Δικαστήριο στη Χάγη αποφάσισε πως η κυβέρνηση της Ολλανδίας πρέπει να άρει το μέτρο της νυχτερινής απαγόρευσης κυκλοφορίας για τη μείωση της εξάπλωσης του κορωνοϊού, αποφασίζοντας ότι παραβιάζει το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας. Ωστόσο, όσο η είδηση μεταδιδόταν σε όλο τον κόσμο, υπήρξε ανατροπή.
Το δικαστήριο ανέφερε στην απόφασή του ότι η απαγόρευση που ισχύει από 21:00 έως 04:30, επιβλήθηκε από νόμο που αναφέρει έκτακτη ανάγκη, ενώ δεν υπήρχε «οξεία κατάσταση έκτακτης ανάγκης» και πως στερείται νομικής θεμελίωσης. Λίγες ώρες αργότερα όμως, ένα ανώτερο δικαστήριο αποφάσισε ότι η απαγόρευση της κυκλοφορίας θα μπορούσε να παραμείνει σε ισχύ εν αναμονή της προσφυγής που θα γίνει την Παρασκευή. Στη νέα απόφαση αναφέρεται πως το συμφέρον της πολιτείας να περιορίσει την πανδημία «έχει μεγαλύτερη βαρύτητα» και ότι η νυχτερινή απαγόρευση της κυκλοφορίας θα παραμείνει σε ισχύ έως ότου εκδικαστεί η έφεση.
Η απαγόρευση της κυκλοφορίας, που επιβλήθηκε τον Ιανουάριο, προκάλεσε πολλές αντιδράσεις και ταραχές σε αρκετές ολλανδικές πόλεις. Η αστυνομία περιπολούσε σε δρόμους κοντά στο ολλανδικό κοινοβούλιο το βράδυ της Τρίτης ενόψει των εξελίξεων, αλλά μέχρι στιγμής δεν σημειώθηκαν επεισόδια.
Η πρώτη δικαστική απόφαση - η οποία ανέφερε ότι η απαγόρευση της κυκλοφορίας πρέπει να αρθεί αμέσως - θεωρήθηκε μια νίκη για την ομάδα εκστρατείας Viruswaarheid (Η αλήθεια του ιού) και προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση για την κυβέρνηση η οποία ζήτησε γρήγορα την αναστολή της απόφασης έως ότου γίνει έφεση στο τέλος της εβδομάδας. Ένα εφετείο αργότερα ενέκρινε την αναστολή, οπότε η νυχτερινή απαγόρευση ισχύει κανονικά για την ώρα.
Νωρίτερα την Τρίτη, ο πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε χαρακτήρισε την απόφαση κατά της απαγόρευσης της κυκλοφορίας ως οπισθοδρόμηση και παρότρυνε τους ανθρώπους να συνεχίσουν να ακολουθούν τους περιορισμούς, που όπως είπε «είναι απλώς απαραίτητοι». Το ολλανδικό υπουργικό συμβούλιο επεξεργάζεται επειγόντως έναν νέο νόμο για την επιβολή της απαγόρευσης της κυκλοφορίας, αλλά αυτό μπορεί να πάρει χρόνο.
Γιατί η απαγόρευση της κυκλοφορίας είναι αμφιλεγόμενη
Οι απαγορεύσεις κυκλοφορίας χρησιμοποιούνται ευρέως στην Ευρώπη για τον περιορισμό της κίνησης. Στη Γαλλία ισχύει μια νυχτερινή απαγόρευση από τις 18:00, η οποία θεωρητικά εμπόδισε ένα τρίτο lockdown. Η Ελλάδα έχει επίσης επιβάλει απαγόρευση κυκλοφορίας, όπως και η Ισπανία και η Ιταλία.
