Χάρης Βαφειάς, εφοπλιστής
Τρίτη 20/7/2010, ώρα πέντε το απόγευμα, στο γραφείο του, στην Ερυθραία.
Δεν υπάρχει μυστικό επιτυχίας. Είναι ένας συνδυασμός πραγμάτων. Πρώτο βάζω το DNA, δεύτερο την εμπειρία, τρίτο τη φιλοδοξία και τέταρτο την εργατικότητα. Αν δεν έχεις τα τρία τουλάχιστον από τα τέσσερα, γιατί το DNA ή το' χεις ή δεν το' χεις, δεν μπορείς να τα καταφέρεις. Εγώ, ευτυχώς, είχα και τα τέσσερα.
Αυτήν τη στιγμή, μαζί με τα πλοία υπό κατασκευή σε διάφορα ναυπηγεία, ο όμιλος διαχειρίζεται 72 πλοία. Είναι ο τρίτος μεγαλύτερος ναυτιλιακός όμιλος στην Ελλάδα.
Η δουλειά που κάνω είναι πάρα πολύ ανταγωνιστική. Αν δεν την παρακολουθείς κάθε δευτερόλεπτο που περνάει, σε φάγανε.
Από πολύ μικρός είχα ξεκάθαρη φιλοδοξία για το τι ακριβώς ήθελα να κάνω, κάτι που είναι σπάνιο. Δυστυχώς, πάρα πολλοί συμμαθητές μου απ' το Κολέγιο, ενώ είχαν τα ίδια προνόμια μ' εμένα και την ίδια αφετηρία, δεν τα εκμεταλλεύτηκαν.
Ξεκίνησα δουλειά part time από δεκαπέντε ετών, full time στα είκοσι και είχα τη δική μου εταιρεία στα είκοσι ένα μου. Το 2005, στα είκοσι εφτά μου δηλαδή, κατάφερα να τη βάλω στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης. Είμαι ο νεότερος διευθύνων σύμβουλος ναυτιλιακής εταιρείας εισηγμένης στο χρηματιστήριο, παγκοσμίως.
Γι' αυτό και οι Αμερικανοί με αποκαλούσαν, για πλάκα βέβαια, Χάρυ Πότερ. Τώρα με την κρίση δεν ξέρω αν πιάνουν ακόμα τα μαγικά μου.
Ωστόσο, τα νούμερα συνεχίζουν να είναι ανησυχητικά. Και για να μιλήσουμε με νούμερα πάνω στη δική μας δουλειά: πριν από τον Νοέμβριο του 2008 ένα μεγάλο φορτηγό-πλοίο -και οι περισσότεροι Έλληνες εφοπλιστές έχουν φορτηγά πλοία- έβγαζε περίπου εκατό χιλιάδες δολάρια την ημέρα. Τον Νοέμβριο του 2008 το ίδιο πλοίο έβγαζε τρεις χιλιάδες δολάρια την ημέρα. Πτώση 97%. Από τον Μάρτιο του 2009 έφτιαξαν λίγο τα πράγματα για τα φορτηγά-πλοία, αλλά όλοι οι άλλοι τομείς είναι διαλυμένοι - τα κοντέινερ, τα δεξαμενόπλοια και τα πλοία αερίου είναι διαλυμένα. Ακόμα και τα φορτηγά πλοία, που τον τελευταίο χρόνο πήγαν κάπως καλά, τον τελευταίο ενάμιση μήνα έχουν πέσει 60% κάτω πάλι. Τι σχέση έχει αν ο ελληνικός στόλος κατέχει μία από τις πρώτες θέσεις στον κόσμο; Το να έχει κανείς τα περισσότερα πλοία δεν σημαίνει ότι βγάζει και τα πιο πολλά λεφτά. Είναι σαν να σου πω εγώ ότι έχω είκοσι πολυκατοικίες, χωρίς να έχω ενοικιάσει τα διαμερίσματα.
Ευτυχώς, εγώ δεν έχω πάρε-δώσε με την ελληνική οικονομία. Δεν κάνω δουλειές στην Ελλάδα, όλες μου οι δουλειές είναι έξω, όλα μου τα πλοία εμπορεύονται έξω, έχουν όλα ξένη σημαία και όλοι μου οι ναυτικοί είναι ξένοι γιατί μιλάνε καλύτερα αγγλικά και ζητάνε λιγότερα χρήματα. Μόνο τη βάση μου έχω στην Ελλάδα. Και αυτό από μόνο του μου φτάνει για να μου δημιουργεί πρόβλημα. Οι ξένες τράπεζες με το που ακούν ότι η βάση μας είναι στην Ελλάδα φοβούνται. Κι έχουν δίκιο.
