Είναι πολλά τα πράγματα που δεν θυμάμαι από την παιδική μου ηλικία, ο μεγάλος φόβος σε κάνει να απωθείς και να διαγράφεις κομμάτια της αλήθειας σου. Άλλες φορές πάλι, μπορεί να γιγαντώσει μνήμες και καταστάσεις. Όχι αναγκαστικά για λόγους δραματοποίησης ή εντυπωσιασμού, απλά γιατί το ατελώς διαμορφωμένο σύστημά σου ως παιδί, δεν έχει μάθει ακόμη να εγγράφει και να επεξεργάζεται ορθά τα όσα αντιλαμβάνεται γύρω του και μέσα του.
Τί γνώμη είχαν οι γονείς σου για τους ομοφυλόφιλους;
Βλέποντας κάποια χρόνια πριν το βίντεο-εξομολόγηση ενός Αμερικανού πολιτικού για το μπούλινγκ και τη σωματική κακοποίηση που είχε ο ίδιος βιώσει μια φορά ως παιδί, κάτι σαν απόστημα έσπασε μέσα μου. Σκέφτηκα: "Εγώ δεν έχω πάθει τίποτα τέτοιο, κανείς δεν με κακοποίησε με αυτόν τον βάναυσο τρόπο. Μόνο κραξίματα, πειράγματα και υπονοούμενα σε όλα τα σχολικά μου χρόνια είχα." Κι όμως, καταλάβαινα απόλυτα τι έλεγε, πόσο ντροπιασμένος ένιωθε και γιατί δεν το ανέφερε ποτέ σε κανέναν νωρίτερα, έστω κι αν ήταν πια ένας πετυχημένος πολιτικός με τον νόμιμο σύζυγο και την οικογένειά του να τον στηρίζουν και να τον αγαπούν. Συγκλονισμένος, μα και ανακουφισμένος σαν να είχα βρει ένα ακόμη κομμάτι παζλ που έψαχνα εδώ και καιρό, πάω στην ψυχαναλύτρια μου και αρχίζω να τις συζητώ για τα δικά μου δύσκολα σχολικά χρόνια και το μπούλινγκ. Αναπάντεχα, η πρώτη της απάντηση-ερώτηση στα λεγόμενα μου μετά από ώρα ήταν: "Τί γνώμη είχαν οι γονείς σου για τους ομοφυλόφιλους;"
Η μάνα να τιμωρεί όσους λένε την λέξη και ο πατέρας να δέρνει αυτούς που είναι τέτοιοι.
Η πρώτη εικόνα λοιπόν που μου ήρθε στο νου ήταν αυτή του πατέρα μου. Οδηγός ταξί τότε, να κατεβάζει από το ταξί έναν πελάτη του και να τον δέρνει στο πεζοδρόμιο επειδή ήταν πούστης. Μάλιστα ήταν παπάς από την επαρχία, ιερωμένος με μεγάλο βαθμό που ήρθε για δουλειές στην Αθήνα. Κάποιοι περαστικοί πήγαν να τον σταματήσουν αλλά, μόλις ο πατέρας μου είπε πως είναι πούστης και πως του την έπεσε, όλοι έκαναν πίσω και τον άφησαν να συνεχίσει το έργο του.
Στην αμέσως επόμενη μνήμη που ανέσυρα, ήμουν μέσα στο κίτρινο αμάξι του πατέρα μου, όπου άκουσα για πρώτη φορά τη λέξη πούστης από έναν συνοδηγό/φίλο του. Δεν θα ήμουν τότε πάνω από 8 ετών. Και λίγο αργότερα, βρέθηκα καθισμένος πάνω στο τραπέζι της μικρής μας κουζίνας με το φωταγωγό και την μητέρα μου να με τιμωρεί, δίνοντάς μου μια τεράστια κουταλιά της σούπας πιπέρι στο στόμα. Λόγος της τιμωρίας μου, είχα πει τον αδελφό μου πούστη.
