Λίγο πριν πέσει ο ήλιος αρχίζει και ψάχνει για ξύλα. Κλαδιά, κόντρα πλακέ, νοβοπάν, ό,τι καίγεται εύκολα. Ο 17χρονος Χουσεΐν από το Ιράν ετοιμάζεται να περάσει άλλη μια νύχτα στην ύπαιθρο της Ειδομένης. «Το βράδυ δεν μπορούμε να κοιμηθούμε από το κρύο», μας λέει και ήδη η υγρασία που σκεπάζει την περιοχή μόλις σκοτεινιάσει αρχίζει και «τρυπάει» τα κόκκαλα. Ο Χουσεΐν, ο οποίος δεν θέλησε να δημοσιοποιήσει το επώνυμο του, έφτασε στα σύνορα με την ΠΓΔΜ μετά από ένα μακρύ και επικίνδυνο ταξίδι για να εγκλωβιστεί στη μέση του πουθενά, μπροστά από το συρματόπλεγμα που ανέβηκε πάλι στην Ειδομένη. «Η μητέρα μου πούλησε τα πάντα για να μπορέσω να φύγω. Αν γυρίσω πίσω θα με σκοτώσουν», λέει.
Εκατέρωθεν της εμπορικής σιδηροδρομικής γραμμής της Ειδομένης, που συνδέει την Ελλάδα με τα Σκόπια, έχουν δημιουργηθεί δύο «στρατόπεδα». Από τη μια πλευρά βρίσκονται όσοι επιτρέπεται να περάσουν και από την άλλη οι «εγκλωβισμένοι». Ακόμη όμως και για όσους επιτρέπεται η διέλευση τα πράγματα δεν είναι απλά
Η απόφαση που έλαβαν πριν από δύο μέρες οι κυβερνήσεις της Σλοβενίας, της Κροατίας, της Σερβίας και της ΠΓΔΜ να επιτρέπουν τη διέλευση από τις χώρες τους μόνο σε Σύριους, Αφγανούς και Ιρακινούς – που αποτελούν την πλειονότητα των προσφύγων – με το σκεπτικό ότι μόνο αυτές οι εθνικότητες προέρχονται από εμπόλεμες περιοχές, εγκλώβισε χιλιάδες άλλους στα σημεία διέλευσης και σε κέντρα καταγραφής, οι οποίοι χαρακτηρίστηκαν αυτόματα «οικονομικοί μετανάστες».
«Δεν μπορούμε να καταλάβουμε γιατί δεν μας αφήνουν να περάσουμε. Θέλουμε να φύγουμε, δεν θέλουμε να μείνουμε στη χώρα τους», μας λέει ο Μαροκινός Αμίντ Μοασέι. Για τον ίδιο και τους φίλους του δεν υπάρχει η επιλογή της επιστροφής και όπως μας λέει, σκέφτονται να ξεκινήσουν απεργία πείνας αν τα σύνορα παραμείνουν κλειστά γι’ αυτούς.
Εκατέρωθεν της εμπορικής σιδηροδρομικής γραμμής της Ειδομένης, που συνδέει την Ελλάδα με τα Σκόπια, έχουν δημιουργηθεί δύο «στρατόπεδα». Από τη μια πλευρά βρίσκονται όσοι επιτρέπεται να περάσουν και από την άλλη οι «εγκλωβισμένοι». Ακόμη όμως και για όσους επιτρέπεται η διέλευση τα πράγματα δεν είναι απλά. Μετά από ένα προσωρινό, γενικό, κλείσιμο των συνόρων την περασμένη Πέμπτη, η ροή επανήλθε αλλά με εξαιρετικά βραδείς ρυθμούς. Οι έλεγχοι από την πλευρά των Σκοπίων έχουν γίνει εξαντλητικοί και χρονοβόροι με αποτέλεσμα να περνάνε, όπως μας πληροφορούν, περίπου 60 άτομα ανά ώρα. Είναι χαρακτηριστικό ότι περίπου 5.000 πρόσφυγες αποβιβάστηκαν τη χθεσινή ημέρα στην Ειδομένη, σύμφωνα με τα στοιχεία της Αστυνομίας, και μόνο 1.200 πέρασαν τα σύνορα.
