Όταν ξενύχτησα την προηγούμενη φορά για το δεύτερο ντιμπέιτ, μετά δεν έγραψα τίποτα. Ένιωσα τόση απογοήτευση και ταραχή που υποσχέθηκα στον εαυτό μου να μην ξαναπεράσω το μαρτύριο. Χτες όμως, μέχρι τις 6 το πρωί, έμεινα πάλι κολλημένος στο ίντερνετ βλέποντας τη ζωντανή μετάδοση...
1) Ήταν το πιο συμβατικό απ' τα τρία ντιμπέιτ, και σαφώς πιο ήσυχο απ' το προηγούμενο. Αν την προηγούμενη φορά ο Τραμπ έμοιαζε να έχει σνιφάρει κοκαϊνη (και ρουφούσε τη μύτη του κάθε δύο λεπτά), τώρα έμοιαζε να έχει πάρει ηρεμιστικά. Δεν διέκοπτε τόσο, δεν έκανε τρελές επιθέσεις, δεν φώναζε, προσπαθούσε να δείχνει "προεδρικός". Ήταν τόσο χάλια τις άλλες φορές, που τώρα έμοιαζε σχεδόν καλός. (Δεν μπορούσε να κινείται πολύ επίσης, λόγω του φορμάτ, και έτσι δεν είχαμε επανάληψη της κωμικοτραγικής horror εμφάνισής του πίσω απ' την πλάτη της αντιπάλου του.)
2) Έτσι αναγκάστηκαν να μιλήσουν για τα πραγματικά ζητήματα. Οι πολιτικές τους ήταν στο επίκεντρο της κουβέντας κι όχι τόσο οι συνωμοσιολογικές ανοησίες του Τραμπ ή το περίεργο του χαρακτήρα του. Ήταν καλό αυτό για εκείνον; Τελικά, όχι. Γιατί όσο ο Τραμπ λέει τα τρελά του, μασκαρεύει την απίστευτη άγνοιά του για τα ζητήματα και δεν χρειάζεται να εξηγήσει πρακτικά τι θα κάνει. Αντί να εστιάσουμε τόσο στον εξωφρενικό χαρακτήρα του, αυτή τη φορά πήραμε μια πρόγευση των, ως επί το πλείστον, εξωφρενικών πολιτικών του.
3) Ο Τραμπ σε μαγνήτιζε, με τον ίδιο τρόπο που μαγνητίζει κάθε δημαγωγός, ασχέτως του τι λέει. (Ας μην βάλω και τον Χίτλερ στην κουβέντα.) Μπορεί η Κλίντον να είχε δομημένο λόγο και επιχειρήματα, αλλά αυτός σε τραβούσε με την παιδιάστικη σκέψη του και τις απλοϊκές ατάκες. "DISASTER!". Αυτή ήταν η αγαπημένη του λέξη και την κολλούσε στα πάντα. Δεν χρειαζόταν να βρει επιχειρήματα για να κριτικάρει κάτι, απλά το αποκαλούσε Disaster και τελείωνε.
Αν θέλετε, να κι ένα best-of του:
4) Η Χίλαρι Κλίντον (όχι η πρώτη, ούτε καν η δεύτερη επιλογή του γράφοντα απ' τη δεξαμενή πιθανών Δημοκρατικών υποψηφίων) είναι πολιτικός, με ό,τι κακό και καλό αυτό σημαίνει. Τα κακά: έχει υπάρξει μέρος του συστήματος, έχει κάνει λάθη, έχει πει πολιτικάντικα ψέματα, έχει θολώσει τα νερά. Τα καλά: έχει συγκροτημένη σκέψη, μπορεί να κυβερνήσει, ξέρει τα ζητήματα, έχει κοστολογημένες προτάσεις, γνωρίζει πως να πετύχει πράγματα για το συμφέρον της χώρας της.
5) Για άλλη μια φορά (και τώρα που εστίασαν στα προγράμματά τους ακόμα περισσότερο) είχαμε το εξής φαινόμενο: Από τη μία μια γυναίκα που ήξερε για τι μιλάει και έδινε πειστικές, έστω και πολιτικάντικες, απαντήσεις στα ζητήματα και μιλούσε σαν κανονικός άνθρωπος. Απ' την άλλη ένα αδαές, γιγάντιο μωρό που δεν έμενε σταθερό σε καμία άποψή του, συχνά δεν έβγαζε νόημα, και συνέχεια έδειχνε τον ναρκισσιστικό, γκρινιάρικο χαρακτήρα του. Κανονικά θα περίμενες η πρώτη να προηγείται στα γκάλοπ με 100 μονάδες αντί για 10, κι όμως: με εξαίρεση κάποιων που ψηφίζουν Ρεπουμπλικανούς από παραδοσιακή πεποίθηση, πολλοί ψηφοφόροι του Τραμπ είναι, σε μεγάλο βαθμό, όπως αυτός. Ρατσιστές, αδαείς, εγωιστές, φαλλοκράτες, συνωμοσιολόγοι. (Σ' αυτούς δεν βάζω καν τα μέλη της Κου Κλουξ Κλαν που και της Ένωσης Υπέρ της Οπλοκατοχής που τον υποστηρίζουν δημοσίως.)
