Η ευλογιά των πιθήκων είναι πλέον παντού- κι αν δεν θέλετε να κολλήσετε, πρέπει να ξέρετε ποιες δραστηριότητες είναι ασφαλείς - και τι πρέπει να αποφύγετε μέχρι να υποχωρήσει.
Ο ιός έχει προσβάλει πάνω από 14.000 Αμερικανούς και συνεχίζει να μολύνει, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), αριθμός που μπορεί να φαίνεται μικρός, ειδικά σε σύγκριση με την Covid-19. Ωστόσο η ευλογιά των πιθήκων δεν απαντάται συνήθως καθόλου σε Βόρεια Αμερική ή Ευρώπη, γεγονός που καθιστά την τρέχουσα έξαρση αξιοσημείωτη και ανησυχητική.
Αν και δεν είναι ιδιαίτερα θανατηφόρα, μπορεί να γίνει πολύ επώδυνη εμπειρία που, σε ορισμένες περιπτώσεις, αφήνει πίσω της σημάδια στο σώμα. Και με τα εμβόλια σε έλλειψη και τις εξετάσεις να καθυστερούν στις κλινικές, τουλάχιστον προς το παρόν είναι στο χέρι μας να προστατευτούμε από τη μόλυνση.
Να τι πρέπει να γνωρίζετε αν αναρωτιέστε πόσο ασφαλή είναι τα σχέδιά σας να βγείτε ραντεβού, να δείτε φίλους ή να πάτε σε συναυλίες εν μέσω της τρέχουσας έξαρσης:
Στενή και παρατεταμένη επαφή
Υπάρχει μια φράση-κλειδί που πρέπει να έχετε κατά νου όταν αξιολογείτε τον κίνδυνο εμφάνισης της ευλογιάς των πιθήκων: στενή και παρατεταμένη επαφή.
«Ο συγκεκριμένος ιός δεν είναι πολύ καλός στο να μας μολύνει, σε αντίθεση με τον Covid, οπότε χρειαζόμαστε μεγαλύτερη δόση του ιού», λέει η Dr. Katelyn Jetelina, επιδημιολόγος του Κέντρου Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου του Τέξας στο Χιούστον. «Μπορούμε να πάρουμε μεγαλύτερη "δόση" μέσω πολύ στενής επαφής ή αν είμαστε εκτεθειμένοι για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα».
Η δραστηριότητα που συνδέεται στενότερα με αυτό το επίπεδο σωματικής επαφής είναι η σεξουαλική οικειότητα, γεγονός που, σύμφωνα με την Jetelina, εξηγεί τα «σαφή κοινωνικά δίκτυα μετάδοσης του ιού». Μέχρι στιγμής, περίπου το 94% των κρουσμάτων έχουν καταγραφεί μεταξύ ανδρών που κάνουν σεξ με άνδρες, λέει η ίδια.
«Θα μπορούσε να κατακλύσει και άλλα κοινωνικά δίκτυα που έχουν στενή επαφή», λέει η Jetelina. «Δεν το έχουμε δει ακόμα, αλλά δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι».
Άλλες, πιο περιστασιακές μορφές σωματικής επαφής δεν φαίνεται να αποτελούν σημαντικούς παράγοντες κινδύνου για τον ιό: Μελέτη που δημοσιεύθηκε στο The New England Journal of Medicine τον Ιούλιο διαπίστωσε ότι λιγότερο από το 1% των ατόμων που είχαν μολυνθεί από ευλογιά των πιθήκων παγκοσμίως είχαν προσβληθεί από τον ιό λόγω «μη σεξουαλικής επαφής».
«Η περιστασιακή επαφή θα μπορούσε να σημαίνει χειραψία, άγγιγμα ενός πόμολου πόρτας, ρούχα που έχει φορέσει κάποιος άλλος- αυτού του είδους οι αλληλεπιδράσεις δεν είναι απαραίτητα υψηλού κινδύνου», λέει η Dr. Syra Madad, επιδημιολόγος ειδικών παθογόνων μικροοργανισμών στο NYC Health + Hospitals.
Αυτό σημαίνει ότι χώροι όπως εστιατόρια, κινηματογράφοι, πάρτι ή συναυλίες δεν είναι πιθανό να συνιστούν μεγάλο κίνδυνο. Κι αν εξακολουθείτε να ανησυχείτε, έχετε αυτό κατά νου: Οι κίνδυνοι μόλυνσης είναι πάντα χαμηλότεροι όσο μεγαλύτερη είναι η απόσταση μεταξύ των ανθρώπων, όσο λιγότερο χρόνο περνούν μαζί και όσο λιγότερη είναι η επαφή δέρμα με δέρμα.
Πώς να κρίνετε τι είναι ασφαλές
Μέχρι στιγμής, μόνο το σεξ - μεταξύ συντρόφων οποιουδήποτε φύλου ή σεξουαλικότητας - φαίνεται να αποτελεί πραγματικά σημαντικό κίνδυνο για την ευλογιά των πιθήκων. Είναι λύση η αποχή; Οι ειδικοί λένε όχι.
