O 25χρονος Κοστέλ Μουντεάνου είναι Ρουμάνος, το μεγαλύτερο από τα δύο παιδιά μιας οικογένειας που αντιμετώπιζε προβλήματα επιβίωσης. Η μάνα του, όταν χώρισε από τον ομοεθνή σύζυγό της και πατέρα του Κοστέλ, ήρθε στη χώρα μας ως οικονομική μετανάστρια και παντρεύτηκε έναν Έλληνα, Κερκυραίο την καταγωγή. Ο άνθρωπος αυτός έφυγε πρόωρα από τη ζωή, αφήνοντας πίσω του γυναίκα και παιδιά: τον Κοστέλ με την αδερφή του, καθώς και το παιδί που απέκτησε με τη Ρουμάνα. Ο μικρός Κοστέλ μάλλον δεν ήταν ένα παιδί σαν όλα τα άλλα. Από νωρίς έψαχνε τον σωστό τρόπο που θα τον οδηγούσε μακριά από τη μιζέρια και τη δυστυχία. Ξέρετε πώς πάνε αυτά σύμφωνα με τα αστυνομικά δελτία, τα πασπαλισμένα με αίμα, δάκρυα, ακόμη και με το γνωστό μίσος προς καθετί ξένο και αλλότριο: εγκληματικότητα, παραβατικές συμπεριφορές κ.λπ. Καμία σχέση! Ο δρόμος του έσμιξε μ' αυτόν της Πάολας Ρεβενιώτη, της γνωστής τρανς καλλιτέχνιδας και ακτιβίστριας. Η σχέση των δύο αυτών ανθρώπων, που κάλλιστα θα χαρακτηρίζονταν μαχητές της ζωής, ξεκίνησε κατευθείαν από τρυφερή βάση. Μέσα σε ελάχιστο καιρό η Πάολα και ο Κοστέλ έγιναν μάνα και γιος, σύντροφοι στη χαρά και στη λύπη, στα εύκολα και στα δύσκολα, στο κυνήγι της καθημερινότητας. Δεν θα ξεχάσω μια μέρα που είχα μπει στο σπίτι της Πάολας και μου 'πε απλά κι ωραία: «Θα γνωρίσεις τον γιο μου σήμερα». Ομολογώ −και σχεδόν ντρέπομαι που το λέω− πως περίμενα να δω ένα παιδί μπρουτάλ, βαρύ κι ασήκωτο, αδιάφορο ίσως στην επικοινωνία. Δεν θα 'πρεπε... Η Πάολα, άλλωστε, είναι ένα σχολείο της ζωής από μόνη της, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους άλλους γύρω της. Έτσι, βρέθηκα κι εγώ να μιλώ για πολιτική, Τέχνη και Ιστορία με έναν νέο άνθρωπο, ευγενή και πρόσχαρο, πανέξυπνο και άκρως κοινωνικό. Την ακόλουθη συνέντευξη θα τη χαρακτήριζα από τις σημαντικότερες που έχω αξιωθεί να πάρω για έναν και μόνο λόγο: σε εποχές που πολλοί φωνάζουν κατά της τεκνοθεσίας και της δημιουργίας οικογένειας από ομόφυλα-τρανς άτομα, έρχεται η σπάνια αυτή σχέση του Κοστέλ και της Πάολας να αποδείξει το αυτονόητο. Για να βγει ένας «σωστός» άνθρωπος στην κοινωνία (σωστός με τα σταθμά αυτών ακριβώς που φωνασκούν) ένα πράγμα χρειάζεται: αγάπη και μόνο αγάπη!
— Κοστέλ, μου 'λεγες πριν αρχίσει η συνέντευξη ότι είναι σουρεαλισμός να συγκατοικείς με την Πάολα Ρεβενιώτη. Ειδικά με την Πάολα ή με μία τρανς γυναίκα γενικότερα;
Ειδικά με την Πάολα! Έχει τόσες πλευρές, που δεν μπορείς να τις ανακαλύψεις παρά μόνο με πολύ κόπο και μόνο αν εκείνη θελήσει να τις «βγάλει». Μιλάω για κατανόηση, βοήθεια, αλληλεγγύη...
