Δεν είναι ασυνήθιστο η Ντιάνα Σαλαζάρ, γενική εισαγγελέας του Ισημερινού, να ακολουθείται από μη φιλικούς συμπατριώτες της.
Η συνοδεία ασφαλείας της - μια ομάδα στρατιωτών οπλισμένων μέχρι τα δόντια και καλυμμένων με Kevlar - εντόπισε πρόσφατα μια μοτοσικλέτα να ακολουθεί το αυτοκίνητό της. Οδηγός ήταν η αδελφή ενός βαρόνου ναρκωτικών τον οποίο ερευνά η κ. Σαλαζάρ. Συζητά για το περιστατικό με τον Economist όπως θα μιλούσατε για την απώλεια του λεωφορείου. Τέτοιοι εκνευρισμοί είναι πλέον ρουτίνα.
Οι συμμορίες ναρκωτικών έχουν κατακλύσει τον Ισημερινό τα τελευταία πέντε χρόνια, μετατρέποντάς τον από μια ειρηνική όαση στην πιο βίαιη χώρα της ηπειρωτικής Λατινικής Αμερικής. Η Σαλαζάρ αποτελεί στόχο επειδή ερευνά τις σχέσεις μεταξύ των πολιτικών του Ισημερινού, των δικαστών του και των διεθνικών εγκληματικών ομάδων που προκάλεσαν αυτή την αλλαγή. Στις 13 Απριλίου οι κάτοικοι του Ισημερινού θα εκλέξουν νέο πρόεδρο σε μια επαναληπτική ψηφοφορία μεταξύ του σημερινού ηγέτη της χώρας, Ντανιέλ Νομπόα, και της Λουίζα Γκονζάλες, μιας αριστερής δικηγόρου, μέντορας της οποίας είναι ο Ραφαέλ Κορέα, ένας ισχυρός πρώην πρόεδρος. Θα επιλέξουν επίσης, στην πραγματικότητα, αν θα συνεχιστούν οι έρευνες της κ. Σαλαζάρ. Η εξαετής θητεία της λήγει στις 8 Απριλίου. Ο Κορέα και οι σύμμαχοί του τη μισούν και θέλουν να της κλείσουν το στόμα.
Παρουσιάζει το σενάριο. Το 2022 ένας χρηματοδότης ναρκωτικών, ο Λεάντρο Νορέρο, δολοφονήθηκε στη φυλακή. Οι εισαγγελείς κατάσχεσαν τα κινητά του τηλέφωνα και βρήκαν πολύ περισσότερα απ' όσα υπολόγιζαν. Χιλιάδες κρυπτογραφημένα μηνύματα έδειξαν ότι είχε πληρώσει την αστυνομία για να αλλοιώσει αποδεικτικά στοιχεία και τους δικαστές για να απελευθερώσουν εμπόρους ναρκωτικών από τη φυλακή. Τα μηνύματα έδειχναν επίσης ότι οι έμπιστοί του είχαν πληρώσει έναν δικαστή 250.000 δολάρια για να απελευθερώσει τον Χόρχε Γκλας, πρώην αντιπρόεδρο του κ. Κορέα, ο οποίος είχε φυλακιστεί για διαφθορά. Τα μηνύματα ανέφεραν ότι οι έμπιστοι ήλπιζαν ότι η «μικρή χάρη» θα ξεπληρωνόταν αν ο Γκλας γινόταν πρόεδρος. Ο συγκρατούμενος του Νορέρο δήλωσε ότι ο Νορέρο τηλεφώνησε στον Κορέα από τη φυλακή και ότι συζήτησαν την απελευθέρωση του Γκλας. Ο Κορέα το αρνείται αυτό.
Το τηλέφωνο του Νορέρο προσέφερε την «πρώτη ματιά στο τι συνέβαινε στην κοινωνία», λέει η Σαλαζάρ. Θα ακολουθούσαν και άλλα. Από τον Δεκέμβριο του 2023 η ίδια και η ομάδα της έχουν απαγγείλει κατηγορίες εναντίον 76 ατόμων, μεταξύ των οποίων πρώην νομοθέτες, δικαστές, αστυνομικοί και αξιωματούχοι από υψηλά κλιμάκια του σωφρονιστικού συστήματος- 44 έχουν καταδικαστεί σε φυλάκιση. Σε δύο δωδεκάδες επιβλήθηκαν μειωμένες ποινές αφού παραδέχθηκαν την ενοχή τους και κάρφωσαν τους συναδέλφους τους. Οι δίκες συνεχίζονται.
