ADVERTORIAL
Εικοσιεννιά χρόνια πριν, στα δεκαοκτώ του, εμφανίστηκε για πρώτη φορά ως σολίστ με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών. Σήμερα είναι Κορυφαίος Α’ στα Κλαρινέτα της, ενώ έχει συμπράξει ως σολίστ με ορισμένες από τις σημαντικότερες ορχήστρες του κόσμου. Ο Σπύρος Μουρίκης στην πέμπτη συναυλία του Κύκλου Σολίστ της ΚΟΑ, ερμηνεύει το μοντέρνο Κοντσέρτο για Κλαρινέτο και Ορχήστρα του Άαρον Κόπλαντ. Εν μέσω δοκιμών μιλά για τις διεθνείς διακρίσεις, την απόφασή του να μείνει στην Ελλάδα αλλά και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ένας μουσικός αξιώσεων.
—Πόσο σημαντική είναι η διεθνής εμπειρία για έναν μουσικό καριέρας;
Αναμφισβήτητα όταν ένας μουσικός έχει συναναστραφεί μουσικούς και ορχήστρες από διάφορες χώρες, κουλτούρες, σχολές έχει ένα μεγαλύτερο κέρδος για την καριέρα του σε καλλιτεχνικό επίπεδο αλλά και σε αυτό των δημοσίων σχέσεων. Η μουσική έχει μόνο μία γλώσσα αλλά με πολλά διαφορετικά ιδιώματα ανά τον κόσμο. Είναι ενδιαφέρον για τον μουσικό να γνωρίζει την κάθε διαφορετική οπτική που μπορεί να υπάρχει σε κάθε γωνιά του πλανήτη, ώστε να φτιάξει μία ολοκληρωμένη άποψη αλλά και υψηλή αισθητική. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι ο στόχος του κάθε μουσικού είναι απλά και μόνο να παίζει με ξένα σύνολα και μαέστρους ώστε να εξελιχθεί, αλλά να έχει ως αφετηρία τη δική του εσωτερική αναζήτηση, το ταλέντο του και την καταγωγή του κρατώντας αναλλοίωτο το δικό του μουσικό στίγμα.
—Πιστεύετε ότι αυτή η εποχή των διαδικτυακών συναυλιών ανεβάζει τον πήχη των απαιτήσεων για τους σολίστες και τους μουσικούς; Η ερώτηση γίνεται με την έννοια ότι το διαδίκτυο έχει γίνει μια «σκηνή» και με το πάτημα ενός κουμπιού μπορούμε να επιλέξουμε μεταξύ θρυλικών Ορχηστρών…
Οι διαδικτυακές συναυλίες σαφώς ανεβάζουν τον πήχη. Έτσι είναι κι έτσι πρέπει να είναι! Η κάθε ορχήστρα που σέβεται τον εαυτό της πρέπει να έχει μία αξιόλογη παρουσία και διαδικτυακά. Εκεί υπάρχει ο μεγαλύτερος ανταγωνισμός δίπλα σου και οι συγκρίσεις μπορούν να γίνουν άμεσα με το πάτημα ενός κουμπιού. Γι’ αυτό δεν πρέπει να επαναπαυόμαστε ότι τώρα, σε αυτές τις συνθήκες, χωρίς κοινό στις συναυλίες, θα είναι πιο «χαλαρές» οι εκτελέσεις των έργων και χωρίς καθόλου χτυποκάρδι, αλλά να βλέπουμε την κάθε εμφάνιση τέτοιου είδους ακόμα πιο αυστηρά και με ακόμα μεγαλύτερη αγωνία για το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα.