Η δουλειά του καπετάνιου και του αρχιμηχανικού πληρώνει 13.000 και 12.000 ευρώ, αντίστοιχα, καθαρά τον μήνα. Ποια δουλειά πληρώνει τόσα λεφτά καθαρά; Ε, λοιπόν, δεν υπάρχουν προσφορές από Έλληνες. Ο Έλληνας δεν θέλει να χαραμίσει τα νεανικά του χρόνια ταξιδεύοντας ανά τον κόσμο, θέλει να είναι σπίτι του με τη μαμά του και την κοπέλα του.
Στην Ελλάδα το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να τελειώσουν τη δουλειά τους στη μία-δύο το μεσημέρι, να πάνε στην καφετέρια με τους φίλους τους, να μιλήσουν στα δύο κινητά τους, να πάνε βόλτα με το καινούργιο τους αυτοκίνητο και στο εξοχικό τους κάθε Σαββατοκύριακο. Και μετά σου λένε «είμαστε άνεργοι και πώς θα τα βγάλουμε πέρα με 600 ευρώ». Αυτό είναι φτώχια για τον Έλληνα; Αν οι Έλληνες νομίζουν ότι αυτό είναι φτώχια, πρέπει να δουν και λίγη πραγματική φτώχια.
Το νησί που αγόρασα, το αγόρασα καθαρά για επενδυτικούς λόγους. Για να το μεταπουλήσω κάποια στιγμή που η Ελλάδα, πρώτα ο Θεός, δεν θα έχει τέτοια θέματα και θα επιστρέψουν οι ξένοι επενδυτές.
Η Αθήνα, έτσι όπως είναι τώρα, είναι μία από τις ασχημότερες πόλεις. Αν αφαιρέσεις τις κακάσχημες πολυκατοικίες, τη μόλυνση και το χάος, είναι η πιο ωραία. Αλλά είμαστε άξιοι αυτών που εκλέγουμε για να διοικούν την πόλη. Και για τον τουρισμό μας ισχύει ό,τι για την πόλη μας. Έχουμε τα ωραιότερα νησιά στον κόσμο, τις καθαρότερες θάλασσες κι ο τουρισμός γι' αυτά που έχουμε είναι χάλια. Στη Νότια Γαλλία, που είναι δέκα φορές πιο βρόμικα τα νερά, δέκα φορές πιο άσχημη η φύση και οι παραλίες τους, έχουν όλο τον καλό τουρισμό, τρομερές υπηρεσίες και πάρα πολλά λεφτά μπαίνουν κάθε καλοκαίρι στα συρτάρια τους. Ενώ εμείς τι έχουμε; Όλους τους φτωχούς τουρίστες με τα σακίδια, ενώ τον καλό τουρισμό τον διώχνουμε. Αν οι Έλληνες δεν κατεβάσουν τις τιμές τους και δεν αναπτύξουν τις υπηρεσίες που προσφέρουν, δεν πρόκειται να πάμε μπροστά.
Τώρα με την κρίση όλοι πρέπει να μειώσουμε οτιδήποτε μπορεί να προκαλέσει. Δες πόσες απαγωγές γίνανε στην Εκάλη το τελευταίο εξάμηνο. Πόσες ληστείες σε καλά εστιατόρια. Μπαίνουν μέσα, κλειδώνουν, αρπάζουν ρολόγια, κινητά, κοσμήματα και μέσα σ' ένα δεκάλεπτο έχουν εξαφανιστεί. Αυτό δεν είναι τραγικό; Τι θα γίνει δηλαδή; Θα πηγαίνεις στο καλό εστιατόριο και θα έχει απέξω ΜΑΤ; Μόνο στην Κολομβία γίνονται αυτά. Και στην Πορτογαλία είχαν οικονομικό πρόβλημα, και στην Ισλανδία, αλλά αυτά δεν γίνανε. Γιατί οι άνθρωποι εκεί είναι πιο μορφωμένοι. Κι όταν είσαι μορφωμένος, ξέρεις πως όταν έχεις οικονομικό πρόβλημα δεν παίρνεις το μαχαίρι. Κάνεις άλλα πράγματα. Το μαχαίρι το παίρνεις άμα είσαι τελείως βλάχος.
