Θέατρο, χορός, μουσική, ζωγραφική, περφόρμανς, μιμική, μόδα: το drag συνδυάζει στοιχεία απ’ όλες τις παραπάνω τέχνες. Έχοντας ρίζες στον δέκατο ένατο αιώνα, το drag συνδέθηκε με το underground, τα κοινωνικά κινήματα, τους αγώνες της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας για ισότητα και διεκδίκηση ορατότητας και την τελευταία δεκαετία κατάφερε να μπει στο mainstream μέσα από ένα ασύλληπτα επιτυχημένο ριάλιτι. Είναι μια τέχνη λαμπερή, εντυπωσιακή, από τη φύση της πολιτικά φορτισμένη, μια πράξη επαναστατική αλλά και εξαιρετικά δύσκολη στο πρακτικό κομμάτι, πράγμα που διαπιστώσαμε από κοντά σε αυτό το ρεπορτάζ, κατά το οποίο παρακολουθήσαμε την πολύωρη προετοιμασία τεσσάρων καλλιτεχνών, εκπροσώπων της νέας σκηνής του ελληνικού drag, προτού ποζάρουν στον φακό της LiFO. Επί δύο ημέρες το στούντιο του Πάρι Ταβιτιάν γέμισε με παλέτες μακιγιάζ, ζαλιστικά ψηλοτάκουνα, εξωγήινες περούκες, παγέτες και πολύ χρώμα. Τα τέσσερα αγόρια που έφταναν στο στούντιο με τις βαλίτσες τους γεμάτες μεταμορφώνονταν μετά από περίπου ένα τρίωρο ο καθένας (οι δύο ώρες τουλάχιστον εξαντλούνταν στο μακιγιάζ) σε εντυπωσιακά πλάσματα, γεμάτα εκρηκτική θηλυκότητα, εκπροσωπώντας μάλιστα διαφορετικές όψεις της μεγάλης ομπρέλας του drag.
Η μεταμόρφωση στο drag όμως δεν είναι μόνο βλεφαρίδες, στρώματα μεϊκάπ και padding. Η πραγματική, ίσως και πιο ουσιαστική μεταμόρφωση εκπορεύεται από μέσα – κι αυτό είναι το στοιχείο που μου έκανε τη μεγαλύτερη εντύπωση, καθώς το έβλεπα να εξελίσσεται. Η ιδέα να βιντεοσκοπήσουμε τις τέσσερις queens κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας του μακιγιάζ τους για να προκύψουν τα timelapse videos που μπορείτε να απολαύσετε στο LIFO.gr μού έδωσε άπλετο χρόνο να τις παρατηρήσω, να συνομιλήσω μαζί τους σε όλα τα στάδια, να καταγράψω σκέψεις και κινησιολογία. Ε, λοιπόν, είναι πιο εντυπωσιακή η αυτοπεποίθηση, η σιγουριά και η λάμψη που εκπέμπουν αυτά τα αγόρια, καθώς μπαίνουν στις drag περσόνες τους, παρά η ίδια η διαδικασία της εξαφάνισης των ανδρικών χαρακτηριστικών για χάρη της γυναικείας τελειότητας. Άλλωστε, παρά τα διαφορετικά στυλ και τις ετερόκλητες αναφορές, όλοι συμφωνούν ότι το drag τούς προσφέρει πολλά από αυτά που δεν (τολμούν να) έχουν στην καθημερινότητά τους.
Είναι πιο εντυπωσιακή η αυτοπεποίθηση, η σιγουριά και η λάμψη που εκπέμπουν αυτά τα αγόρια, καθώς μπαίνουν στις drag περσόνες τους, παρά η ίδια η διαδικασία της εξαφάνισης των ανδρικών χαρακτηριστικών για χάρη της γυναικείας τελειότητας.
(σ.σ. Για τις ανάγκες του παρόντος άρθρου θα χρησιμοποιηθούν τόσο αρσενικά όσο και θηλυκά γένη, καθώς οι περφόρμερ αυτοπροσδιορίζονται ως cis αγόρια όταν βρίσκονται εκτός drag, ενώ οι περσόνες τους φέρουν θηλυκά χαρακτηριστικά. Αξίζει, όμως, να σημειωθεί ότι drag μπορεί να κάνει οποιοσδήποτε, cis ή trans, άνδρας, γυναίκα ή non-binary άτομο. Το drag είναι η τέχνη της μεταμόρφωσης, αγαπά το στοιχείο της υπερβολής και δεν σχετίζεται απαραίτητα με τον σεξουαλικό προσανατολισμό ή την ταυτότητα φύλου του καλλιτέχνη, παρόλο που η πλειονότητα των drag performers είναι cis γκέι αγόρια ή trans γυναίκες).
