Ψωρίαση: Η κορυφή ενός παγόβουνου. Μία συστηματική νόσος με δερματικές βλάβες

Κατ’ εκτίμηση 200.000 Έλληνες νοσούν από ψωρίαση, μία χρόνια νόσο του δέρματος η οποία αφήνει ορατές σημάδια στο δέρμα καισυχνά δημιουργεί αμηχανία, έλλειμμα αυτοεκτίμησης και πολλά άλλα προβλήματα στους ασθενείς ενώ συνήθως συνοδεύεται και από συννοσηρότητες. Ωστόσο, χάρη στις νέες στοχευμένες θεραπείες είναι δυνατή η αποτελεσματική αντιμετώπιση της, γεγονός που εξασφαλίζει άριστη ποιότητα ζωής στους ασθενείς.

Η επιμελήτρια Α  Δερματολογίας – Αφροδισιολογίας Μαρία Πολίτου, από το νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός» μάς λέει όσα πρέπει να γνωρίζουμε για την ψωρίαση και την θεραπεία της.

—Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της ψωρίασης; Ποια τα αίτια της εμφάνισης της και πόσους ασθενείς εκτιμάται ότι έχουμε στην Ελλάδα;

Χρονιότητα, Συμμετρικότητα και Συστηματική Φλεγμονή. Η ψωρίαση σαν νόσος είναι μία μη ιάσιμη, δια βίου νόσος, με τυπικές ερυθρές λεπιδώδεις βλάβες και φλεγμονή που πολλές φορές ξεπερνά τα όρια του δέρματος και επηρεάζει και άλλα συστήματα.

Η αιτιολογία της είναι άγνωστη, σε κάποιους ασθενείς παίζει ρόλο και η κληρονομικότητα αν και σημαντικός αριθμός ασθενών με ψωρίαση δεν είχε κανένα συγγενή με τη νόσο. Αποτελεί μία χρόνια αλλά και συχνή πάθηση τέλος, καθώς 3-4% των ανθρώπων πάσχει από αυτή, οι περισσότεροι στην ήπια μορφή της.

—Τι ισχύει για το στίγμα που δυστυχώς εξακολουθεί να συνοδεύει τη νόσο, καθώς προκαλεί βλάβες που είναι ορατές στο δέρμα;

Η ψωρίαση αφενός λόγω των βλαβών που προκαλεί σε ορατά στο σώμα σημεία αλλά και ευαίσθητες περιοχές όπως τα γεννητικά όργανα, οι παλάμες και το τριχωτό της κεφαλής και αφετέρου εξαιτίας της λανθασμένης εντύπωσης που υπήρχε στο παρελθόν ότι είναι μία νόσος μεταδοτική συνοδεύεται από έντονα αρνητική επίδραση στην ποιότητα ζωής των ασθενών αλλά και ισχυρό αντίκτυπο στις κοινωνικές, επαγγελματικές και διαπροσωπικές τους σχέσεις. Το στίγμα αυτό ευτυχώς στις μέρες μας τείνει να εξαφανισθεί καθώς όλη η δερματολογική κοινότητα σε συνεργασία με συλλόγους ασθενών κινούνται σε μία διαρκή προσπάθεια ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης.

—Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει μία μεγάλη επανάσταση στις βιολογικές θεραπείες για την ψωρίαση οι οποίες έχουν καταστήσει εφικτή την πλήρη κάθαρση του δέρματος από τις βλάβες. Μιλήστε μας λίγο για τις θεραπείες που έκαναν τη διαφορά και για το πόσο σημαντικό είναι αυτό για την ψυχολογία των ασθενών;

Πριν μερικές δεκαετίες η ψωρίαση θεωρούταν μία νόσος με άγνωστους μηχανισμούς, για την οποία είχαμε στη διάθεση μας περιορισμένες θεραπευτικές δυνατότητες με επίσης περιορισμένο θεραπευτικό αποτέλεσμα και σημαντικές ανεπιθύμητες ενέργειες. Η γνώση της παθοφυσιολογίας και των μονοπατιών της νόσου οδήγησε σε ανάπτυξη στοχευμένων φαρμάκων, των βιολογικών παραγόντων με υψηλότερα θεραπευτικά αποτελέσματα, βολικά δοσολογικά σχήματα και ικανοποιητικό προφίλ ασφαλείας. Η πρόοδος αυτή έχει πλέον καταστήσει την επίτευξη απόλυτα καθαρού δέρματος έναν στόχο όχι μόνο εφικτό αλλά και ζητούμενο για κάθε ασθενή με ψωρίαση. Ταυτόχρονα οι δημοσιεύσεις των τελευταίων ετών  αναδεικνύουν τη συσχέτιση της επίτευξης του απόλυτα καθαρού δέρματος με την εξάλειψη της δυσμενούς επίδρασης στην ποιότητα ζωής των ασθενών αυτών.

