Τρεις «περήφανοι» Νορβηγοί βρέθηκαν πρόσφατα στην Αθήνα στο πλαίσιο του φετινού παγκόσμιου συνεδρίου του Interpride που φιλοξενήθηκε στο Hilton μεταξύ 17-20 Οκτωβρίου, είχε δε ιδιαίτερο ελληνικό ενδιαφέρον ενόψει και της διεξαγωγής του Europride 2020 στη Θεσσαλονίκη (20-28/6) που αναμένεται να προσελκύσει δεκάδες χιλιάδες ξένους επισκέπτες – μια στην κυριολεξία «Διεθνής Έκθεση»!
Η Brita Brekke, επικεφαλής του οργανισμού που διοργανώνει το Oslo Pride, ο Lars Arnesen, πρόεδρος του ΔΣ του Oslo Pride και ο διεθνής συντονιστής του Stein Runar Østigaard δέχτηκαν μετά χαράς να κουβεντιάσουμε για τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα στις δύο χώρες και ευρύτερα, τον θεσμό των Pride, τις προκλήσεις, τις προβληματικές, τις αλληλέγγυες πολιτικές, τις ανάγκες και τις ενδεικνυόμενες πρακτικές.
Η διοργάνωση ενός τέτοιου θεσμού στη Θεσσαλονίκη θα ενισχύσει πολύ την ορατότητα και τα δικαιώματα της λοατκι+ κοινότητας στα Βαλκάνια και τη ΝΑ Ευρώπη γενικότερα όπου σίγουρα χρειάζεται μια τέτοια τόνωση!
Οι τρεις τους εκπροσωπούν ένα από τα παλιότερα Pride στην Ευρώπη (ξεκίνησε το 1982), προέρχονται δε από μια χώρα που συγκαταλέγεται στις πιο προοδευτικές στον κόσμο στα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα τα οποία απολαμβάνουν επιπλέον τη στήριξη της επίσημης Πολιτείας εντός κι εκτός συνόρων – η νορβηγική πρεσβεία ήταν από τις πρώτες που στήριξαν επίσημα το Athens Pride καθώς επίσης το πρόγραμμα «Είμαστε Όλοι Πολίτες» που τρέχει εκστρατείες όπως η καμπάνια της Colour Youth «Πες το σε μας» μέσα από τις χορηγίες ΕΕΑ grants του ΕΟΧ για την Ελλάδα – μια άλλη τέτοια χορηγία αφορά το πρόγραμμα «React» της ΜΚΟ Praksis για την καταγραφή, την αντιμετώπιση των διακρίσεων και την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Η ομοφυλοφιλία στη Νορβηγία αποποινικοποιήθηκε τη δεκαετία του '70 (μια εικοσαετία σχεδόν αργότερα από ό,τι στην Ελλάδα), οι πρόοδοι όμως υπήρξαν από τότε εντυπωσιακοί: «Σήμερα όλοι οι Νορβηγοί απολαμβάνουν ίσα δικαιώματα ανεξάρτητα από σεξουαλικό προσανατολισμό, ταυτότητα και έκφραση φύλου, ενώ από το 2014 απαγορεύεται κάθε μορφή διάκρισης σε αυτούς τους τομείς. Επιπρόσθετα έχουν γίνει πολλά βήματα για την ενίσχυση των δικαιωμάτων της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, τα οποία βρίσκουν κιόλας υποστήριξη από όλο σχεδόν το πολιτικό φάσμα. Η κοινωνική αποδοχή είναι πλέον ευρεία, παρότι ιδιαίτερα για τα τρανς άτομα υπάρχουν ακόμα προκαταλήψεις σε κάποιους εργασιακούς χώρους και στην επαρχία, κυρίως στον βορρά», λένε η Brita και ο Lars.