—Είστε διεθνώς αναγνωρισμένος μουσικός. Γιατί επιλέξατε να μείνετε στην Ελλάδα;
Ο καθοριστικός παράγοντας για να μείνω ή να εγκαταλείψω τη χώρα μου ήταν το αν και κατά πόσο θα μου επέτρεπε να υλοποιήσω τον στόχο μου, που ήταν η σόλο καριέρα. Όμως, οι κλαρινετίστες παγκοσμίως δεν «ζούμε» απ’ το σόλο! Χρειαζόμαστε μια θέση σε ορχήστρα για να βιοποριστούμε, κάτι το οποίο το είχα από πολύ μικρή ηλικία στην Ελλάδα. Ο στόχος λοιπόν του να βγαίνω και να παίζω με ορχήστρες στο εξωτερικό ποτέ δεν εμποδίστηκε από το γεγονός ότι έμενα στην Ελλάδα. Στις σπουδές μου στη Γαλλία δεν παρατήρησα ποτέ τους συμφοιτητές μου να αγωνιούν για το πότε θα παρατήσουν τη χώρα τους για ένα καλύτερο μέλλον. Υπάρχουν βέβαια και χώρες χωρίς υποδομές και μουσική κουλτούρα που βλέπουν με ηττοπάθεια ό,τι γίνεται στη χώρα τους και με δέος ό,τι υπάρχει στο εξωτερικό. Εγώ δεν ήμουν ποτέ αφοριστικός με τα πράγματα όπως συμβαίνουν στη χώρα μας κι ακόμα και σήμερα δεν έχω μετανιώσει που επέλεξα να μείνω εδώ.
—Έχετε συμπράξει ως σολίστ με κάποιες από τις μεγαλύτερες Ορχήστρες του κόσμου. Νιώθετε να επηρεάζεται η ερμηνεία σας από το σύνολο;
Σίγουρα η συνεργασία με μια μεγάλη ορχήστρα βοηθάει στο συνολικά αρτιότερο αποτέλεσμα. Για μένα, όμως, υπάρχει κάτι που είναι ακόμα πιο σημαντικό για μια άψογη εκτέλεση. Θεωρώ πως τα κοινά στοιχεία που αποκτούν οι μουσικοί μιας ορχήστρας μετά από πολλά χρόνια συνεργασίας είναι αυτά που τελικά φέρνουν την πιο όμορφη ερμηνεία. Κι αυτό ακριβώς συμβαίνει τώρα μόνο με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών για εμένα, που έχω την τιμή να είμαι μέλος της εδώ και 20 χρόνια, έχοντας πλάσει ένα κοινό παίξιμο με τους συναδέλφους μου!
—Μπορείτε να μας μυήσετε στην προετοιμασία για μια συναυλία; Με ποιον τρόπο μελετάτε το κείμενο; Επίσης, πόσο σημαντική είναι η γνώση της εποχής και του ιστορικού πλαισίου στο οποίο αυτό γράφτηκε;
Το πρώτο πράγμα που κάνω είναι να αναμετρηθώ με την παρτιτούρα και να πάρω όλες τις πληροφορίες που μου δίνει, τόσο σε τεχνικό επίπεδο, όσο και στο επίπεδο των προθέσεων του συνθέτη. Σε δεύτερο χρόνο, το χαρτί γίνεται απλά εικόνα στο μυαλό μου, όπου πλέον τριγυρίζουν συνέχεια τα μοτίβα και οι μελωδίες του υπό μελέτη κομματιού. Μέχρι να έρθει η ώρα να το παρουσιάσω στο κοινό, αυτό μπορεί να παίζει μέσα μου 24 ώρες το 24ωρο. Αυτό δυστυχώς ή ευτυχώς συμβαίνει σ’ εμάς τους μουσικούς. Επίσης, το να καταλάβει κανείς τις εσωτερικές ανάγκες του συνθέτη αλλά και τις επιρροές που είχε ο ίδιος από άλλους συνθέτες της εποχής είναι εξίσου σημαντικό για μία όσο πιο σωστή ερμηνεία.
—Πόσο αυστηρός είστε με τον εαυτό σας;
Προσπαθώ να είμαι αυστηρός με τον εαυτό μου και πριν και μετά από τη συναυλία. Η αυστηρότητα στην προετοιμασία έχει να κάνει με την ανάγκη να διαμορφώσω όσο το δυνατόν καλύτερα αυτό που θέλω να παρουσιάσω, ενώ η αυτοκριτική έρχεται πάλι όταν θέλω να διαπιστώσω εάν πλησίασα στο έπακρο τον αρχικό μου στόχο.