Ο Κορέα δεν ήταν χρήσιμος. Δημοσίευσε αναρτήσεις στο Χ με τις οποίες προειδοποιούσε για επιδρομές ώρες πριν τις πραγματοποιήσει η ομάδα της Σαλαζάρ. Αρκετοί correístas εμπλέκονται στις έρευνες. Ορισμένοι εγκατέλειψαν τη χώρα. Ένας πρώην νομοθέτης, ο Ρόνι Αλεάγα πιστεύεται ότι ζει στη Βενεζουέλα. Ο Γκλας κρυβόταν στην πρεσβεία του Μεξικού στο Κίτο μέχρι που η αστυνομία έκανε έφοδο τον περασμένο Απρίλιο και τον συνέλαβε (η παραβίαση της πρεσβείας καταδικάστηκε ευρέως).
Πέρυσι ο Κρέα δήλωσε στον Economist ότι η Σαλαζάρ ήταν «μαριονέτα» ανώνυμων επιχειρηματιών και δήλωσε ότι οι έρευνές της είχαν πολιτικά κίνητρα. Ήταν γενική εισαγγελέας το 2020, όταν ο Κορέα καταδικάστηκε σε οκτώ χρόνια φυλάκιση για διαφθορά. Λέει ότι διώκεται - ζει τώρα στο Βέλγιο, το οποίο του χορήγησε πολιτικό άσυλο το 2022. Η Ιντερπόλ αρνήθηκε να εκδώσει κόκκινη ειδοποίηση για τη σύλληψή του.
Ο Κορέα δήλωσε ότι δεν έχει συναντήσει ποτέ προσωπικά την Σαλαζάρ, την αποκάλεσε «διεφθαρμένη» και δήλωσε ότι οι δεξιοί πολιτικοί την «έβαλαν εκεί» για να «προστατεύει ο ένας τον άλλον και να μας κυνηγάει». Σημείωσε ότι το ποσοστό δολοφονιών ήταν από τα χαμηλότερα στην περιοχή όταν ήταν στην εξουσία και ότι οι διάδοχοί του μείωσαν τους προϋπολογισμούς των φυλακών και αποδυνάμωσαν το υπουργείο Δικαιοσύνης. Απαρίθμησε λογικές πρωτοβουλίες για την καταπολέμηση του εγκλήματος, όπως η αύξηση του αριθμού των σαρωτών στα λιμάνια, η συνεργασία με διεθνείς φορείς και η ενίσχυση των δυνατοτήτων των υπηρεσιών πληροφοριών.
Η απεικόνιση της θητείας του είναι ελλιπής. Ο Κορέα έκλεισε μια στρατιωτική βάση των Ηνωμένων Πολιτειών στις ακτές του Ισημερινού, η οποία παρακολουθούσε τα φορτία ναρκωτικών. Πρώην ηγέτες της Φαρκ, μιας κολομβιανής αντάρτικης ομάδας που διακινούσε κοκαΐνη μέσω του Ισημερινού μέχρι τη διάλυσή της το 2017, δήλωσαν ότι έδωσαν χρήματα στην πρώτη προεδρική εκστρατεία του κ. Κορέα. Ο Κορέα δεν απάντησε σε αίτημα για σχολιασμό πριν από τη δημοσίευση. Αντ' αυτού, στις 26 Φεβρουαρίου, δήλωσε στο X ότι ένα άρθρο θα δημοσιευόταν στο The Economist την επόμενη ημέρα.
Οι Correístas (υποστηρικτές του Κορέα) στο Κογκρέσο έχουν προσπαθήσει δύο φορές να παραπέμψουν τη Σαλαζάρ. Όταν μια ψηφοφορία αναβλήθηκε επειδή αποκάλυψε ότι βρισκόταν στη μέση μιας εγκυμοσύνης υψηλού κινδύνου, υπέθεσαν ότι έλεγε ψέματα- η Γκονζάλες αποκάλεσε την εγκυμοσύνη «σόου» επειδή η Σαλαζάρ συνέχισε να εργάζεται καθ' όλη τη διάρκεια και «φορούσε ψηλά τακούνια». (Η κ. Salazar γέννησε πρόσφατα μια κόρη - και οι δύο προτάσεις μομφής απέτυχαν). Οι correístas την αποκαλούν «η εισαγγελέας 10/20», μια αναφορά στους βαθμούς της σε ένα μέρος των εθνικών εξετάσεων για το επάγγελμα. Παραλείπουν ότι πήρε την υψηλότερη συνολική βαθμολογία στη χώρα. Η ίδια αναρωτιέται αν αυτές οι επιθέσεις έχουν να κάνουν με το γεγονός ότι είναι μαύρη γυναίκα, πράγμα σπάνιο στις αίθουσες εξουσίας του Εκουαδόρ.
Αποκρούει τις κατηγορίες περί μεροληψίας, επισημαίνοντας ότι έχει επίσης κυνηγήσει ανώτερους αξιωματούχους της κυβέρνησης του Γκιγιέρμο Λάσο, ενός δεξιού πρώην προέδρου, καθώς και τον γαμπρό του, για φερόμενη διαφθορά και διασυνδέσεις με συμμορίες. Μια άλλη έρευνα εξετάζει αν ο Λενίν Μορένο, ο διάδοχος του Κορέα, δέχθηκε μίζες. Έχει ιστορικό στο να τα βάζει με τους ισχυρούς όλων των ταχυτήτων. Το 2016 βοήθησε να σταλεί στη φυλακή ο επικεφαλής της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας στο πλαίσιο έρευνας για τη διαφθορά στη FIFA.
Αλλά οι κατηγορίες για ευνοιοκρατία εξακολουθούν να στροβιλίζονται. Πέρυσι, δύο αριστερά μέσα ενημέρωσης, το Intercept Brazil και το Drop Site News, δημοσίευσαν στιγμιότυπα οθόνης που υποτίθεται ότι δείχνουν συνομιλίες μέσω γραπτών μηνυμάτων μεταξύ της Σαλαζάρ και του Αλεάγα. Τα μηνύματα φαίνεται να την εμφανίζουν να παραδέχεται ότι καθυστέρησε τις έρευνες προκειμένου να ευνοήσει υποψηφίους της δεξιάς στις προεδρικές εκλογές του 2023. Η Σαλαζάρ λέει ότι τα μηνύματα είναι "ψευδή" και μέρος μιας "εκστρατείας λάσπης".
Η διαφθορά «δεν έχει λευκή, κίτρινη, πράσινη ή κόκκινη σημαία», λέει, αναφερόμενη στα χρώματα των πολιτικών κομμάτων του Ισημερινού. Εάν οι αξιωματούχοι που έχουν εμπλακεί σε διαφθορά συνδέονται με μια πολιτική ομάδα, "αυτό δεν είναι σφάλμα του εισαγγελέα, αλλά των αξιωματούχων που διαπράττουν τα εγκλήματα», λέει. «Δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να διεξάγουμε τις έρευνες. Και όποιος πρέπει να πέσει, πρέπει να πέσει».
Η απλή ομιλία όπως αυτή έχει κερδίσει τον σεβασμό της κας Σαλαζάρ στο Εκουαδόρ. «Είναι ένας εθνικός θησαυρός, σχεδόν πιο σημαντικός από όποιον βρίσκεται στην εξουσία», λέει ένας επιχειρηματίας στο Κίτο. Αλλά η ίδια απορρίπτει την ιδέα να θέσει υποψηφιότητα για πολιτικό αξίωμα: «Το δικαστικό σώμα δεν πρέπει να ασχολείται με την πολιτική. Και οι πολιτικοί θα πρέπει να κρατούν τα χέρια τους μακριά από τα δικαστικά ζητήματα».
Η ομάδα της εξακολουθεί να κοσκινίζει τα αποδεικτικά στοιχεία. Λέει ότι υπάρχει χρόνος για να σταματήσουν οι ναρκωτικοί να ενσωματώνονται αμετάκλητα στο Εκουαδόρ. «Δεν είμαστε σαν το Μεξικό και δεν πρόκειται να φτάσουμε εκεί», προσθέτει, προειδοποιώντας ότι τα καρτέλ στη χώρα αυτή λειτουργούν σαν «παρακράτος». Οι έρευνές της και η εκκαθάριση στην οποία οδήγησαν έχουν ως στόχο να αφήσουν ένα μήνυμα ότι «η ατιμωρησία δεν μπορεί να διαρκέσει για πάντα». Ο διάδοχός της θα έχει τη δύναμη να υποστηρίξει αυτή την αρχή ή να την θάψει.
Με πληροφορίες από Economist
