.jpg)
Σκεφτόμουν πώς ορίζεται η «αγαπημένη ταινία» για μένα. Κατέληξα σε τρία χαρακτηριστικά. Πρώτον, να έχω πάθει πλάκα για χ,ψ λόγους όταν την είδα, είτε γιατί ήταν πραγματικά συγκλονιστική, είτε γιατί ήμουν εγώ σε κάποια μπερδεμένη, συναισθηματική κατάσταση και η ταινία με βοήθησε με κάποιον τρόπο να ξεκαθαρίσω. Δεύτερον, όχι απλά να την ξαναβλέπω ευχαρίστως όταν την πετυχαίνω σε κάποιο zapping, αλλά να περιμένω με αγωνία τις σκηνές που την έκαναν αγαπημένη μου ταινία. Τρίτον, να θέλω να την έχουν δει οπωσδήποτε οι δικοί μου άνθρωποι, ώστε να μπορώ με μισόλογα και παράταιρες λέξεις να μπαίνουν κατευθείαν στο νόημα και να τη συζητάμε.
Για ταινίες βαθιάς κουλτούρας, ιταλικού νεορεαλισμού, εκκεντρικών Ολλανδών σκηνοθετών, καθώς και για road movies του ανεξάρτητου σινεμά, γενικά δεν τρελαίνομαι. Δεν έχω τις γνώσεις και την υπομονή να τις παρακολουθήσω.
Η παρακάτω σειρά που αναφέρω τις αγαπημένες μου είναι τυχαία. Τουλάχιστον, έτσι νόμιζα. Τελικά, ξαναβλέποντάς την, μπορεί και να μην είναι. Απλώς, άλλες φορές οι προτιμήσεις μου ξεκινούν από πάνω προς τα κάτω και άλλες αντίστροφα.
1. Network (1976)
Έχω ένα κόλλημα με αυτές που μου αρέσει να ονομάζω «προφητικές». Ταινίες από προηγούμενες δεκαετίες, που έδειχναν τότε, αυτό που θα ζούσαμε μερικά χρόνια αργότερα. Κορυφαία του είδους, το «Network», με τους Faye Dunaway (πιο ωραία, πεθαίνεις), William Holden και Peter Finch στο ρόλο του πρώτου, ημίτρελου, τηλεοπτικού ιεροκήρυκα που προσπαθεί να κάνει επανάσταση μέσω του μέσου που αποκηρύσει. Το κυνήγι των τηλεοπτικών δικτύων για τηλεθέαση, οδηγεί σε έναν πρωτοφανή κυνισμό και τελικά ακόμη και στο θάνατο, απλά για λίγη διαφήμιση ακόμη. Η ταινία είναι του 1976. Στην Ελλάδα, αυτόν τον τηλεοπτικό κυνισμό τον ζήσαμε πολλά χρόνια αργότερα. Βέβαια, όπως κατέδειξε κάπως πρόωρα το «Network», καμμία επανάσταση δεν μπορεί να ξεκινήσει από τα media. Ακόμη και τα social.
2. Wall Street (1987)
Δεύτερη ταινιάρα, ανεπαλήπτη, στην ίδια πάντα κατηγορία. Το 1987 που προβλήθηκε στην Αμερική και ένα χρόνο αργότερα στην Ελλάδα, όλοι πρόσεχαν τις τιράντες, το χρυσό ρόλεξ και τα πουκάμισα με τους λευκούς γιακάδες του Gordon Gekko που ενσάρκωσε μοναδικά ο Michael Douglas (και κέρδισε το Όσκαρ α’ ανδρικού). Θα έπρεπε να προσέχουν τα παιχνίδια που παίζονται στο χρηματιστήριο, ειδικά όταν το νομοθετικό πλαίσιο είναι χαλαρό και το εκτελεστικό κάνει τα στραβά μάτια. Όλες οι απαντήσεις για τη φούσκα του ελληνικού χρηματιστηρίου το 1999, είναι μέσα σ’ αυτή την ταινία.