Έτσι έμαθα από τους γονείς μου πόσο κακό είναι ο πούστης και πως φερόμαστε σε αυτούς. Η μάνα να τιμωρεί όσους λένε την λέξη και ο πατέρας να δέρνει αυτούς που είναι τέτοιοι. Έχει ενδιαφέρον να σημειώσω πως και ο λίγο μεγαλύτερος αδελφός μου θυμόταν επίσης μια εκδοχή της ιστορίας με τον παπά στο ταξί, όταν του επανέλαβα την ερώτηση της ψυχαναλύτριας μου. Καθώς όμως δεν ήταν και δεν ήθελε να γίνει, ούτε παπάς ούτε πούστης, δεν τον άγγιξε τόσο όσο θα στοίχειωνε εμένα... Γιατί εγώ ήμουν. Όχι παπάς βέβαια, απλά ομοφυλόφιλος.
Χαμογέλασα περήφανος και δυνατός, κανείς δεν μπορεί και κανείς δεν έχει λόγο να με δείρει.
Και βρισκόμαστε πια πολλά χρόνια μετά, στα 33 μου, στη μέρα που θα συναντούσα τον πατέρα μου για να του ανακοινώσω πως είμαι ομοφυλόφιλος και να μοιραστώ κάποιες ακόμη αλήθειες μου. Ευτυχώς, η ψυχοθεραπεία με είχε ήδη βοηθήσει να αντιληφθώ τη μεγάλη αξία του να μπορώ να σταθώ μπροστά σε αυτόν τον πατέρα και να δηλώσω πως είμαι ομοφυλόφιλος. Τα λόγια της ψυχολόγου ξεκάθαρα, να τον συναντήσω σε ένα οικείο μέρος της επιλογής μου που θα νιώθω ασφαλής, με άλλο κόσμο κοντά και μέρα. Και κυρίως να θυμάμαι πως δεν έχω να περιμένω τίποτα από αυτόν, πως μόνη προσδοκία είναι απλά να επικοινωνήσω και να υποστηρίξω την απόφασή μου να μην κρύβω πια, ούτε από αυτόν, τη σεξουαλικότητα μου.
Καθώς όμως έφτανα στο αγαπημένο μου καφέ, "είδα" στιγμιαία μια εικόνα με τον πατέρα μου να αρχίζει να με χτυπάει μπροστά σε όλο τον κόσμο, με το που του λέω την αλήθειά μου. Κοντοστάθηκα και χαμογέλασα περήφανος πια και δυνατός, κανείς δεν μπορεί και κανείς δεν έχει λόγο να με δείρει, καταλαβαίνοντας πως αυτός είναι ένας παιδικός φόβος που έρχεται από τα παλιά. Έτσι, μπήκα στο καφέ και είπα όλα όσα είχα ανάγκη και ήθελα να του πω. Όχι απλά πως είμαι γκέι, του είπα το παράπονό μου που δεν με βοήθησε να με αποδεχθώ νωρίτερα και δεν ήταν αυτός που θα μπορούσα να του μοιραστώ πόσο άσχημα ένιωθα στο σχολείο. Μου ζήτησε συγνώμη, δάκρυσε, με ρώτησε πως μπορούσε να το είχε καταλάβει, ποια ήταν τα σημάδια. Του απάντησα σε όλες τις ερωτήσεις και απορίες του. Μου εξήγησε πως δεν το έκανε επίτηδες και το πόσο με αγαπάει.
