ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΙΣ

Εδώ και ένα χρόνο ζώ πλέον και εργάζομαι στο εξωτερικό. Εξακολουθώ όμως πάντα να παρακολουθώ την επικαιρότητα στην Ελλάδα. Τα θέματα που προβάλλονται, τα γνωρίζουμε όλοι πάνω κάτω: Ο τάδε επιτέθηκε λεκτικά στον δείνα, ο Χ κατηγόρησε τον Ψ, ποιά ήταν η απάντηση του Χ στο σχόλιο του Ψ, και ούτω καθεξής. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, τα θέματα που προβάλλονται έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: Την κριτική και συχνά με αρκετά άκομψο έως και προσβλητικό τρόπο. Ένα ατελείωτο κατηγορητήριο. Και τότε συνειδητοποιήσα κάτι πολύ οδυνηρό για μένα. Κι εγώ πάσχω από την ίδια ασθένεια, και έχω τα ίδια συμπτώματα. Τείνω να κρίνω και να κατακρίνω αδιάλειπτα. Αν το καλοσκεφτώ ίσως και καθημερινά. Ποιός από εμάς δεν έχει αισθανθεί αυτή την ψυχική ικανοποίηση να βάλει στη θέση του κάποιον, να του την «πεί». Ακόμα και άνθρωποι που δεν έχουν το θάρρος της γνώμης τους όσο άλλοι συχνά τους ακούς να σχολιάζουν, «μακάρι να είχα την ετοιμότητα του λόγου να του απαντήσω όπως θα έπρεπε». Πρώτη από όλους εγώ, το παραδέχομαι. Η κριτική είναι εύκολη και σε κάνει να νιώθεις καλύτερα. Όταν όμως ακούγεται από άλλους πάντα με ενοχλούσε. Οι εξυπνάκηδες, έχουν άποψη για όλα, τί ξέρει αυτός, και ούτω καθεξής. Άρα είναι βέβαιο, κάποιους έχω ενοχλήσει κι εγώ με τη σειρά μου, και είμαι σίγουρη ότι αν με ρωτήσεις συγκεκριμένα, θα έχω πολλά επιχειρήματα για να σε πείσω ότι είχα κάθε δίκιο με το μέρος μου. Εδώ όμως ακριβώς εντοπίζεται το πρόβλημα: Ποιό είναι το νόημα της κριτικής τελικά; Να δείξω ότι απλά διαφοροποιώ τη θέση μου; Να τονωθεί ο πληγωμένος μου εγωισμός; Να δείξω την ανωτερότητά μου σε σχέση με τον άλλο; Αν αποστασιοποιηθείς από αυτή την συμπεριφορά, καταλαβαίνεις πόσο βαθύτατα ‘κομπλεξικό’ ακούγεται όλο αυτό. Και αυτό είναι πολύ οδυνηρό, γιατί σε καμία περίπτωση δεν θεωρώ τον εαυτό μου κομπλεξικό. Τότε γιατί; Γιατί επιλέγω αυτό τον τρόπο συμπεριφοράς; Οι απαντήσεις- δικαιολογίες που βρήκα είναι πολλές, αλλά μία δυστυχώς υπερισχύει όλων, και αυτή είναι η συνήθεια. Το ζώ κάθε μέρα, είναι στο πετσί μου. Από το σπίτι μου και την οικογένειά μου, στην τηλεόραση, στο σχολείο, μετά στις σπουδές μου και αργότερα στον επαγγελματικό στίβο. Όταν λοιπόν μετακόμισα σε μία βορειο-ευρωπαϊκή χώρα, άρχισα να αντιλαμβάνομαι ότι κάτι δεν «κόλλαγε». Εδώ οι άνθρωποι, ναι μεν ασκούν κριτική, αλλά με εποικοδομητικό τρόπο! Προσπαθώντας να παράγουν ένα αποτέλεσμα. Στην απλή κριτική σχετικά με την απόδοση ενός εργαζόμενου , η αμέσως επόμενη σκέψη/ κουβέντα ήταν, ποιός είναι ο λόγος; Με ποιό τρόπο μπορώ να βοηθήσω για να τη βελτιώσουμε; Στην