Κάθε 40 δευτερόλεπτα, ένας άνθρωπος σε όλο τον κόσμο βάζει τέλος στη ζωή του, ενώ κάθε χρόνο έχουμε περισσότερους νεκρούς από αυτοκτονίες, παρά από πολέμους ανά τον κόσμο, όπως αναφέρει και σχετική έκθεση του ΠΟΥ.
Σύμφωνα με την εν λόγω έκθεση κάθε χρόνο καταγράφονται περισσότερες από 800.000 αυτοκτονίες, σε όλο τον πλανήτη, με τις πιο συνηθισμένες μεθόδους αυτοχειρίας να είναι ο απαγχονισμός, η δηλητηρίαση και ο αυτοπυροβολισμός.
Παρ' όλα αυτά, τα στατιστικά στοιχεία λένε ότι το 95% των αυτοκτονιών θα μπορούσε να είχε προληφθεί με έγκαιρες και ουσιαστικές παρεμβάσεις και αν οι αυτόχειρες είχαν την κατάλληλη υποστήριξη.
Τα ευρήματα της συγκεκριμένης έκθεσης επισήμανε, μιλώντας στο Αθηναϊκό πρακτορείο, η οικογενειακή ψυχοθεραπεύτρια - ψυχοπαιδαγωγός, επιστημονική συνεργάτιδα Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ, Αιμιλία Αξιωτίδου, με αφορμή ημερίδα με θέμα «Πρόληψη αυτοκτονιών: Η πραγματικότητα στην Ελλάδα σήμερα. Διάγνωση, Παρέμβαση, Πρόληψη».
Η ημερίδα, η οποία αναμένεται να πραγματοποιηθεί σήμερα, στις 18:00, στο Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης, διοργανώνεται από Τμήμα Προγραμμάτων & Δια Βίου Μάθησης του δήμου Θεσσαλονίκης, σε συνεργασία με εξειδικευμένους επιστήμονες, με αφορμή τη 10η Σεπτεμβρίου, που είναι η παγκόσμια ημέρα πρόληψης αυτοκτονιών.
Αυξήθηκαν οι αυτοκτονίες στην Ελλάδα κατά 25% μέσα σε δύο χρόνια
Όπως δείχνουν στοιχεία από το Παρατηρητήριο Αυτοκτονιών και Φορέα Ανάπτυξης Ανθρώπινου και Κοινωνικού Αποκλεισμού «Κλίμακα», από το 2020 έως το 2022 καταγράφηκε αύξηση των αυτοκτονιών στην Ελλάδα κατά 25%, που αντιστοιχεί σε τουλάχιστον δύο αυτοκτονίες την ημέρα.
Μάλιστα, οι περισσότεροι αυτόχειρες ανήκαν στον οικονομικά ενεργό πληθυσμό και βρίσκονταν εντός γάμου ενώ το 55% των θανάτων σημειώθηκε στο σπίτι του αυτόχειρα.
Παράλληλα, οι περισσότερες αυτοκτονίες σημειώθηκαν στους καλοκαιρινούς μήνες ενώ οι ημέρες στις οποίες καταγράφηκε ο μεγαλύτερος αριθμός αυτοκτονιών ήταν η Δευτέρα και η Τρίτη και οι περισσότεροι θάνατοι σημειώθηκαν τα ξημερώματα.
Επίσης, οι περισσότεροι αυτόχειρες στην Ελλάδα ήταν άνδρες σε ποσοστό 78%. Οι περισσότερες αυτοκτονίες, σύμφωνα με τα στοιχεία της «Κλίμακας», σημειώθηκαν στην ηλικιακή ομάδα άνω των 60, ενώ σε επίπεδο φύλου, οι περισσότεροι θάνατοι των ανδρών ήταν στις ηλικίες 60-64 ετών ενώ οι περισσότεροι θάνατοι γυναικών ήταν στις ηλικίες 35-39.
Σε επίπεδο διοικητικών περιφερειών, ο μεγαλύτερος αριθμός αυτοκτονιών το 2022 καταγράφηκε στην Κρήτη (17% του συνολικού αριθμού θανάτων) ενώ ακολουθεί η Κεντρική Μακεδονία. Να σημειωθεί ότι τον Μάιο του 2022 η Κεντρική Μακεδονία είχε τη θλιβερή πρωτιά στις αυτοκτονίες καθώς σε αυτή την περιφέρεια καταγράφηκε το 22% των θανάτων από αυτοκτονία.
Μεγάλο πρόβλημα οι αυτοκτονίες παιδιών και εφήβων
Όπως αποτυπώνουν τα στοιχεία της «Κλίμακας», η αυτοκτονία παιδιών και εφήβων έχει εξελιχθεί σε μείζον πρόβλημα τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.