"Άρα αυτό το παιδάκι εκείνου του πατέρα, του φίλου μου στην γειτονιά, πιστεύεις πως είναι κι αυτό γκέι?", με ρώτησε λίγο αργότερα. Του απάντησα πως θεωρητικά θα μπορούσε, αλλά αυτό είναι κάτι που μόνο το ίδιο μπορεί να ξέρει. Αυτό που ξέρω σίγουρα και όφειλες και εσύ να ξέρεις, όπως οφείλει και ο πατέρας του παιδιού εκείνου, είναι το πόσο σημαντικό είναι να πλησιάσεις το παιδί σου από μικρή ηλικία και να του μιλήσεις. Όπως εσύ σήμερα προσπαθείς να καταλάβεις ακούγοντάς με, έτσι και τα παιδιά έχουν ανάγκη κάποιον να τους εξηγήσει από πολύ νωρίς πως οι άνθρωποι κάθε φύλου μπορεί να έχουν διαφορετική σεξουαλικότητα. Ότι οι γονείς τους τα αγαπούν ασχέτως της φύσης τους ή του μη διακριτού ίσως ακόμη σεξουαλικού προσανατολισμού τους. Όπως ακριβώς δηλώνει πως αγαπάει τον Στέργιο και ο πατέρας του σήμερα, χωρίς προϋποθέσεις και περιορισμούς. Αυτά πρέπει να του λένε αντί για πούστηδες που τους δέρνουν ή απλά κοροϊδεύουν μπροστά τους παρέα με τους φίλους τους.
Οι δικοί μου γονείς μεγάλωσαν και άλλαξαν, όπως έκανα και εγώ. Μου ζήτησαν συγνώμη και τους συγχώρεσα. Γιατί δεν ήταν τίποτα τέρατα τελικά, ακόμη και καλούς θα μπορούσες να τους χαρακτήριζες γενικότερα, δεδομένων των συνθηκών. Σίγουρα πάντως δεν ήξεραν πως να μεγαλώσουν και να προστατεύσουν καλύτερα ένα από τα παιδιά τους που έτυχε να είναι γκέι. Ακόμη προσπαθούν πολύ να καταλάβουν ακριβώς πως να το κάνουν και πως να δείχνουν την αγάπη τους με τρόπο υποστηρικτικό στις αλήθειες και τη φύση μου. Και τους ευχαριστώ που έδειξαν κατανόηση στην απόφασή μου για να δημοσιεύσω το κείμενο αυτό.
Το κουβαλά μέσα του το κακό, έχει ριζώσει. Το φύτεψες εσύ γονιέ και το ποτίζουν τα πάντα γύρω του.
Αλλά η ιστορία μου δεν αφορά αυτούς πια, αφορά τα νέα παιδιά και τους νέους γονείς. Εσένα που τώρα είσαι 20, 30, 40 και σκέφτεσαι να γίνεις ή θες να λέγεσαι σωστός γονιός. Εσύ που οφείλεις να ξέρεις, να ενημερώνεσαι και να προστατεύεις το παιδί σου. Όπως ακριβώς οφείλει κάθε γονιός του κάθε παιδιού που βιώνει μπούλινγκ. Γιατί αν δεν μπορείς να το κάνεις εσύ γονιέ, είναι σχεδόν αδύνατο ακόμη και για το καλύτερο σχολείο να επουλώσει μια βαθιά, μόνιμη πληγή που εσύ ανοίγεις ξανά και ξανά στο σπίτι, κάθε μέρα, σε κάθε κουβέντα, με κάθε επίκριση, με κάθε επίπληξη.
Ο πιο τρομακτικός τραμπουκισμός είναι αυτός τελικά ο φόβος και ο εκφοβισμός που μπορείς να προκαλέσεις εσύ ο ίδιος στο παιδί σου. Τόσο βαθιά ριζωμένος που δεν χρειάζεται πια κανέναν άλλο μπούλι, που δεν χρειάζεται καν να του κάνουν κάποιο χειρότερο κακό. Το κουβαλά μέσα του το κακό, έχει ριζώσει. Το φύτεψες εσύ γονιέ και το ποτίζουν τα πάντα γύρω του. Η τηλεόραση, το σχολείο, τα σόσιαλ μίντια, οι "φίλοι".
