Από τα μέσα Ιουλίου ξεκίνησε στην Πάρο ένα κίνημα με στόχο την απελευθέρωση των παραλιών από τις παράνομες ομπρέλες και ξαπλώστρες.
Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία ξεκίνησε από την Κίνηση Πολιτών Πάρου για Ελεύθερες Παραλίες και εξαπλώθηκε γρήγορα σε πολλές περιοχές της χώρας, με το θέμα γρήγορα να φτάνει μέχρι και στα υψηλά κυβερνητικά κλιμάκια.
Από την Πάρο, τη Νάξο και τη Σέριφο μέχρι την Κέρκυρα και τη Χαλκιδική και πολλά άλλα μέρη, το εν λόγω κίνημα έχει γίνει αντικείμενο συζήτησης στα social media ενώ η κινητοποίηση των πολιτών έφερε μέχρι και εισαγγελική παρέμβαση για να διευθετηθούν όλες οι παρανομίες που λαμβάνουν χώρα στις ελληνικές παραλίες.
«Η αρχή έγινε την Κυριακή 23 Ιουλίου στην παραλία της Μικρής Σάντας όπου και απλώσαμε τις πετσέτες μας δίπλα στις παράνομες ξαπλώστρες και κάναμε πράξη το δικαίωμά μας να χαρούμε ελεύθερα την παραλία».
Πώς ξεκίνησε όμως το «κίνημα της πετσέτας»; Εδώ πρέπει να σημειωθεί πως ο εν λόγω όρος μπορεί να «αρέσει» στα κανάλια και τα social media αλλά τον απορρίπτουν οι πολίτες της Κίνησης καθώς θεωρούν ότι υποβιβάζει την αξιοπρόσεκτη πρωτοβουλία τους. Ας δούμε λοιπόν πως ξεκίνησε η ξεχωριστή αυτή κίνηση που οργάνωσαν πολίτες στην Πάρο και σαν «φωτιά» εξαπλώθηκε και σε παραλίες πολλών ακόμα περιοχών της χώρας που έχουν παρατηρηθεί παρανομίες στους αιγιαλούς.
Η δημιουργία της Κίνησης Πολιτών: Οι πρώτες συνελεύσεις
Ένας εκ των συντονιστών της Κίνησης Πολιτών Πάρου, ο Ηλίας Πετράκης, περιγράφει πως ξεκίνησε όλη αυτή η προσπάθεια. «Όλα ξεκίνησαν στην αίθουσα του Αρχίλοχου, που είναι ο πολιτιστικός σύλλογος της Πάρου, με μακρά ιστορία στο νησί. Μετά από κάλεσμα μέσω social media του Χρίστου Γεωργούση, συνταξιούχου εκπαιδευτικού και ποιητή, ενός ανθρώπου που απολαμβάνει μεγάλου σεβασμού στο νησί καθώς έχει μακρά διαδρομή στα κοινά του τόπου, μαζευτήκαμε στον Αρχίλοχο την Κυριακή 11 Ιουνίου για να συζητήσουμε πως μπορεί να διορθωθεί το πρόβλημα με τις αυθαιρεσίες στις παραλίες της Πάρου.
Αυτή η πρώτη συνάντηση, είχε ανέλπιστα μεγάλη προσέλευση. Η αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη με τουλάχιστον 250 ανθρώπους, πολλών διαφορετικών εθνικοτήτων, ενώ πολύς ήταν και ο κόσμος που προσπαθούσε να παρακολουθήσει τη συζήτηση από τον προαύλιο χώρο. Γρήγορα έγινε αντιληπτό ότι οι περισσότεροι συμμετέχοντες και συμμετέχουσες μοιραζόντουσαν από κοινού την αγωνία για το πού πάνε τα πράγματα στο νησί, αλλά και πολύ συσσωρευμένο θυμό.
Σε εκείνη την πρώτη συνέλευση κουβεντιάστηκε διεξοδικά, παρουσία του δημάρχου του νησιού, Μάρκου Κωβαίου, το θεσμικό πλαίσιο. Τι προβλέπεται για τις αυθαιρεσίες ιδιωτών σε παραλίες, ποιες είναι οι αρμόδιες Αρχές για τη βεβαίωση προστίμων και παραβάσεων, αλλά και για την απομάκρυνση ομπρελών και ξαπλωστρών, τοποθετημένων εκτός των ορίων που υπαγορεύουν οι συμβάσεις παραχώρησης ή την κατεδάφιση αυθαίρετων κατασκευών.
Όσο προχωρούσε η συζήτηση, ο θυμός στην αίθουσα επικράτησε καθώς γινόταν φανερό ότι το νομοθετικό πλαίσιο για τον έλεγχο του αιγιαλού είναι έτσι φτιαγμένο, ώστε να μην βγαίνει άκρη στο ποιος τελικά έχει την ευθύνη, να καταλογίσει την παρανομία και το πρόστιμο και να μαζέψει τελικά τις παράνομες ομπρέλες και ξαπλώστρες.