6) Όχι ότι θα παίξει ρόλο, αλλά ακόμα και ο μέσος ψηφοφόρος του Τραμπ ξέρει περισσότερα απ' τον υποψήφιο στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής που συζητήθηκαν χτες. Όταν άρχισε να μιλάει για τη Μοσούλη και το Χαλέπι, εμφανώς χωρίς να έχει ιδέα για τι μιλάει ακόμα και ο συντονιστής τον διόρθωσε αλλά αυτός απτόητος ξεκίνησε έναν ακατανόητο μονόλογο γεμάτο χαρακτηρισμούς για την κατάσταση εκεί (catastrophy, disaster, sad) πράγματα δηλαδή που θα μπορούσε να πει και ένα πεντάχρονο.
7) Η Χίλαρι Κλίντον έχει το όνομα της «ψεύτρας» (κι όχι άδικα, είναι τυπική Αμερικανίδα πολιτικός), όμως ο Τραμπ είχε τη χάρη για άλλη μια φορά. Είναι απίστευτο πώς στη μιάμιση ώρα, εντόπισα, εγώ ένας outsider, τόσα πολλά ξεδιάντροπα ψέματά του. Και δεν ήταν μόνο αυτά που έλεγε όταν μιλούσε μόνος του, αλλά και όσα αρνιόταν ότι είχε ήδη πει. Πχ. για τις γυναίκες που τον κατηγόρησαν για σεξουαλική παρενόχληση (πως είχε κάνει δηλαδή τα πράγματα που ο ίδιος είχε παραδεχτεί πως είχε κάνει) είπε «I didn't know any of these women. I didn't see these women», όταν είναι γνωστό ότι μία απ' αυτές -Ελληνοαμερικανίδα μάλιστα- ήταν παίκτρια στο ριάλιτι Apprentice που αυτός παρουσίαζε! Όχι μόνο την ήξερε και την είχε δει, αλλά είχε συνεργαστεί και μαζί της.
8) Είναι τέτοια η ευκολία του Τραμπ στο να πει ψέματα, που για άλλη μια φορά οι fact-checkers πήραν φωτιά. Τον διόρθωναν όχι μόνο οι ειδικοί σε πραγματικό χρόνο, αλλά και η ίδια η Κλίντον, ακόμα και ο Ρεπουμπλικανός συντονιστής του ντιμπέιτ, που είναι δημοσιογράφος του λαϊκίστικου υπερσυντηρητικού (και αντι-Κλίντον) σταθμού FOX News! Παρότι πολλές φορές έχουν γίνει κλιπάκια με συλλογές απ' τις διαψεύσεις του σε συνδυασμό με όσα πραγματικά είχε πει, το ξανάκανε δεκάδες φορές.
To αγαπημένο του ήταν να σκύβει στο μικρόφωνο όταν άκουγε κάτι που δεν του άρεσε και να λέει «Wrοng!». Μόνο που κάθε φορά που το έκανε είχε άδικο.
Έλεγε πχ. η Κλίντον: «Υπονοήσατε ότι δεν θα μπορούσατε να είχατε παρενοχλήσει τις γυναίκες γιατί δεν ήταν αρκετά εμφανίσιμες για σας». «Wrοng!» «Είπατε συγκεκριμένα το και το, σας έχουν γράψει οι κάμερες.» «....»
Κι αυτό έγινε με διάφορα πράγματα που είχε όντως πει ή κάνει, κι αυτός έσκυβε να το διαψεύσει, η Κλίντον αποδείκνυε ότι το είχε πει κι αυτός μετά έκανε την πάπια.
Ακόμα κι όταν η Κλίντον ανέφερε το πώς είχε χλευάσει έναν ανάπηρο δημοσιογράφο μιμούμενος τις κινήσεις τις τη φωνή του και λέγοντας "You gotta see this guy!", αυτός απάντησε απλά "Wrong" - ενώ το έχει κάνει!
Έστω κι ένα ψέμα να πιανόταν να έλεγε κάποιος υποψήφιος για την Προεδρία σε προηγούμενες εκλογές θα είχε βγει εκτός παιχνιδιού με τη μία. Εδώ όχι: όσο πιο «κακός» βγαίνει ο Τραμπ τόσο πιο πολύ πωρώνει τους φαν του.
9) Υπήρχαν διάφορες αστείες στιγμές. Όταν η Κλίντον κατηγόρησε τη Ρωσία για το χάκινγκ που οδήγησε στις αποκαλύψεις ημέιλ στο Wikileaks, ο Τραμπ, αφού υποστήριξε όσο μπορούσε τον Πούτιν, της την είπε με κάτι του στυλ «Εμένα προτιμάει ο Πούτιν για Πρόεδρο» στο οποίο του αντιγύρισε αυτή: «Ναι, επειδή θέλει μια μαριονέτα του!».