Από τις «Κούκλες» μέχρι το «Drag Race» και το «House of Fame»
Το drag στην Ελλάδα είναι γνωστό εδώ και δεκαετίες. Από τη Μύκονο των ’70s και των ’80s μέχρι τις αθηναϊκές βραδιές στο City, στον Αλέκο και, βέβαια, στις Κούκλες, το drag έχει περάσει από πολλές διαφορετικές φάσεις στη χώρα μας. Βασική διαφορά, όμως, σε σχέση με την τέχνη που γνωρίζουμε σήμερα είναι ότι παλαιότερα δεν το ονοματίζαμε καν drag. Ο Τάκης Ζαχαράτος, με τις θρυλικές μιμήσεις του αλλά και με την περσόνα της Μύριαμ Απλού, ήταν ανέκαθεν γνωστός ως «Τάκης Ζαχαράτος», μια ξεχωριστή και κάπως μοναχική περίπτωση της ελληνικής σόουμπιζ. Από την άλλη, οι «Κούκλες» επί τριάντα χρόνια παρουσιάζουν τα απολαυστικά σόου τους, που έχουν τη μορφή αυτού που ίσως θα χαρακτηρίζαμε «old school drag», ενός καμπαρέ δηλαδή, με βασικό του χαρακτηριστικό την κωμωδία, ενώ πίσω από αυτά τα σόου βρίσκονται, ως επί το πλείστον, transgender γυναίκες.
Χρειαζόταν η πίστη, στα όρια της εμμονής, μιας Αμερικανής drag queen στον εαυτό της για να εξελιχθεί ραγδαία το drag. Ο RuPaul Charles, έπειτα από ένα μεγάλο χορευτικό χιτ των ’90s («Supermodel - You better work»), τηλεοπτικές εμφανίσεις ήσσονος σημασίας τα χρόνια που ακολούθησαν και τεράστιο επιχειρηματικό δαιμόνιο, παρουσίασε τον Φεβρουάριο του 2009, αρχικά στο αυστηρά ΛΟΑΤΚΙ+ κοινό, ένα νέο προϊόν, ένα ριάλιτι που κόπιαρε σε μεγάλο βαθμό στοιχεία από άλλα, ήδη δημοφιλή φορμά, όπως το «America’s Next Top Model», αλλά με drag queens. Το «RuPaul’s Drag Race» γεννήθηκε κακοφωτισμένο, φτηνό και με ένα ανεκδιήγητο φίλτρο στους φακούς. Όμως σταδιακά εξελίχθηκε σε ένα από τα μεγαλύτερα πολιτισμικά και κοινωνικά φαινόμενα της προηγούμενης δεκαετίας, μετακομίζοντας από το μικρό γκέι δίκτυο Logo TV στο VH1, φέρνοντας το drag με τρόπο μη αναστρέψιμο στο mainstream, γιγαντώνοντας τον εαυτό του πέρα από τα σύνορα της Αμερικής, επηρεάζοντας συνολικά την ποπ κουλτούρα, κερδίζοντας έναν σκασμό βραβεία Emmy, στέλνοντας τις queens του σε διάσημα κόκκινα χαλιά, όπως αυτά των Όσκαρ και του Met Gala, αλλά και σε καμπάνιες οίκων μόδας και μεγάλων εμπορικών προϊόντων – και κάνοντας ζάπλουτη τη RuPaul. Η στιγμή του τελικού της ένατης σεζόν, με τα ροδοπέταλα να πέφτουν μέσα από την περούκα που φορούσε η καραφλή queen Sasha Velour, την ώρα που ερμήνευε το «So Emotional» της Whitney Houston, θα μπορούσε κατά γενική ομολογία να καταγραφεί ως το σημείο χωρίς επιστροφή: το drag είχε κερδίσει πια το ευρύτερο κοινό.
Όλα αυτά τα χρόνια τα αγόρια της εγχώριας queer κοινότητας παρακολουθούσαν μαγεμένα, με το φεϊσμπουκικό γκρουπ #dardanes του μπλόγκερ Μανώλη Βαμβούνη να δίνει από πολύ νωρίς τον τόνο, διοργανώνοντας τα πρώτα viewing parties, καλώντας τα νεαρά παιδιά που ήθελαν να δοκιμάσουν τις ικανότητές τους να τα πλαισιώσουν και συντηρώντας μια ασταμάτητη συζήτηση για όσα εκτυλίσσονταν σε κάθε κύκλο επί της οθόνης. Τα αθηναϊκά γκέι μαγαζιά, όπως το Sodade, το Shamone, το Shamonette, το Bequeer, άρχισαν να εντάσσουν το drag σταθερά στο εβδομαδιαίο τους πρόγραμμα, ολοένα και περισσότερα mobile parties περιλάμβαναν drag εμφανίσεις, η drag κοινότητα μεγάλωνε και έπαιρνε μορφή, ενώ ένα συγκεκριμένο γεγονός, η αποτρόπαια δολοφονία ενός επιφανούς μέλους της, του Ζακ Κωστόπουλου (Zackie Oh), επιχείρησε να τη λαβώσει. Η πρόσφατη συμμετοχή μιας drag queen στο εν εξελίξει μουσικό ριάλιτι του ΣΚΑΪ, «House of Fame», πρόσθεσε έξτρα πόντους ορατότητας (είχαν προηγηθεί εμφανίσεις σε σόου όπως το «Ελλάδα έχεις ταλέντο» ή το «Final Four», αλλά εδώ ήταν η πρώτη φορά που το ίδιο το φορμά του ριάλιτι αποκάλυπτε τη διαδικασία της μεταμόρφωσης: ο Θέμης, που συμμετέχει και στο παρόν ρεπορτάζ, παρακολουθούσε τα μαθήματα της μουσικής ακαδημίας και συμβίωνε με τους συμπαίκτες του ως αγόρι, ανέβαινε όμως στη σκηνή για τα live ως Holly Grace).