— Αγάπη...
Αυτό είναι το μόνο σίγουρο. Αγάπη για το οτιδήποτε, που την αποδεικνύει καθημερινά. Ωραία ήταν όλα αυτά, τα είδα, μου αρέσανε, είχα ίσως και την ανάγκη να τα νιώσω λόγω των δύσκολων παιδικών μου χρόνων. Τα βρήκα, λοιπόν, εδώ μέσα και μετά δεν ήθελα να φύγω.
Είναι μια χορτασμένη σεξουαλικά ύπαρξη η Πάολα. Αν δεν ήταν, θα μπορούσε να υπάρξει στιγμή που θα μου την «έπεφτε». Σ' εμένα, όμως, δεν είδε τίποτα το ερωτικό, αντίθετα βρήκε κάτι το συντροφικό και το οικογενειακό που της έλειπε.
— Θα ήθελα να μου πεις πότε έσμιξαν οι δρόμοι σας για πρώτη φορά.
Το 2005 πρέπει να ήτανε, μέσω ενός φίλου. Εγώ ήμουν στα 14 κι εκείνος μεγαλύτερος, στα 22. Μου λέει μια μέρα: «Πάμε να γνωρίσεις μια τρανς φίλη μου». Δεν είχα γνωρίσει ποτέ τρανς, δεν είχα καμία σχέση με όλα αυτά και μου φαινόταν ενδιαφέρον. Ήρθαμε, τους άκουγα που συζητούσαν, πήρα κι εγώ μέρος στη συζήτηση σε κάποια φάση.
— Θυμάσαι ποιο ήταν το θέμα της συζήτησης εκείνης;
Πολλά είχαμε πει, αλλά μου 'χει μείνει ένα. Το παιδί ήταν από την Κρήτη κι έλεγε πόσο άντρες είναι οι Κρητικοί, οπότε πετάγεται η Πάολα και του κάνει: «Πας καλά; Οι μεγαλύτερες αδερφές από την Κρήτη είναι!». Σοκαρίστηκα −το λέω θετικά− με το πόσο χύμα και απλοϊκά διατύπωσε την άποψή της και πόσο την πίστευε επίσης. Το γνώριζε καλά το θέμα (γέλια). Η συζήτηση δημιούργησε ένα κλίμα συμφωνίας και διαφωνίας, χαράς και γέλιου, ένα όμορφο κλίμα που δεν θα το φανταζόμουν. Καλώς ή κακώς, είχα στο μυαλό μου αυτό που μας πιπιλάνε στο μυαλό για τα τρανς άτομα, το πονηρό, το πρόστυχο κ.λπ., όμως εγώ μπήκα σ' ένα σπίτι όπου ένιωσα τρομερά οικογενειακά και οικεία, σαν να 'μουν εδώ και πριν. Έτσι, πέρασαν δύο μέρες κι ήθελα να ξανάρθω. Της τηλεφώνησα: «Πώς είσαι, τι κάνεις, είμαι το παιδί απ' τη Ρουμανία που 'χα έρθει τις προάλλες με τον τάδε. Να περάσω μια βόλτα για καφεδάκι;». Τότε είχα μακριά μαλλιά και μπαντάνα στο κεφάλι, της έχει μείνει αυτή η εικόνα μου της Πάολας, αλλά επειδή ήμουν ψηλός, έλεγα πως είμαι 16 στα 17 και όχι 14 ετών παιδάκι.