—Πολλοί πιστεύουν ότι οι μουσικοί χάνονται στο σύνολο μιας Ορχήστρας. Αληθεύει αυτό;
Η ορχήστρα είναι ομαδική δουλειά. Δεν πρέπει να απαρτίζεται από άτομα με νοοτροπία σουπερστάρ, αλλά από καλοδουλεμένους μουσικούς που σκοπό άλλο δεν έχουν από το να υπηρετούν την ίδια τη μουσική υποτάσσοντας το «εγώ» τους στο σύνολο, σεβόμενοι πάντα τα προτάγματα του συνθέτη αλλά και του μαέστρου. Μόνον έτσι μπορούν να ζήσουν όλοι μαζί τη μαγεία της Ορχήστρας. Βέβαια, υπάρχουν και οι σολιστικές συνεισφορές των κύριων οργάνων όπου σ’ αυτές τις στιγμές οι μουσικοί όχι απλά δεν χάνονται, αλλά μπορεί να αποτελέσουν τους στυλοβάτες του ορχηστρικού οικοδομήματος και να αναδείξουν στον μέγιστο βαθμό ακόμα και την ίδια την ορχήστρα συνολικά.
—Πόσο καθοριστική είναι η εμπειρία αλλά κι η ικανότητα του μαέστρου για την απόδοση του σολίστα; Υπάρχει ένας αρχιμουσικός που θυμάστε;
Ο μαέστρος είναι ο μεσάζων που ενώνει τη διάθεση του σολίστα και της ορχήστρας με την μπαγκέτα του. Η εμπειρία του, τα αντανακλαστικά του, αλλά και η διάθεσή του να μην κάνει εκείνος ερμηνεία, αλλά απλώς να συνοδεύσει τον σολίστα αφήνοντας του τελικά όσο το δυνατόν περισσότερο χώρο, παίζουν καθοριστικό ρόλο για μία πολύ πετυχημένη συνεργασία μαέστρου σολίστα. Μαέστροι όπως ο Claudio Abbado, ή ο δικός μας Θεόδωρος Κουρεντζής, παρόλη την πληθωρικότητά τους, αφήνουν τους σολίστ να αναδείξουν όλες τις πτυχές τους με μόνο κριτήριο την αξία της ίδιας της Μουσικής. Αξίζει εδώ να αναφέρω ότι και η τωρινή συνεργασία μας με τον αξιολογότατο Έκτορα Ταρτανή κινήθηκε και αυτή πάνω στην ίδια λογική.
—Όλη σας τη ζωή διακρίνεστε ενώ έχετε λάβει σημαντικά βραβεία, όπως το Carl Nielsen. Είναι απαραίτητα τα βραβεία για να ξεχωρίσει κάποιος στον ανταγωνιστικό χώρο της λόγιας μουσικής;
Ο κάθε καλλιτέχνης αναζητά τη διάκριση, τη δόξα και την καλή, όσο πιο ευρεία φήμη. Είναι αλήθεια ότι τα βραβεία στην πορεία ενός μουσικού δίνουν ένα status στην καριέρα του και τον κάνουν πιο γνωστό ειδικά σε μια μερίδα του κοινού που ασχολείται κυρίως με το ανταγωνιστικό κομμάτι μέσα σε έναν τεράστιο μουσικό στίβο. Απ’ την άλλη μεριά, πιστεύω πως το σημαντικότερο κριτήριο πρέπει να είναι οι καλής ποιότητας ερμηνείες, που με την πάροδο του χρόνου γίνονται όλο και πιο ώριμες και κατασταλαγμένες.
—Υπάρχουν στιγμές που καθορίζουν την πορεία μας. Μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας μια από αυτές;
Ο Διαγωνισμός Carl Nielsen αποτέλεσε σταυροδρόμι στην καριέρα μου, καθώς μου άνοιξε πολλές πόρτες στη διεθνή μουσική σκηνή. Δεν θα ξεχάσω ποτέ την αίσθηση ότι μέσα από τη μουσική ένιωθα ταυτόχρονα την αίσθηση της νίκης, όπως οι αθλητές στους Ολυμπιακούς Αγώνες!