Αυτή η συνειδητοποίηση μας εξόργισε και αποφασίσαμε να γίνει και δεύτερη συνέλευση, μετά τις εθνικές εκλογές, ώστε να μην δοθεί σε κανέναν το δικαίωμα να συνδέσει τις πρωτοβουλίες της κίνησης με μικροπολιτικά παιχνίδια. Στο ενδιάμεσο, μέλη της Κίνησης Πολιτών θα συγκέντρωναν περισσότερες πληροφορίες, τόσο για τις αυθαιρεσίες στις παραλίες του νησιού, όσο και για τις θεσμικές δυνατότητες αντιμετώπισης».
Η απόφαση για κινητοποιήσεις
«Η δεύτερη συνέλευση πραγματοποιήθηκε στις 9 Ιουλίου και είχε ακόμα μεγαλύτερη προσέλευση, παρά το γεγονός ότι η τουριστική σεζόν είχε ξεκινήσει για τα καλά. Σε αυτή τη συζήτηση βάλαμε στην άκρη την απόγνωση και προτάξαμε την αποφασιστικότητα και τη διάθεση να κάνουμε κάτι για το καλό του τόπου.
Έτσι πέραν από τις διάφορες θεσμικές λύσεις που συζητήθηκαν, δηλαδή καταγγελία προς τους αρμόδιους φορείς, αιτήσεις ασφαλιστικών μέτρων κ.ο.κ, κουβεντιάστηκε και η κινητοποίηση. Το να αρχίσουμε να πηγαίνουμε στις παραλίες. Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αρχίλοχος, από φέτος τον Οκτώβριο, έχει δημιουργήσει περιβαλλοντική ομάδα, η οποία συνεδρίαζε εβδομάδα παρά εβδομάδα ή και κάθε εβδομάδα.
Η συγκεκριμένη ομάδα είχε φροντίσει να συλλέξει στοιχεία για μια σειρά αυθαιρεσιών και παρανομιών στο νησί, ενώ από τα μέλη της είχε περάσει και η οργάνωση τριών διημερίδων για τα περιβαλλοντικά ζητήματα της Πάρου. Από τα μέλη της πέρασε και η δημιουργία του "χάρτη της αυθαιρεσίας". Συγκεκριμένα, αντλήθηκαν από τη "Διαύγεια" οι γεωγραφικές συντεταγμένες των συμβάσεων παραχώρησης αιγιαλού σε επιχειρηματίες και διασταυρώθηκαν με αεροφωτογραφίες που είχαν ληφθεί το καλοκαίρι του 2022. Οι εικόνες δεν επιδέχονταν παρερμηνείας: Τα 16 τ.μ. μίας σύμβασης, είχαν μετατραπεί σε 160 τ.μ. (ή και παραπάνω) ομπρελών και ξαπλωστρών.
Έτσι, στη συνέλευση αποφασίστηκε ομόφωνα η κινητοποίηση. Και η αρχή έγινε την Κυριακή 23 Ιουλίου στην παραλία της Μικρής Σάντας όπου και απλώσαμε τις πετσέτες μας δίπλα στις παράνομες ξαπλώστρες και κάναμε πράξη το δικαίωμά μας να χαρούμε ελεύθερα την παραλία».
«Όποιος θέλει να αναλάβει πρωτοβουλία πρέπει να υπερβεί τον φόβο του»
Στο σημείο αυτό ο Ηλίας Πετράκης αναφερόμενος στην απήχηση που είχε η πρωτοβουλία των Παριανών και σε άλλες περιοχές που αντιμετωπίζουν ανάλογα προβλήματα, σημείωσε πως το κυριότερο όπλο για κάποιον που θέλει να υψώσει ανάστημα στις παρανομίες που βλέπει μπροστά του είναι να υπερβεί τον φόβο του.
«Το να πάρει ένας άνθρωπος σε μία μικρή και κλειστή κοινωνία την απόφαση να προχωρήσει σε μία τέτοια κίνηση δεν είναι κάτι εύκολο. Μπορεί να είναι πιο λίγα τα άτομα άρα πιο εύκολη η συνεννόηση αλλά έχεις αντίκτυπο στην προσωπική σου ζωή. Για εμάς ήταν πολύ σημαντικό που είχαμε τη φιγούρα του Χρίστου Γεωργούση, ο οποίος είναι ένας άνθρωπος πολύ σημαντικός για το νησί και μας βοήθησε να ξεπεράσουμε τον φόβο μας».
Παράλληλα, ιδιαίτερη μνεία γίνεται και στο γεγονός ότι η συγκεκριμένη πρωτοβουλία δεν έχει κάποια πολιτική ταυτότητα: «Μας βοήθησε πολύ το γεγονός πως μέσα στην Κίνηση Πολιτών το 30% των μελών είναι ξένοι κάτοικοι της Πάρου που μένουν χρόνια στο νησί και έχουν μία διαφορετική νοοτροπία. Ήταν όμως το αίτημα μας τόσο δίκαιο που πραγματικά υπερβαίνει οποιαδήποτε κομματική στράτευση» σημειώνει ο Ηλίας Πετράκης.