Έχοντας θεσπίσει ήδη από το 1993 σύμφωνο συμβίωσης, η Νορβηγία έγινε το 2009 η πρώτη σκανδιναβική χώρα που αναγνώρισε τον γκέι γάμο (η 6η διεθνώς), ενώ από το 2014 τους ομόφυλους γάμους ευλογεί και η εκεί Λουθηρανική Εκκλησία. Η πρωτεύουσα Όσλο έχει φιλοξενήσει δύο Europride (2005 & 2014), θα είναι δε η «έδρα» του επόμενου Interpride. Και μπορεί το Μπέργκεν, η δεύτερη μεγαλύτερη νορβηγική πόλη να έχασε την υποψηφιότητα του Europride 2020 από τη Θεσσαλονίκη, οι συνομιλητές μου όμως καθόλου δεν στενοχωρήθηκαν γι΄αυτό, αντιθέτως: «Η διοργάνωση ενός τέτοιου θεσμού στη Θεσσαλονίκη θα ενισχύσει πολύ την ορατότητα και τα δικαιώματα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας στα Βαλκάνια και τη ΝΑ Ευρώπη γενικότερα όπου σίγουρα χρειάζεται μια τέτοια τόνωση!», λένε, υπογραμμίζοντας παράλληλα πόσο σημαντικό θεωρούν το Athens Pride, το μεγαλύτερο και «αρχαιότερο» πλέον στην εν λόγω γεωγραφική περιοχή.
Pride events στη Νορβηγία διεξάγονται ακόμα και σε μικρές κωμοπόλεις όπως το Κιρκένες στον Αρκτικό Κύκλο, στα σύνορα με τη Ρωσία. Επειδή μάλιστα ο θεσμός παραμένει απαγορευμένος στη χώρα του Πούτιν, πολλοί Ρώσοι ταξιδεύουν ως εκεί κάθε χρόνο για να συμμετάσχουν με δικό τους «μπλοκ», παρά την παρεμπόδιση και το «φακέλωμα» από τις ρωσικές μεθοριακές αρχές, μου λένε.
Αναφορικά με τη ΝΑΤΦ, δεν απαιτείται πλέον ειδική διάγνωση ή ιατρική περίθαλψη για φυλομετάβαση: «Όσοι-ες βιώνουν διαφορετικό φύλο από το δηλωθέν στα μητρώα, δικαιούνται να το αλλάξουν κατά βούληση εφόσον έχουν κλείσει τα 16 έτη που είναι και η γενική ηλικία συναίνεσης (η τελευταία στην Ελλάδα κατέβηκε πλέον στα 15 έτη)». Παρά ωστόσο τις θετικές εξελίξεις και το γεγονός ότι η νορβηγική κοινωνία παραμένει από τις πλέον ανοικτές, οι συνομιλητές μου ανησυχούν για την απήχηση τα τελευταία χρόνια του ακροδεξιού λόγου και στην επί πολλές δεκαετίες φιλελεύθερη αυτή χώρα, όπου αύξηση παρατηρείται επίσης στα ομοφοβικά περιστατικά.
Περνώντας στο διεθνές κομμάτι, είπαν ότι στο «τραπέζι» του αθηναϊκού Interpride τέθηκαν μεταξύ άλλων τα οικονομικά των Pride και η διαχείρισή τους, η ανάγκη ενίσχυσης των λεγόμενων «μικρών» Pride (σε περιφερειακές πόλεις ή χώρες προβληματικές ως προς τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα), η αντιμετώπιση της προπαγάνδας περί δήθεν θεραπείας της ομοφυλοφιλίας από θρησκευτικές σέκτες (ευαγγελικά δόγματα κυρίως) ως «δέλεαρ» προσηλυτισμού αλλά και η ιδιαίτερη σημασία της εξέγερσης του Stonewall «πέρα από τον μύθο». Συζητήθηκαν επίσης δικαιωματικά, κοινοτικά και οργανωτικά θέματα.