H προετοιμασία της Mary Sunshine
Πώς γεννιέται μια drag queen;
O 32χρονος Θέμης μεγάλωσε στη Λάρισα και σπούδασε υποκριτική και σκηνοθεσία στην Καλών Τεχνών του Αριστοτέλειου. Έφτασε στο στούντιο μαζί με τον καλό του φίλο, τον 33χρονο Νικόλα, για να βοηθήσουν ο ένας τον άλλον στην προετοιμασία τους. Άλλωστε, συνεργάζονται και επαγγελματικά, ως Holly Grace και Mitsi Lou, μοιράζονται πολλές κοινές απόψεις και αλληλοσυμπληρώνονται στην κουβέντα μας. «Εμένα η δουλειά μου είναι ηθοποιός και σκηνοθέτης θεάτρου» ξεκινά να μου λέει ο Θέμης. «Αυτό το διάστημα δεν εργάζομαι, αλλά ξεκινάω άμεσα πρόβες για μια παράσταση του Φεστιβάλ Αθηνών σε σκηνοθεσία Παντελή Φλατσούση, όπου υπάρχει το ενδεχόμενο να εμφανιστώ και in drag. Το έχω κάνει και στο παρελθόν στο θέατρο, π.χ. στο Ερόικα του Θεάτρου Τέχνης, μια εφηβική παράσταση που παρακολουθούσαν γυμνάσια και λύκεια. Την επόμενη σεζόν θα υποδυθώ την Κυρία στις Δούλες του Ζενέ».
Ο Νικόλας μεγάλωσε στην Ορεστιάδα, ξεκίνησε τις σπουδές του από το Πολυτεχνείο της Πάτρας, στη σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών, όμως το 2009 έκανε drop-out και ήρθε στην Αθήνα για να σπουδάσει κλασικό χορό στη Λυρική. «Το να γίνω αεροναυπηγός με ενδιέφερε από την άποψη του ντιζάιν, τότε ήθελα να δουλέψω στην Boeing. Από παιδί, όμως, μου άρεσε ο χορός. Το καλό με την Ορεστιάδα είναι ότι στα πολιτιστικά είναι πολύ μπροστά. Για μένα ήταν διέξοδος τότε και ένας λόγος να ξεχωρίσω από τη μάζα. Τα τελευταία χρόνια, εκτός του drag, απασχολούμαι στο κομμάτι της μόδας. Έχω κάνει σεμινάρια σχεδίου και έχω συνεργαστεί με κάποια brands ως client advisor».
Η πρώτη επαφή του Θέμη και του Νικόλα με το drag έγινε, βέβαια, όπως συνέβη με πολλά παιδιά στην Ελλάδα, μέσω των πρώτων κύκλων του ριάλιτι της RuPaul. Πώς γεννήθηκαν όμως η Holly Grace και η Mitsi Lou; «Έβλεπα ελεύθερους, χαρούμενους ανθρώπους, χωρίς ενοχές» θυμάται ο Θέμης. «Στη συνέχεια, με αφορμή μια παράσταση που είχα να σκηνοθετήσω, μπήκα σε όλον αυτόν τον κόσμο για να εκπαιδεύσω τον ηθοποιό. Η Holly γεννήθηκε στις 5 Μαρτίου 2016, στο Apartment, όπου έκανε σόου η Φιλοθέη. Το σόου λεγόταν “Η Φιλοθέη και τα προάστια”, οπότε ξεκίνησα ως προάστιο της Φιλοθέης. Η “θεία χάρη” προέκυψε από το επίθετό μου, Θεοχάρογλου. Το “Holly” το γράφω με δύο l, όπως ο ρόλος της Όντρεϊ Χέπμπορν στο Breakfast at Tiffany’s, Holly Golightly. Η Holly, λοιπόν, στέκεται εκεί όπου πάνε να συναντηθούν η Μέριλιν Μονρό με την Όντρεϊ Χέπμπορν, ο άγιος και ο εγκληματίας. Εκεί κάπου βρίσκεται και η φιγούρα της μητέρας μου. Όπως αυτή με γέννησε, έτσι κι εγώ τη γεννάω κάθε φορά που δημιουργώ τη Holly. Με τα χρόνια και με την ψυχοθεραπεία το ανακαλύπτω. Ειδικά όταν με βλέπω στον καθρέφτη μελαχρινή, είμαι ίδια η μάνα μου και κάπως νιώθω μια ζεστασιά».
