Διάβασα για το θάνατό της, στα Νέα.
Πέθανε χθες η Ελένη Παμπούκη γνωστή για την πρωτοποριακή δραστηριότητά της όσον αφορά τα δικαιώματα των γυναικών στη διάρκεια της μεταπολίτευσης.
Είχε δημιουργήσει με την Μιμή Βότση τη «Σελάνα», το πρώτο βιβλιοπωλείο για γυναικεία θέματα και αργότερα το συνέχισε μόνη της.
Εξέδιδε το Ημερολόγιο των Γυναικών.
Συνεργάστηκε με το Δεύτερο Πρόγραμμα του ραδιοφώνου για την παρουσίαση του παιδικού βιβλίου.
Κείμενά της είχαν δημοσιευτεί σε λογοτεχνικά περιοδικά.
Δώρισε μεγάλο μέρος του σημαντικού της προσωπικού της αρχείου στη Γενική Γραμματεία Ισότητας, εμπλουτίζοντας σημαντικά το Ιστορικό Αρχείο της Βιβλιοθήκης Θεμάτων Ισότητας και Φύλου, καθώς και στο Αρχείο Γυναικών "Δελφύς".
Τον Απρίλιο του 2012 της έγινε τιμητική εκδήλωση στην Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων.
Η κηδεία της θα γίνει στο μέρος που γεννήθηκε, στην παραλία Ακράτας, την Τετάρτη 5 Ιουνίου, στις 5:30 μ.μ στον Ιερό Ναό της Μεταμορφώσης του Σωτήρος.
Ψάχνοντας βρήκα μια παλιότερη ανακοίνωση της Ρούλας Σκούταρη, από το 2003.
ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΤΖΕΝΤΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΠΑΜΠΟΥΚΗ
Αγαπητές φίλες / Αγαπητοί φίλοι,
Η Ατζέντα των Γυναικών της Ελένης Παμπούκη δεν θα κυκλοφορήσει ούτε φέτος. Η ίδια μου είπε ότι δεν πρόκειται να την εκδώσει ξανά. Επειδή, όμως, η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία, ευελπιστεί ότι ίσως στο μέλλον υπάρξει ένα ανάλογο σχετικό εγχείρημα.
Με τη διακοπή κυκλοφορίας της ατζέντας κλείνει ένας κύκλος στο φεμινιστικό κίνημα της χώρας μας. Η ατζέντα των γυναικών διαπαιδαγώγησε και εισήγαγε στο κίνημα όλες τις τελευταίες γενιές φεμινιστριών. Η πρώτη ατζέντα εκδόθηκε το 1984 και με μια διακοπή το 2000, έφθασε μέχρι το 2002. Όλες αυτές τις ατζέντες τις δημιούργησε και τις διαμόρφωσε με μεγάλο μεράκι αλλά και αρκετό κόπο η Ελένη Παμπούκη.
Μέσα από την ατζέντα έχουν περάσει όλα τα θέματα επικαιρότητας που απασχόλησαν το κίνημά μας τα τελευταία χρόνια, οι διεκδικήσεις, οι αγώνες και τα όνειρα των γυναικών, καθώς επίσης και θεωρητικά θέματα σχετικά με το φεμινισμό αλλά και οτιδήποτε άλλο αφορούσε και απασχολούσε τις γυναίκες και τις φεμινίστριες των προηγούμενων χρόνων.
Όσο για την Ελένη, τι να πω; Η ίδια είναι η ζωντανή ιστορία του φεμινιστικού κινήματος της χώρας μας. Το βιβλιοπωλείο που λειτουργούσε επί σειρά ετών αλλά και η ατζέντα που εξέδιδε υπήρξαν κοιτίδες του σύγχρονου φεμινιστικού κινήματος. Όλες οι νεώτερες φεμινίστριες - κι εγώ προσωπικά - διαπαιδαγωγηθήκαμε και προσεγγίσαμε τη φεμινιστική προβληματική μέσα από τα βιβλία που η Ελένη μας σύστησε και μας έδωσε. Η ατζέντα που εξέδιδε ήταν για μας μια καθημερινή και χειροπιαστή επαφή με το κίνημα.
Μοιραστήκαμε με την Ελένη, σε μια άμεση και ανοιχτή διαπροσωπική σχέση, όλες τις πληροφορίες, τους αγώνες και τις αγωνίες για το κίνημα της εποχής. Μοιραστήκαμε μαζί της όλους τους προβληματισμούς για το φεμινισμό, την προοπτική του κινήματος αλλά και την ικανοποίηση για τις κατακτήσεις μας και για όλα τα επιτεύγματα και τις δημιουργίες των γυναικών.
Όπως ανέφερα και παραπάνω ένας κύκλος, μια εποχή κλείνει για το κίνημά μας. Και μαζί του φοβάμαι ότι κλείνουν και οι άμεσες, διαπροσωπικές σχέσεις στο κίνημα. Οι πληροφορίες, η επικοινωνία αλλά και η ανταλλαγή απόψεων γίνεται πλέον μέσα από άλλα κανάλια, κυρίως μέσω του διαδικτύου. Τα πράγματα πλέον λειτουργούν πιο έμμεσα και απρόσωπα. Να δούμε πως θα εξελιχθεί αυτή η νέα φεμινιστική εποχή που διαβαίνουμε...
Όμως, πάντα θα θυμόμαστε με αγάπη και νοσταλγία την εποχή της ατζέντας, την εποχή του βιβλιοπωλείου, την εποχή της Ελένης. Ελένη μου, σ' ευχαριστούμε πολύ για όσα μας πρόσφερες, για όσα μας έμαθες, για όλους τους αγώνες σου στο κίνημα. Να είσαι πάντα καλά, χαρούμενη και δημιουργική σε κάθε σου ασχολία.
Ρούλα Σκούταρη
Και τέλος, αξίζει πολύ να διαβαστεί, αυτό που έγραψε χτες η Βένα Γεωργακοπούλου στην Εφημερίδα των Συντακτών:
Μου φαίνεται σαν ψέματα που κάποτε σ΄αυτή τη χώρα το φεμινιστικό κίνημα, με όλα του τα χρώματα και τις συνιστώσες, από θεσμικές μέχρι εξωκοινοβουλευτικές, ανθούσε και έδινε τον τόνο. Στρέιτ και λεσβίες χέρι χέρι.
Και ας πιστεύουν πολλές (τι κρίμα) ότι ακόμα και οι μικρές, αλλά ουσιαστικές, αλλαγές στη ζωή μας (το επώνυμά μας που κρατάμε, τα παιδιά μας που δεν έχουν πια «πατέρα-αφέντη», οι εκτρώσεις που κάνουμε χωρίς να κρυβόμαστε) έγιναν από Θεού. Στους δρόμους βγήκαμε. Κάναμε προτάσεις και επιτροπές. Πιέσαμε.
Πρώτη μέσα σε όλες μας η Ελένη Παμπούκη. Αγέρωχη και αυστηρή όταν έπρεπε. Τρυφερή και μητρική όταν την είχαμε ανάγκη οι νεότερες. Μαχητική συνέχεια. Σοφή πάντα. Εφυγε χθες από τη ζωή σε ηλικία 79 χρόνων και πλημμύρισε ξαφνικά για μένα η Αθήνα συνθήματα, τραγούδια, φωνές και αναμμένα κεριά. Από γυναικεία στόματα. Σε γυναικεία χέρια.
Η Ελένη είχε ανοίξει το 1975 μαζί με τη Μιμή Βότση το πρώτο βιβλιοπωλείο για γυναίκες στην ανηφοριά της Σίνα, λίγο πριν από τη Σκουφά. «Το βιβλίο-Το παιδί» το λέγανε και αργότερα «Σελάνα». Εκλεισε το 1993. Το γυναικείο κίνημα είχε πια γυρίσει σπίτι. Πρόλαβε όμως να γίνει ο φεμινιστικός μας ναός, το στέκι, το στρατηγείο μας, η βιβλιοθήκη μας. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι αυτή η σπουδαία γυναίκα κατάφερε να συγκεντρώσει ένα τεράστιο αρχείο, όλη την ιστορία του ελληνικού γυναικείου κινήματος (ντοκουμέντα, φακέλους συνεδρίων, αφίσες, βιβλία, περιοδικά, εφημερίδες, φυλλάδια κ.λπ.) και τα δώρισε πέρσι στη Βιβλιοθήκη Θεμάτων Ισότητας και Φύλου. Τα παρέλαβε η τότε γενική γραμματέας Ισότητας, Μαρία Στρατηγάκη. Αυτή γνώριζε την αξία τους.
Ανάμεσα στους θησαυρούς της Ελένης και μια κασέτα με τραγούδια και συνθήματα ηχογραφημένη από τη διαδήλωση στα Προπύλαια, στις 8 Μαρτίου του 1980, με αίτημα την αλλαγή του Οικογενειακού Δικαίου. Θα προσπαθήσω, έτσι που ψηφιοποιήθηκε, να την ξανακούσω (http://www.isotita.gr). Βάζω για σήμερα μια φωτογραφία (της Αθηνάς Λεκάκου νομίζω ότι είναι) από κάποια άλλη ίσως διαδήλωση. Δεν βλέπω τις ομπρέλες που κρατούσαμε τότε. Δεν πειράζει. Στέλνω στην Ελένη μια αγκαλιά και συνεχίζω. Ιδια και χειρότερη φεμινίστρια από τότε.
σχόλια