Το πιο τραγικό; Καθώς το παιδί αυτό μεγαλώνει και προσαρμόζεται για να γίνει κοινωνικά "αποδεκτό", γίνεται σιγά-σιγά κι ο ίδιος σαν εσένα γονιέ, ένας ιδιότυπος θύτης πια και θύμα μαζί. Και όχι αναγκαστικά απέναντι σε άλλους, μπορεί κανείς να ενσαρκώνει επιτυχώς και τους δύο αυτούς ρόλους αποκλειστικά εντός του και εναντίον του. Θυμάμαι την κολλητή μου φίλη όταν, πριν πολλά χρόνια στις αρχές της φιλίας μας, μου είχε δηλώσει μεταξύ σοβαρού και αστείου πως ήμουν από τους πιο ομοφοβικούς ανθρώπους που είχε ποτέ δίπλα της. Πόσο ειρωνικό κι όμως αληθινό; Ήμουν ομοφοβικός εγώ, ένας απόλυτα φοβισμένος ομοφυλόφιλος. Ευτυχώς για μένα και τους γύρω μου, όχι πια.
Αρκούσε η ιστορία του πατέρα μου να γίνεται βίαιος προς έναν άλλο ομοφυλόφιλο για να νιώθω συνεχώς φόβο, κίνδυνο, απόρριψη και απειλή.
Σημειώσεις:
1. Οι παιδικές μου μνήμες δεν επιβεβαιώνονται απόλυτα από τους γονείς μου. Ο πατέρας μου, μου εξήγησε όταν είχαμε μιλήσει για όλα αυτά πως η μόνη βία που χρησιμοποίησε ήταν για να βγάλει τον παπά από το ταξί, ως μόνη λύση στην εντελώς απρεπή συμπεριφορά του, και πως όλος ο κόσμος που δεν επενέβη ήταν απλά μια κυρία που είδε το σκηνικό και ρώτησε τι συμβαίνει. Όσο για την μητέρα μου, με διαβεβαίωσε πως δεν το έκανε ποτέ πράξη και πως απλά με απείλησε ως σύνηθες μέσο σωφρονισμού για να μην χρησιμοποιώ άσχημες λέξεις. Δεν έχω λόγο πια να μην τους πιστέψω. Άλλωστε, οι ιστορίες αυτές είναι απλά ένα χαρακτηριστικό δείγμα για το ομοφοβικό περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσα. Στα παιδικά μου μάτια όμως τότε, η εικόνα και μόνο της μάνας-τιμωρού με το πιπέρι ως απειλή αρκούσε για να μου κάψει το στόμα. Όπως αρκούσε η ιστορία του πατέρα μου να γίνεται βίαιος προς έναν άλλο ομοφυλόφιλο, για να νιώθω συνεχώς φόβο, κίνδυνο, απόρριψη και απειλή για πολλά χρόνια, απλά και μόνο επειδή είμαι ομοφυλόφιλος.
2. Ζητώ ειλικρινά συγνώμη αν ενοχλεί κάποιους η λέξη πούστης στο κείμενό μου και η απουσία εισαγωγικών σε αυτήν. Σκοπός χρήσης της εδώ είναι συμβολικά να αποδυναμώσει την έννοια που της έχει αποδοθεί. Μάλιστα, είναι από τις ελάχιστες φορές που μπορώ να διαβάσω, πόσο μάλλον να την γράψω εγώ ο ίδιος, χωρίς να νιώσω στο άκουσμα της λέξης πούστης αυτό το πολύ συγκεκριμένο ρίγος να διατρέχει την σπονδυλική μου στήλη. Συμβαίνει πάντοτε χωρίς προειδοποίηση, έστω κι όταν δεν απευθύνεται σε μένα προσωπικά, σαν μια ακούσια σωματική αντίδραση για να μου υπενθυμίζει κάθε φορά το μόνιμο αποτύπωμα και αντίκτυπο που είχε η χρήση της και το νόημα που της απέδιδαν οι γύρω μου. Ένα γεγονός που δεν επιδέχεται καμίας απολύτως αμφισβήτησης από κανέναν.