«Μέχρι το “Drag Race” δεν ήξερα καν τον όρο» συμπληρώνει ο Νικόλας. Είχα πάει στις “Κούκλες”, είχα δει τον Ζαχαράτο, αλλά δεν ήξερα ότι υπάρχει όλη αυτή η κουλτούρα από πίσω. Με συνεπήρε. Από μικρός είχα έφεση στη σκηνή. Από τις πρώτες μου μνήμες ως παιδί ήταν να πηγαίνω στο χωριό και να ετοιμάζω παραστάσεις με τη μεγάλη μου αδερφή και τον ξάδερφό μου, τον Μήτσο, εγώ να είμαι η πρωταγωνίστρια και να χορεύω Άντζελα Δημητρίου. Φορούσα τις φούστες της αδερφής μου και την έβαζα να μοιράζει προσκλήσεις στη γειτονιά. Έρχονταν οι θείες, οι γειτόνισσες και ήμουν η ατραξιόν της βραδιάς. Όταν το είδα στην τηλεόραση, μου ήταν ήδη πολύ οικείο και υπέθεσα ότι θα μπορούσα να το κάνω κι εγώ. Και στη Λυρική είχα επαφή με το drag, μέσω μιας ομάδας ανδρών που υποδύονται γυναικείους ρόλους στο μπαλέτο. Η Mitsi γεννήθηκε στις 26 Ιουνίου 2017 από ανάγκη. Εκείνη την περίοδο δούλευα ως αεροσυνοδός και δεν είχα καμία επαφή με τα καλλιτεχνικά, είχα πάθει στερητικό σύνδρομο. Έκανα δουλειά με αποδοχές, ταξίδευα, αλλά δεν μπορούσα να εκφραστώ καλλιτεχνικά. Πρώτη της εμφάνιση ήταν σε ένα βίντεο. Μετά το γύρισμα του βίντεο, πήγαμε στο Sodade να πιούμε ένα ποτό και επειδή ήμουν πάρα πολύ όμορφη, μου ζήτησαν να κάνω ένα σόου, επιλέγοντας όποιο τραγούδι ήθελα, και ερμήνευσα το “Diamonds are a girl’s best friend”. Η Mitsi είναι ουσιαστικά η προέκταση του Νικόλα. Δεν είναι ξεχωριστή περσόνα. Είναι υπέροχη, με τον ορισμό της υπεροχής: υπερέχει από οτιδήποτε μπαίνει σε ταμπέλα, γένος, αριθμό, φύλο. Γι’ αυτό και δεν την ορίζω ως γυναίκα, δεν την ενδιαφέρει τι έχει ανάμεσα στα πόδια της αλλά το πώς μπορεί να εκφράσει αυτό που έχει μέσα της. Τώρα, αν βγαίνει πιο θηλυκή η εικόνα επειδή φοράω βυζιά, κώλους, γυναικεία ρούχα και βάφομαι, ok. Η Mitsi κάνει περισσότερο stand-up comedy, βάζει δικούς της στίχους σε τραγούδια, ασχολείται περισσότερο με τη θεατρικότητα της μουσικής. Από μικρός μεγάλωσα με πολλές γυναικείες φιγούρες, με γιαγιάδες, τρεις αδερφές. Το επώνυμό μου είναι Μιτσίτσκας. Κάποτε, σε ένα πάρτι άρχισα να τραγουδάω τη “Μισιρλού”. Κι έτσι δημιουργήθηκε η Mitsi Lou».
Με όλη τη λάμψη του, βέβαια, το drag είναι ένα ακριβό σπορ. Οι περφόρμερ συχνά συντηρούν δύο ξεχωριστές ντουλάπες, μία με ρούχα που φοράνε στην καθημερινότητά τους και μία με αυτά που επιλέγουν για τις εμφανίσεις τους. «Ωστόσο, αν είσαι δημιουργικός, ψάχνεις να κάνεις τέχνη από το τίποτα» μου λένε. «Η ανταλλαγή προϊόντων ανάμεσα στις queens είναι πολύ συνηθισμένη, τα σκουπίδια της μιας μπορεί να αποδειχτούν θησαυρός για την άλλη. Πρόσφατα, επειδή ήταν κλειστά τα μαγαζιά, δεν μπορούσα να αγοράσω υφάσματα, αλλά είχα κάτι κουρτίνες από το παλιό μου σπίτι στην Πάτρα και είπα “δεν τις κάνεις ένα φόρεμα”; Παίζει ρόλο και το αν υπάρχει εισόδημα από την ίδια τη δουλειά. Όσοι είμαστε τυχεροί να εμφανιζόμαστε σε μαγαζιά, μπορούμε να επενδύουμε στο drag. Όμως κάθε καλλιτέχνης μπορεί να είναι περήφανος για looks που έχει φτιάξει από το μηδέν, για μακιγιάζ από τα πιο φτηνά υλικά».
H προετοιμασία της Holly Grace
Τα θεατρικά μιούζικαλ ως βασικές αναφορές
Οι αναφορές του 42χρονου Μανόλη, aka Mary Sunshine, είναι αμιγώς θεατρικές. Ο περφόρμερ που φτάνει τη δεύτερη μέρα της φωτογράφισης αστειεύεται διαρκώς με την ηλικία του, καθώς μου εξηγεί ότι η drag περσόνα του, που έχει μόλις ενάμιση χρόνο ζωής, προέκυψε έπειτα από πολυετή δική του θητεία στα μεγάλα θεατρικά μιούζικαλ της Αθήνας, όπου καλούνταν να χορεύει και να τραγουδάει, συχνά και πάνω σε ψηλοτάκουνα. Είναι ο μοναδικός από την τετράδα που δεν παρακολουθεί συστηματικά «Drag Race», αν και γνωρίζει σίγουρα τις πιο διάσημες queens, όπως η Sasha Velour, στην οποία πολλοί του λένε ότι μοιάζει – και δικαίως. Μέσα σε τρεις ώρες έχει ετοιμάσει ένα εκπληκτικό μακιγιάζ, χρησιμοποιώντας το πρόσωπό του κυριολεκτικά ως καμβά.
