Στις εύφορες πλαγιές του όρους Κένυα, ενός εξαφανισμένου ηφαιστείου, ο Martin Kinyua αποφάσισε να μην φυτέψει νέες καλλιέργειες καφέ.
Οι καλλιέργειες του καφέ λέει θα πεθάνουν από την ζέστη. «Έχουμε μια εκτεταμένη περίοδο ξηρασίας. Έχουμε συνηθίσει σε δύο περιόδους βροχών, τις σύντομες βροχές και τις μακροχρόνιες βροχές. Αυτή τη στιγμή, δεν μπορούμε να ξέρουμε πότε θα έρθουν οι πρώτες» είπε.
Ο Kinyua, μέλος του Mutira Farmers Cooperative στην κομητεία Kirinyaga της Κένυας, εξηγεί ότι οι υψηλότερες θερμοκρασίες προσελκύουν περισσότερα παράσιτα και ασθένειες, αυξάνοντας το κόστος προστασίας των προϊόντων της καλλιέργειας καφέ.
Ερωτηθείς αν έχει νιώσει ποτέ ότι κινδυνεύει να μην βγάλει αρκετά χρήματα, είναι απόλυτος: «Ναι, το έχω νιώσει πολλές φορές».
Αυτό που συμβαίνει στη φάρμα του Martin είναι μια εικόνα του κινδύνου που διατρέχει η βιομηχανία του καφέ.
Η Arabica, το είδος που καλλιεργεί ο Martin, αντιπροσωπεύει την πλειοψηφία των κόκκων καφέ που διακινούνται παγκοσμίως, περίπου το 70%. Αλλά είναι πολύ ευαίσθητη ποικιλία στις αλλαγές τόσο της θερμοκρασίας όσο και της υγρασίας. Τα τελευταία δύο χρόνια, η παραγωγή απέτυχε να καλύψει τη ζήτηση.
Liberica, το νέο είδος καφέ
Η βιομηχανία του καφέ εναποθέτει τώρα ελπίδες σε ένα άλλο είδος καφέ για να διατηρήσει την παραγωγή - τη liberica. Εγγενής στη δυτική και κεντρική Αφρική, η εμπορική καλλιέργεια επικεντρώνεται στις Φιλιππίνες και επί του παρόντος αντιπροσωπεύει μόνο το 2% της παγκόσμιας συγκομιδής κόκκων καφέ.
Με ένα πιο σκληρό κόκκο, που είναι δύσκολο στην επεξεργασία και θεωρείται ότι παράγει μια λιγότερο επιθυμητή γεύση, η liberica κερδίζει τώρα ενδιαφέρον για την ανθεκτικότητά της στις μεταβαλλόμενες κλιματικές συνθήκες.
Ο dr. Aaron Davis μέσα σε ένα ζεστό και υγρό θερμοκήπιο, χωρίζει τα κλαδιά σε ένα μεγάλο φυτό, αποκαλύπτοντας ένα σύμπλεγμα από σκούρα κόκκινα «μούρα».
Αυτό είναι το Palm House στους βασιλικούς βοτανικούς κήπους στο Kew, στο Λονδίνο, το οποίο προσομοιώνει ένα τροπικό κλίμα. Τα κόκκινα μούρα, είναι αυτά που υπόκεινται σε επεξεργασία και ψήνονται για να δημιουργήσουν τον καφέ που τόσο αγαπά το κοινό παγκοσμίως.
Τα ευρήματα από μια πρόσφατη μελέτη υποδεικνύουν ότι εάν οι παγκόσμιες θερμοκρασίες αυξηθούν κατά 2°C, οι χώρες που προμηθεύουν το ένα τέταρτο της αραβικής παραγωγής παγκοσμίως θα υποστούν σημαντικές μειώσεις στην απόδοση. Μια άνοδος της θερμοκρασίας της τάξης των 2,5°C θα έχει αντίκτυπο στο 75% της προσφοράς καφέ.
Πιο ανθεκτικός ο κόκκος καφέ liberica από τον arabica
«Χρειαζόμαστε επιπλέον είδη καλλιέργειας καφέ που μπορούν να αναπτυχθούν υπό αλλοιωμένες συνθήκες», λέει. «Και αυτό που βλέπουμε είναι ότι ο καφές liberica είναι πιο ανθεκτικός στο κλίμα από τον arabica».
Στο ερώτημα τι θα συμβεί εάν η αγορά του καφέ δεν προσαρμοστεί, ο dr. Davis λέει απλά ότι «Θα πίνουμε λιγότερο καφέ και οι τιμές θα αυξηθούν. Αλλά το ρεαλιστικό πλήγμα και ο πραγματικός κίνδυνος είναι αυτός που θα αντιμετωπίσουν οι αγρότες».
Το αποτέλεσμα όλων αυτών θα μπορούσε να είναι ένα μεταμορφωμένο είδος καφέ.
Το Romulo, ένα φιλιππινέζικο καφέ στο δυτικό Λονδίνο, σερβίρει καφέ barako - φτιαγμένο από ένα μείγμα κόκκων liberica και arabica, παραδοσιακό στις Φιλιππίνες.
Η ποικιλία liberica στο παρελθόν θεωρούνταν κατώτερη καλλιέργεια από την arabica. Οι μεγάλοι κόκοι της είναι πιο δύσκολοι στην συγκομιδή και την επεξεργασία λόγω του χοντρού φλοιού και του πολτού τους, και η γεύση θεωρείται πιο πικρή.