Το ολλανδικό μέτρο, που τέθηκε σε ισχύ στις 23 Ιανουαρίου, αποσκοπούσε στη μείωση της κίνησης, ιδίως μεταξύ των νέων, αλλά πυροδότησε ταραχές σε διάφορες πόλεις. Οι Κάτω Χώρες δεν είχαν βιώσει ποτέ απαγόρευση κυκλοφορίας από τη ναζιστική κατοχή στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και παρόλο που αποφεύχθηκαν αρχικά τα αυστηρά μέτρα, επιβλήθηκε lockdown τον περασμένο Δεκέμβριο. Αφότου το υπουργικό συμβούλιο αποφάσισε την απαγόρευση κυκλοφορίας τον Ιανουάριο, οι βουλευτές υποστήριξαν ημέρες αργότερα την απόφαση εν μέσω φόβων ότι οι μεταλλάξεις του ιού θα αυξήσουν τις λοιμώξεις. Η κυβέρνηση παραιτήθηκε πριν από την απόφαση απαγόρευσης του περασμένου μήνα και τώρα έχει εποπτικό ρόλο πριν από τις εκλογές τον επόμενο μήνα.
Στην απόφασή τους την Τρίτη, οι δικαστές ανέφεραν ότι η απαγόρευση της κυκλοφορίας είχε επιβληθεί βάσει νόμου έκτακτης ανάγκης, παρόλο που το δικαστήριο της Χάγης είπε ότι δεν υπάρχει κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Ο ειδικός νόμος στον οποίο στηρίχθηκε η κυβέρνηση για την επιβολή της απαγόρευσης κυκλοφορίας προορίζεται για «πολύ επείγουσες και εξαιρετικές περιστάσεις», δήλωσε το δικαστήριο την Τρίτη. Το υπουργικό συμβούλιο είχε τη δυνατότητα επιβολής απαγόρευσης κυκλοφορίας χωρίς να χρειάζεται πρώτα να περάσει νομοθετική διαδικασία - με τη συμμετοχή της Γερουσίας και της Βουλής των Αντιπροσώπων εκ των προτέρων.
Οι φόβοι για αύξηση κρουσμάτων λόγω της βρετανικής μετάλλαξης δεν ήταν έγκυροι, καθώς δεν επιβλήθηκε απαγόρευση κυκλοφορίας πέρυσι όταν η πίεση στα ολλανδικά νοσοκομεία ήταν πολύ μεγαλύτερη, ανέφεραν οι δικαστές που ζήτησαν την άμεση άρση. Η απαγόρευση της κυκλοφορίας θεωρήθηκε επομένως παραβίαση του δικαιώματος στην ελεύθερη κυκλοφορία και την ιδιωτική ζωή των πολιτών και περιόρισε το δικαίωμα στην ελευθερία του συνέρχεσθαι.
Η σύγκρουση των δικαστικών αποφάσεων προκαλεί κρίση
Η υπόθεση της απαγόρευσης τείνει να προκαλέσει νέα κρίση, ενώ κάποιοι την χαρακτηρίζουν φιάσκο, καθώς ο Jeroen Pols, εκπρόσωπος της ομάδας που κίνησε τη νομική διαδικασία ακύρωσης, κατηγόρησε τον επικεφαλής δικαστή για προκατάληψη επειδή επέτρεψε στην κυβέρνηση να αμφισβητήσει την απόφαση του δικαστηρίου τόσο γρήγορα.
Η απαγόρευση της κυκλοφορίας υπήρξε ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα και αμφισβητούμενα μέτρα, αλλά η πλειοψηφία του πληθυσμού το είχε αποδεχτεί και τηρήσει. Μερικοί πάντως ανακοίνωναν πως προγραμματίζουν πάρτι μετά την ακύρωση του μέτρου, αν και παραμένουν σε ισχύ άλλοι κανόνες, όπως το να μην επιτρέπεται επίσκεψη από δύο και παραπάνω άτομα σε σπίτια και απαγόρευση συγκεντρώσεων άνω των δύο ατόμων σε εξωτερικούς χώρους.
Ενώ η αρχική νίκη σχετίζεται συγκεκριμένα με την κατάσταση των Κάτω Χωρών, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως προηγούμενο από ομάδες που επιδιώκουν να ανατρέψουν τους κανόνες για lockdown και απαγορεύσεις και σε άλλες χώρες.
Με πληροφορίες από Euronews/ BBC
