Ο Πολωνός πρωθυπουργός Ματέους Μοραβιέτσκι κατηγόρησε την ΕΕ για εκβιασμό, σε μια έντονη συζήτηση με την επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για το κράτος δικαίου.
Η σύγκρουση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ακολουθεί την απόφαση του ανώτατου πολωνικού δικαστηρίου που απέρριψε βασικά μέρη του δικαίου της ΕΕ.
Η Ευρωπαία Επίτροπος από την πλευρά της προειδοποίησε σήμερα από το Στρασβούργο ότι θα ενεργήσει για την υπεράσπιση των «κοινών αξιών» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μετά την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Πολωνίας που θέτει σε αμφισβήτηση την υπεροχή του ευρωπαϊκού έναντι των εθνικών δικαίων.
«Δεν θα επιτρέψουμε να τεθούν σε κίνδυνο οι κοινές μας αξίες», δήλωσε η πρόεδρος της Κομισιόν ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου παρουσία του πρωθυπουργού της Πολωνίας Ματέους Μοραβιέτσκι.
Σε απάντηση, ο Πολωνός Πρωθυπουργός απέρριψε «τη γλώσσα των απειλών» και κατηγόρησε την ΕΕ για υπέρβαση των εξουσιών της.
Οι Πολωνοί υποστηρίζουν συντριπτικά το να είναι μέρος της ΕΕ, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, αλλά η δεξιά εθνικιστική κυβέρνηση της Πολωνίας βρίσκεται σε διαφωνία όλο και περισσότερο με την ΕΕ σε θέματα που κυμαίνονται από τα δικαιώματα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας έως την δικαστική ανεξαρτησία.
Η τελευταία διαμάχη ήρθε στο προσκήνιο για μια άνευ προηγουμένου και αμφιλεγόμενη απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Πολωνίας που στην πραγματικότητα απορρίπτει την βασική αρχή της Ένωσης, ότι δηλαδή το δίκαιο της ΕΕ έχει υπεροχή έναντι της εθνικής νομοθεσίας.
Ήταν η πρώτη φορά που ηγέτης κράτους μέλους της ΕΕ αμφισβήτησε τις συνθήκες της ΕΕ σε εθνικό συνταγματικό δικαστήριο.
Σε προειδοποιήσεις προχώρησαν και άλλοι Ευρωπαίοι υπουργοί Εξωτερικών από το Λουξεμβούργο.
«Η Ευρώπη έχει βασισθεί στο δίκαιο, τους κοινούς κανόνες και τις κοινές αξίες που είναι εγγεγραμμένοι στις συνθήκες μας που αποτελούν πολιτικό σύμφωνο και όχι ένα απλό φύλλο χαρτί, που μπορεί κανείς να σκίσει και από το οποίο μπορεί κάποιος να επιλέξει τι του αρέσει και τι δεν του αρέσει», υπενθύμισε μεταξύ άλλων ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Γαλλίας Κλεμάν Μπον.
Το τέλος του κράτους δικαίου θα σημάνει το τέλος της Ευρώπης, προειδοποίησε ο υπουργός Εξωτερικών του Λουξεμβούργου Ζαν Άσελμπορν, λίγες ημέρες πριν από την ευρωπαϊκή σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών.
«Η Ευρώπη δεν θα δεχθεί το τέλος του κράτους δικαίου. Η Ευρώπη θα πεθάνει από μία τέτοια εξέλιξη...η Ευρώπη έχει οικοδομηθεί με βάση την δημοκρατία, την ελευθερία, τον σεβασμό και το κράτος δικαίου», δήλωσε ο Ζαν Άσελμπορν στους δημοσιογράφους πριν από την σύνοδο των ευρωπαίων υπουργών Εξωτερικών στο Λουξεμβούργο.
«Θα πρέπει να το αντιληφθούμε, όχι μόνο τα μέλη που σέβονται το κράτους δικαίου, αλλά και σε τόπους όπου η αντίληψη είναι ότι το κράτος δικαίου δεν είναι και τόσο σημαντικό. Αν αμφισβητήσεις το κράτος δικαίου, έχεις κάποιο λόγο για να το κάνεις. Και ο λόγος αυτός είναι η διατήρηση της εξουσίας», τόνισε.
Ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Γερμανίας Μίχαελ Ροτ δήλωσε από την πλευρά του ότι δεν υπάρχει χώρος για συμβιβασμούς ως προς το κράτος δικαίου. «Δεν μπορούν να γίνουν εκπτώσεις», προειδοποίησε.
«Πρέπει να μιλήσουμε, αλλά δεν βλέπω χώρο για συμβιβασμούς. Στο τέλος αυτού του διαλόγου, πρέπει να υπάρξει μία σαφής ομολογία για αυτά επί των οποίων δεσμευθήκαμε όταν ενταχθήκαμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν μπορεί να υπάρξουν ειδικές συμφωνίες», προειδοποίησε ο Μίχαελ Ροτ προσερχόμενος στην σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών της Ένωσης.
Και, ενώ η έγκριση του πολωνικού σχεδίου οικονομικής ανάκαμψης εκκρεμεί, ο ευρωπαίος επίτροπος Δικαιοσύνης Ντιντιέ Ρεντέρς δήλωσε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή περιμένει ένα «ξεκάθαρο μήνυμα» από την Βαρσοβία σχετικά με τις δικαστικές μεταρρυθμίσεις, που έχουν φέρει αντιμέτωπη την Πολωνία με τις Βρυξέλλες.
«Θα συνεχίσουμε να συζητούμε το πολωνικό σχέδιο ανάκαμψης. Πρέπει να υπάρξουν επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις και οι μεταρρυθμίσεις αυτές να αφορούν την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης. Άρα περιμένουμε ένα ξεκάθαρο μήνυμα γι' αυτό. Η ανάλυση θα συνεχισθεί», είπε προσερχόμενος στην σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Λουξεμβούργο.
Η Πολωνία βρίσκεται σε ανοικτό πόλεμο με τις Βρυξέλλες εδώ και χρόνια, εξαιτίας των δικαστικών μεταρρυθμίσεων που εφάρμοσε το κυβερνών Κόμμα Δικαίου και Δικαιοσύνης (PiS) παραβιάζοντας κατάφωρα την ανεξαρτησία της πολωνικής δικαιοσύνης και την αρχή διάκρισης των εξουσιών.
Αυτή η σύγκρουση κορυφώθηκε στις 7 Οκτωβρίου από το Συνταγματικό Δικαστήριο της Πολωνίας. Το ανώτατο δικαστήριο, στελεχωμένο από το PiS, και άρα προσκείμενο στην πολωνική εξουσία, έκρινε ορισμένα άρθρα των ευρωπαϊκών συνθηκών «ασύμβατα» με το πολωνικό σύνταγμα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ως τοποτηρητής των ευρωπαϊκών συνθηκών, ετοιμάζει την απάντησή της.
Η Ούρσουλα φον ντε Λάιεν παρέθεσε σήμερα τις εναλλακτικές. Η Κομισιόν μπορεί να εκκινήσει ακόμη μία διαδικασία επί παραβάσει κατά της Πολωνίας, που μπορεί να καταλήξει σε προσφυγή ενώπιον του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Από τον Ιανουάριο έχει επίσης στην διάθεσή της έναν μηχανισμό που συνδέει την εκταμίευση των ευρωπαϊκών πόρων με τον σεβασμό των αρχών του κράτους δικαίου από κάθε κράτος μέλος.
Οι επίμαχες δικαστικές μεταρρυθμίσεις στην Πολωνία οδήγησαν επίσης την Κομισιόν να εκκινήσει τον Δεκέμβριο 2017 την διαδικασία του άρθρου 7 της ευρωπαϊκής συνθήκης κατά της Βαρσοβίας. Η διαδικασία αυτή, η οποία μπορεί να οδηγήσει, θεωρητικά, στην αφαίρεση του δικαιώματος ψήφου ενός κράτους μέλους, βρίσκεται ωστόσο στο σημείο μηδέν.
«Είμαι πολύ ανήσυχη. Αυτή η άνευ προηγουμένου απόφαση θέτει σε αμφισβήτηση τα θεμέλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης», δήλωσε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ενώπιον των ευρωβουλευτών που ζητούν την υιοθέτηση σκληρής γραμμής κατά της Βαρσοβίας.