— Μπορείς τώρα να πεις τι σε είχε γοητεύσει ακριβώς απ' τον κόσμο της Πάολας;
Όχι απ' τον κόσμο της, από την Πάολα την ίδια! Τη δεύτερη φορά που τη συνάντησα άρχισε να μου εξηγεί ποια είναι, τι έχει κάνει στη ζωή της, πράγματα που τότε δεν μπορούσα να τα πολυκαταλάβω. Καθόμουν και χάζευα τις φωτογραφίες της στον τοίχο, άνοιγα τα άλμπουμ της κι έβγαζα έξω άλλες φωτογραφίες που τις είχε ξεχάσει κι αυτή. Πόσο σημαντικό είναι το καλλιτεχνικό και ακτιβιστικό έργο της άρχισα να το καταλαβαίνω όταν γνώρισα τον κόσμο που μπαινόβγαινε στο σπίτι της: τρανς, γκέι, στρέιτ, διανοούμενοι και μη, σκηνοθέτες, συγγραφείς, ποιητές. Εγώ, μην ξέροντας τι είναι ο καθένας, ρώταγα την Πάολα να μου πει τι μέρος του λόγου ήταν.
―Από μια ενθουσιώδη γνωριμία μέχρι τη συγκατοίκηση υπάρχει μια λογική απόσταση. Πώς την ξεπεράσατε εσείς την απόσταση αυτή;
Όπως είπα και πριν, γνώρισα την Πάολα σε μια τρομερά δύσκολη περίοδο της ζωής μου. Αντιμετώπιζα πολλά προβλήματα. Εκείνη τη χρονιά μόλις είχε πεθάνει ο Έλληνας πατριός μου και η μάνα μου αναγκάστηκε να μείνει μόνη της με τρία ανήλικα παιδιά. Μια τρέλα! Προσπαθούσε να επιβιώσει και μέχρι σήμερα, στην ηλικία που είμαι, δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω τι ακριβώς έκανε για να μας ζήσει. Ως παιδί ατίθασο, θέλησα να βγω προς τα έξω και να ανακαλύψω μόνος μου τι ήταν αυτό που ήθελα.
— Να την «κάνεις» με άλλα λόγια από ένα μίζερο και στενό περιβάλλον.
Και ναι και όχι. Δεν ήταν τόσο ότι ήθελα να αυτονομηθώ, αλλά δεν άντεχα άλλο τα προβλήματα. Είχα γίνει η κολόνα της μάνας μου, ως μεγαλύτερο παιδί από τα τρία, μια κι εκείνη για πρώτη φορά ζούσε κάτι τόσο άσχημο. Αν συνυπολογίσει κανείς πόσο άσχημα ήταν τα δικά μου παιδικά χρόνια, από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, η Πάολα ήταν μια διαφυγή κανονική! Άλλος κόσμος, άλλες εμπειρίες, άλλες συζητήσεις και γενικά άλλες ιδέες κι άλλες εικόνες για τον κόσμο. Ερχόμουν τακτικά εδώ, μέχρι που ένα βράδυ της ζήτησα να κοιμηθώ κιόλας. Το ένα βράδυ έγινε μια βόλτα την επομένη, ένα καλό φαγητό τη μεθεπομένη και σιγά-σιγά μια συνήθεια. Κι αυτή ήθελε να με έχει εδώ πέρα, να κανονίζουμε εκδρομές με το αυτοκίνητο την ίδια μέρα ή από την προηγούμενη κι εγώ να ξέρω τι ώρα θα ξυπνήσω, για να ετοιμάσω τους καφέδες, τα νεράκια μας και ό,τι άλλο θα παίρναμε μαζί μας.
— Η βιολογική μητέρα σου, φαντάζομαι, γνωρίζει τη σχέση σου με την Πάολα.
Δεν γνωρίζει τι εστί Πάολα!
