Η Ευρώπη βρέθηκε αυτή την εβδομάδα ένα βήμα πιο κοντά στην επανεκκίνηση των ταξιδιών, μετά τη συμφωνία για το ψηφιακό πράσινο πιστοποιητικό Covid-19.
Η Ελλάδα είναι ανάμεσα στα κράτη που έχουν ήδη κάνει δοκιμές, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες του ΑΠΕ οι πολίτες θα μπορούν να εκδίδουν το ψηφιακό πράσινο πιστοποιητικό μέσω του gov.gr, από την 1η Ιουνίου.
Στόχος είναι το σύστημα αυτό να τεθεί σε λειτουργία στην ΕΕ από την 1η Ιουλίου. Τι είναι όμως το ευρωπαϊκό πιστοποιητικό και πώς θα δουλεύει; Το Politico απαντά σε 12 ερωτήσεις για αυτό το ζήτημα.
Πώς λειτουργεί το πιστοποιητικό;
Υπάρχουν τρία είδη πιστοποιητικών. Το ένα αποδεικνύει ότι κάποιος έχει εμβολιαστεί, το δεύτερο καταγράφει τα πρόσφατα τεστ για κορωνοϊό και το τρίτο πιστοποιεί την ανοσία έπειτα από μόλυνση από τον κορωνοϊό.
Αυτά τα έγγραφα, που θα έχουν έναν κωδικό QR μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε ψηφιακή μορφή ή εκτυπωμένα και θα εκδίδονται δωρεάν.
Μπορεί να ταξιδέψει κάποιος χωρίς πιστοποιητικό;
Ναι. Το έγγραφο δεν αποτελεί προϋπόθεση για τα ταξίδια.
Με το πιστοποιητικό κάποιος θα απαλλάσσεται από την καραντίνα ή τα επιπλέον τεστ;
Όχι απαραίτητα. Η συμφωνία αναφέρει ότι οι χώρες θα πρέπει να απέχουν από την επιβολή περαιτέρω περιορισμών- όπως η καραντίνα και οι έλεγχοι- σε ταξιδιώτες με πιστοποιητικό «εκτός αν είναι απαραίτητοι και αναλογικοί για τη διαφύλαξη της δημόσιας υγείας».
Αυτό σημαίνει ότι οι χώρες της ΕΕ θα μπορούν ακόμη να επιβάλλουν επιπλέον ελέγχους ή καραντίνα, αν κρίνουν ότι είναι απαραίτητο. Αλλά, υπάρχει η ελπίδα ότι οι χώρες θα εγκαταλείψουν τέτοιους περιορισμούς καθώς επιταχύνεται ο εμβολιασμός.
Οι πολίτες θα συνεχίσουν να πληρώσουν τα τεστ;
Αυτό εξαρτάται από την κάθε χώρα. Ευρωβουλευτές υποστήριξαν ότι οι ταξιδιώτες θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε δωρεάν ελέγχους, προειδοποιώντας ότι τα ταξίδια μπορεί να είναι απρόσιτα για κάποιους, λόγω των ακριβών τεστ.
Αυτό που απέσπασαν ήταν η δέσμευση της Κομισιόν ότι θα διαθέσει 100 εκατομμύρια ευρώ- και πιθανόν περισσότερα χρήματα- προκειμένου να βοηθήσει να γίνουν πιο προσιτά τα τεστ, ιδιαίτερα για ομάδες ανθρώπων που πρέπει τακτικά να ταξιδεύουν στο εξωτερικό. Επίσης, η Κομισιόν θέλει να διευρυνθεί η χρήση των rapid test, που είναι φθηνότερα.
Τι ισχύει σε περίπτωση που κάποιος έχει κάνει μία δόση;
Η μία δόση του εμβολίου για τον κορωνοϊό θα παρέχει σε κάποιον πιστοποιητικό που θα το αποδεικνύει αυτό, ακόμη κι αν απαιτείται η δεύτερη δόση. Αυτό όμως δεν εγγυάται ότι θα απαλλαγεί από τους επιπλέον ελέγχους ή την καραντίνα.
Αρκεί το rapid test αντιγόνου;
Κάποιος μπορεί να πάρει πιστοποιητικό που βεβαιώνει τη διενέργεια rapid test. Αλλά και πάλι οι χώρες αποφασίζουν αν αυτό αρκεί για το αν δεν θα υπάρχουν άλλοι περιορισμοί.
Για πόσο ισχύει το πιστοποιητικό;
Η απόδειξη προγενέστερης νόσησης- και συνεπώς ενός επιπέδου ανοσίας- ισχύει για έως 180 ημέρες, με βάση τη συμφωνία.