διαπίστωση του προβλήματος, αντί να εκτοξεύεται η προσλητική κριτική, οι άνθρωποι ζητούν να καταλάβουν το κίνητρο και να προσφέρουν βοήθεια στην εξεύρεση της λύσης, με αυτή την σειρά, χωρίς δογματισμό ή με την μορφή οδηγιών/χειραγώγησης. Η μαγική αυτή συμπεριφορά ονομάζεται εποικοδομητική κριτική! Ο τρόπος αυτός σκέψης και συμπεριφοράς δεν περιορίζεται μόνο στον εργασιακό χώρο: Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο παρουσιάζονται τα νέα στην τηλεόραση, τα παράπονα στις δημόσιες υπηρεσίες, η διδασκαλία στα σχολεία και στα πανεπιστήμια, με λίγα λόγια είναι τρόπος ζωής.Χωρίς να θέλω να δώσω τη λανθασμένη εντύπωση ότι δεν υπάρχουν και αρνητικά παραδείγματα και εδώ, ωστόσο με ζήλεια, αντιλαμβάνομαι ότι δυστυχώς, σαν ελληνίδα πάσχω από την παθογένεια της πατρίδας μου. Κατάλαβα γιατί είναι τόσο δύσκολο σε αυτή τη χώρα να προκαλέσουμε τη θετική αλλαγή που όλοι επιθυμούμε κατά βάθος. Γιατί σαμποτάρουμε τους εαυτούς μας. Γιατί ακόμη και όταν υπάρξουν καλές ιδέες, φοβόμαστε να τις μοιραστούμε με τους άλλους και να τις κάνουμε πράξη, γιατί θα μας κατα-κρίνουν. ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑΈχοντας συνειδητοποιήσει πλέον το πασιφανές, ότι δηλαδή αν θες να δεις την αλλαγή, πρέπει να γίνεις αυτή η αλλαγή, αποφάσισα να κάνω το πείραμα. Να υπάρξω η αλλαγή που θα ήθελα να δω στους άλλους. Εδώ και δύο μήνες, «πιέζω» τον εαυτό μου να εκφράζω ανοιχτά εποικοδομητική κριτική τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα. Να επισημάνω σε αυτό το σημείο, ότι δεν είναι αναγκαίο η εποικοδομητική κριτική να αφορά σε ένα αρνητικό σημείο, αντιθέτως.Για να είμαι ειλικρινής, δεν είναι εύκολο, ξεχνιέσαι. Δεν είναι εύκολο, γιατί τα μυαλά μας δεν είναι ανοιχτά σε κάτι τέτοιο. Υπάρχει μεγάλη αντίσταση και χρειάζεται χρόνος. Όμως αν καταφέρω, συνειδητά να ζώ την καθημερινότητά μου με αυτό τον τρόπο, αυτό θα σημαίνει ότι στη μικροκοινωνία μου, στις καθημερινές μου επαφές, θα βρούνε χώρο να αναπτυχθούνε νέες ιδέες και νέες δυναμικές. Και αν καταφέρω και πείσω μερικούς ακόμη να συμμεριστούν την ιδέα μου και να προσπαθήσουν να εφαρμόσουν το πείραμά μου, τότε οι μικροκοινωνίες μας θα πολλαπλασιαστούν και θα εξαπλωθούν. Ξεκινάω από τα εξής:-Τους συνεργάτες μου από το χώρο εργασίας μου. -Τους φίλους μου.-Τα σχόλια στο διαδίκτυο-Τον υπάλληλο που θα με εξυπηρετήσει στη δημόσια υπηρεσία.-Τους γονείς μου-Το νεαρό φοιτητή που ζήτησε τη βοήθειά μου στην εργασία του.Σας ευχαριστώ που μου δόθηκε η ευκαιρία να μοιραστώ τα παραπάνω μαζί σας. Ελπίζω ότι και άλλοι συμμερίζονται τις σκέψεις που κάνω εδώ και καιρό, σχετικά με το πως μπορεί κανείς να συμβάλει στο να γίνει καλύτερος πολίτης. Είμαι σίγουρη ότι θα υπάρχουν και άλλες ιδέες. Μοιραστείτε τις!