη στο εξωτερικό. Πρέπει να γίνονται κινήσεις που να "φωνάζουν" προς αυτή την κατεύθυνση.
Στο θέμα της μη προβολής των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της Αθήνας στο εξωτερικό εστιάζει και η Άνθια Βλασσοπούλου, ιδρυτικό μέλος των Athens Insiders (athensinsiders.com), ομάδας που διοργανώνει εξειδικευμένες, tailor made εμπειρίες και περιηγήσεις για τους τουρίστες, ένα πεδίο που έχει γνωρίσει ιδιαίτερη άνθηση τα τελευταία χρόνια. «Συνήθως, όταν φτάνουν στην Αθήνα, δεν παραπονιούνται γι' αυτήν, ειδικά αν τους πας στα όμορφα μέρη της. Απλώς, δεν έχει προβληθεί ακόμα στον τόπο απ' τον οποίο ξεκινούν για να έρθουν η εικόνα μιας Αθήνας που έχει πράγματα να κάνεις και να δεις. Μιας πόλης που μπορεί να σε κρατήσει για περισσότερες μέρες. Χρειάζεται περισσότερη προβολή και χρόνος για να δείξουμε ότι η Αθήνα είναι ένας προορισμός από μόνη της. Ότι Αθήνα δεν είναι μόνο η Ακρόπολη. Είναι πολύ σημαντικό ότι αρχίζουν και αναπτύσσονται πολλές ιδέες γύρω από διαφορετικές δραστηριότητες. Εμείς γνωρίζουμε πολύ συχνά ανθρώπους που λένε "αν το ξέραμε ότι η πόλη είναι έτσι, θα είχαμε κανονίσει να κάτσουμε κι άλλο"».
Απ' όποια σκοπιά και αν το εξετάσει κανείς, και ειδικότερα για τους ανθρώπους που ζουν εδώ και τη γνωρίζουν καλά, η Αθήνα δεν είναι η ωραιότερη πόλη του κόσμου. Είναι μια πόλη δύσκολη, σχεδόν χαοτική. Μια πόλη ευρωπαϊκή και ταυτόχρονα βαλκανική και ανατολίτικη – με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ταυτότητα και τα χαρακτηριστικά της. Mια πόλη, όμως, γεμάτη όμορφες γωνιές και στοιχεία που μπορεί να αναδείξει και να εκμεταλλευτεί. «Η Αθήνα δεν είναι μια τυπικά "όμορφη" πόλη» λέει ο Δημήτρης Ρηγόπουλος και συνεχίζει: «Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να "πουλήσει" τα δικά της "δυνατά" σημεία, που είναι η εξωστρέφειά της, ο υπαίθριος βίος της, το καλό της κλίμα, η παραλία της. Δυστυχώς, το γενικότερο επίπεδο διοίκησης και οργάνωσής μας δεν μας επιτρέπει προς το παρόν να επωφεληθούμε από την ιδιόμορφη αθηναϊκή ταυτότητα, για την οποία δεν υπάρχει λόγος να "ντρεπόμαστε", αλλά, αντίθετα, πρέπει να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε πώς θα την κάνουμε προσοδοφόρα».
Υπάρχει, όμως, τρόπος να βοηθήσουμε όλοι προς αυτή την κατεύθυνση; H Άνθια Βλασσοπούλου μοιάζει σίγουρη: «Πρέπει να μιλάμε, να μιλάμε, να μιλάμε. Να την προβάλλουμε με όποιον τρόπο μπορεί να το κάνει ο καθένας, να γράφουμε για την πόλη στο εξωτερικό. Πρέπει να γίνονται κινήσεις που να "φωνάζουν" προς αυτή την κατεύθυνση. Γιατί να πάει ένας Ευρωπαίος για city break στο Βερολίνο; Γιατί να μην έρθει στην Αθήνα;».
σχόλια