— Τι εστί μια τρανς; Νομίζει, ας πούμε, ότι συγκατοικείς απλώς με μια γκόμενα;
Γνωρίζει ότι μένω με μια κυρία που δεν απέκτησε ποτέ παιδιά, δεν παντρεύτηκε, δεν ήθελε ποτέ κανέναν πάνω απ' το κεφάλι της και με γνώρισε και με αγάπησε ως παιδί και ως χαρακτήρα. Έτσι ηρεμώ κι εγώ δύο κόσμους: της Πάολας και της μάνας μου. Όσο και να θέλω να το εξηγήσω, μερικά πράγματα δεν αναλύονται. Η μάνα μου προέρχεται από άλλη χώρα, με άλλα βιώματα, άλλη νοοτροπία.
— Θα ανησυχούσε, λες, αν μάθαινε ότι αυτή η κυρία είναι μια τρανς γυναίκα;
Μόνο και μόνο βλέποντάς με καλά μετά από τόσα χρόνια, νομίζω πως, όχι, δεν θα ανησυχούσε. Μέσα της δεν μπορώ να ξέρω τι θα σκεφτόταν.
— Αναμενόμενη ερώτηση: Γιατί, πιστεύεις, δεν παίχτηκε ποτέ κάτι ερωτικό μεταξύ σας;
Γιατί είναι μια χορτασμένη σεξουαλικά ύπαρξη η Πάολα. Αν δεν ήταν, θα μπορούσε να υπάρξει στιγμή που θα μου την «έπεφτε». Σ' εμένα, όμως, δεν είδε τίποτα το ερωτικό, αντίθετα βρήκε κάτι το συντροφικό και το οικογενειακό που της έλειπε.
— Κι εσένα σου έλειπε, όμως.
Ναι, κι εμένα μου έλειπε το να νιώσω ότι έχω έναν δικό μου άνθρωπο στη γη αυτή που ήρθα...
— Δύο άνθρωποι, επομένως, αποφάσισαν να βάλουν κάτω τη μοναξιά τους και να την κάνουν από κοινού με τα κρεμμυδάκια;
Δεν θα το έλεγα μοναξιά, γιατί τότε προφανώς δεν καταλάβαινα τι σημαίνει μοναξιά. Η Πάολα πάλι συμβιβάστηκε με τη μοναξιά της και δημιούργησε μέσα από αυτήν. Βρήκαμε, θα έλεγα, ανταπόκριση ο ένας στην αγάπη του άλλου, κάτι που δεν έχει καμία σχέση με το ερωτικό, πόσο μάλλον το εφήμερο σεξουαλικό συναίσθημα.
— Πολύ ωραία όλα αυτά που μου λες, αλλά ένα άλλο ερώτημα που κάποιος, όχι απαραίτητα κακεντρεχής, θα έθετε είναι το εξής: πόσο κατάλληλο περιβάλλον για ένα ανήλικο παιδί είναι αυτό μιας εκδιδόμενης τρανς γυναίκας;
Καθόλου δεν με ενόχλησε αυτό, και ξέρεις γιατί; Οι περισσότερες εκδιδόμενες γυναίκες στη χώρα μου το κάνουν για να ζήσουν τα παιδιά τους! Δεν είναι κάτι που με σοκάρει − ίσως θα με σόκαρε αν έβλεπα να γίνεται για καλοπέραση και μόνο. Θα μου πεις, για καλοπέραση μπορεί να εκδίδεται η Πάολα, ναι, ok, εγώ όμως θα σου πω ότι η πρώτη ανάγκη που την έσπρωξε να το κάνει αυτό ήταν για να φάει. Μη λέμε τα ίδια και τα ίδια, ζει σε μια χώρα που δεν μπορεί να δουλέψει κάπου νορμάλ, όπως και όλες οι τρανς σχεδόν, είναι δηλαδή εκδιδόμενη θέλοντας και μη. Υπερισχύει το «μη» στην περίπτωσή της, αφού προσπάθησε να αξιοποιήσει και όλα τα όμορφα που της τύχανε.