3. Quiz Show (1994)
H πιο αδικημένη ταινία στα Όσκαρ του 1995 γιατί είχε την ατυχία να βγει την ίδια χρονιά με το «Forrest Gump». Η αληθινή ιστορία ενός στημένου τηλεπαιχνιδιού γνώσεων στην Αμερική του 1950, με τηλεθέαση που εκτοξευόταν κάθε φορά που ο διανοούμενος wasp νικούσε ακόμα έναν γύρο, μου φάνηκε απείρως πιο ενδιαφέρουσα από τη ζωή του αφελούς Forrest που έτυχε πολύ καλής τεχνικής επεξεργασίας με ειδικά εφέ. Αλλά, γούστα είναι αυτά. Θυμάμαι να βγαίνω εκστασιασμένη από τον κινηματογράφο «Αριστοτέλειον» στη Θεσσαλονίκη. Ήταν μια πραγματικά σύγχρονη ταινία, με γρήγορα πλάνα, απανωτές ατάκες και ταύτιση με την ψυχολογική κατάσταση των ηρώων. Γιατί και ο «κακομοίρης» John Turturro και ο «σταρ» Ralph Fiennes είχαν μία σκοτεινή πλευρά όπως όλοι μας. Η σκηνή που ο Fiennes αντιμετωπίζει τον καθηγητή πατέρα του σε κάνει να εύχεσαι να μη βρεθείς ποτέ στη θέση του.
4. The social network (2010)
Το μεγαλύτερο success story της εποχής μας, με καταιγιστικούς διαλόγους και εξαιρετικά προσεκτικά επιλεγμένα soundtrack να τους συνοδεύουν, με έναν Justin Timberlake που τον ξανανακαλύπτεις και μια μεγάλη ειρωνεία για το τέλος, όπως μόνο ο αγαπημένος μου Aaron Sorkin, σεναριογράφος του «West Wing», θα μπορούσε να τη γράψει: ο Zuckerberg, ο άνθρωπος που συνέλαβε την έννοια του web φίλου και που στην κανονική ζωή μένει χωρίς κανέναν, κάνει friend request στην πρώην κοπέλα του και ανανεώνει ανά δευτερόλεπτο τη σελίδα του για να δει αν την αποδέχτηκε. Φυσικά, η πλειοψηφία της ηλικιωμένης Ακαδημίας προτίμησε τον υπερεκτιμημένο «Λόγο του Βασιλιά». Είναι κι αυτό το κόλλημα που έχουν με τη βρετανική, βασιλική οικογένεια οι αμερικανοί. Ιδανικά, όλες οι ταινίες σήμερα, κάπως έτσι θα έπρεπε να γυρίζονται.
5. Νευρικός Εραστής (Annie Hall) (1977)
Ό,τι ευφάνταστο βλέπουμε σε κωμικές σειρές και ταινίες, είτε αφορά σε μία κατάσταση, είτε στον τρόπο που είναι σκηνοθετημένη, εδώ την πρωτοείδαμε. Tο περίεργο είναι ότι την είδα μόλις πριν τέσσερα χρόνια και δεν μπορούσα να σταματήσω να γελάω, να έχω ένα ύφος μόνιμης έκπληξης, με γουρλωμένα μάτια και να κάνω το ίδιο, μονότονο σχόλιο: «κι αυτό το έκανε πρώτος…». Δείτε τη σκηνή που φλερτάρει ο Woody Allen την Diane Keaton, όπου αναγράφονται σε υπότιτλους οι πραγματικές τους σκέψεις, και αναρωτηθείτε πόσες βερσιόν της έχετε παρακολουθήσει από τότε σε σινεμά και τηλεόραση. Πόσο, μα πόσο αστεία ταινία.
6. The Full Monty (1997)
Κανείς δεν μπορεί να αποδώσει τον κλαυσίγελο καλύτερα από τους Άγγλους. Εκεί που γελάς, την επόμενη στιγμή κλαις με λυγμούς. Το έπαθα το 1997, στην επίσημη πρεμιέρα της ταινίας στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, όπου είχα πάει χωρίς χαρτομάντιλα και πέρασα μία εξαιρετικά ντροπιαστική βραδιά, ρουφώντας τη μύτη μου. Ειδικά με τον Tom Wilkison που κρύβει από τη γυναίκα του ότι έχει απολυθεί και με αξιοπρέπεια που τσακίζει, υποδύεται κάθε μέρα ότι πηγαίνει στη δουλειά του, ενώ εκείνη θέλει διακοπές σε ski-resort, ράγισαν οι κολώνες του «Ολύμπιον». Ευτυχώς, βέβαια, η ταινία ήταν περισσότερο αστεία απ’ ό,τι δραματική. Ή μήπως όχι;
7. Ils se marierent et eurent beaucoup d'enfants (Κι έζησαν αυτοί καλά) (2004)
Στην παραπάνω σκηνή παρακολουθείτε ένα σούπερ ζευγάρι. Σκέφτεστε ίσως «μακάρι να είχα κι εγώ μια τέτοια σχέση». Άλλωστε, η Charlotte Gainsbourg είναι υπερβολικά γοητευτική, ακόμα και με σπασμένα αυγά στο κεφάλι, ενώ ο Yvan Attal –πραγματικός της σύζυγος και στη ζωή- δείχνει να έχει πολλή πλάκα. Κι όμως, αυτός είναι σχεδόν καταθλιπτικός και τρέχει στην ερωμένη του, που τη βλέπει σαν μία συνήθεια που δεν μπορεί να κόψει, κάτι σαν το κάπνισμα. Παράλληλα, υπάρχουν κι άλλοι δύο φίλοι του, με ακόμη πιο καταθλιπτικές ζωές. Είδα την ταινία το καλοκαίρι του 2005, στην ταράτσα του «Vox» στα Εξάρχεια. Όλο το σινεμά έκλαιγε από κάτι δακρυγόνα που έπεσαν εκείνη την ώρα στην περιοχή, γεγονός που κάλυψε τέλεια τη δυστυχία που αισθανόμουν επειδή σκεφτόμουν τι σκατά κάνω μ’ αυτόν που ήταν δίπλα μου. Το κάνουν αυτό μερικές γαλλικές ταινίες.
