Ρωσικά στρατεύματα αναμένεται να αναπτυχθούν για να βοηθήσουν στη «σταθεροποίηση» του Καζακστάν εν μέσω αντικυβερνητικών διαδηλώσεων.
Την ίδια ώρα πυροβολισμοί σημειώθηκαν στο Αλμάτι, τη μεγαλύτερη πόλη του Καζακστάν, καθώς στρατεύματα εισήλθαν στην κεντρική του πλατεία της πόλης, όπου εκατοντάδες άνθρωποι διαδήλωσαν κατά της κυβέρνησης για τρίτη ημέρα.
Αρκετά τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού και δεκάδες στρατιώτες που κινούνταν πεζοί έφτασαν το πρωί της Πέμπτης στο σημείο.
Το Γαλλικό πρακτορείο κάνει λόγο για δεκάδες νεκρούς διαδηλωτές.
Η κρατική τηλεόραση μετέδωσε ότι η Εθνική Τράπεζα του Καζακστάν αποφάσισε να αναστείλει τη λειτουργία όλων των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων ενώ το ίντερνετ στη χώρα είναι ως επί το πλείστον εκτός λειτουργίας.
Ο Πρόεδρος Kassym-Jomart Tokayev ζήτησε στήριξη από τον Οργανισμό Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας (CSTO) καθώς κλιμακώνονται οι εθνικές αναταραχές.
Ο Ρώσος βουλευτής Leonid Kalashnikov δήλωσε στο Interfax ότι τα στρατεύματα θα παραμείνουν «για όσο διάστημα ο πρόεδρος του Καζακστάν το θεωρήσει απαραίτητο». Είπε ότι θα ασχοληθούν κυρίως με την προστασία της «υποδομής» στη χώρα.
Ο Tokayev είχε απευθύνει έκκληση στο μπλοκ για βοήθεια, καταγγέλλοντας τις ενέργειες των «τρομοκρατών» και ισχυριζόμενος ότι η χώρα είχε πέσει θύμα «επιθέσεων» από συμμορίες εκπαιδευμένων από ξένους, μετά την αύξηση των τιμών των καυσίμων που προκάλεσε εκτεταμένες διαμαρτυρίες.
Οι διαμαρτυρίες πυροδοτήθηκαν αρχικά από την αύξηση στις τιμές των καυσίμων, ωστόσο πλέον έχουν και και πολιτικές προεκτάσεις.
In #Kazakhstan Almaty, on the square in front of the mayor's office, security forces began an operation to "clean up" the territory from the instigators of the riots. Security forces using weapons against protesters. pic.twitter.com/q9y1Q3MGNp
— Churchill 🇰🇿 (@atlantikfedaisi) January 6, 2022
Η Kate Mallinson, εμπειρογνώμονας για την Κεντρική Ασία στο think tank του Λονδίνου Chatham House ισχυρίστηκε ότι οι διαμαρτυρίες είναι «συμπτώματα του πολύ βαθιά ριζωμένου θυμού και της δυσαρέσκειας για την αποτυχία της κυβέρνησης να εκσυγχρονίσει τη χώρα και να εισαγάγει μεταρρυθμίσεις που επηρεάζουν τους ανθρώπους σε όλα τα επίπεδα».
Ο πρόεδρος Tokayev έχει επιβάλει κατάσταση έκτακτης ανάγκης σε όλη τη χώρα που περιλαμβάνει απαγόρευση κυκλοφορίας κατά τη διάρκεια της νύχτας και απαγόρευση μαζικών συγκεντρώσεων ενώ έχει δεσμευτεί για σκληρή απάντηση στις διαδηλώσεις.
Σε τηλεοπτική ομιλία του τα ξημερώματα της Πέμπτης, είπε ότι ζήτησε βοήθεια από τον CSTO, τη στρατιωτική συμμαχία που αποτελείται από τη Ρωσία και πέντε πρώην σοβιετικά κράτη, για να συμβάλλουν στην σταθεροποίηση της χώρας.
Χθες, ο πρόεδρος του CSTO, ο Αρμένιος πρωθυπουργός Nikol Pashinyan, επιβεβαίωσε σε δήλωση του στο Facebook ότι η συμμαχία θα στείλει ειρηνευτικές δυνάμεις «για περιορισμένο χρονικό διάστημα».
Το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ δήλωσε ότι παρακολουθεί στενά την κατάσταση στο Καζακστάν, με εκπρόσωπο να ζητά αυτοσυγκράτηση τόσο από τις αρχές όσο και από τους διαδηλωτές.
Ο Tokayev είναι μόλις το δεύτερο πρόσωπο που ηγείται του Καζακστάν από τότε που κήρυξε την ανεξαρτησία του το 1991. Η επιλογή του στη θέση χωρίς εκλογές, το 2019, καταδικάστηκε από τον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) ως ένδειξη πενιχρού σεβασμού για τα δημοκρατικά πρότυπα.