Είναι χαρακτηριστικό πως η αυτοκτονία αποτελεί την τρίτη αιτία θανάτου νεαρών ατόμων 15-18 ετών, ενώ εκατοντάδες είναι οι αυτοκτονίες που δεν καταγράφονται. Υπολογίζεται ότι περίπου το 12% των θανάτων στην ηλικιακή ομάδα 15-24 ετών αποδίδεται σε αυτοχειρία, με τις αυτοκτονίες να είναι έως και 5 φορές πιο συχνές στα αγόρια, ενώ οι απόπειρες αυτοκτονίας είναι 2 με 4 φορές συχνότερες στα κορίτσια.
Σημειώνεται πως το 15-20% των εφήβων αυτοτραυματίζεται, με την ηλικία έναρξης να υπολογίζεται μεταξύ 13-15 ετών. Μάλιστα, αυτό το ποσοστό πρέπει στην πραγματικότητα να είναι μεγαλύτερο καθώς η πλειοψηφία αυτών των εφήβων δεν αναζητά βοήθεια. Οι αυτοτραυματισμοί κατά την εφηβεία αυξάνουν τις πιθανότητες εκδήλωσης ψυχικών διαταραχών και αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών στην ενήλικη ζωή.
Αυτοκτονίες: Πώς μπορούμε να συμβάλουμε στην πρόληψή τους
Από την πλευρά της η Αιμιλία Αξιωτίδου επισημαίνει πως θα πρέπει να μπορούμε να αναγνωρίζουμε σε άτομα από το περιβάλλον μας κάποια σημάδια ώστε να καταλάβουμε, αν υπάρχει κίνδυνος να αυτοκτονήσουν.
«Τέτοια σημάδια είναι οι έντονες εναλλαγές στη διάθεση ενός ανθρώπου, όταν βλέπουμε ότι τη μια δεν είναι καθόλου καλά και την άλλη είναι πάρα πολύ καλά. Αυτά μπορεί να είναι σημάδια της διπολικής διαταραχής που συνδέονται με αυτοκτονικό ιδεασμό. Δηλαδή πρέπει να μπορούμε να καταλάβουμε ότι κάτι δεν πάει καλά και να μην τα προσπερνάμε.
Έτσι, όταν ένας άνθρωπος στο περιβάλλον μας, μας λέει ότι "δεν έχω όρεξη να ζήσω, θέλω να πεθάνω, σκέφτομαι ότι καλύτερα θα ήταν να έβαζα τέλος στη ζωή μου", να μην το προσπερνάμε. Να μην ντρεπόμαστε να ρωτήσουμε έναν δικό μας άνθρωπο, φίλο μας κ.λπ. αν σκέφτηκε να βάλει τέλος στη ζωή του κι αν έχει σκεφτεί και τον τρόπο.
Συνήθως διστάζουμε να ρωτήσουμε, γιατί φοβόμαστε ότι θα είναι σαν να του βάζουμε στο μυαλό ιδέες, αν συζητήσουμε γι αυτά, ενώ δεν είναι έτσι. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να καταλάβουμε αν ο άλλος το έχει σκεφτεί κι αν το έχει σκεφτεί οργανωμένα.
Εάν μας απαντήσει θετικά σε αυτές τις ερωτήσεις, ο άνθρωπος αυτός είναι σε υψηλή επικινδυνότητα. Επίσης, αν έχει κάνει απόπειρες. Μπορούμε να ρωτήσουμε: "δηλαδή εσύ το δοκίμασες; Το προσπάθησες;". Αν μας πει "ναι, μερικές φορές έκανα αυτό", σημαίνει ότι τα πράγματα είναι δύσκολα, οπότε μπορούμε εμείς να τον παροτρύνουμε να πάρει βοήθεια, είτε να στραφεί στη γραμμή παρέμβασης για την αυτοκτονία 1018 είτε να πάει στο εφημερεύον ψυχιατρικό νοσοκομείο.
Εάν δεν το κάνει αυτό, μπορούμε εμείς, όχι με πίεση αλλά με ενσυναίσθηση, με κατανόηση ότι υποφέρει αυτός ο άνθρωπος και ότι για να θέλει να βάλει τέλος στη ζωή του υποφέρει. Και φυσικά το έσχατο είναι η εισαγγελική παρέμβαση.
Αν δούμε ότι δεν έχει πρόθεση να πάει σε μια ψυχιατρική υπηρεσία, να επισκεφτεί έναν ψυχίατρο, θα πρέπει εμείς οι ίδιοι να ζητήσουμε εισαγγελική παρέμβαση, γιατί το πιο σημαντικό απ' όλα είναι η ζωή, δηλαδή να περάσει η κρίση, να πάρει αγωγή, να εξισορροπήσει και μετά να μπορεί να έχει μια λειτουργική ζωή» σημείωσε η κ. Αξιωτίδου.
Εάν σκέφτεστε την αυτοκτονία, εάν ανησυχείτε για άτομο του περιβάλλοντός σας ή έχετε χάσει κάποιον οικείο, μπορείτε να απευθυνθείτε στην 24ωρη Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία 1018. Μπορείτε επίσης να επικοινωνήσετε για να ζητήσετε βοήθεια ή συμβουλευτική στην ηλεκτρονική διεύθυνση [email protected]
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ
