Μία αποκάλυψη «βόμβα» έρχεται στη δημοσιότητα από την απομαγνητοφώνηση των συνομιλιών που είχαν το 1994 στη Μόσχα ο τότε πρόεδρος της Ρωσίας Μπορίς Γέλτσιν με τον Μπιλ Κλίντον, πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής την εποχή εκείνη.
«Η Ρωσία πρέπει να γίνει η πρώτη χώρα που θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Στη συνέχεια μπορούν να ακολουθήσουν άλλες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης», είχε πει ο Ρώσος πρόεδρος τον Ιανουάριο του 1994, κατά τη διάρκεια των συνομιλιών που είχε τότε με τον Αμερικανό πρόεδρο στη Μόσχα. Ο Γέλτσιν είχε προτείνει να δημιουργηθεί «ένα είδος καρτέλ» για να διασφαλιστεί η παγκόσμια ασφάλεια, στο οποίο θα συμμετείχαν οι ΗΠΑ, η Ρωσία και χώρες της Ευρώπης.
Τις απομαγνητοφωνημένες συνομιλίες έδωσε στη δημοσιότητα μαζί με άλλα έγγραφα για την επίσκεψη του Κλίντον στη Ρωσία το Αρχείο Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ.
Στην ανακοίνωση της αμερικανικής πρεσβείας για το γεύμα στο οποίο συμμετείχαν ο Γέλτσιν και ο Κλίντον στην κατοικία του Ρώσου προέδρου στο Νόβο-Αγκαριόβο στις 13 Ιανουαρίου του 1994, αναφερόταν ότι ο Γέλτσιν είχε εκφράσει την άποψη ότι οι σχέσεις μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ρωσίας πρέπει να βασίζονται στη βάση ενός συστήματος ασφάλειας στο κόσμο.
New posting: The Clinton-Yeltsin Moscow Summit, January 1994
— NatlSecurityArchive (@NSArchive) January 25, 2024
- Declassified transcripts show close cooperation on nuclear and regional security issues, rising concerns about failure of economic reform in Russia#FOIA https://t.co/cgCfjrCM3U
Μετά τις δηλώσεις εκείνες ο Γέλτσιν είχε παραδεχτεί ότι τη δεδομένη στιγμή η Ρωσία δεν ήταν έτοιμη να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ και επισήμανε ότι δεν γνώριζε ποια θα ήταν η αντίδραση της Κίνας σ’ ένα τέτοιο βήμα. Ο ίδιος υπέθεσε ότι κάποιες απόψεις επί του θέματος θα μπορούσε να είχε η CIA, επισημαίνοντας ότι στη Ρωσία δεν υπήρχε πλέον η KGB η οποία δεν μπορούσε να πραγματοποιήσει μια τέτοιου είδους έρευνα. Σύμφωνα με τον Γέλτσιν, η Ρωσία διαλύοντας την KGB εξοικονόμησε πολλούς πόρους (το 1994 υπήρχε η Υπηρεσία Εξωτερικής Κατασκοπείας, όπως επίσης και η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Αντικατασκοπείας που υπήρξε πρόδρομος της σημερινής Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Ασφαλείας- FSB).
Κλίντον: Η συνεργασία με τη Ρωσία θα φέρει στην Ευρώπη ειρήνη για 100 χρόνια!
Ο Κλίντον, απαντώντας στον Γιέλτσιν, είχε δηλώσει ότι σε περίπτωση που η Ρωσία και άλλες χώρες της Ευρώπης συνεργάζονταν, η ειρήνη στην Ευρώπη θα μπορούσε να εξασφαλιστεί για 100 και περισσότερα χρόνια. Ωστόσο δεν είχε σχολιάσει τις απόψεις που εξέφρασε ο Ρώσος πρόεδρος για το ΝΑΤΟ.
Δόθηκαν επίσης στη δημοσιότητα και έγγραφα για άλλες συνομιλίες του Γέλτσιν και του Κλίντον κατά τη διάρκεια των επισκέψεων, καθώς συναντήθηκαν αρκετές φορές. Σε αυτές συζήτησαν για τις μεταρρυθμίσεις στη Ρωσία, το ζήτημα των πυρηνικών όπλων που διαθέτει η Ουκρανία, την κατάσταση στη Γεωργία. Ο Γέλτσιν δήλωσε κατηγορηματικά ότι δεν συμφωνούσε με τις κατηγορίες ότι η Ρωσία έχει ιμπεριαλιστικές φιλοδοξίες. Ο Κλίντον από την πλευρά του έλεγε ότι σε μια σειρά χώρες της Ευρώπης αυξανόταν η δυσπιστία απέναντι στη Μόσχα, ιδιαίτερα μετά την επιτυχία των εθνικιστικών και λαϊκιστικών δυνάμεων στις βουλευτικές εκλογές του 1993, ωστόσο διαβεβαίωνε τον Ρώσο πρόεδρο ότι ο ίδιος πιστεύει στην επιτυχή μετάβαση της Ρωσίας στη δημοκρατία και ότι η Ρωσία έπρεπε να διαδραματίσει μεγάλο ρόλο στις ευρωπαϊκές υποθέσεις. Το θέμα της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ δεν συζητήθηκε ως θέμα.
Παράλληλα ο Κλίντον στις συνομιλίες έθετε τα οδυνηρά για τη Μόσχα ζητήματα που αφορούσαν την παρακολούθηση των Αμερικανών διπλωματών και τις πωλήσεις όπλων σε χώρες όπως η Βόρεια Κορέα, το Ιράν και το Ιράκ.
«Να δώσει την Ευρώπη στη Ρωσία» ζητούσε ο Γέλτσιν από τον Κλίντον το 1999
Πριν από μερικά χρόνια είχαν δοθεί στη δημοσιότητα οι συνομιλίες του Γέλτσιν με τον Κλίντον το 1999, όταν οι σχέσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας είχαν επιδεινωθεί αισθητά. Ο Γέλτσιν τότε δεν μιλούσε για ένταξη της Ρωσίας στο ΝΑΤΟ, αλλά πρότεινε στον Αμερικανό πρόεδρο «να δώσει την Ευρώπη στη Ρωσία» για να εγγυηθεί την ασφάλειά της. Ο Κλίντον απαντώντας λέγοντας κάποιο αστείο χωρίς να δίνει συνέχεια.
Η Ρωσία ποτέ δεν υπέβαλε επίσημα αίτημα να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ. Το 1997 ιδρύθηκε το Συμβούλιο Ρωσίας-ΝΑΤΟ και οι σχέσεις μεταξύ της Μόσχας και της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας αποκαλούνταν στρατηγική εταιρική συνεργασία. Η Μόσχα ήταν ενάντια στην ένταξη στο ΝΑΤΟ χωρών του πρώην Συμφώνου της Βαρσοβίας (η διαδικασία της διεύρυνσης άρχισε το 1999), ωστόσο απειλή άρχισε να την αποκαλεί ο διάδοχος του Γέλτσιν, ο Βλαντίμιρ Πούτιν.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ, με πληροφορίες από Svoboda