8. Closer (2004)
Tην είδα δύο φορές: μία με εκείνον που ήμουν και μία με εκείνον που ήθελα, ο οποίος έβγαινε με άλλη. Μετά κάθισα και σκέφτηκα ποιος έκανε τα πιο εύστοχα σχόλια. Κατέληξα σε εκείνον που ήθελα. Αποδείχτηκε σωστή επιλογή. Η ταινία σκιαγραφεί υπέροχα τους τέσσερις χαρακτήρες, πιάνει τις συναισθηματικές τους διακυμάνσεις, τα απωθήμενα και την αρρώστια τους, αλλά ας μη γελιόμαστε. Την παράσταση κλέβει το στριπτίζ της Natalie Portman στον Clive Owen, που έδωσε εικόνα στην πλέον δημοφιλή φαντασίωση. Τη γυναικεία, εννοώ.
9. Μια πορνογραφική σχέση (Une liaison pornografique) (1999)
Ο Ζάχος Χατζηφωτίου στο πρώτο του βιβλίο «Τα εν οίκω… εν δήμω», που ουσιαστικά είναι βιογραφικό, εξηγεί κάποια στιγμή τη λογική του για τις σχέσεις. Ισχυρίζεται ότι πρέπει να το λες όταν θέλεις κάποιον. Αν δε σε θέλει, τι να γίνει; Προσπάθησες και έχασες. Αν όμως σε θέλει κι εκείνος, τότε έχετε μια θαυμάσια ευκαιρία για να είστε μαζί. Ε, αυτό ακριβώς είναι που δεν κάνουν οι δύο ήρωες της ταινίας. Έχει αποφασίσει ο καθένας μόνος του ότι ζει τον έρωτα της ζωής του. Αλλά, όταν συναντιούνται εκείνος «διαβάζει» λάθος την έκφρασή της και νομίζει ότι εκείνη δε θέλει. Αυτό που ακολουθεί είναι μία τεράστια παρεξήγηση που δε λύνεται ποτέ και σε κάνει να χτυπιέσαι, σκεπτόμενος αν έκανες το ίδιο από εγωισμό.
10. Τα απομεινάρια μιας μέρας (The remains of the day) (1993)
Γιατί έχουμε μια ροπή στον ανεκπλήρωτο έρωτα; Για χρόνια, αυτή η ταινία ήταν η αγαπημένη μου για αυτόν το λόγο. Στην προπολεμική Αγγλία, ο μπάτλερ Anthony Hopkins είναι ερωτευμένος με την οικονόμο Emma Thompson και το κρύβει σε τέτοιο βαθμό που είναι φορές που δείχνει να την αντιπαθεί. Δεν της το λέει ποτέ. Ούτε μετά από χρόνια, που έχει περάσει η ζωή από πάνω του, χωρίς να την έχει ζήσει. Θεωρώ τη σκηνή με το βιβλίο, την πιο ερωτική του κινηματογράφου. Δε φιλιούνται καν, αλλά το βλέμμα του Anthony Hopkins όταν την κοιτάζει από κοντά και η κίνηση της παλάμης του όταν αφήνει το βιβλίο είναι σα να τον βλέπεις να της κάνει έρωτα.
Φυσικά, η πραγματική λίστα μου περιλαμβάνει χαζοεφηβικές ταινίες της δεκαετίας του ’80 (βλ. «Pretty in pink», «Secret Admirer» και «About last night»), αλλά θα την ενεργοποιήσω όταν γίνει στήλη ένοχης απόλαυσης για τις 10 πραγματικά αγαπημένες -outofyourculticloset- ταινίες.
σχόλια