«Γνωρίζουμε ότι το να ζητάμε από τον κόσμο να απέχει από το σεξ, δεν είναι εφικτό», λέει ο Dr. Eric Kutscher, από την Ιατρική Σχολή Grossman του NYU.
Αντ' αυτού, συμβουλεύει ο Kutscher, δώστε προσοχή σε τυχόν πιθανά συμπτώματα και πάρτε τα σοβαρά υπόψη σας αν τα παρατηρήσετε, είτε στον εαυτό σας είτε σε έναν σεξουαλικό σύντροφο. Ελέγξτε τον εαυτό σας και τον σύντροφό σας για τυχόν νέα εξανθήματα πριν έρθετε σε επαφή. Προσέξτε τυχόν συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη, από πυρετό ή ρίγη μέχρι βήχα ή πονοκεφάλους.
Και κυρίως, συζητήστε για τυχόν πιθανούς κινδύνους με τον σύντροφό σας.
«Συχνά υπάρχει η δυνατότητα να συναινέσετε και να λάβετε τη συγκατάθεση του άλλου ατόμου με το οποίο πρόκειται να είστε μαζί, ως προς το ρίσκο με το οποίο νιώθετε άνετα», λέει ο Kutscher. «Το πιο σημαντικό είναι όλοι να λαμβάνουν ενημερωμένες αποφάσεις, και αυτός ο υπολογισμός κινδύνου-οφέλους μπορεί να είναι διαφορετικός».
Ο Kutscher προτείνει να θέσετε στον εαυτό σας μερικές ερωτήσεις για να προσδιορίσετε τον προσωπικό σας υπολογισμό κινδύνου:
- Τι θα σήμαινε για μένα μια λοίμωξη από ευλογιά των πιθήκων;
- Πώς θα επηρέαζε η μόλυνση τη ζωή μου ή τη ζωή του συντρόφου μου;
- Πόσο θα επηρέαζε τη ζωή μου η πλήρης αποφυγή της μόλυνσης;
Τα πιο ανησυχητικά συμπτώματα της ευλογιάς των πιθήκων
Η πιο χαρακτηριστική ένδειξη είναι το εξάνθημα, το οποίο παρουσιάζεται ως ανάγλυφες, ελαστικές αλλοιώσεις στο δέρμα. Ακόμη και μία μόνο θα μπορούσε να είναι ένδειξη ευλογιάς των πιθήκων, αν και ορισμένοι ασθενείς εμφανίζουν χιλιάδες τέτοιες ταυτόχρονα.
Τουλάχιστον το 95% έχουν αναπτύξει δερματικές αλλοιώσεις, σύμφωνα με στοιχεία από το New England Journal of Medicine και τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων.
Ωστόσο η ομοιότητα με την ακμή μπορεί να αγχώσει, ακόμη και τους γιατρούς. Πώς μπορείτε λοιπόν να καταλάβετε την διαφορά;
Το εξάνθημα από ευλογιά των πιθήκων αναπτύσσει μια κουκίδα που μπορεί να μοιάζει σταθερή στο κέντρο της, παρόμοια με σπυράκι. Οπότε η ομοιότητα με την ακμή μπορεί να προκαλέσει άγχος, ακόμη και στους γιατρούς. Πώς μπορείτε λοιπόν να καταλάβετε την διαφορά;
«Δεν έχει να κάνει τόσο με τα σπυράκια, αλλά πόσο διαφορετικά είναι από το κανονικό σας», λέει ο Kutscher. «Αν συνήθως βγάζετε ακμή και έχετε ένα σπυράκι που μοιάζει με σπυράκι σε μια περιοχή που συνήθως έχετε σπυράκια, μάλλον πρόκειται για σπυράκι».
Τα περισσότερα εξανθήματα από ευλογιά των πιθήκων δεν είναι τόσο επώδυνα, με εξαίρεση αυτά στην περιοχή των γεννητικών οργάνων, που έχουν προσβάλει περίπου το 47% των μολυσμένων ατόμων στις ΗΠΑ.
Εάν εμφανίσετε νέα σπυράκια - οπουδήποτε στο σώμα σας - θα πρέπει να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα αν έχετε και άλλα συμπτώματα όπως πυρετό, ρίγη, πρησμένους λεμφαδένες ή πόνους στο σώμα.
Αυτά τα συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη συχνά αρχίζουν τέσσερις ή πέντε ημέρες πριν από την εμφάνιση του εξανθήματος και έως και 21 ημέρες μετά την έκθεση, αλλά μερικοί άνθρωποι δεν τα εμφανίζουν παρά μόνο μετά την εμφάνιση των εξανθημάτων, ενώ άλλοι δεν τα εμφανίζουν ποτέ.
Με πληροφορίες από CNBC