— Να σε ρωτήσω κάτι και αν θες μου απαντάς: εσύ τι έκανες όταν η Πάολα είχε έναν πελάτη στο σπίτι;
Θα πω κάτι συγκινητικό, που ενδεχομένως ένας προκατειλημμένος με την εκπόρνευση να μην μπορεί να το καταλάβει. Όταν είχε πελάτη η Πάολα, εγώ κατέβαινα για να κόψω κίνηση, να δω τι μέρος του λόγου ήταν αυτός που θα 'μπαινε στο σπίτι μας. Το έκανα από μόνος μου, απ' τον φόβο μου μην τυχόν και της συμβεί τίποτα... Δεν ήμουν και συνηθισμένος σε λούμπεν καταστάσεις, ξέρεις, να 'ναι και λίγο «μαγαζί» το σπίτι όπου μένω. Καθόταν, λοιπόν, ένα παιδάκι στο απέναντι πεζοδρόμιο, παρατηρούσε την πολυκατοικία και δεν μπορούσε να το καταλάβει κανένας. Ποτέ δεν υπήρξε πρόβλημα κι έτσι από μικρό παιδί έμαθα να «κόβω» τους ανθρώπους, το ποιόν τους, με μια ματιά. Έμπαινε ο πελάτης στην πολυκατοικία, έμπαινα κι εγώ κι ανέβαινα στην ταράτσα. Περίμενα. Ήξερα ότι δεν θα κάνει πάνω από ένα μισάωρο, άντε, τρία τέταρτα το πολύ. Με το που άνοιγε η πόρτα για να φύγει, δεν ξανάκλεινε. Η Πάολα ήξερε ότι ήμουν από πάνω και με περίμενε να μπω στο σπίτι. Η πρώτη της κουβέντα ήταν: «Τι θα μαγειρέψω στο Κοστελάκι να φάει;».
Θα πω κάτι συγκινητικό, που ενδεχομένως ένας προκατειλημμένος με την εκπόρνευση να μην μπορεί να το καταλάβει. Όταν είχε πελάτη η Πάολα, εγώ κατέβαινα για να κόψω κίνηση, να δω τι μέρος του λόγου ήταν αυτός που θα 'μπαινε στο σπίτι μας. Το έκανα από μόνος μου, απ' τον φόβο μου μην τυχόν και της συμβεί τίποτα... Καθόταν, λοιπόν, ένα παιδάκι στο απέναντι πεζοδρόμιο, παρατηρούσε την πολυκατοικία και δεν μπορούσε να το καταλάβει κανένας. Όταν έφευγε ο πελάτης και έμπαινα σπίτι, η πρώτη της κουβέντα ήταν: «Τι θα μαγειρέψω στο Κοστελάκι να φάει;»
— Πόσο γλυκό ακούγεται όλο αυτό...
Μετά μου διηγιόταν πάνω-κάτω τι έγινε, μας έπιαναν απίστευτα γέλια, αλλά επειδή δεν με πολυενδιέφερε το θέμα, της έλεγα: «Άντε, τρέχα να μαγειρέψεις». Φαντάσου τώρα την Πάολα βαμμένη για να υποδεχτεί τον πελάτη, να πηγαίνει μετά κατευθείαν στην κουζίνα. Γι' αυτό σου λέω, είναι σουρεαλισμός να ζεις μαζί της!
— Με το χέρι στην καρδιά: αν δεν είχες γνωρίσει την Πάολα, θεωρείς ότι θα μπορούσες να' χεις πάρει άλλον δρόμο, της παραβατικότητας ενδεχομένως;
Ειλικρινά, δεν μπορώ να γνωρίζω πού θα με οδηγούσε όλη αυτή η τρέλα και η ανέχεια που βίωνα ως παιδί. Σε μια δύσκολη, απ' όλες τις απόψεις, περίοδο δεν μπορείς να ξέρεις τι θα εμφανιζόταν και θα κατάπινε αυτό το «καλό παιδί» και τον μη παραβατικό χαρακτήρα. Το καλό με την Πάολα είναι ότι καλλιέργησα τα καλά μου στοιχεία, δεν χρειάστηκε να βγάλω τα αρνητικά για να αποδείξω ότι κάποιος είμαι ή απλώς για να επιβιώσω.
