Βάζει τα χέρια της γύρω από το στόμα της, σκύβει πάνω από το κιγκλίδωμα και φωνάζει μέσα στη νύχτα, στη Λωζάνη, «Είναι η γυναίκα της νυχτερινής σκοπιάς! Μόλις σήμανε 10!».
Η Κασάντρ Μπερντόζ είναι η πρώτη γυναίκα που αναλαμβάνει τη νυχτερινή σκοπιά στη Λωζάνη, μία θέση που υπάρχει πάνω από 600 χρόνια. Αν και η δουλειά αυτή δεν έχει τη χρησιμότητα των περασμένων αιώνων- όταν βοηθούσε να προστατευθούν οι πολίτες από πυρκαγιές και άλλες καταστροφές που μπορούσαν να συμβούν κατά τη διάρκεια της νύχτας- η παράδοση συνεχίζεται.
Παρότι δεν είναι απαραίτητη η ανακοίνωση της ώρας- σε μια χώρα που είναι διάσημη για τα ρολόγια της- αυτό συνεχίζεται από τη νυχτερινή σκοπιά. Από τις τέσσερις πλευρές του καμπαναριού η 28χρονη φωνάζει κάθε ώρα, αμέσως μόλις χτυπήσει η μεγάλη καμπάνα του καθεδρικού.
«Έδειξα πείσμα»
Αυτή η δουλειά ήταν παιδικό όνειρό της λέει η Μπερντόζ. Όμως, αλλά έπρεπε να δώσει μια μακρά και κουραστική μάχη για να το ζήσει.
Την πρώτη φορά που ρώτησε για τη δουλειά, πριν από λίγα χρόνια, δεν πήρε απάντηση από τις δημοτικές αρχές. Τους έγραψε ξανά, αλλά και πάλι δεν πήρε απάντηση. Οπότε, άρχισε να τηλεφωνεί στο δημαρχείο κάθε ημέρα. «Πιστεύω ότι μπορώ να πω με σιγουριά ότι έδειξα πείσμα», δηλώνει.
Η αρχή για την αλλαγή φαίνεται ότι έγινε τον Ιούνιο του 2019, όταν εκατοντάδες χιλιάδες γυναίκες σε όλη την Ελβετία έκαναν 24ωρη απεργία, διαμαρτυρόμενες για την ανισότητα σε μία από τις πλουσιότερες χώρες στον κόσμο.
Στη Λωζάνη, τέσσερις γυναίκες σκαρφάλωσαν στο καμπαναριό του καθεδρικού για να φωνάξουν την ώρα, μια συμβολική κίνηση που την επικρότησε το πλήθος που είχε συγκεντρωθεί από κάτω. Και πέρυσι, όταν προέκυψε μια κενή θέση στη νυχτερινή σκοπιά, η τοπική κυβέρνηση κάλεσε γυναίκες να κάνουν αίτηση. Από τις περίπου 100 που δέχθηκε, οι 80 ήταν από γυναίκες.
Έπειτα από δύο γύρους συνεντεύξεων, στις οποίες μεταξύ άλλων έπρεπε να δείξει πόσο δυνατή ήταν η φωνή της η Μπερντόζ πήρε τη δουλειά τον Αύγουστο.
«Δουλεύω σε ένα όμορφο παλιό μέρος, δίνω κάτι στην πόλη που αγαπώ, κρατάω ζωντανή μια απίστευτη παράδοση», λέει. «Αλλά επίσης μπορώ να φωνάζω στο όνομα των γυναικών, που είναι η συνεισφορά μου στον φεμινισμό», συμπληρώνει.
Η Νάντια Λαμάμρα, ειδική στα ζητήματα φύλων λέει ότι ο διορισμός είναι «ένας ισχυρός συμβολισμός που καλωσόρισαν πολλές φεμινίστριες», αλλά υπογραμμίζει ότι η πόλη πρέπει να δείξει ότι έχει παραπάνω από αυτό ως απάντηση στην απεργία των γυναικών.
«Θα παραμείνει αυτή η συμβολική ενέργεια μια εξαίρεση; Το ότι άνοιξε ένας δρόμος σε σημαίνει ότι είναι ευκολότερος για εκείνους που ακολουθούν», τονίζει.