—Ποια είναι η τελευταία εξέλιξη στη θεραπεία της νόσου;

Τα τελευταία έτη όπως προανέφερα η έρευνα και η επιστήμη έχουν οδηγήσει στην αναγνώριση μορίων που εμπλέκονται στη νόσο και στοχευμένων θεραπειών έναντι αυτών. Η τελευταία εξέλιξη στο κομμάτι αυτό ήταν η ανάδειξη του ρόλου δύο φλεγμονωδών πρωτεϊνών, των ιντερλευκινών 17 Α και F και η ανάπτυξη της Μπιμεκιζουμάμπης, ενός βιολογικού παράγοντα με στοχευμένη δράση εναντίον τους. Το φάρμακο αυτό είναι διαθέσιμο σε πολλές χώρες της Ευρώπης και τις τελευταίες εβδομάδες και στη χώρα μας. Ο βιολογικός αυτός παράγοντας χαρακτηρίζεται από ταχύτητα έναρξης δράσης, ασφάλεια και υψηλό κλινικό αποτέλεσμα με διάρκεια και έρχεται να προστεθεί στη θεραπευτική φαρέτρα μίας νέας γενιάς φαρμάκων που έχουν πλέον ανεβάσει πολύ υψηλά τον θεραπευτικό μας πήχη.

—Ποιες είναι οι βασικές συννοσηρότητες που συνοδεύουν την ψωρίαση και οι οποίες αποτελούν τον κρυμμένο όγκο του παγόβουνου σε αυτό το σημαντικό ζήτημα υγείας;

Η ψωρίαση θεωρούταν στο παρελθόν μία αμιγώς δερματολογική πάθηση. Κατανοώντας την παθοφυσιολογία της γνωρίζουμε πλέον πως πρόκειται για ένα φλεγμονώδες συστηματικό νόσημα που σε πάνω από τους μισούς ασθενείς μας συνυπάρχει με μία τουλάχιστον συν νοσηρότητα. Κοινός παρονομαστής και ενορχηστρωτής είναι η φλεγμονή με συγκεκριμένα μόρια πρωτεΐνες να παίζουν σημαντικό ρόλο. Πάνω από 3 στους 10 ασθενείς με ψωρίαση πάσχουν λοιπόν από ψωριασική αρθρίτιδα, ενώ το μεταβολικό σύνδρομο, το άγχος και η κατάθλιψη, η υπνική άπνοια και τα καρδιαγγειακά συμβάματα αποτελούν επίσης πλέον αναγνωρισμένες συν νοσηρότητες της ψωρίασης,

—Η σωστή θεραπευτική αντιμετώπιση της ψωρίασης εφόσον εξασφαλίσει πλήρη κάθαρση από τις βλάβες στο δέρμα, συμβάλει και στη δραστική υποχώρηση των συννοσηροτήτων, ώστε το όφελος να είναι πολλαπλό για την υγεία του ασθενούς;

Η ορθή θεραπεία της ψωρίασης βασίζεται στην εξατομικευμένη προσέγγιση. Ο κάθε ασθενής είναι μοναδικός και διαφοροποιείται στην κάθε φάση της ζωής του καθώς μεταβάλλονται συνθήκες ζωής αλλά και η κατάσταση της υγείας του. Η ορθή, έγκαιρη και στοχευμένη στην επίτευξη απόλυτου καθαρού δέρματος προσέγγιση είναι αυτή η οποία θα του εξασφαλίσει καλό έλεγχο της νόσου του και κατά συνέπεια και της συστηματικής φλεγμονής. Μελέτες δείχνουν ότι ο έλεγχος μπορεί να βελτιώσει ή και να προλάβει την εμφάνιση των συννοσηροτήτων που αναφέρθηκαν παραπάνω. Αναγκαία και ικανή συνθήκη για την επίτευξη των στόχων αυτών αποτελεί η ορθή σχέση ασθενούς δερματολόγου αλλά και η συνεργασία με λοιπές ιατρικές ειδικότητες όπου αυτή χρειάζεται.

Μαρία Πολίτου, Επιμελήτρια Α’ Δερματολογίας-Αφροδισιολογίας στην Α’ Πανεπιστημιακή Κλινική Νοσ. «Ανδρέας Συγγρός»

H Μαρία Πολίτου, Επιμελήτρια Α’ Δερματολογίας-Αφροδισιολογίας στην Α’ Πανεπιστημιακή Κλινική Νοσ. «Ανδρέας Συγγρός» είναι στέλεχος του Ιατρείου Ψωρίασης της Πανεπιστημιακής Κλινικής. Διαθέτει μεγάλη εμπειρία στη διαχείριση των ασθενών με βιολογικούς παράγοντες και νεότερα φάρμακα και είναι μέλος της Ελληνικής Δερματολογικής και Αφροδισιολογικής εταιρείας καθώς και της Ευρωπαικής Ακαδημίας Δερματολογίας και Αφροδισιολογίας και του επιστημονικού συμβουλίου του δερματολογικού και αφροδισιολογικού νοσοκομείου «Α.Συγγρός».