— Διαβάζεις βιβλία, Κοστέλ;
Δεν είμαι και τόσο του διαβάσματος.
— Βλέπω όμως ότι έχεις αναπτύξει έναν καλό δημόσιο λόγο.
Αυτό οφείλεται και σ' εμένα, που ανέκαθεν ήμουν φιλομαθής και φιλοπερίεργος. Μπορεί να μου 'κανε κακό αυτό σε διαφορετική περίπτωση, κατά το «η περιέργεια σκοτώνει». Ερχόμενος, λοιπόν, εδώ μέσα, εντυπωσιάστηκα απ' τις κουβέντες με την Πάολα και τις αξίες της, από το ότι άκουγα πράγματα για μια ζωή που έχει πολλά, μα πάρα πολλά κοινά στοιχεία με τη ζωή της μητέρας μου. Έτσι μου ήταν εύκολο να την κατανοήσω και να συμπορευτούμε. Από τις πρώτες μέρες της είχα πει: «Είσαι ίδια η μάνα μου στο ξανθό: εκείνη είναι μελαχρινή, εσύ είσαι ξανθιά». Ίδιες, όμως, στον χαρακτήρα! Μαλθακές και την άλλη στιγμή άγριες, χωρίς ακρότητες. Μαχητικές και πράες. Ξέρεις τι άλλο διαμόρφωσε την παιδεία μου κοντά στην Πάολα; Υπ' όψιν, εγώ εδώ πήγα σχολείο, έβγαλα το γυμνάσιο, αλλά δεν τελείωσα το λύκειο. Κάθε Παρασκευή και Σάββατο, λοιπόν, για πολλά χρόνια στη σειρά, η Πάολα αγόραζε εφημερίδες που έδιναν ντοκιμαντέρ κάθε είδους, ιστορικά, πολιτικά, μουσικά, βιογραφίες, ξένα κυρίως. Ήταν ακριβώς ό,τι χρειαζόμουν! Το στοιχείο μου! Η Πάολα έβγαινε για δουλειά κι εγώ καθόμουν μόνος μου κι έβλεπα για ώρες ολόκληρες ντοκιμαντέρ μεταφρασμένα στα ελληνικά, με αφηγήσεις ανθρώπων που με ενδιέφεραν πάρα πολύ. Ταξίδευα μέσα από τα ντοκιμαντέρ κι εκεί είπα «τι καλά που θα 'ταν να έβγαιναν τα βιβλία σε μορφή ντοκιμαντέρ!».
— Μου μιλάς για μια παιδεία ακαδημαϊκή με τον δικό σου τρόπο, υποψιάζομαι όμως ότι θα 'χες κι άλλα ερεθίσματα.
Μα, το είπα και πριν, οι άνθρωποι που μπαινόβγαιναν σ' αυτό το σπίτι με διαμόρφωσαν, κάθε καρυδιάς καρύδι, άνθρωποι που δεν θα τους γνώριζα ποτέ διαφορετικά. Μπορείς να φανταστείς γιατί εγώ, ως παιδί, μπορούσα να συζητήσω μαζί τους; Η Πάολα το προκαλούσε αυτό, αφού, απ' τη στιγμή που έμπαιναν στο σπίτι της, έπρεπε να είναι ο εαυτός τους. Δεν έμπαιναν ούτε στον εργασιακό τους χώρο, ούτε στον οικογενειακό. Απλώς έμπαιναν στο σπίτι της Πάολας κι αν δεν ήταν ο εαυτός τους, εκείνη θα φρόντιζε, μέσα σ' ένα τέταρτο, να νιώσουν οικεία και να είναι ορίτζιναλ. Από την άλλη, όταν γνώριζαν εμένα και η Πάολα τους έλεγε «από δω ο γιος μου», αυτομάτως με αντιμετώπιζαν με κάποια περιέργεια, αφού δεν ήξεραν αν παιζόταν κάτι ερωτικό μεταξύ μας. Όμως η φράση «ο γιος μου» έβαζε ένα όριο στη σχέση μου μαζί τους και ταυτόχρονα τους προδιέθετε να συνομιλήσουν άνετα μαζί μου.