Μία θερμή παράκληση σε όσους έχουν τη δύναμη να κάνουν κάτι προς την κατεύθυνση αυτή: ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ:Αν είσαι δημοσιογράφος, ή γενικότερα στο χώρο των ΜΜΕ, σταματήστε να προβάλλετε όλη μέρα και όλη νύχτα το φαύλο κύκλο της στείρας κριτικής. Προβάλετε θετικά παραδείγματα προς μίμηση. Δεν έχετε ιδέα πόσο πολύ το έχουμε όλοι ανάγκη. Αν εργέζεστε στο χώρο της εκπαίδευσης, η εποικοδομητική κριτική θα έπρεπε να διδάσκεται με κάθε ευκαιρεία. Ιδιαίτερα αν είστε στο χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης, καθιερώστε τον ρόλο του μέντορα για κάθε φοιτητή. Βοηθείστε να εκφραστούν οι καλές ιδέες με όποιον τρόπο μπορείτε.Ευχαριστώ θερμά!Υ.Γ. ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΕΠΟΙΚΟΔΟΜΗΤΙΚΗ ΚΡΙΤΙΚΗ Κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής μου εκπαίδευσης, μου δόθηκε η ευκαιρία να γνωρίσω καλύτερα την μέθοδο, με τρόπο πιό επιστημονικό. Εάν το θέμα σε ενδιαφέρει υπάρχει αρκετό υλικό στο διαδίκτυο ή σε βιβλιογραφεία, και ιδιαίτερα με την αγγλική ορολογία (positive feedback). Παρακάτω παραθέτω μερικούς απλούς κανόνες- στάδια για να επιτευθεί:Στάδια:1)Παρατήρηση: Περιγραφή μίας πράξης- συμβάντοςΠ.χ. Παρατήρησα ότι…. (δώσε σημασία στον πρώτο ενικό)Προσοχή! Το στάδιο αυτό πρέπει να είναι αντικειμενικό. Έστίασε σε γεγονότα.2)Εμπειρία: Περιγραφή του πως αυτή η πράξη/συμβάν σε έκανε να νιώσεις, πως την κατέγραψες. Π.χ. Αισθάνομαι ότι … (και πάλι δώσε σημασία στον πρώτο ενικό)Προσοχή! Αυτό το στάδιο είναι υποκειμενικό. Στόχος είναι να εκφράσεις πώς το συγκεκριμένο συμβάν επηρρέασε εσένα, και όχι να προσδώσεις κίνητρα ή να χαρακτηρίσεις την πράξη ή τον αποδέκτη της κριτικής.Προς αποφυγή το επόμενο βήμα!!!Ερμηνεία: Εσύ …(Για εποικοδομητική κριτική Ποτέ μην προσδίδετε ερμηνεία στα κίνητρα πίσω από τις πράξεις! Εστιάστε στα γεγονότα)3)Άκου.Απέναντι στην κριτική οι άνθρωποι τείνουν να έχουν τις εξής αντιδράσεις:-Υπεράσπιση ( άρνηση, απολογία, ανταπόδοση της κριτικής, επιφανειακή αποδοχή κλπ)-Επεξήγηση (ανάγκη να εξηγήσει κανείς τις πράξεις του σαν μέσο απόδειξης ότι η κριτική δεν είναι σωστή)-Προσπάθεια για κατανόηση- ακούω (Η θετική ανάπτυξη μέσα από την κριτική είναι πιθανή μόνο εφόσον ο άνθρωπος αποφασίσει να την χρησιμοποιήση σαν μέσο βελτίωσης). Επιτυχημένη κριτική λοιπόν είναι αυτή που επιφέρει την τελευταία αντίδραση. Αν θέλει κάποιος να δει τα αποτελέσματα της κριτικής του, τότε πρέπει να προκαλέσει αυτή την αντίδραση. Διαφορετικά, η κριτική είναι στείρα.Τέλος, η εποικοδομητική κριτική είναι δώρο! Ευχαρίστησε όποιον/α στην προσφέρει, είτε είναι θετική είτε αρνητική!