«Μεγάλωσα στην Πάτρα, με καταγωγή από την Κρήτη. Ήρθα στην Αθήνα για σπουδές στο θέατρο, στον Ίασμο. Δεν έχω παίξει πρόζα καθαρή ποτέ, μόνο σε μιούζικαλ στα μεγάλα θέατρα, στο Παλλάς, στο Badminton. Όταν είδα το πρώτο μου μιούζικαλ, ως φοιτητής, το Grease, στο θέατρο Βέμπο, έκλαιγα. Κατάλαβα ότι αυτό που έβλεπα στην τηλεόραση μπορούσε να συμβεί live. Πρώτη φορά είδα drag στην Αμερική, σε ένα pride, όταν ήμουν είκοσι πέντε. Με κάλεσαν σε ένα τεράστιο πάρτι στη Νέα Υόρκη με θέμα την αρχαία Ελλάδα και εκεί το είδα να συμβαίνει. Στην Ελλάδα άρχισα να το κάνω σε παραστάσεις. Ως Μανόλης έπαιζα, αλλά πολλές φορές έχω φορέσει τακούνι και περούκα σε ρόλο. Μία από αυτές ήταν με τον Φώτη Σεργουλόπουλο στην Πρισίλα. Κάποια στιγμή, που ήμουν στα Κύθηρα και δούλευα σε μια καντίνα, έκατσα στην αιώρα και άρχισα να γράφω έναν μονόλογο. Σκεφτόμουν “χορεύεις, τραγουδάς, πίσω από τους πρωταγωνιστές, κάνε κάτι δικό σου μια φορά”. Εκεί γεννήθηκε η Mary Sunshine, που από τότε είναι πρωταγωνίστρια. Το όνομά της είναι από το Chicago, όπου έχω παίξει δύο φορές. Το έργο που έγραψα ήταν το Τροπικό Πουλί, που ανέβηκε στο Άβατον το φθινόπωρο του ’19. Έτσι με κάλεσε ο Φώτης, αφού είδε την παράσταση, να εμφανιστώ στο Shamonette. Στην αρχή είχα ένα κόμπλεξ με την ηλικία μου, σκεφτόμουν “πού πας τώρα, στα 40”, αλλά αποφάσισα να μη βάλω όρια στον εαυτό μου. Κάθισα μια βδομάδα, κόλλαγα, έραβα, ε, κάπως έτσι ξεκίνησα. Μου αρέσει να τραγουδάω live, όπου γίνεται, προτιμώ να ακούγεται η φωνή μου. Το lip-sync είναι μεγάλο μέρος του drag και θέλει πολλή μελέτη. Δεν είναι κοριτσάκι η Mary Sunshine, δεν μπορώ να κάνω Μπρίτνεϊ, δεν μου ταιριάζει. Την εξελίσσω, δεν γίνεται να την παρατήσω».
Ενδυνάμωση, αυτοπεποίθηση και ορατότητα
O Νικόλας συμμετείχε πρόσφατα σε μια ομιλία στο Tedx του Ρεθύμνου με θέμα την έννοια της πρόκλησης, του challenge. «Ένιωσα ότι η συμμετοχή μου είχε μια βαρύτητα και μόνο από το κύρος των άλλων ομιλητών. Επειδή δεν αποφοίτησα ποτέ από το Πολυτεχνείο, αισθάνθηκα κάπως σαν να ολοκλήρωνα την ακαδημαϊκή μου πορεία, αλλά με τον τρόπο που ήθελα εγώ. Ως παιδί δεν αισθανόμουν ούτε μοναδικός, ούτε μόνος, ούτε περίεργος. Μέσα από τα καλλιτεχνικά, όμως, βίωσα σεξουαλική κακοποίηση στα 15 - μίλησα και γι’ αυτό, το πώς με στιγμάτισε. Αντιμετώπισα πολλές προκλήσεις: το ότι μεγάλωσα σε μικρή επαρχιακή πόλη ως ομοφυλόφιλος, το ότι προσπάθησα να συνεφέρω τον εαυτό μου σε μικρή ηλικία από κάτι τόσο βίαιο ψυχικά, το ότι αντιμετώπισα αργότερα τη διάγνωσή μου ως οροθετικού – από τα 20 μου δεν αισθάνθηκα ποτέ άρρωστος, ποτέ δεν κατηγόρησα ούτε κάποιον άλλο ούτε τον εαυτό μου, ο HIV προέκυψε από μια πράξη αγάπης, κάνοντας σεξ. Σίγουρα η Mitsi με βοήθησε να βγω από μια κατάσταση στην οποία αισθανόμουν εγκλωβισμένος. Μπορεί να κοιτάω τον εαυτό μου ως Νικόλα και να βλέπω τη Mitsi και αντίστροφα. Όπως και να με αποκαλέσεις είναι το ίδιο για μένα. Η Mitsi δεν είναι κάτι που θα ήθελα να είμαι, είμαι η Mitsi. Αυτό που κερδίζω είναι η φωνή μου – και το λέω και κυριολεκτικά. Από μικρό παιδί τραγουδούσα, έψελνα στην εκκλησία κάθε Κυριακή, έχω πτυχίο Βυζαντινής κ.λπ. Μετά το συμβάν της κακοποίησης σταμάτησα να τραγουδάω, έχασα τη φωνή μου, είχα συνδέσει το τραγούδι κάπως με αυτή την κατάσταση. Με τη Mitsi μπόρεσα να ξανατραγουδήσω, ενώ μου έδωσε φωνή και σε άλλα πράγματα, βοηθώντας με να λέω την άποψή μου, να μην την κρύβω».