— Πόσο κατανοητικός έγινες με την ερωτική αυτοδιάθεση και αυτοδιαχείριση του καθενός ανθρώπου;
Τρομερά δεκτικός και κατανοητικός, όπως το' πες! Δεν μου αρέσει να βάζω ταμπέλες τι είν' ο ένας και τι ο άλλος. Ο καθένας ας είναι ελεύθερος να βγάζει την καύλα του σύμφωνα με ό,τι τον καυλώνει. Σε λογικά πλαίσια, βέβαια, γιατί καμιά φορά, άμα η καύλα ξεφεύγει, εύκολα φτάνει στα άκρα κανείς. Πιστεύω, αντιθέτως, πως όσο πιο ελεύθερος νιώθει κανείς, τόσο πιο άνετα θα κάτσει και ο άλλος να τον ακούσει ή να συνεργαστεί μαζί του για το οτιδήποτε.
— Ξέρεις ότι η Πάολα καμαρώνει; «Μου βγήκε στρεϊτάκι» συνηθίζει να λέει.
Αυτό δεν έχει να κάνει με τα εδώ βιώματά μου. Ήταν στη φύση μου, από μικρό παιδάκι μού άρεσαν τα κορίτσια και δεν υπήρχε κάτι εδώ μέσα να με «αλλάξει». Έχει τύχει να φέρω σχέση μου στην Πάολα και να τη γνωρίσει!
— Ανεκτική και η κοπέλα με την τρανς μάνα σου;
Όχι απλώς ανεκτική! Κάποια στιγμή είχαν κάνει και κόμμα εναντίον μου, αφού η τότε κοπέλα μου είχε βρει έναν σύμμαχο στα «του Κοστέλ». Ε, δεν είμαι και ο πιο εύκολος άνθρωπος του κόσμου. Έψαχναν κι οι δυο τους τρόπο για να με διαχειριστούν, για να με ηρεμήσουν σε κάποια θέματα.
— Πες μου ελαττώματα που έχει η Πάολα. Κανείς μας δεν είναι άγιος!
Δεν ξέρω αν είναι ελάττωμα αυτό, αλλά δεν έχει επιχειρηματικό μυαλό. Ένας άνθρωπος, όσο μεγαλώνει, θα πρέπει να διαχειρίζεται καλά τη ζωή του σε ό,τι αφορά τον οικονομικό τομέα. Δεν μπορώ να της βρω άλλο ελάττωμα ως προς τον εαυτό της. Ως προς εμένα, δεν βρίσκω κανένα αρνητικό της και ίσως αυτός να 'ναι ο λόγος που η σχέση μας κρατάει μία δεκαετία και δεν ήταν μια απλή συντροφικότητα, όπως συχνά συμβαίνει μεταξύ των ανθρώπων.
— Πόσο απαραίτητη είναι στη ζωή σου, Κοστέλ, η Πάολα;
Πολύ... Πάρα πολύ, όσο μεγαλώνω. Είναι ένας άνθρωπος που με κάνει να ξεφεύγω μέσα από τις κουβέντες μας, κάτι που δεν υπήρχε και δεν υπάρχει μέσα στην οικογένειά μου, η οποία αποτελείται από ανθρώπους μονοκόμματους. Μεγάλο πράγμα να μιλάς με έναν άνθρωπο και να παίρνεις πράγματα.