(Λαβωμένος απ' την ετοιμόλογη ατάκα της, δεν βρήκε κάτι πετυχημένο να πει και σαν παιδάκι δημοτικού αντέδρασε με κάτι του στυλ «Δεν είμαι μαριονέτα, εσύ είσαι μαριονέτα, εσύ είσαι μαριονέτα».)
10) Η χρήση υπερθετικών και υπερβολικών εκφράσεων απ' τον Τραμπ είναι το κάτι άλλο. Κάθε τι που είχε κάνει η αντίπαλός του ήταν «το χειρότερο πράγμα που έγινε ποτέ στην ιστορία!», «η πιο κακή συμφωνία που έχει πετύχει ποτέ άνθρωπος επί Γης», «η πιο καταστροφική εξέλιξη που θα μπορούσε να συμβεί ποτέ», ενώ κάθε τι που είχε κάνει αυτός ήταν «το καλύτερο ever!». (Είναι φοβερό, αλλά είτε τον αγαπάς ή τον μισείς, καπελώνει τόσο τις συζητήσεις που στο τέλος θέλεις μόνο γι' αυτόν να μιλάς: φοβερός για ριάλιτι τηλεόραση, επικίνδυνος για πολιτική.)
Το πιο αστείο ήταν όταν, μιλώντας για το πώς φέρεται στις γυναίκες, είπε ότι «Κανένας δεν έχει περισσότερο σεβασμό για τις γυναίκες απ' ό,τι εγώ!» και το επανέλαβε καθώς το κοινό γελούσε. Δεν μπορούσε απλά να πει ότι τις σέβεται (κι ας γνωρίζουν όλοι ότι είναι ψέμα) έπρεπε να δείξει ότι όλοι οι υπόλοιποι άνθρωποι σέβονται τις γυναίκες λιγότερο απ' αυτόν, ότι είναι ο καλύτερος όλων ακόμα και σ' αυτό.
Βέβαια, όπως βλέπουμε στο βίντεο, τις σέβεται τόσο πολύ που λίγα λεπτά αργότερα, κι ενώ μιλούσαν για άσχετο θέμα, ξαφνικά έσκυψε στο μικρόφωνο για να διακόψει τη συνομιλήτριά του και να πει γι' αυτήν: «Τι βρωμιάρα γυναίκα...».
11) Με τον ίδιο τρόπο που σε πολλά κράτη, με την άνοδο του λαϊκισμού και της συνωμοσιολογίας, οι πολίτες θέλουν να δοκιμάσουν κάτι τελείως διαφορετικό κι ας γίνουν «πουτάνα όλα» (το ζήσαμε κι εμείς), έτσι ο Τραμπ πείθει ακόμα σημαντικό ποσοστό Αμερικανών. Η είδηση φυσικά του όλου ντιμπέιτ ήρθε στο τέλος, όταν σε μια σοκαριστική ένδειξη περιφρόνησης προς τη Δημοκρατία και την όποια απόφαση του λαού, έγινε ο πρώτος υποψήφιος Πρόεδρος που άφησε να εννοηθεί πως αν χάσει ΔΕΝ θα αποδεχτεί την ήττα του.
Ισχυριζόμενος, χωρίς καμία απόδειξη ή ένδειξη έστω, ότι όλα είναι στημένα -ακόμη και τα βραβεία Έμμυ που δεν του έδωσαν Έμμυ για την παρουσίαση του ριάλιτι σόου του, άλλο χάιλάιτ του ντιμπέιτ κι αυτό!- ενθαρρύνει ουσιαστικά τους οπλοφόρους φανατικούς ψηφοφόρους του να εξεγερθούν μετά την ήττα του και να βάλουν τη χώρα σε περιπέτειες.
Ο Τραμπ με τις μούτες, τις φωνούλες και τις κινήσεις που έκανε (και με την παιδιάστικη γκρίνια του) μου θύμισε τον Κάρτμαν απ' το South Park. Ένα κακό, κακομαθημένο παιδάκι που χτυπάει το πόδι του για να γίνει το δικό του, και δεν μπορεί να πιστέψει ότι χάνει. Και ότι χάνει από ένα κορίτσι. (Ναι, έχασε σύμφωνα με τις έρευνες και το τρίτο ντιμπέιτ.)
Ο Κάρτμαν όμως είναι ζωγραφισμένος χαρακτήρας κωμικής σειράς, ο Τραμπ κατεβαίνει για Πρόεδρος της ισχυρότερης χώρας του πλανήτη. Και με την εμφάνισή του στο χτεσινό ντιμπέιτ όταν αρνήθηκε να δεσμευτεί πως θα σεβαστεί την απόφαση του αμερικανικού λαού στις εκλογές δηλητηρίασε κι άλλο την πολιτική ζωή της χώρας, με απρόβλεπτες συνέπειες για τα επόμενα χρόνια.
