Πριν κανένα μήνα περίπου διάβασα την συνέντευξη ενός νέου Έλληνα συγγραφέα. Ανάμεσα σε άλλα είπε ότι αν περνούσε από το χέρι του θα έβαζε στο πρόγραμμα του Υπουργείου Παιδείας κείμενα σύγχρονων Eλλήνων συγγραφέων ακόμα και βιβλίων που έχουν κυκλοφορήσει πριν δυο χρόνια «γιατί να μην μάθουν τα παιδιά πως σκέφτονται οι άνθρωποι του σήμερα;» αναρωτήθηκε.
Εντοπίζω το εξής πρόβλημα: Τα παιδιά ξέρουν ακριβώς πως σκέφτονται οι περισσότεροι συγγραφείς του σήμερα. Για την ακρίβεια η υπερέκθεση αρκετών νέων συγγραφέων στα social media, τους οποίους που τους χάνεις που τους βρίσκεις στο Facebook, στο twitter και στον Πρετεντέρη γυρνάνε, έχει μετατρέψει αρκετούς από αυτούς στα νέα σελέμπριτι. Τα περισσότερα από αυτά που λένε έχουν ενδιαφέρον όμως αναρωτιέμαι: Πότε προλαβαίνουν να χτίσουν τους κόσμους των βιβλίων τους; Επίσης, αν ο συγγραφέας μιλάει μέσα από τα βιβλία του, αν το σαράκι που τον τρώει είναι η δημιουργία νέων κόσμων για να εκφράσει μέσα από αυτούς την αλήθεια του, τι ανάγκη έχει το twitter;
Τσακωμοί στο Facebook, τηλεοπτικές διαμάχες, εξυπνάδες στο τουίτερ, συνεντεύξεις κάθε τρεις και λίγο.
Φαντάζεστε να διαβάζει η καθηγήτρια των Νέων Ελληνικών ένα ενδιαφέρον κείμενο ενός Έλληνα συγγραφέα σταρ του Facebook στην τάξη; «Είναι φίλος μου στο Facebook!», «Τα χώνει μια χαρά στην τηλεόραση», «Χθες με έκανε Follow!» είναι μόνο μερικά από τα σχόλια που θα ακουστούν. Η εικόνα των περισσoτέρων νέων συγγραφέων της εποχής μας προπορεύεται του έργου τους. Θα έπρεπε να συμβαίνει το ανάποδο.
Αυτή την στιγμή μου έρχεται στο μυαλό ένα άψογο παράδειγμα για το πώς πρέπει να είναι ο συγγραφέας των ημερών μας στην εποχή της υπερέκθεσης: Η Ζυράννα Ζατέλη
Συμβαίνει το εξής με την Ζυράννα Ζατέλη. Το πρόσωπο της είναι αναγνωρίσιμο, το στυλ της χαρακτηριστικό, μπορεί να την ξέρεις ακόμα και αν δεν έχεις διαβάσει κανένα βιβλίο της, όμως την ίδια στιγμή παραμένει περίπου αόρατη. Δεν ξημεροβραδιάζεται στο Facebook και στο twitter, μας απασχολεί μόνο με ελάχιστες συνεντεύξεις όταν κυκλοφορεί συνήθως κάθε επταετία καινούριο βιβλίο, δεν βγαίνει να πει την άποψη της στην «Ανατροπή», δεν μας λέει συνεχώς την άποψη της για τα «κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα των ημερών». Προφανώς ότι έχει να πει το λέει μέσα από τα βιβλία της και την στάση ζωής που κρατά όλα αυτά τα χρόνια.
Διαβάζω μια βιογραφία του Μπαλζάκ αυτές τις μέρες. Ο Francois Talliandier παραθέτει τις πρώτες σειρές της «Ευγενίας Γκραντέ». Είναι μια περιγραφή της γαλλικής επαρχίας του 1833:
«Σε μερικές επαρχιακές πόλεις βρίσκονται σπίτια που η όψη τους προκαλεί μελαγχολία σαν εκείνη που γεννάνε τα πιο σκοτεινά μοναστήρια, οι πιο άχαροι χερσότοποι ή τα πιο θλιβερά ερείπια. Στα σπίτια αυτά συναντάς ίσως ταυτόχρονα και τη σιγαλιά του μοναστηριού και την ξεραΐλα των χερσότοπων. Και τα σκέλεθρα των ερειπίων. Η ζωή και η κίνηση είναι τόσο ήσυχες εκεί, που ένας ξένος θα τα έπαιρνε για ακατοίκητα, αν δεν αντίκριζε ξαφνικά το χλωμό και κρύο βλέμμα ενός ασάλευτου προσώπου, που η μισομοναστηριακή του μορφή προβάλλει πάνω από το περβάζι του παραθύρου μόλις ακουστεί θόρυβος από ασυνήθιστα πατήματα...»
«Είναι το «πρώτο βιολί» που συνολικά παρουσιάζει την εικόνα της επαρχίας δίνοντας τον τόνο στην «ορχήστρα» της Ανθρώπινης Κωμωδίας» γράφει ο Taillandier. Και συνεχίζει: « Η Ευγενία Γκραντέ είναι ένα από τα πιο γνωστά έργα του Μπαλζάκ και ένα από εκείνα τα έργα που στα μάτια των μεταγενέστερων τον χαρακτηρίζουν απόλυτα. Οπωσδήποτε της αξίζει αυτή η φήμη, καθώς ακόμη παραμένει ένα από τα βιβλία που απαντώνται συχνά στα αναλυτικά προγράμματα των γαλλικών σχολείων».
Τα γράφω αυτά για να καταλήξω στο εξής: Aν αξίζει κάτι που πρέπει να διδαχθεί στο σχολείο είναι αυτό που πρώτα από όλα έχει νικήσει τον χρόνο. Μακάρι οι καθηγητές να καταφέρουν να περάσουν στα παιδιά την αγάπη τους για τέτοια έργα. Ας βρουν τον τρόπο να δείξουν στους μαθητές πόσο συναρπαστικός είναι ο Καραγάτσης. Δεν μπορεί να προηγείται το hype, o κάθε «νέος Καραγάτσης», από τον αυθεντικό. Το καινούριο μπορεί να έχει να πει πολλά αλλά μόνο ο χρόνος θα το κρίνει.
Υ. Γ
Πόσο χαζός αναγνώστης έχω υπάρξει. Έδωσα τα λεφτά μου για να αγοράσω τα βιβλία του κάθε «νέου Καραγάτση» για να ανακαλύψω τον αυθεντικό χρόνια αργότερα δανειζόμενος τα βιβλία από δανειστική βιβλιοθήκη!
σχόλια