Ο Θέμης σημειώνει πως η εξέλιξη του drag στην Ελλάδα την τελευταία δεκαετία είναι ραγδαία. «Αυτή η τέχνη ωθεί τους ανθρώπους σε μεγαλύτερη ελευθερία και σε απενοχοποίηση κάποιων θεμάτων, όπως ο σεξουαλικός προσανατολισμός και η ταυτότητα φύλου. Εμένα τουλάχιστον μου φέρνει μια ειρήνη μέσα μου. Παλιά μπορεί να έπαιρνα το θηλυκό γένος που χρησιμοποιούσαν για μένα υποτιμητικά, ότι το έκαναν μόνο για να με προσβάλλουν. Πλέον το θηλυκό έχει αποκτήσει μέσα μου τέτοια ισχύ, που δεν νιώθω καμία υποτίμηση απέναντί του. Οποιοσδήποτε με πει “αυτή”, το παίρνω θετικά. Το drag είναι ένα μέσο για να αγαπήσεις πιο πολύ τον εαυτό σου, να βελτιώνεσαι. Προσωπικά, δυστυχώς δεν αισθάνομαι άνετα να κυκλοφορώ στην Αθήνα in drag, γι’ αυτό και το αποφεύγω, όταν δεν έχω εμφάνιση. Δεν είμαι οικονομικά ευκατάστατος για να έχω την πολυτέλεια να ετοιμάζομαι σπίτι μου και να παίρνω ταξί. Θα ήθελα να είναι ασφαλής η Αθήνα, το μετρό, τα μέσα μεταφοράς γενικότερα, για να μπορούμε να κάνουμε τη δουλειά μας χωρίς περιορισμούς, να μη χρειάζεται να βαφτώ σε μια σκοτεινή τουαλέτα. Ξέρω ανθρώπους που το κάνουν και τους θεωρώ ήρωες, το θαυμάζω και θα ήθελα να νιώθω δυνατός να πάω κόντρα στην ανασφάλεια».
Ο Θέμης προτιμά το κανονικό τραγούδι από με το lip-syncing για τις εμφανίσεις του. «Και στη σχολική και στη φοιτητική μου ζωή συνέχεια συναντούσα ανθρώπους που μου έλεγαν ότι δεν μπορώ να τραγουδήσω, ότι η φωνή μου δεν έχει προσωπικότητα, ότι δεν θα τα καταφέρω. Όμως “ό,τι δεν μπορείς να πεις με λόγια, το τραγουδάς, ό,τι δεν μπορείς να τραγουδήσεις, το χορεύεις”. Μέσα από το τραγούδι βρίσκω και την κοινωνική μου φωνή. Σαν να πηγαίνω κόντρα σε όλα τα όχι και τα αρνητικά που έχω βιώσει όταν τραγουδάω in drag. Σαν να μην άκουσα ποτέ τα “δεν έχεις καλή φωνή”, “δεν μπορείς”, και τα “γυναικούλα” που με έλεγαν μικρό… Δεν είμαι γυναικούλα, είμαι γυναικάρα, έχει τεράστια διαφορά και είμαι πολύ περήφανη γι’ αυτήν τη γυναικάρα».
Ο Μανόλης υπερθεματίζει ως προς το κομμάτι της αυτοπεποίθησης: «Η Mary είναι προέκταση δική μου, ό,τι δεν αφήνω να βγει ως Μανόλης. Ως Mary είμαι χαμογελαστή, αισιόδοξη, χρωματιστή, λουλουδάτη, φρέσκια. Δεν απέχει από τον εαυτό μου, απλώς εδώ γίνονται όλα χωρίς ενοχές. Μου έχει δώσει αυτοπεποίθηση μεγάλη, που δεν την περίμενα ούτε εγώ. Ζω κοντά στον Σταθμό Λαρίσης και όσες φορές πήγαινα στην παράσταση βαμμένος, έπαιρνα ταξί, με γυαλιά, σκούφο. Δεν έχω ακόμα το θάρρος να μπω στο μετρό».
Η προετοιμασία της Nicole Nasty
Πόσο κοντά είναι το ελληνικό drag στο mainstream;
Ποιος θα το πίστευε, πριν από μερικά χρόνια, ότι ανάμεσα στους απόλυτα στερεοτυπικούς χαρακτήρες ενός εγχώριου μουσικού ριάλιτι της primetime ζώνης θα βλέπαμε και μια drag queen; Ήθελε πραγματικά κότσια γι’ αυτό που κατάφερε ο Θέμης μέσα από τη συμμετοχή του στο «House of Fame», όπου εξέθεσε όλη τη διαδικασία της μεταμόρφωσης μιας drag queen για τις ανάγκες μιας περφόρμανς και της επιστροφής της στον αγορίστικο εαυτό του. Έτσι, δόθηκε για πρώτη φορά πλήρης, σε μεγάλο κοινό, η εικόνα του τι είναι drag. Σαφώς η παρουσία του δεν ήταν ανέφελη. Όπως είναι γνωστό, όλα τα ριάλιτι διαθέτουν scripted χαρακτήρες –συνήθως χωρίς οι ίδιοι να το γνωρίζουν ή να το συνειδητοποιούν–, συνεπώς επιχειρήθηκε κάποια στιγμή να δοθεί στον Θέμη το γνωστό villain edit, το μοντάζ του «κακού» της υπόθεσης.