Προς το παρόν, θα θεωρείται ότι έχει κάποιος ανοσία αν διαθέτει θετικό PCR τεστ το οποίο αποδεικνύει προγενέστερη νόσηση. Τα τεστ αντισωμάτων δεν θα είναι αποδεκτά, σύμφωνα με αξιωματούχο της Κομισιόν, αν και αυτό θα μπορούσε να αλλάξει, αν υπάρξουν επαρκείς επιστημονικές αποδείξεις ότι αυτά τα τεστ είναι αξιόπιστα.
Η συμφωνία δεν αποσαφηνίζει για πόσο καιρό θα ισχύει ένα αρνητικό PCR τεστ, για να ταξιδέψει κάποιος. Ο κανονισμός για τα πιστοποιητικά θα είναι σε ισχύ για 12 μήνες.
Ποια εμβόλια καλύπτει;
Οι χώρες της ΕΕ πρέπει να αποδέχονται όλα τα εμβόλια που έχει εγκρίνει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων. Έως τώρα αυτά είναι τα σκευάσματα των ΑstraZeneca, Pfizer/ BioNTech, Moderna και Johnson & Johnson.
Αλλά οι χώρες μπορούν επίσης να αποφασίσουν ότι αποδέχονται άλλα εμβόλια, όπως το ρωσικό Sputnik που χορηγείται στην Ουγγαρία.
Πότε θα τεθεί σε ισχύ το πιστοποιητικό;
Οι χώρες της ΕΕ πρέπει να αναγνωρίσουν το ευρωπαϊκό πιστοποιητικό από την 1η Ιουλίου, αλλά θα υπάρχει μία μεταβατική περίοδος έξι εβδομάδων, κατά τις οποίες θα μπορούν ακόμη να εκδίδουν τα δικά τους πιστοποιητικά.
Θα είναι έτοιμες εγκαίρως οι χώρες;
Η Κομισιόν εκφράζει βεβαιότητα ότι οι περισσότερες χώρες θα είναι έτοιμες εγκαίρως, σε ό,τι αφορά τις τεχνικές προετοιμασίες.
Οι Ελλάδα, Γαλλία, Αυστρία, Σουηδία, Λουξεμβούργο, Κροατία, Ισπανία, Βουλγαρία, Ολλανδία, Ιταλία, Λιθουανία, Γερμανία, Ισλανδία, Τσεχία, Δανία, Βέλγιο Εσθονία και Κύπρος ήδη έχουν τεστάρει τις ψηφιακές υποδομές που θα χρειαστούν για την πιστοποίηση της γνησιότητας των πιστοποιητικών.
Τις επόμενες ημέρες θα κάνουν περαιτέρω τεστ οι Πολωνία, Πορτογαλία, Λετονία, Ρουμανία, Ιρλανδία και Μάλτα.
Τι θα ισχύει για τις χώρες εκτός ΕΕ;
Το σχέδιο καλύπτει τις 27 χώρες της ΕΕ, αλλά και πιστοποιητικά που εκδίδονται στην Ισλανδία, τη Νορβηγία και το Λιχτενστάιν. Επίσης συνεχίζεται η συνεργασία με την Ελβετία, για πιστοποιητικά που θα αναγνωρίζονται αμοιβαία. «Την ίδια προσέγγιση ακολουθούμε με τη Βρετανία», δήλωσε την Παρασκευή ο Επίτροπος Δικαιοσύνης, Ντιντιέ Ρέιντερς.
Παράλληλα η Κομισιόν είναι σε επαφή με άλλες χώρες- μεταξύ των οποίων οι ΗΠΑ- και με διεθνείς οργανισμούς, για να γίνουν διαλειτουργικά τα πιστοποιητικά. Μόλις υπάρχει ένα «πλαίσιο εμπιστοσύνης», η ΕΕ μπορεί να αποφασίσει να αναγνωρίσει άλλα πιστοποιητικά, δήλωσε αξιωματούχος της Κομισιόν. «Δεν είμαστε ακόμη σε αυτό το σημείο», συμπλήρωσε.
Μπορεί να χρησιμοποιηθούν αλλιώς τα πιστοποιητικά;
Οι χώρες μπορούν να αποφασίσουν να χρησιμοποιήσουν τα ευρωπαϊκά πιστοποιητικά για άλλους σκοπούς. Για παράδειγμα για να επιτρέψουν την πρόσβαση σε εστιατόρια ή κινηματογράφους. Αλλά αυτό θα πρέπει να συμπεριληφθεί στη νομοθεσία τους.