Χασάν Khuram Shahzed, δουλεύει σε βουλκανιζατέρ
Δευτέρα 23/8/2010, ώρα μία και μισή το μεσημέρι, στο εστιατόριο Κουτί στο Μοναστηράκι.
Είδες στην τηλεόραση τι έγινε τώρα στο Πακιστάν; Πολύ νερό. Το μισό Πακιστάν πήρε μαζί. Ευτυχώς, οι δικοί μου είναι πολύ μακριά από 'κει, στην άλλη άκρη.
Το Πακιστάν είναι τέσσερις φορές η Ελλάδα. Πολύς κόσμος. Εκεί δεν έχουμε ευρώ, έχουμε τη ρουπία. Όλα τα πράγματα είναι πολύ ακριβά. Και κάθε μέρα γίνονται πιο ακριβά. Γιατί εκεί δεν έχει ούτε δήμους, ούτε κράτος να νοιάζεται, να βγάζει χαρτιά... Εκεί ο άνθρωπος είναι μόνος του.
Έχω εννιά χρόνια στην Ελλάδα. Ήρθα όταν ήμουνα δεκάξι. Έχουν έρθει και πιο μικρά παιδιά. Πήγαινα κανονικά σχολείο τότε, αλλά δεν μου άρεσε. Και δεν είχα και τα φράγκα για να πάω πιο μπροστά, κατάλαβες; Ο πατέρας μου έχει μαγαζί με χρώματα και μου είπε να μου το δώσει, αλλά εγώ ήξερα ότι δεν μπορούσα να ζήσω μ' εκείνα τα λεφτά. Ήξερα κι έναν αδερφό που έκανε αυτήν τη δουλειά, πήγαινε δηλαδή ανθρώπους σ' άλλες χώρες και βρίσκανε καλές δουλειές εκεί και σκέφτηκα «δεν πάω κι εγώ»; Το καράβι έκανε μια μέρα για Ιράν και μετά άλλη μια μέρα για Τουρκία. Δεν είναι μακριά. Από 'κει, ήρθα στην Ελλάδα. Τεσσερισήμισι χιλιάδες ευρώ του πλήρωσα για να 'ρθω. Τώρα ζητάνε εφτά. Για να τον ξεπληρώσω έπαιρνα τότε 150 ευρώ τη βδομάδα και του έδινα τα 100. Αλλιώς θα πήγαινε στο σπίτι μου και θα 'κανε φασαρία στον πατέρα μου. Τελικά, ήταν πολύ εντάξει. Μια δυο φορές του λέω «θέλω να στείλω λεφτά στο Πακιστάν, ν' αγοράσω ρούχα, να πάρω ένα κινητό, δεν έχω να σου δώσω», κι εκείνος είπε «δεν υπάρχει πρόβλημα». Ευτυχώς, έμενα σ' έναν άλλο αδερφό, στο Περιστέρι, και δεν είχα να πληρώνω νοίκι. Τότε θυμάμαι μου φαινόντουσαν πολλά αυτά τα λεφτά, τώρα εντάξει. Είναι όπως όταν πεινάς και λες «όταν θα έχω, θα φάω κι αυτό, κι αυτό, κι αυτό...» και μετά, όταν το 'χεις μπροστά σου, δεν το θες πια τόσο πολύ.
Δούλεψα πρώτα σ' ένα συνεργείο στο Αιγάλεω και μέσα σ' έναν χρόνο έμαθα καλά τη δουλειά. Μ' αρέσουν πολύ τ' αμάξια. Τώρα τ' ανοίγω και τα κλείνω μόνος μου. Στο συνεργείο στη Λένορμαν δουλεύω τώρα τρία χρόνια. Οχτώ το βράδυ με οχτώ το πρωί. Δεν έχω κανένα παράπονο από τους Έλληνες. Όλα τ' αφεντικά μου μού φέρθηκαν πολύ καλά. Άμα είσαι καλός εσύ, όλοι καλά σου φέρονται.
Όταν ήρθα εγώ εδώ, δεν είχε τόσους πολλούς ξένους. Τώρα γίνεται χαμός. Πάρα πολλοί ξένοι. Πρέπει να φτιάξουν τα χαρτιά τους για να μπορέσουν να φύγουν από 'δω. Αυτό πιστεύω εγώ. Γιατί τώρα με την κρίση δεν έχει δουλειές και κοιμούνται όλοι στους δρόμους. Κι όσο πιο πολύ κάθονται εδώ, τόσο πιο πολύ θα κλέβουν.