Οι επόμενες κινήσεις της Κίνησης Πολιτών Πάρου
Μετά την «ανακατάληψη» της παραλίας στη Σάντα Μαρία, η Κίνηση Πολιτών Πάρου συνέχισε την πρωτοβουλία της, και την επόμενη Κυριακή (30/7) σειρά είχε η γνωστή παραλία στο Μαρτσέλο όπου μέλη της κίνησης αλλά και απλοί πολίτες με κεντρικό σύνθημα «Επανακτούμε τις παραλίες» («Reclaim the Beach») έδωσαν το «παρών» και προχώρησαν σε άλλη μία συμβολική κινητοποίηση.
Μάλιστα, στο σημείο βρέθηκαν 400-450 άτομα, αριθμός διπλάσιος από όσους συμμετείχαν στην πρώτη διαδήλωση στη Σάντα Μαρία.
Τώρα, η Κίνηση Πολιτών Πάρου βρίσκεται σε στάση αναμονής και δεν έχει προγραμματίσει κάποια νέα κινητοποίηση για την ερχόμενη Κυριακή καθώς περιμένει το δημοτικό συμβούλιο της Πάρου που είναι προγραμματισμένο να συνεδριάσει την ερχόμενη εβδομάδα με κύριο θέμα τις παραλίες.
Στη συγκεκριμένη συνεδρίαση θα δώσουν το «παρών» αρκετά μέλη της Κίνησης Πολιτών, τα οποία και αναμένουν να ακούσουν τις αποφάσεις που θα παρθούν για τις παρανομίες στις παραλίες του νησιού και στη συνέχεια θα αποφασίσουν αν θα συνεχιστούν οι παρεμβάσεις ή όχι.
Κυβερνητική παρέμβαση για τις αυθαιρεσίες στις παραλίες
Η αποφασιστικότητα των πολιτών της Πάρου αλλά και η πρωτοβουλία αρκετών ατόμων σε άλλες περιοχές της χώρας έκαναν το «κίνημα της πετσέτας» όχι μόνο να γίνει viral, ίσως μία απαραίτητη προϋπόθεση για να γίνει κάποιο αίτημα ακουστό, αλλά είχε ουσιαστικό αποτέλεσμα.
Συγκεκριμένα, όχι μόνο υπήρξε κυβερνητική παρέμβαση μετά τις κινητοποιήσεις των πολιτών της Πάρου αλλά εν μία νυκτί αφαιρέθηκαν οι ξαπλώστρες και οι ομπρέλες που βρίσκονταν παράνομα στην παραλία της Μικρής Σάντας.
Ενδεικτικές είναι οι δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών, Κωστή Χατζηδάκη, ο οποίος έδωσε εντολή να γίνουν πιο συχνοί οι έλεγχοι στις παραλίες που διαθέτουν ξαπλώστρες, για τη διασφάλιση της τήρησης που προβλέπονται στις συμβάσεις παραχώρησης και την επιβολή των προβλεπόμενων κυρώσεων στους παραβάτες.
«Οι έλεγχοι αυτοί, είτε αυτεπάγγελτα είτε ύστερα από καταγγελίες που υποβάλλουν οι πολίτες θα ενταθούν καθ’ όλη τη διάρκεια της θερινής περιόδου προκειμένου να γίνονται σεβαστοί οι όροι των συμβάσεων που έχουν υπογραφεί με τις επιχειρήσεις, να διασφαλίζεται η πρόσβαση των πολιτών στις παραλίες σύμφωνα με τους κανόνες του Συντάγματος και να προστατεύεται η εικόνα του ελληνικού τουριστικού προϊόντος» αναφέρει η ανακοίνωση του υπουργείου.
«Σε κάθε περίπτωση, απόφασή μας είναι να τηρηθεί η νομιμότητα στις παραχωρημένες από το Δημόσιο παραλίες και να τηρηθούν στο ακέραιο οι συμβάσεις που έχουν υπογραφεί. Κάθε παραβίαση της νομιμότητας θα μας βρει απέναντι. Έδωσα εντολή στη νέα στη Γενική Γραμματέα Δημόσιας Περιουσίας κ. Ν. Κόλλια έτσι ώστε, σε συνεργασία με τις αρμόδιες κτηματικές υπηρεσίες, οι σχετικοί έλεγχοι να ενταθούν με όλες τις προβλεπόμενες συνέπειες για τους παραβάτες. Ας γνωρίζουν όσοι δεν σέβονται το περιεχόμενο των σχετικών συμβάσεων, ότι δεν πρόκειται να χαριστούμε σε κανέναν» τόνισε με τη σειρά του ο Κωστής Χατζηδάκης.