Αναφερόμενος στις προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει ο θεσμός διεθνώς, διαπίστωσα ότι συμμερίζονται προβληματισμούς όπως η εμπορικοποίηση (που θεωρούν «αναγκαίο κακό», εφόσον μιλάμε για θεσμοποιημένες εκδηλώσεις με βαρύνουσα σημασία όσον αφορά την ορατότητα και την αποδοχή, συμφωνούν ωστόσο στην ανάγκη να κρατιέται το μέτρο ώστε κανένα άτομο της κοινότητας να μην αισθάνεται αποκλεισμένο), το ζήτημα της παρουσίας ενστόλων σε Pride ειδικά σε χώρες όπου η αστυνομία ελέγχεται για ομοφοβικές συμπεριφορές και πρακτικές (στη Νορβηγία π.χ. δεν έχουν, μου λένε, τέτοια θέματα), η ανάγκη μεγαλύτερης συμπεριληπτικότητας αλλά και το λεγόμενο pinkwashing – μεγάλες εταιρείες (αλλά και κυβερνήσεις) που σε κάποιες περιπτώσεις στηρίζουν επιλεκτικά και ιδιοτελώς τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα. Ως προς το τελευταίο συμφωνούν ότι τα Pride και η οργανωμένη κοινότητα συνολικά οφείλει να εξετάζει προσεκτικά κάθε χορηγία ή προσφορά στήριξης, όσο δελεαστική κι αν είναι, ώστε να επιβεβαιώνεται η ειλικρίνεια των προθέσεων.
Το Interpride καθαυτό είναι ένας υπερεθνικός οργανισμός που Ιδρύθηκε στις ΗΠΑ το 1982 και συνδέει τα Pride όλου του κόσμου, «μια ακόμα διεθνής συνωμοσία των Ανωμάλων!», όπως αστειευόμαστε. Χωρίζεται σε είκοσι περιφέρειες, οι εκλεγμένοι διευθυντές των οποίων απαρτίζουν ένα διεθνές συντονιστικό συμβούλιο. Διατυπώνει προτάσεις και εκτιμήσεις, αποστέλλει εθελοντές –ο Stein έχει κάνει αρκετές τέτοιες διεθνείς αποστολές και το 'χει καμάρι!–, φροντίζει επίσης για την παραπέρα διάδοση των Pride events που περιλαμβάνουν επίσης πολιτικές, πολιτιστικές, καλλιτεχνικές και λοιπές εκδηλώσεις. Λειτουργεί ως δίκτυο επικοινωνίας, εκπαίδευσης, αλληλεπίδρασης και αλληλεγγύης, είναι δε ανοικτό σε κάθε άτομο που νιώθει μέλος της ευρύτερης ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας – γκέι, λεσβίες, τρανς, αμφί, ίντερσεξ, non-binary κ.λπ.
«Είναι ωραίο να ταξιδεύεις ανά την Υδρόγειο στηρίζοντας μια υπόθεση που κι εσύ την πιστεύεις, να συνεργάζεσαι με ανθρώπους από διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα και κουλτούρες, να αντιμετωπίζεις νέες προκλήσεις, να "γράφεις ιστορία", να παίρνεις και ρίσκα αν χρειαστεί... Όλη αυτή η ενασχόληση βοήθησε κι εμένα να συνειδητοποιηθώ περισσότερο, να ανακαλύψω επιπλέον το αυθεντικό πνεύμα των Pride που ενέπνευσε και το Stonewall. Ήμουν παρών πέρσι τον Ιούνιο στο επεισοδιακό πρώτο Pride της Βαρσοβίας, πήγα φέτος αρχές Σεπτεμβρίου στο αντίστοιχο του Σεράγεβο που έγινε επίσης με αστυνομική προστασία... Είδα έμπρακτα τη διαφορά μιας κανονικής πλέον γιορτής όπως είναι το Oslo Pride από μια θαρραλέα πράξη αυτοσυνείδησης και διεκδίκησης όπως ήταν ουσιαστικά αυτές οι εκδηλώσεις – εμπειρίες πολύτιμες, αξέχαστες!» εξομολογείται ο Stein λίγο προτού αποχαιρετιστούμε.
σχόλια