Αυτό που είδα καθαρά στην Επίδαυρο αυτές τις δυο εβδομάδες, είναι η απόπειρα των δημιουργών της νέας γενιάς να διαβάσουν και να μας παρουσιάσουν την άποψή τους στο αρχαίο δράμα. Η ανάγνωση ήταν καθαρή, αποδραματοποιημένη και χωρίς τεχνάσματα. Οι ιδέες μπορεί να προβλήθηκαν περισσότερο ή λιγότερο, μπορεί και σε μερικά σημεία να μην πέτυχαν, αλλά ποιός πάει με την επιτυχία στο χέρι, όταν κάνει θέατρο;
Πέρα από την οικονομία του χρόνου (καμία από τις δυο παραστάσεις δεν ξεπέρασαν τη μιάμιση ώρα) ήταν φανερό ότι δεν υπήρχε η αγωνία του εντυπωσιασμού, των ευρημάτων και της πρόκλησης από τους δημιουργούς. Τις περασμένες δεκαετίες, ήταν έτσι η μόδα, ηλεκτρικές κιθάρες και γυμνά κυριάρχησαν και κατέστρεψαν με τον πιο εκκωφαντικό τρόπο πολλές παραστάσεις.
Αναρωτιέμαι για τον τρόπο με τον οποίο θα διαβάσουν οι επόμενοι από εμάς το αρχαίο δράμα, και τι σχόλιο θα κάνουν πάνω σε αυτό. Ας πούμε ο Προμηθέας, φορτωμένος από σύμβολα, ειδικά σήμερα θα μπορούσε να έχει έναν πολιτικό χαρακτήρα, δεν τον είχε και αυτό κάτι σημαίνει.
Πριν αρχίσουμε να μιλάμε για επιτυχίες και αποτυχίες, ας θυμηθούμε πόσοι έχουν καταποντιστεί, -καλοί σκηνοθέτες που απλώς η ιδέα δε βγήκε στην Επίδαυρο, πόσες δόσεις τρίωρης ανίας έχουμε αισθανθεί- και πόσες ήταν αληθινά οι μεγάλες προτάσεις που έχουμε δει. Είναι μετρημένες στα δάχτυλα. Η Επίδαυρος είναι ένα στάδιο της δοκιμασίας στη διαδρομή ενός σκηνοθέτη. Μια σπουδαία εμπειρία σε επίπεδο μεγεθών. Αν έφταναν μόνο τα «σίγουρα» και οι φτασμένοι, θα έπρεπε να βλέπουμε παραστάσεις μόνο από 70άρηδες και πάνω.
Κοιτάζοντας το μέλλον, αυτό το θέατρο στα χέρια των 25άρηδων και των τριαντάρηδων θα έρθει σε 20 χρόνια. Στις δυο αυτές εβδομάδες είδα οι σκηνοθέτες και οι ομάδες τους –η ομαδική εργασία, η έννοια του play ήταν ξεκάθαρη στις αναγνώσεις- εργάζονται πολύ μετρημένα και σοβαρά. Οι ηθοποιοί τους σε άλλες γενιές θα έκαναν ένα σόλο-ρόλο χωρίς να κοιτάξουν τους διπλανούς τους.
Υπάρχουν πολλές διαφορές στο πώς διαβάζει κάθε γενιά τα ποιήματά της. Τι αποκαθιστά και τι αφήνει πίσω. Κι εγώ έχω μεγαλύτερη δυσκολία να τους καταλάβω, αλλά το επιχειρώ, επειδή έχω αληθινά την ανάγκη να υπάρχω και να συνομιλώ μαζί τους. Αύριο μπορεί να μη τους καταλάβω, αλλά ποτέ δε φταίει ο νέος. Ο νέος προχωρεί και βρίσκει τους συνομιλητές του. Η αγωνία είναι δική μας.
Οπότε; Ας κρατήσω αυτές τις πολύ ενδιαφέρουσες στιγμές. Τους ανθρώπους που ήταν αληθινά σεμνοί. Η αλήθεια είναι η κόρη του χρόνου. Κάποτε μπορεί να γίνουν μεγάλοι σκηνοθέτες ή μέτριοι σκηνοθέτες. Αν δεν τους επιτρέψουμε την είσοδο, δε θα μάθουμε ποτέ.
Αυτά σκέφτομαι από χθες. Ο Προμηθέας μου άρεσε με τα ελαττώματά του. Όλοι την επόμενη φορά που θα φτάσουν στην Επίδαυρο θα έχουν βρει τα λάθη τους, θα έχουν μάθει από αυτά που θα γραφτούν, θα συζητήσουν για την οπτική τους εκ νέου. Και μόνο ότι κοιτάζουν όλο το γύρω και όχι αποκλειστικά τους σούπερ-ήρωες, δείχνει κάτι. Ένα σημαδάκι συλλογικότητας σε μια τέχνη που επιμένει επί αιώνες να είναι ανοιχτή
__________
Προμηθέας Δεσμώτης του Αισχύλου
12 Ιουλίου,
Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου
σχόλια