Επιστολή του αναγνώστη κ. Γιάννη Φωτάκη.
Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού The Athens Review of books (τχ. 126, Μάρτιος 2021, σελ. 48-49) ο Χάρης Βλαβιανός δημοσιεύει το ποίημα 754/764 της Emily Dickinson, καθώς και σκόρπιες παραγράφους από τα διασημότερα γράμματά της, τα περίφημα «The Master Letters» (που ανέβασε στο θέατρο η Άννα Κοκκίνου σε σκηνοθεσία Κ. Γιάνναρη και μετάφραση Ε. Σοφρά). Ο Xάρης Βλαβιανός έχει αναγγείλει πως το ποίημα και τα τρία γράμματα θα περιληφθούν σε βιβλίο του με ποιήματα και γράμματα της Αμερικανίδας ποιήτριας.
Το ποίημα και τα γράμματα έχουν μεταφραστεί και σχολιαστεί εκτενώς στο παρελθόν από τον Ερρίκο Σοφρά στη γνωστή έκδοση του 2005 «Έμιλυ Ντίκινσον, 44 ποιήματα και 3 γράμματα» (εκδ. Το Ροδακιό). Μόνο τα σχόλια στα τρία αριστουργηματικά ερωτικά γράμματα καταλαμβάνουν δέκα τυπωμένες σελίδες (σελ. 93-103).
Παρατίθενται αντικριστά οι δύο μεταφραστικές εργασίες. Τα συμπεράσματα δικά σας.
--------ο-ο-ο--------
ΕΝΑ
Emily Dickinson, ποίημα αρ. 754 (έκδ. Johnson)/ αρ. 764 (έκδ. Franklin)
Δειγματοληπτικά: οι τρεις πρώτες στροφές
(το ποίημα αποτελείται από έξι)
μετάφραση Ερρίκου Σοφρά
από την έκδοση «Εμιλυ Ντίκινσον, 44 ποιήματα και 3 γράμματα»,
εκδ. Το Ροδακιό 2005.
Όπλο Γεμάτο - στάθηκε η Ζωή μου -
Στις Γωνιές - ωσότου μια Φορά
Πέρασε ο Κάτοχος - με γνώρισε -
Και μαζί του Με πήρε μακριά -
Και σε Βασιλικά Δάση πλανιόμαστε -
Κι Ελάφια τώρα κυνηγάμε -
Και όποτε μιλάω στ’ όνομά Του
Αμέσως τα Βουνά απαντούν -
Κι όταν χαμογελώ, εγκάρδιο φέγγος
Επάνω στην Κοιλάδα απλώνει -
Θαρρείς κι όψη ενός Βεζούβιου
Αφήνει τη χαρά της να φανεί -
Μετάφραση Χάρη Βλαβιανού
Aπό το τρέχον τεύχος του περιοδικού The Athens Review
(τχ. 126, Μάρτιος 2021, σελ. 48)
Η ζωή μου στεκόταν - Όπλο Γεμάτο -
Στις γωνίες - ώσπου μια Μέρα
Πέρασε ο Ιδιοκτήτης - μ’ αναγνώρισε -
Και μαζί του Με πήρε -
Τώρα περιπλανιόμαστε στα δικά μας Δάση -
Και τώρα Ελάφια κυνηγάμε -
Και όποτε μιλάω στ’ Όνομά του
Τα Βουνά αμέσως αποκρίνονται -
Κι όταν χαμογελώ, εγκάρδιο φως
Φωτίζει την Κοιλάδα -
Λες κι ένα πρόσωπο εκρηκτικό
Άφηνε τη χαρά του να φανεί -
--------ο-ο-ο--------
ΔΥΟ
Emily Dickinson, Γράμμα αρ. 187
Μετάφραση Σοφρά
Αγαπητέ Κύριε,
Είμαι άρρωστη - όμως πονώντας πιο πολύ που είστε άρρωστος εσείς, βάζω το δυνατότερό μου χέρι να δουλέψει όσο μπορεί για να σας μιλήσω - Νόμιζα ότι φύγατε στον Ουρανό, κι όταν σας άκουσα πάλι, φάνηκε τόσο γλυκό και θαυμάσιο, και με ξάφνιασε τόσο - Εύχομαι να είστε καλά. Θα ’θελα να μην είναι αδύναμο πια ό,τι αγαπώ. Οι Μενεξέδες είναι πλάι μου - ο Κοκκινολαίμης πολύ κοντά - και η «Άνοιξη» - ρωτάνε, Ποια είν’ αυτή; - περνά έξω από την πόρτα -
Μετάφραση Βλαβιανού
Αγαπητέ Αφέντη,
Είμαι άρρωστη, υποφέροντας όμως περισσότερο που είστε άρρωστος εσείς, βάζω το πιο δυνατό μου χέρι να δουλέψει όσο μπορεί για να σας γράψω. Νόμιζα ότι ίσως έχετε πάει στον Παράδεισο, κι όταν μιλήσατε πάλι, ήταν τόσο γλυκό και υπέροχο, και με ξαφνιάσατε τόσο. Θα ευχόμουν να είστε καλά. Θα επιθυμούσα όλα όσα αγαπώ, να μην είναι αδύναμα πλέον. Οι Βιολέτες είναι πλάι μου, ο Κοκκινολαίμης πολύ κοντά - και η «Άνοιξη» - ρωτούν, Ποια είναι αυτή - βρίσκεται έξω από την πόρτα μου -
--------ο-ο-ο--------
ΤΡΙΑ
Emily Dickinson, Γράμμα αρ. 233
Μετάφραση Σοφρά
Έχω ένα βήχα τοσοδά σα δαχτυλήθρα - κι αδιαφορώ - ένα ινδιάνικο Πελέκι βυθισμένο στο πλευρό μου - μα δε με πονάει πολύ - Ο Κύριός της της καρφώνει το μαχαίρι πιο βαθιά. Κύριε - ανοίξτε τη ζωή σας διάπλατα, και κλείστε με σ’ αυτή για πάντα. Ποτέ δε θα κουραστώ - ποτέ δε θα κάνω θόρυβο όταν πάτε να ησυχάσετε - θα είμαι το καλό μικρό σας κορίτσι - κανείς άλλος δε θα με βλέπει, μόνο εσείς - μα είναι αρκετό - δε θα ζητήσω τίποτε άλλο - κι όλος αυτός ο Ουρανός μόνο απογοήτευση θα μου φέρει - γιατί δεν είναι τόσο αγαπημένος.
Μετάφραση Βλαβιανού
Έχω ένα βήχα τόσο μεγάλο όσο η δαχτυλήθρα - αλλά δεν με νοιάζει – Έχω ένα ινδιάνικο Τσεκούρι βυθισμένο στο πλευρό μου, αλλά δεν με πονάει πολύ. Ο αφέντης της την μαχαιρώνει πιο βαθιά. Αφέντη - ανοίξτε τη ζωή σας διάπλατα, και κλείστε με μέσα της για πάντα. Δεν θα κουραστώ ποτέ - δεν θα κάνω φασαρία όταν θα θέλετε να ηρεμήσετε. Θα είμαι το καλύτερο μικρό σας κορίτσι - κανείς δεν θα με βλέπει, παρά μόνο εσείς - αλλά αυτό μού αρκεί - δεν θα θελήσω τίποτα άλλο - και μόνο ο Παράδεισος θα με απογοητεύσει - επειδή δεν θα είναι τόσο αγαπημένος.
--------ο-ο-ο--------
ΤΕΣΣΕΡΑ
Emily Dickinson, Γράμμα αρ. 248
Μετάφραση Σοφρά
Περίμενα πολύν καιρό - Κύριε - αλλά μπορώ να περιμένω περισσότερο - να περιμένω μέχρι να γίνουν ψαρά τα καστανά μαλλιά μου - κι εσείς να κρατάτε μπαστούνι - τότε μπορώ να κοιτάξω το ρολόι μου - και αν η Μέρα έχει γείρει για τα καλά - μπορούμε να διακινδυνεύσουμε τον Ουρανό - Τι θα κάνατε μ’ εμένα αν ερχόμουν ντυμένη «στ’ άσπρα»; Έχετε τη μικρή κασέλα - να βάλετε μέσα τους ζωντανούς; Θέλω να σε δω - Άρχοντα - αυτό επιθυμώ περισσότερο σε τούτο τον κόσμο - και η επιθυμία αυτή - κάπως αλλαγμένη - θα είναι η μοναδική μου - για τους ουρανούς -
Μετάφραση Βλαβιανού
Περίμενα πολύ καιρό Αφέντη - αλλά μπορώ να περιμένω κι άλλο - να περιμένω ώσπου να γίνουν γκρίζα τα καστανά μαλλιά μου - κι εσείς να κρατάτε μπαστούνι - τότε μπορώ να κοιτάξω το ρολόι μου - και αν η Μέρα έχει γείρει πολύ - μπορούμε να διακινδυνεύσουμε τον Παράδεισο - Τι θα κάνατε αν ερχόμουν ντυμένη «στα λευκά»; Έχετε ένα μικρό μπαούλο - να βάλετε μέσα τους Ζωντανούς; Επιθυμώ να σας δω - Αφέντη - το μόνο που επιθυμώ σ’ αυτόν τον κόσμο - και η επιθυμία αυτή - λίγο παραλλαγμένη - θα είναι και η μόνη - για τους ουρανούς -
Σας ευχαριστώ για την φιλοξενία,
Γιάννης Φωτάκης