Η Ελβετία, όπου οι γυναίκες απέκτησαν δικαίωμα ψήφου το 1971, πρέπει ακόμη να κάνει μεγάλη πρόοδο σε ό,τι αφορά τις ίσες αμοιβές για τις γυναίκες, μια δίκαιη ισορροπία στη φροντίδα των παιδιών και τις δουλειές του σπιτιού αλλά και στο να μπουν περισσότερες γυναίκες σε παραδοσιακά ανδροκρατούμενους κλάδους, επισημαίνει η Λαμάμρα.
Μια παράδοση από το 1405
Μπορεί η Λωζάνη να έχει επιτέλους τουλάχιστον μία γυναίκα στη νυχτερινή σκοπιά, αλλά όλοι οι συνάδελφοι της Μπερντόζ είναι άνδρες. Είναι μέλος ομάδας έξι βοηθών του επικεφαλής, που είναι άνδρας.
Η παράδοση υπάρχει από το 1405 σύμφωνα με τα αρχεία της πόλης. Με πανοραμική θέα της πόλης και των βουνών, ο σκοπός του καθεδρικού ήταν στην κορυφή ενός δικτύου φρουρών, μεταξύ άλλων σε διάσπαρτους πύργους. Το βασικό καθήκον τους ήταν να εντοπίζουν τον καπνό προτού μια πυρκαγιά εξαπλωθεί στα ξύλινα κτίρια της πόλης. Επίσης, εφάρμοζαν τη νυχτερινή απαγόρευση κυκλοφορίας, που ίσχυε εν μέρει για να διασφαλιστεί ότι οι κάτοικοι έμεναν στα σπίτια και φρόντιζαν τα τζάκια τους.
Η Μπερντόζ, που την ημέρα εργάζεται ως υπεύθυνη εκδηλώσεων, συνήθως κάθεται στο καμπαναριό περίπου τέσσερις νύχτες τον μήνα, από τις 22:00 έως τις 02:00 και παίρνει 130 δολάρια για κάθε βάρδια.
Αν και σε γενικές γραμμές ο διορισμός της επικροτήθηκε, λέει ότι μερικές φορές ακούει παράπονα από ανθρώπους που πιστεύουν ότι μια γυναίκα δεν θα έπρεπε να βρίσκεται σε αυτή τη θέση. Επίσης, ακούει από κάποιους ότι ένα μη θρησκευόμενο άτομο, όπως η ίδια, δεν θα έπρεπε να εργάζεται σε εκκλησία.
«Το θεωρώ λίγο λυπηρό ότι κάποιοι θέλουν να με βάλουν στον σωστό δρόμο της πίστης, από τη στιγμή που η θέση εδώ δεν υπήρχε για θρησκευτικούς λόγους, αλλά επειδή ο καθεδρικός ήταν το ψηλότερο σημείο για να προσέχεις τους ανθρώπους», τονίζει.
Η βάρδια ξεκινά φωνάζοντας από την ανατολική πλευρά του καμπαναριού, που παραδοσιακά ήταν σημαντική επειδή έβλεπε προς την Ιερουσαλήμ. Η Μπερντόζ προτιμά τη νότια πλευρά, λόγω της θέας προς τη λίμνη, ενώ η βόρεια πλευρά «έχει ξεκάθαρα καλύτερη ηχώ».
Αν και η βασική αποστολή δεν έχει αλλάξει σε μεγάλο βαθμό όλους αυτούς τους αιώνες, έχει γίνει πιο άνετη η παραμονή στην κορυφή του ανεμοδαρμένου καμπαναριού, μιας πόλης με κρύους χειμώνες. Το 1947 κατασκευάστηκε ένας ξενώνας για να μένει στα ζεστά ο σκοπός ανάμεσα σε κάθε γύρο κραυγών. Επίσης, εκεί αποθηκεύεται το παραδοσιακό καπέλο από τσόχα και το φανάρι που είναι τα αξεσουάρ της δουλειάς, όπως και ένα σετ φοντί για τυρί. Επιπλέον, στον τοίχο πια υπάρχει ένα σύγχρονο τηλέφωνο, που αντικατέστησε ένα με καντράν.
Όμως, δεν υπάρχει ασανσέρ και κάθε φρουρός πρέπει να ανέβει τα 153 σκαλιά που οδηγούν στον ξενώνα στην κορυφή του καμπαναριού. «Είτε είσαι άνδρας είτε γυναίκα, χρειάζεσαι καλά πνευμόνια, καλή καρδιά και δυνατά πόδια για αυτή τη δουλειά», λέει η Μπερντόζ.
Με πληροφορίες από NYT