Τον πρώτο καιρό που περπατούσα στην Αθήνα, κοιτούσα τον κόσμο και μου φαίνονταν όλοι πολύ περίεργοι. Ειδικά οι γυναίκες. Τρελάθηκα. Εκεί δεν φοράνε μπλουζάκια, όπως εσύ. Δεν είναι ότι φοράνε μαντίλες συνέχεια. Στις μέρες μας οι πιο πολλές φοράνε τις μαντίλες μόνο όταν πηγαίνουνε κάπου έξω από 'κει που μένουνε. Αλλά είναι πιο σεμνές. Και είναι πιστές. Όταν πάνε για μπάνιο, στήνουν μια σκηνή μέσα στη θάλασσα, με τέσσερα ψηλά σίδερα και ρούχα απλωμένα γύρω-γύρω, κι εκεί κάνουν μπάνιο οι κοπέλες για να μην τις βλέπουν. Κι εγώ, ακόμα και τώρα, όταν πάω στη θάλασσα εδώ, ντρέπομαι να βγάλω όλα μου τα ρούχα. Το παντελόνι δεν το βγάζω.
Τις γυναίκες στην Ελλάδα τις φοβάμαι, δεν πλησιάζω. Μπορεί μια κοπέλα να πηγαίνει με μένα και να κοιμάται και με τον άλλο, και με τον άλλο... Την έχω πάθει έτσι μια φορά και δεν θέλω να ξαναγίνει. Και δεν έχει να κάνει με τα λεφτά αυτό. Γιατί εγώ σ' αυτή την κοπέλα που ήμασταν μαζί έδινα πολλά λεφτά και δεν την άφηνα να δουλεύει. Κι όλο μεγάλες βόλτες με το αμάξι κάναμε, κι όλο μπουζούκια και ποτά ήθελε. Αλλά ήθελε να έχει και άλλον μαζί μ' εμένα. Εδώ οι γυναίκες έτσι είναι. Στο Πακιστάν, αν εγώ είμαι παντρεμένος μαζί σου κι εσύ πας με άλλον, τότε μπορώ να σε σκοτώσω. Μπροστά στον κόσμο. Όχι με πέτρες, με πιστόλι. Μια κι έξω. Μην κάνεις έτσι, δεν είναι κακό αυτό.
Ο Θεός είναι ένας. Μπορεί για μένα να λέγεται Αλλάχ και για σένα Θεός, αλλά είναι ένας. Άμα κλέβεις, ο Θεός το βλέπει. Ό,τι κακό κάνεις θα το βρεις μπροστά σου στη ζωή. Και μην κοιτάς που στους πλούσιους αυτό δεν φαίνεται. Είναι γιατί το χρήμα σε βοηθάει να τα κρύβεις όλα πιο εύκολα. Αν ένας φτωχός έχει άρρωστο παιδί, το βλέπουν όλοι γιατί πρέπει να ζητήσει βοήθεια απ' όλους για να το σώσει. Αν είναι πλούσιος, το πάει στα καλύτερα νοσοκομεία και το κρύβει. Αλλά και τα δύο τα παιδιά την ίδια ζωή ζουν. Γι' αυτό πρέπει να είσαι καλός άνθρωπος στη ζωή σου.
Στο Πακιστάν πάνε στο τζαμί πέντε φορές την ημέρα και προσεύχονται. Κι όλο η μάνα μου με ρωτάει στο τηλέφωνο αν πηγαίνω σε τζαμί κι εγώ της λέω ναι. Δεν πηγαίνω. Εγώ την πακιστανική ζωή την έχω χάσει. Κι όλα αυτά που κάνω εδώ εκεί θεωρούνται αμαρτία. Και το κρασί που πίνουμε τώρα αμαρτία είναι. Εμένα, όμως, μ' αρέσει. Το κόκκινο μ' αρέσει πολύ. Αλλά είναι κακό.
Δεν έχω σκεφτεί ποτέ ν' ανοίξω το δικό μου συνεργείο. Ποτέ δεν φαντάζομαι ότι εγώ θα γίνω πλούσιος. Πώς να γίνω πλούσιος; Να παίξω Στοίχημα; Να κλέψω καμιά τράπεζα; Θα δουλεύω όλη μου τη ζωή και θα μαζεύω όσα λεφτά μπορώ. Αυτό θέλω.
Και θέλω μια κοπέλα. Είμαι πολύ μόνος μου. Αλλά δεν θέλω να πάω να φέρω μία απ' το Πακιστάν και να την παντρευτώ.
σχόλια