Όπως ο δεύτερος πιο εμπορεύσιμος κόκκος καφέ στον κόσμο, ο robusta, θεωρείται περισσότερο ως συμπληρωματικό είδος παρά ως η κύρια ποικιλία.
Ωστόσο, ο dr. Davis και οι συνάδελφοί του στην Ουγκάντα και το Νότιο Σουδάν, εστιάζουν σε ένα είδος liberica με μικρότερο κόκκο- που ονομάζεται excelsa - το οποίο πιστεύουν ότι έχει βελτιωμένο γευστικό προφίλ.
Ίσως θέμα ανάγκης η διάδοση του καφέ liberica
Ανεξάρτητα από αυτό, η διάδοση της liberica μπορεί να μην είναι θέμα δημοτικότητας, αλλά ανάγκης.
Οι έμποροι καφέ, οι μεσάζοντες που συνδέουν τις φάρμες με τους λιανοπωλητές, βρίσκονται υπό τεράστια πίεση για να καλύψουν την αυξανόμενη ζήτηση καφέ. Η Volcafe είναι ένας από τους μεγαλύτερους εμπόρους στον κόσμο, διακινώντας περίπου 600 εκατομμύρια κιλά καφέ ετησίως.
«Έχουμε δει την παγκόσμια κατανάλωση καφέ γενικά την τελευταία δεκαετία να αυξάνεται με ρυθμό 2% ετησίως», λέει η Hannah Rizki, επικεφαλής της παγκόσμιας έρευνας.
Παράλληλα, η εκτίμηση της Volcafe για του χρόνου είναι «ένα πρωτοφανές τρίτο συνεχόμενο έλλειμμα» στην παραγωγή καφέ. Η Rizki εξηγεί πως «Η προσφορά ήταν κάτω από τη ζήτηση και όταν αυτό τείνει να συμβεί, σημαίνει ότι οι παγκόσμιες μετοχές αποσύρονται. Αναμένουμε ότι αυτές οι μετοχές θα συνεχίσουν να πέφτουν».
Όσον αφορά την προοπτική της liberica να καλύψει το έλλειμμα, πιστεύει ότι υπάρχουν «τεράστιες δυνατότητες».
«Είναι μια υπόθεση για τις κυβερνήσεις να εμπλακούν και να προωθήσουν διαφορετικές ποικιλίες, και επίσης για τους αγρότες να κατανοήσουν τις ποικιλίες που καλλιεργούν».
Συνήθως, χρειάζονται τέσσερα χρόνια για να αναπτυχθεί ένα φυτό καφέ από τον σπόρο μέχρι την πρώτη σοδειά. Αυτό αντιπροσωπεύει μια σημαντική επένδυση χρόνου για τους αγρότες που είναι νέοι στο είδος και η καρποφορία δεν είναι εγγυημένη.
Αλλά η liberica έχει ήδη κερδίσει το ενδιαφέρον του Διεθνή Οργανισμού Καφέ, που είναι ο βασικός διακυβερνητικός φορέας για τον καφέ, στο πλαίσιο της αποστολής του για την ενίσχυση της βιομηχανίας καφέ.
Η γεύση του καφέ πιθανόν θα αλλάξει
Η εκτελεστική διευθύντρια Vanúsia Nogueira, η οποία μεγάλωσε σε μια μικρή φάρμα καφέ στη Βραζιλία, λέει ότι η γεύση του καφέ πιθανότατα θα αλλάξει με την προσθήκη liberica, ώστε η βιομηχανία να μπορεί να καλύψει τη ζήτηση.
Η κύρια ανησυχία είναι τα προς το ζην των αγροτών, καθώς η οικονομική ανασφάλεια είναι «ένα συνεχιζόμενο πρόβλημα».
«Υπάρχουν πολλοί παίκτες σε αυτό το παιχνίδι. Οι αγοραστές προσπαθούν να διαχειριστούν την αγορά καθώς πιστεύουν ότι αυτό θα είναι καλό για εκείνους αλλά δεν υπάρχει αλυσίδα εάν δεν υπάρχουν παραγωγοί» επισημαίνει.
Ερωτηθείσα για το πώς πληρώνει η Volcafe τους αγρότες, η Hannah Rizki λέει ότι «προσπαθούν να συνάψουν μακροπρόθεσμες συμφωνίες με αγρότες ή προμηθευτές. Μερικές φορές σε ελάχιστη τιμή και μερικές φορές σε σταθερές σε σχέση με την παγκόσμια τιμή αναφοράς για τον καφέ».
«Είναι μια μακροπρόθεσμη επένδυση για τον αγρότη, αλλά είναι επίσης στο χέρι μας να ενθαρρύνουμε αυτή την παραγωγή και να τους δώσουμε ένα κίνητρο τιμής για να δοκιμάσουν αυτές τις νέες ποικιλίες καφέ».
«Χωρίς τους αγρότες, δεν θα πιούμε καφέ, αλλά δεν θα έχουμε ούτε επιχείρηση», προσθέτει.
Ωστόσο, στην κομητεία Kirinyaga, ο Kinyua λέει ότι οι χαμηλές και ασταθείς τιμές δημιουργούν ένα αβέβαιο μέλλον στη γεωργία.
«Είμαι ανήσυχος για τις τιμές. Γιατί δεν πρέπει να πάρω μια αρκετά υψηλή τιμή για να διασφαλίσω ότι παράγω τακτικά και να διατηρήσω την αγορά;» διερωτάται.
Με πληροφορίες του BBC