«Οι παράγοντες που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη συμμετοχή μου ήταν η κατάσταση που βιώνουμε: είχαν αναβληθεί όλα τα θεατρικά μου σχέδια, είχα κουραστεί να κάθομαι στο σπίτι και ήθελα να κάνω κάτι δημιουργικό. Εκπροσώπησα τον εαυτό μου ως drag queen, όχι όλη την κοινότητα. Μέσα στο σπίτι μιλούσα πολύ για την κοινότητά μας, έθιγα ζητήματα για το drag, για την ομοφυλοφιλία, προσπαθούσα να είμαι ο εαυτός μου, μιλούσα για τον εαυτό μου συχνά στο θηλυκό γένος. Όταν όμως από την 24ωρη κάλυψη βγαίνουν μόνο πέντε ώρες την εβδομάδα, το ποσοστό είναι μικρό. Αυτό που με φόβισε πιο πολύ ήταν να κολλήσει στο “ηθοποιός, σκηνοθέτης, drag queen” η ταμπέλα του “παίκτη ριάλιτι”, που την κοτσάρουν συχνά για να σε μειώσουν. Πήγα για να δείξω τη Holly, αλλά τελικά δεν έδειξα όλη τη δουλειά της – το φορμά της εκπομπής ήταν αυτό, δεν μπορούσα να είμαι ανεξάρτητος από τους υπόλοιπους, δεν θα ήταν δίκαιο. Άλλος με έντυνε κι ενώ βαφόμουν μόνος μου, στο στούντιο το μακιγιάζ περνούσε από επιθεώρηση για να ταιριάζει στα φώτα του. Όταν παρακολουθούσα την αξιολόγηση μετά από κάθε live, με έτρωγε ότι αυτό που έδειχνα ήταν λίγο. Τελικά, όλο αυτό μου άφησε μια βαθύτερη γνώση για το τι συμβαίνει στην τηλεόραση, μου στέρησε ένα κομμάτι ρομαντισμού, που το έχω ανάγκη και πρέπει να παλέψω πολύ για να το ξανακατακτήσω, γιατί θέλω να είμαι ρομαντικός. Κατάλαβα ότι στην τηλεόραση ο ρομαντισμός είναι σαιξπηρικός, με σπαθιά και με αίμα. Και κατέληξα πως η εικόνα της Holly πρέπει να περνά από τα χέρια μου 100% – εκτός αν έχω ανθρώπους δίπλα μου που εγώ έχω επιλέξει και ξέρουν τι θέλω, όπως ο Νικόλας. Συνολικά είμαι ευχαριστημένος, πήρα πολλή αγάπη. Χαίρομαι που υπήρξα το άτομο που ήθελα να δω στην τηλεόραση, όταν ήμουν μικρός. Το hate speech προσπαθώ να το αποφεύγω. Είναι ένα κομμάτι του δειλού εαυτού που κρύβουν όλοι, απλώς κάποιοι είναι πιο δειλοί και το εκφράζουν. Σήμερα το πρωί το πρώτο μήνυμα που είδα μόλις ξύπνησα ήταν από μια γυναίκα, “σε γούσταρα πολύ, αλλά κούρασες”. Της απάντησα “κάνε με unfollow να ξεκουραστείς”. Δεν τη θέλω την τοξικότητα, δεν με νοιάζει να συναναστρέφομαι με τον πόνο και τον θυμό των ανθρώπων, όταν δεν ξέρουν τι να τον κάνουν».
Τα πρώτα drag καλλιστεία
Ο 24χρονος Νίκος, ο μικρότερος της παρέας και μέλος του «Haus of Duchess», έρχεται στο στούντιο με τη «μαμά» του, τη ΔούKISSα. «Δεν ήταν η μαμά που με έβγαλε πρώτη στο drag, αλλά είμαι μέλος του οίκου της. Υπάρχει αγάπη, στήριξη». Με σπουδές σε κομμωτική και μακιγιάζ, ήρθε σε επαφή με το drag μέσω του «Drag Race», πριν από μια πενταετία, και αποφάσισε σταδιακά να ασχοληθεί μόνο με αυτό. «Το 2018 έκανα την πρώτη μου εμφάνιση στο Bequeer, σε μια βραδιά για τον Ζακ Κωστόπουλο. Ένιωσα πολύ όμορφα από την πρώτη στιγμή. Βγήκα με το “Breathin” της Αριάνα Γκράντε, το πρόβαρα σχεδόν έναν μήνα πριν! Η Nicole Nasty εξελίσσεται διαρκώς, μου αρέσει να ακούω γνώμες, να προσθέτω στοιχεία. Είναι δυναμική γυναίκα, σέξι, προκλητική, διασκεδαστική και με χιούμορ. Ως Νικόλας είμαι πολύ ήρεμο παιδί. Στην περσόνα μου βάζω αυτά που θέλω. Με έχουν δει και οι γονείς μου και είναι φουλ υποστηρικτικοί, είμαι πολύ τυχερός που τους έχω». Ο Νικόλας εκπροσωπεί, μεταξύ άλλων, τα plus size girls, τις queens εκείνες «με λίγα παραπάνω κιλά, που είναι κάπως πιο juicy», άτομα για τα οποία υπάρχει επίσης σημαντική ανάγκη για ορατότητα. «Η Nicole με έχει βοηθήσει να βγω απ’ όσα σκεφτόμουν παλιότερα, ότι τα κιλά μου με κρατάνε πίσω».