— Σκοπεύεις να φύγεις στη Γερμανία για ένα καλύτερο αύριο, έτσι δεν είναι; Έχεις σκεφτεί πόσο θα λείψετε ο ένας στον άλλο; Πως μπορεί κάπου να χαθείτε;
Ναι... Το να χαθούμε, ναι... (δακρύζει)
— Συγκινήθηκες τώρα;
Άσ' τα να πάνε... Να χαθούμε πάλι δεν είναι εύκολο, τώρα με τα αεροπλάνα, Ελλάδα - Γερμανία είναι τρεις ώρες. Μόνο που δεν θα με έχει στην καθημερινότητά της, κάτι που θα 'ναι δύσκολο για έναν άνθρωπο που επί μία δεκαετία έχει μάθει να φροντίζει έναν άλλον... Σκέφτομαι να πάω στη Γερμανία γιατί πρέπει να σκεφτώ το μέλλον μου και η Πάολα ξέρω καλά ότι θα' θελε να με δει να είμαι καλά.
— Πώς σ' το δείχνει αυτό;
Έχει έναν δικό της τρόπο. Βάζει παλιά τραγούδια, θλιμμένα, που σου βγάζουν το συναίσθημα της μάνας που αποχωρίζεται το παιδί της.
— Λαϊκά, ρεμπέτικα τραγούδια;
Και ρεμπέτικα και ρετρό πιο πολύ. Είναι ένα κομμάτι, ας πούμε, που λέει «Τώρα φεύγεις και θλίβομαι γιατί δεν ξέρω τι θα κάνεις στη ζωή σου» κ.λπ.
— Κι εσύ θεωρείς ότι έτσι σου μιλάει η Πάολα, ναι;
Ναι, αλλά φταίω κι εγώ σ' αυτό. Εννοώ που καμιά φορά είμαι σκληρός μαζί της και φοβάται να εκδηλώσει τα βαθύτερα συναισθήματά της, να εκφραστεί απέναντί μου. Της λέω «ώχου, άσε με τώρα, εγώ θα φύγω», γιατί στην ουσία δεν θέλω να βλέπω τη μια πλευρά της που λυγίζει. Θέλω πάντα να τη βλέπω δυνατή, καθώς δεν ξέρω πώς αλλιώς να τη διαχειριστώ. Κι έτσι, προτιμά να μου μιλήσει μέσα από τραγούδια κι ας ακούω εγώ όλη μέρα ηλεκτρονικά ντάμπα-ντούμπα...
— Σε χαροποιούν τα πρότζεκτ της που προβάλλονται έως και από την τηλεόραση;
Με χαροποιούν γιατί χαροποιούν την ίδια πρωτίστως, καθώς εμένα, ως Κοστέλ, δεν με πολυενδιαφέρουν θεματικά. Αντικειμενικά, όμως, βλέποντάς τα, δεν μπορώ να μην τα θαυμάσω και να μην παραδεχτώ ότι δεν είναι εύκολο να βγουν στην τηλεόραση.
— Κλείνοντας, θα σου θυμίσω πως καιρό πριν που μιλήσαμε στο τηλέφωνο και ρώτησα ποιος είναι, μου απάντησες όλο καμάρι: «Ο γιος της Πάολας».
Καμαρώνω, ναι, γιατί είμαι ο γιος της Πάολας! Ο γιος ενός ανθρώπου που 'χει ταλαιπωρηθεί και παρ' όλα αυτά παραμένει Άνθρωπος με άλφα κεφαλαίο!
— Πολύ με συγκίνησες. Σ' ευχαριστώ πραγματικά.
Κι εγώ συγκινήθηκα και να ξέρεις, πολλοί έχουν ζητήσει από την Πάολα να βγω και να μιλήσω δημόσια για τη σχέση μας, αλλά το έκανα πρώτη φορά τώρα μετά από τόσα χρόνια. Δεν με άφηνε και η Πάολα, τώρα όμως που είμαι 25 χρονών το έκανα. Για πρώτη και τελευταία φορά!
![*[Σαλτάρισμα] Από τον Πάνο Μιχαήλ](/sites/default/files/styles/landscape_mini/public/articles/2020-10-28/andii_1.jpg?h=036f3151&itok=7aNqwd1l)
σχόλια