Από την άλλη πλευρά της σιδηροδρομικής γραμμής και πάνω σε αυτή βρίσκονται όσοι εγκλωβίστηκαν στην αφετηρία του Βαλκανικού διαδρόμου που ανέρχονται σε περίπου 1200 άτομα. Ανάμεσα τους υπάρχουν και 300 Ιρανοί πρόσφυγες που επαναπροωθήθηκαν από τη Σερβία στην ΠΓΔΜ και από εκεί στην Ειδομένη, όπως δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της γειτονικής χώρας στην Καθημερινή και έκαναν κατάληψη στη σιδηροδρομική γραμμή. Η εμπορική αμαξοστοιχία του ΟΣΕ διέκοψε τη λειτουργία της και περίπου 120 βαγόνια με εμπορεύματα βρίσκονται σταματημένα στον Σταθμό της Ειδομένης. Ορισμένοι κοιμούνται πάνω σε χαρτόκουτα χωρίς άλλη προστασία, ενώ άλλοι σε σκηνές. Μέσα σε αυτές μένουν από τρία μέχρι έξι άτομα, οικογένειες με τα παιδιά τους, σκεπασμένοι με κουβέρτες που πήραν από τις ανθρωπιστικές οργανώσεις και εθελοντές, φορώντας διπλά και τριπλά ρούχα για να αντέξουν στο τσουχτερό κρύο. Μαζεύονται γύρω από τις φωτιές για να ζεσταθούν και να συζητήσουν τι θα κάνουν από εδώ και πέρα. «Ελπίζουμε να ανοίξουν τα σύνορα για να περάσουμε», μας λέει ο 32χρονος Παγιάμ από το Ιράν που βρίσκεται εκεί δυο μέρες και μας προσκαλεί να κάτσουμε γύρω από τη φωτιά που άναψε με τους φίλους και την οικογένεια του. «Γνωριστήκαμε όλοι στις τουρκικές ακτές. Ήμασταν στην ίδια βάρκα, 35 άτομα συνολικά, μαζί με τα παιδιά και τις γυναίκες μας», λέει ενώ μας δείχνει ένα βίντεο με τους συμπατριώτες του στοιβαγμένους σε μια βάρκα πριν τους εντοπίσει το Λιμενικό. Αν γυρίσουμε πίσω είμαστε χαμένοι, μας λένε οι φίλοι του, και περνάνε τον αντίχειρα τους γύρω από το λαιμό τους.
Μέσα σε μια από τις μεγάλες σκηνές που έχουν στήσει οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα μένουν περίπου 30 πρόσφυγες από το Πεσαβάρ του Πακιστάν, εκεί όπου πριν από έναν χρόνο οι Ταλιμπάν σκότωσαν 140 μαθητές σε μια από τις πιο αιματηρές επιθέσεις στην ιστορία της χώρας. Ο 23χρονος Χασάν μας λέει ότι δεν είχαν άλλη επιλογή από το να φύγουν ή να ενταχθούν στα σώματα των Ταλιμπάν και των ένοπλων ομάδων που δρουν στην περιοχή. «Δεν είναι όλα τα μέρη ίδια στο Πακιστάν, δεν υπάρχει ασφάλεια», λένε και μας δείχνει το σημάδι από μια σφαίρα στον ώμο ενός συμπατριώτη του. «Νομίζω ότι μας φοβούνται, αλλά εμείς θέλουμε να ζήσουμε μια φιλήσυχη ζωή. Δεν πρόκειται να πάμε πίσω», μας λένε.
«Περιμέναμε δέκα ώρες στην ουρά και μετά μας είπαν ότι δεν περνάμε. Ταξιδεύω σχεδόν δυο μήνες και πέρασα από θάλασσες για να φτάσω εδώ. Δεν μπορώ να γυρίσω πίσω», λέει ο 21χρονος Ναζέμ από το Πακιστάν.
Νέα λεωφορεία γεμάτα πρόσφυγες καταφθάνουν συνεχώς. Τα νούμερα στο τζάμι δηλώνουν τα νέα γκρουπ. Αφού σερβιριστούν με ένα πιάτο φαγητό από τους εθελοντές που δραστηριοποιούνται στην περιοχή πηγαίνουν για καταγραφή και έλεγχο. Έπειτα διαχωρίζονται και όσοι μπορούν να περάσουν τα σύνορα περιμένουν τη σειρά τους. Ωστόσο είναι φανερό ότι λόγω των καθυστερήσεων στις ροές και των νέων απαγορεύσεων, στα σύνορα συγκεντρώνονται πολύ μεγάλοι αριθμοί ανθρώπων με αποτέλεσμα ο συντονισμός τους να είναι αρκετά δύσκολος.
Όσοι μπορέσουν και βρουν λίγο χώρο στις μεγάλες, θερμαινόμενες, σκηνές των Γιατρών Χωρίς Σύνορα και της Ύπατης Αρμοστείας θα περιμένουν εκεί μέχρι να έρθει η σειρά τους για να περάσουν τα σύνορα. Οι υπόλοιποι όμως θα πρέπει να αντιμετωπίσουν μια κατάσταση φθοράς και αφθαρσίας, με τα νεύρα τεντωμένα και με την κατάσταση να φορτίζεται περισσότερο κάθε μέρα που περνάει. Η εκπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας για τους Πρόσφυγες, Άντριαν Έντουαρντς, δήλωσε ότι ο τρόπος διαχωρισμού των προσφύγων με βάση την εθνικότητα είναι αβάσιμος και κάλεσε στην εξέταση της κάθε περίπτωσης ξεχωριστά και στην ενίσχυση των κέντρων υποδοχής στα σημεία εισόδου των προσφύγων.
Μέρα με τη μέρα η αναμονή στην ουδέτερη ζώνη γίνεται για όλους ολοένα και πιο δύσκολη. Η κατασκευή χώρου προσωρινής παραμονής των προσφύγων έξω από τη Θεσσαλονίκη, στην περιοχή της Σίνδου, έχει «παγώσει» και σ’ εκείνο το σημείο έχει απομείνει μόνο μια περίφραξη. Οι χαμηλές θερμοκρασίες και η επιδείνωση του καιρού μόνο χειρότερη μπορούν να κάνουν την ήδη φορτισμένη ατμόσφαιρα και το ερώτημα για το αν υπάρχει κάποιο σχέδιο και πότε θα εφαρμοστεί παραμένει αναπάντητο.
σχόλια