Εν τω μεταξύ, η μαμά ΔούKISSα διοργανώνει και θα παρουσιάσει τα πρώτα ελληνικά drag καλλιστεία που θα γίνουν, καλώς εχόντων των πραγμάτων, τον Ιούνιο στο Ρομάντσο, στο πλαίσιο του Athens Pride. Η Nicole θα λάβει μέρος ως διαγωνιζόμενη και δηλώνει αποφασισμένη να κερδίσει, καθώς μας χαρίζει μερικά απίστευτα death drops στη φωτογράφιση.
Η προετοιμασία της Mitsi Lou
Αν ερχόταν το «Drag Race» στην Ελλάδα;
Ιδανικός παρουσιαστής: Τάκης Ζαχαράτος (πρωτοπόρος του ελληνικού drag)
Ιδανική κριτική επιτροπή: Φώτης Σεργουλόπουλος, Γιώργος Καπουτζίδης, Ελένη Φουρέιρα (οι δύο πιο διάσημοι και περήφανα out γκέι Έλληνες και η πιο μεγάλη γυναίκα-σύμμαχος και icon, που είναι ταυτόχρονα αποδεκτή από στρέιτ κοινό)
Αν μπορούσατε να μιλήσετε στον τρίχρονο/πεντάχρονο εαυτό σας, τι θα του λέγατε;
Σύντομο drag λεξικό
Padding/pads: Τα προσθετικά από διάφορα υλικά που τοποθετούνται στους γοφούς για να προκύψουν γυναικείες καμπύλες.
Tucking: Η διαδικασία «εξαφάνισης» των ανδρικών γεννητικών οργάνων.
Death drop: Η κίνηση του σπαγκάτ, πολύ διαδεδομένη στις drag performances.
Ball(room): Η ΛΟΑΤΚΙ+ υποκουλτούρα που γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη των ’80s, όπου οι εκπρόσωποι των «οίκων» διαγωνίζονταν για τρόπαια και βραβεία. Εκεί έκανε την εμφάνισή του και το voguing ως στυλ χορού. Το ντοκιμαντέρ Paris is burning (1990) και η σειρά του Netflix «Pose» αναφέρονται σε αυτή την κουλτούρα.
Houses: Οι «οίκοι» που ξεκίνησαν από την κουλτούρα του ballroom. Η queen που ηγείται του οίκου ονομάζεται «μητέρα» (mother).
Impersonator: Η queen που μιμείται συγκεκριμένα celebrities, π.χ. τη Cher ή την Britney Spears.
Drag king: Η περφόρμερ (συχνά γυναίκα) που υποδύεται μια ανδρική φιγούρα.
Drag pageant: Ο διαγωνισμός ομορφιάς, τα drag καλλιστεία.
AFAB queen: Η queen της οποίας το βιολογικό φύλο είναι το θηλυκό (assigned female at birth).
Butch queen: Η queen που διατηρεί αρρενωπά χαρακτηριστικά.
Viewing party: Το πάρτι που περιλαμβάνει προβολή επεισοδίου του «Drag Race» και συνήθως shows από drag queens.
Meet and greet: Η διαδικασία γνωριμίας και λήψης φωτογραφιών με μια drag queen σε ένα πάρτι – συνήθως με ξεχωριστό αντίτιμο εισιτηρίου.
(Spill) the tea: (Πες την) αλήθεια – φράση που χρησιμοποιείται συχνά στο drag gossip.
Gag / gagging: Το σοκ, συνήθως με θετικό πρόσημο, όταν κάτι είναι εκθαμβωτικό.
Οι πιο δημοφιλείς drag queens του RPDR στο Instagram (σε εκατομμύρια followers)
Bianca Del Rio (2,4)
Trixie Mattel (2,3)
Katya (2,2)
Adore Delano (2,1)
Plastique Tiara (2)
Kim Chi (1,9)
Violet Chachki (1,9)
Alaska (1,8)
Alyssa Edwards (1,8)
Sasha Velour (1,8)
Στατιστικά
13 κύκλοι του ορίτζιναλ «RuPaul’s Drag Race» έχουν προβληθεί μέχρι τώρα
5 κύκλοι All Stars (o 6ος κάνει πρεμιέρα την 1/5)
100.000 δολάρια: το έπαθλο του νικητή
7 διεθνείς βερσιόν περιλαμβάνονται στο franchise (Χιλή, Ταϊλάνδη, Βρετανία, Καναδάς, Ολλανδία, με Αυστραλία/Νέα Ζηλανδία και Ισπανία να ξεκινούν προσεχώς)
19 βραβεία Emmy έχει κερδίσει μέχρι τώρα το ριάλιτι, από 39 υποψηφιότητες
166 drag queens έχουν συμμετάσχει στους αμερικανικούς κύκλους
2 drag queens έχουν αποβιώσει (Sahara Davenport, Chi Chi DeVayne)
4.500 μέλη αριθμεί το ελληνικό Facebook fan group #dardanes
CREDITS
Mitsi Lou (@mitsi.lou): Styling Nicolas Mits (@nicolas.t.m), costume Γιώργος Λιγνός (@geo.dabest), hairstyle Θέμης Θεοχάρογλου
Holly Grace (@theonlyhollygrace): Hairstyle Δημήτρης Αποστολίδης (@dimitrios.apostolidis), styling Nicolas Mit
Mary Sunshine @bymarysunshine, Facebook ToTropikoPouli
Nicole Nasty: Instagram @_nicolenasty_, Facebook / YouTube: Nicole Nasty, TikTok: @_nicolenasty_
Ευχαριστούμε θερμά τον Μανώλη Βαμβούνη για τις πολύτιμες συμβουλές του.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.