A full police brigade in the city of #Atyrau has sided with the protestors! This signals complete shift in the dynamics of the power and now the people are taking control. Still problems with mobile & Internet connections in #Kazakhstan. pic.twitter.com/yLX4CScbBo
— Bota Jardemalie 🇰🇿🇧🇪🇪🇺 (@jardemalie) January 5, 2022
Μεγάλο μέρος της οργής στους δρόμους, ωστόσο, φαίνεται ότι στόχευε στον προκάτοχό του, Nursultan Nazarbayev, επί 30 και πλέον χρόνια ηγέτη της χώρας, ο οποίος ακόμα και μετά την παραίτησή του από την προεδρία κατείχε ισχυρό ρόλο στην εθνική ασφάλεια. Ωστόσο, χθες απομακρύνθηκε από τη θέση αυτή σε μια προσπάθεια να περιοριστεί η αυξανόμενη αναταραχή.
Η κατάσταση στη χώρα παραμένει τεταμένη με βίντεο που κυκλοφόρησαν να δείχνουν διαδηλωτές να επιχειρούν να ρίξουν ένα γιγάντιο χάλκινο άγαλμα του πρώην ηγέτη στο Taldykorgan, την περιοχή καταγωγής του Nazarbayev.
Την ίδια ώρα, το προσωπικό του κεντρικού αεροδρομίου του Καζακστάν αναγκάστηκε να φύγει, όταν καταλήφθηκε από αντικυβερνητικούς διαδηλωτές, οι οποίοι έχουν επίσης βάλει στο στόχαστρο κυβερνητικά κτίρια.
Οι διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν χθες έξω από το γραφείο του δημάρχου στο Αλμάτι πριν εισβάλουν σε αυτό. Βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έδειξαν μαύρο καπνό να υψώνεται από το κτίριο, ενώ ακούστηκαν και πυροβολισμοί.
Ο αρχηγός της αστυνομίας της πόλης, Kanat Taimerdenov, είπε ότι «εξτρεμιστές και ριζοσπάστες» επιτέθηκαν σε 500 πολίτες και λεηλάτησαν εκατοντάδες επιχειρήσεις.
Kazakhstan rocked by rare protests — in pictures https://t.co/XpbroRoVt6 pic.twitter.com/zK99OX1dru
— Al Jazeera English (@AJEnglish) January 5, 2022
Η αστυνομία χρησιμοποίησε κανόνια νερού εναντίον διαδηλωτών στη δυτική πόλη Ακτόμπε. Ωστόσο υπάρχουν αναφορές ότι οι δυνάμεις ασφαλείας έχουν ταχθεί στο πλευρό των διαδηλωτών σε ορισμένα σημεία.
Βέβαια, η απόκτηση σαφούς εικόνας για το τι συμβαίνει στο έθνος της Κεντρικής Ασίας αποδεικνύεται δύσκολη υπόθεση.
Το υπουργείο Εσωτερικών έδωσε στη δημοσιότητα στοιχεία για αναφερόμενα θύματα μεταξύ των δυνάμεων ασφαλείας, αλλά δεν υπήρξαν ισοδύναμες αναφορές για τραυματισμούς ή θανάτους διαδηλωτών εν μέσω αυτού που οι ομάδες παρακολούθησης περιέγραψαν ως «εθνική διακοπή του διαδικτύου».
Οι διαδηλώσεις ξεκίνησαν την Κυριακή, όταν η κυβέρνηση ήρε το ανώτατο όριο τιμής του υγραερίου, που χρησιμοποιούν πολλοί άνθρωποι για να τροφοδοτούν τα αυτοκίνητά τους, προκαλώντας το διπλασιασμό του κόστους.
Εκτός από την απόλυση του κ. Nazarbayev, ολόκληρη η κυβέρνηση έχει παραιτηθεί και λειτουργεί πλέον με νέο υπηρεσιακό πρωθυπουργό.
Παράλληλα, η τιμή του ουρανίου αυξήθηκε κατά σχεδόν 8% στις διεθνείς αγορές εμπορευμάτων, εν μέσω των ταραχών, σύμφωνα με το Bloomberg επικαλούμενο δεδομένα της UxC, κορυφαίας εταιρείας έρευνας και αναλύσεων στον τομέα των πυρηνικών καυσίμων.
Η τιμή αυξήθηκε από τα 42 στα 45,25 δολάρια ανά ουγγιά. Στο Καζακστάν αναλογεί περί το 40% της ποσότητας ουρανίου που διατίθεται στην παγκόσμια αγορά, κατά τους υπολογισμούς του Bloomberg.
Η μετοχή της Kazatomprom, επιχείρησης του Καζακστάν που εξορύσσει ακατέργαστο ουράνιο, υπέστη χθες πτώση 8,8% στο χρηματιστήριο του Λονδίνου, στο οποίο είναι εισηγμένη.
Με πληροφορίες του Guaridan/Reuters/BBC/TASS