—Έχετε κάνει πολλές ηχογραφήσεις. Συμμερίζεστε την άποψη πολλών αρχιμουσικών ότι ένα cd είναι επιτυχημένο όταν έχει την «ψυχή» και την ατμόσφαιρα του live;
Οι ηχογραφήσεις μας είναι η παρακαταθήκη μας! Όποιος ηχογραφεί απευθύνεται κυρίως στο μελλοντικό κοινό του. Γι’ αυτόν τον λόγο, ναι, πρέπει ο μουσικός και στην ηχογράφηση να φτάνει, ακόμα και να ξεπερνάει, τα καλλιτεχνικά του όρια, ώστε αυτό που θα μείνει να είναι αντιπροσωπευτικό της αξίας και του ταμπεραμέντου του. Επομένως, πιστεύω ότι ο σκοπός της κάθε ηχογράφησης είναι να βγαίνει πάντα κάτι πολύ δυνατό!
—Ποια συναυλία δεν θα ξεχάσετε και γιατί;
Δεν θα ξεχάσω ποτέ την πρώτη μου συναυλία ως σολίστ με την ΚΟΑ σε ηλικία 18 ετών, πριν από 29 χρόνια, όπου μετά το τέλος ενός πολύ επιτυχημένου 2ου Βέμπερ, δεν είχα προετοιμάσει κάποιο μπιζ! Όταν λοιπόν το κοινό μου ζήτησε να παίξω κάτι, αποφάσισα να παίξω ένα υπερδεξιοτεχνικό κομμάτι απ’ το οποίο βέβαια τη στιγμή εκείνη δεν θυμόμουν σχεδόν τίποτα! Είχαν περάσει δυο χρόνια απ’ όταν το μελέτησα... Ήταν όμως τόσο μεγάλη η χαρά μου, που ενώ αυτό που έπαιξα δεν είχε καμία σχέση με το κομμάτι, ακούστηκε σαν ένας εντυπωσιακός αυτοσχεδιασμός! Όλοι μετά με ρωτούσαν ποιο υπέροχο κομμάτι είναι αυτό (γέλια).
—Κουράζεται ένας μουσικός με την πάροδο του χρόνου; Η βαθιά γνώση του χώρου, οι εκατοντάδες εμφανίσεις και η συνακόλουθη απομυθοποίηση κοστίζουν σε ενθουσιασμό;
Σίγουρα σε ένα περιβάλλον ορχήστρας η ρουτίνα της δουλειάς, που πολλές φορές επιβάλλει και ένα παίξιμο χωρίς πολλές εκπλήξεις και εναλλαγές, μπορεί να δημιουργήσει μια κόπωση στους μουσικούς. Αν όμως συμβεί αυτό, τότε είναι πρόβλημα για την ίδια τη μουσική, διότι παύουν να υπάρχουν οι ανησυχίες για οτιδήποτε καινούριο. Σε κάθε περίπτωση, το ρεπερτόριο που σε εβδομαδιαία βάση ανανεώνεται, όπως επίσης και το γεγονός ότι αλλάζουν οι σολίστ και οι μαέστροι βοηθάει στο να φυσάει πάντα φρέσκος αέρας.
—Τι σας δίνει και τι σας παίρνει η διδασκαλία;
Οπωσδήποτε δίνει τη χαρά να προσφέρει κανείς γενναιόδωρα γνώση στους νέους, ώστε να υπάρχει μια συνέχεια και μια εξέλιξη στο χώρο της μουσικής. Στα μείον ο πολύς χρόνος που ζητάει, καθιστώντας δύσκολη την παράλληλη δραστηριότητα ως σολίστ και παιδαγωγού.
—Πώς νιώθετε συμπράττοντας με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, της οποίας είστε Α’ κορυφαίος στα Κλαρινέτα ως σολίστας;
Χαίρομαι διπλά όταν έχω να παρουσιάσω ένα κοντσέρτο με την KOA. Είναι σαν να καλώ προσκεκλημένους στο σπίτι μου. Η ορχήστρα έχει ποιότητες ανεκτίμητες και όραμα για να λειτουργεί ως μία υψηλού επιπέδου ευρωπαϊκή ορχήστρα. Ταυτόχρονα, βρίσκομαι μαζί με φίλους για να κάνουμε ένα από τα πράγματα που αγαπάμε περισσότερο: Μουσική!
Info:
Σαβ., 29 Μαϊ. 2021
20:30
Η συναυλία μεταδίδεται δωρεάν στη Σελίδα Facebook και το κανάλι YouTube της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών
