Το σύστημα

Δεν μπορείς να παλέψεις ένα σύστημα και να περιμένεις να νικήσεις, αλλά πρέπει να το παλέψεις. 

Οι άνθρωποι ζούμε σε πολλά μικρά και μεγάλα συστήματα, από την οικογένεια μέχρι το σχολείο και αργότερα ως ενήλικες μέσα στην κοινωνία. Υποτασσόμαστε σε κανόνες, ακολουθούμε πρότυπα συμπεριφορών, αλληλεπιδρούμε στη βάση συγκεκριμένων μοτίβων και διασχίζουμε ο καθένας το μονοπάτι του σχεδόν λυπημένοι. Θέλουμε να κοιμηθούμε το πρωί αλλά μας ξυπνάει το ξυπνητήρι γιατί πρέπει να ξυπνήσουμε, είναι πια μέρα! Θέλουμε να μείνουμε ξύπνιοι το βράδυ να χαζέψουμε τον ουρανό, το μάτι γαρίδα, αλλά πρέπει πάλι να κοιμηθούμε για να ξυπνήσουμε το επόμενο πρωί (παράδειγμα από τον Osho). Και ακριβώς έτσι, μαζοχιστικά σχεδόν, συνεχίζουμε σε όλη τη ζωή μας να εντασσόμαστε σε επιμέρους συστήματα γιατί μόνο περιορισμένοι νοιώθουμε ότι ζούμε, έχουμε συνηθίσει να φυλακιζόμαστε μέσα στο μικρό τετράγωνο του τρόπου σκέψης μας, στο οποίο κινούμαστε. Όντας μέλος ενός συστήματος, όσο ακολουθούμε τον τρόπο σκέψης των μελών που άρχουν του συστήματος, είμαστε ασφαλείς και ανήκουμε σε αυτό το σύστημα... Μα, ασφαλώς! Θα ήταν τόσο μοναχικά στον κόσμο αν δεν άνηκες κάπου!

Τι γίνεται όμως αν αισθάνεσαι πως κάτι δεν λειτουργεί σωστά ή θα μπορούσε να λειτουργεί αρμονικότερα μέσα στο σύστημα; Όταν δραπετεύεις λίγο από την έτοιμη λογική του συστήματος και επιχειρήσεις να μεταδώσεις αυτό το φως – για σένα, ύβρη για το σύστημα – στα υπόλοιπα μέλη του συστήματος; Το παιδί μέσα σου φωνάζει πως ο κόσμος μπορεί να γίνει πιο ιδανικός και αξίζει να προσπαθήσεις να δείξεις έναν δρόμο λιγότερο οικείο γιατί αλίμονο, όλοι οι άνθρωποι, η εσωτερική μονάδα εντός του καθενός από μας, θέλουν να γίνουν καλύτεροι! Όμως, όχι, είμαστε τόσο εγωιστές φορώντας την ενδυμασία του ενηλίκου που αδυνατούμε να δεχτούμε πως ίσως διαπράττουμε ένα μεθοδικό σφάλμα. Απορρίπτουμε το ξένο στοιχείο, τη νέα ιδέα, αποβάλουμε από το σύστημά μας την αντισυστημική σκέψη και πληγώνουμε το εσωτερικό παιδί αυτού που τολμά να αμφισβητεί τη λογική μας. Το εσωτερικό παιδί, δεν έχει λόγο να προσαρμοστεί σε ένα ψέμα και αυτοαπομακρύνεται με τη σειρά του από το σύστημα, αποσύρεται στον εσωτερισμό του και με περισυλλογή απορρίπτει τον τρόπο σκέψης που του προκάλεσε αισθήματα «ανένταξης». Και επειδή το παιδί μέσα μας δεν έχει εγωισμό, δεν εμμένει στην ιδέα του, την παίρνει μαζί του, μακριά από το σύστημα που την απέρριψε, αλλά την θάβει μέσα του, και μαζί την τάση του να ανακαλύπτει και να διερευνά νέους τρόπους και νέες δυνατότητες. Του έχει δημιουργηθεί ένα τραύμα πια. Στο επόμενο σύστημα στο οποίο θα ενταχθεί, θα προσαρμοστεί, θα καταπιέσει την τάση για το νέο και το βελτιωμένο ή το ανατρεπτικό και θα ακολουθήσει την φαινομενικά έγκυρη λειτουργία του συστήματος. Και έτσι πεθαίνει η πρωτοπορία: πρώτα μέσα μας.

Ως βασική υπεύθυνη φωνητικής και χορωδίας σε μια ΜΚΟ που βοηθά κοινωνικά αποκλεισμένες οικογένειες και κυρίως παιδιά (επεξηγώ : μετανάστες και αφομοίωση και εξοικείωση με την κοινωνία κατ'εμέ - λανθασμένα όπως κατάλαβα τώρα πια), θέλησα να πάρω ένα παιδάκι εξαιρετικά καλλίφωνο σε ακρόαση, οντισιόν εν κοινοίς, ώστε να αναπτυχθεί το ταλέντο του. Ζήτησα σχετικές πληροφορίες και άδειες και κλείσαμε το ραντεβού για να πάμε στην μία και μοναδική οντισιόν, μπροστά από το κτήριο της ΜΚΟ. Το προετοίμαζα αυτό το παιδάκι 2 χρονιά, το έβλεπα κάθε βδομάδα, τραγουδούσε ακόμα και όταν κάναμε διάλειμμα στις πρόβες της ερασιτεχνικής χορωδιούλας μας για να πάει στην τουαλέτα. Είχα συνεννοηθεί με τρία υπεύθυνα άτομα άλλων τομέων δράσης της ΜΚΟ αλλά και της διοίκησης και είχαμε κλείσει το ραντεβού. Όταν κλείσαμε το ραντεβού, ρώτησα το παιδάκι αν θα έρθει μόνο του στο ραντεβού μας και μου είπε πως θα έρθει με την παρεούλα του, επομένως, του ανέφερα πως μπορούν και αυτά τα δύο παιδάκια να περάσουν από την ακρόαση - μα, φυσικά, σε όλα τα παιδιά αξίζουν ίδιες ευκαιρίες, πόσω μάλλον όταν είναι μπροστά την ώρα της οντισιόν. Μεγάλο σφάλμα, δεν προχώρησα σωστά με την γραφειοκρατία του συστήματος της ΜΚΟ. Εγώ θεώρησα πως θα ενημερώσω με το "pick up" ότι τελικά θα έρθουν και δύο ακόμα παιδάκια για οντισιόν.

Αφίχθην αργοπορημένη 10 λεπτά και ανακαλύπτω το αστέρι της χορωδίας μας με ποδιά και να μαγειρεύει : Σάββατο, μάθημα μαγειρικής. «Τι ωραία», σκέφτηκα, «μα, γιατί δεν μου είπε ΚΑΝΕΝΑΣ ότι δεν βολεύει η ώρα ώστε να αποφασίσουμε αν θα πάει στην οντισιόν ή αν θα κάνει το μάθημα μαγειρικής;» Είχα μιλήσει με τρία άτομα από την ΜΚΟ και με το ίδιο το παιδί για να κλείσω το ραντεβού για την οντισιόν. Μετά, συνειδητοποίησα, «ε, οντισιόν είναι, μία φορά τον χρόνο γίνεται, θα μου επιτρέψουν να το «κλέψω» το παιδάκι για δυο ωρίτσες – τα άλλα δύο παιδάκια, η παρέα του, άφαντη.

Αλλά η καθεστηκυία τάξη είχε άλλα σχέδια. Με ανεβάζει στο γραφείο όπου συζητούμε ως γονέας και παιδί, δάσκαλος και μαθητής, εργοδότης και συνεντευξιαζόμενος, ή μάλλον... εξεταζόμενος. Δηλαδή τοποθετείται σωματικά πίσω από το γραφείο, σε απόσταση από μένα, και εγώ μπροστά από γραφείο και μου κηρύττει το σφάλμα στο οποίο υπέπεσα με το να καλέσω και τα άλλα δύο παιδάκια ενώ δεν το ήξεραν οι κρατούντες την οργάνωση. Σαφώς, λάθος τυπικά η διαδικασία εκ μέρους μου, το παραδέχομαι και ζητώ να περάσουμε στην ουσία : στον λόγο για τον οποίο, όπως είχα μόλις καταλάβει, αναβάλλεται για την επόμενη χρονιά η οντισιόν αυτού του ταλαντούχου παιδιού. Οντισιόν όχι για κάποιο τάλεντ σόου ή για κάποιο απαιτητικό μουσικό σχολείο, μα για μια εξαιρετικής φήμης οργανωμένη χορωδία όπου έχουν ανθρώπους που θα βοηθήσουν να αναπτυχθεί το ταλέντο του παιδιού. Μία οντισιόν, τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο. Μα, όχι, όχι, όχι. Η άρνηση δεν είχε τέλος. Το παιδί ΜΠΟΡΕΙ να μην καταφέρει να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις μιας ΤΕΤΟΙΑΣ διοργάνωσης, ΜΠΟΡΕΙ να έχει άλλες δραστηριότητες τα Σάββατα και να συμπέσουν με τις πρόβες, ΜΠΟΡΕΙ να μην έχει αρκετή αυτοπεποίθηση ώστε να αντέξει σε ένα περιβάλλον διαφορετικό από το δικό του, ΜΠΟΡΕΙ να αποτύχει. Το παιδί μπορεί να φοβηθεί έξω στον κόσμο, μπορεί να μην έχει τόσο καλή φωνή όσο λες και να στεναχωρηθεί, μπορεί, μπορεί, μπορεί. ΟΧΙ. Δεν μπορεί το παιδί να δοκιμάσει, δεν πρέπει το παιδί να βγει από τον κύκλο της δικής του κοινωνικής ομάδας ή του κλειστού κύκλου της ΜΚΟ. Είναι μόνο 13 ετών...

Ο Γκάντι έλεγε γίνε εσύ η αλλαγή που θέλεις να δεις στον κόσμο. Πραγματικά μεγαλειώδες : είμαι άνεργη, δεν ξέρω τι μου ξημερώνει και έχω ένα μικροσκοπικό κομπόδεμα για ανάγκη, κι όμως σκέφτομαι να πληρώσω την εφορία (πεντακοσούρα) και την πιστωτική που φούσκωσα χωρίς να ξέρω πως θα απολυθώ (άλλη μια πεντακοσούρα). Πραγματικά μεγαλειώδες: ας γίνω εγώ η αλλαγή που θέλω να δω στον κόσμο, το σκέφτομαι πολύ σοβαρά. Μα, αντιδρώ: «θα μπω σε έναν φαύλο κύκλο. Εννοείται ότι αυτό το πολύτιμο για μένα μικροσκοπικό κομπόδεμα θα πάει στις μαύρες τρύπες της εικονικής οικονομίας (μας δανείζουν 10 και το 1,5 καταλήγει σε μας, τα 4,5 σε αυτούς και τα υπόλοιπα σε άλλες μαύρες τρύπες στους ισχυρούς του κόσμου)». Εννοείται πως δεν θα μάθω ποτέ σε οποιοδήποτε σύστημα, είτε αυτό είναι η κοινωνία, είτε μια μικρή ΜΚΟ, να λειτουργεί πιο ελεύθερα, πιο φυσικά, είναι και αυτό ένας φαύλος κύκλος. Και φτάνω στην πρώτη φράση του κειμένου : Δεν μπορείς να παλέψεις ένα σύστημα και να περιμένεις να νικήσεις, αλλά πρέπει να το παλέψεις. ΠΡΕΠΕΙ να το πολεμήσω. Πρέπει σίγουρα;