Σημαντική ήταν και η προσπάθεια της Γιάννας Αγγελοπούλου, αν και μονόπαντη. Σχεδίασε ένα τέλειο σκεύος, μέσα στο οποίο δεν ήξερε τι να βάλει. Οσο τολμηρή υπήρξε στο θέμα της αισθητικής και ενδεχομένως του μάνατζμεντ (διαβάζω στο μπλογκ των Ισπανών που την ανέλαβαν εργολαβικά ότι το νέο της κτίριο έιναι καταπληκτικό -αλλά φαντάζομαι θα βλογάνε τα γένια τους), άλλο τόσο άτολμη και αμήχανη υπήρξε στην ουσία του πράγματος, που είναι το περιεχόμενο και η παρεμβατική φωνή. Υπάρχουν σπουδαίοι δημοσιογράφοι στον «Ελεύθερο Τύπο» (δεν κρίνω αυτούς), όμως ο δημιουργικός νους που θα συνθέσει τη φωνή της εφημερίδας δεν υπήρξε. Είτε λόγω ατολμίας είτε λόγω απειρίας. Ωστόσο, το βραβείο τής πιο καλοσχεδιασμένης ευρωπαϊκής εφημερίδας είναι βραβείο σημαντικό για την πιάτσα, αλλά λιγότερο σημαντικό για τον κόσμο: ο κόσμος θέλει περιεχόμενο πάνω απ' όλα.
Θέλει βέβαια και dvd. Δυστυχώς, και φέτος οι προσφορές έκριναν τη μάχη της κορυφής. Τα μεγάλα ντιλ με κινηματογραφικές εταιρείες και η διανομή πολύ εμπορικών τίτλων σκίασαν το περιεχόμενο, το οποίο ολοένα ξεχνιέται. Ακόμα και το «Πρώτο Θέμα», που για μεγάλο διάστημα γαργάλησε το αχνοκίτρινο υποσυνείδητο των Ελληναράδων με καραμπινάτες καταγγελίες για τους πλούσιους και διάσημους, κυρίως όμως για τους άνομους πολιτικούς, τώρα ακολουθεί την τροχιά της Ζούγκλας: όλο και πιο μαλακή θεματολογία, όλο και πιο ξεκάρφωτα θύματα. Ξεκίνησε από καταγγελίες του παραδικαστικού κυκλώματος και κατέληξε σε gay στρατιωτικούς. Το παν κρίνεται πια στην ταινία που μοιράζει για το εάν θα ρουμπώσει ή όχι το στυφό και αμετακίνητο «Βήμα», που δείχνει αξιοσημείωτη αντοχή. Με όλα αυτά, το ενδιαφέρον των επιχειρήσεων έχει στραφεί ολικά στο μάρκετινγκ, ξεχνώντας το περιεχόμενο. Οιαδήποτε αναβάθμιση επιχειρηθεί είναι στο επίπεδο του τρικ, παρά του περιεχομένου. Κι αυτό είναι λιγάκι θλιβερό, ερχόμενο σε αντίθεση με τη διεθνή τάση που μιλά για επιστροφή στην ουσία της δημοσιογραφίας ως μόνη αντίσταση στη λαίλαπα του ίντερνετ.
Βέβαια, η λαίλαπα του ίντερνετ θα είναι πιο συμμαζεμένη στην Ελλάδα -λόγω γλώσσας, κλίματος και ιδιοσυγκρασίας! Εννοώ ότι το ψηφιακό θαύμα της «Guardian», των «New York Times», ή έστω της «Sun», που τσιμπάνε κόσμο κι από τις δύο μεριές του Ατλαντικού και με το περιεχόμενό τους απευθύνονται στη διεθνή κοινότητα, δεν υπάρχει περίπτωση να έχει ελληνικό ανάλογο. Οι ψηφιακές εκδόσεις των ελληνικών media είναι καταδικασμένες να κλείνονται στη μικρή τοπική γειτονιά μας, όπως και τα έντυπα. Ακόμη και αν ξεπερνιόταν κάποια στιγμή το φράγμα της γλώσσας (οι νέοι Ελληνες μιλούν καλά αγγλικά), θα τρώγαμε πόρτα λόγω περιεχομένου. Η έντυπη ελληνική δημοσιογραφία είναι φτωχότατη, μεταπρατική και ασήμαντη. Σχεδόν όλα τα ελληνικά έντυπα είναι κόπιες ξένων. Αν ανέβαινε στο δίκτυο, μεταφρασμένο στα αγγλικά, ένα οποιοδήποτε έντυπο medium της Ελλάδας, οι Ευρωπαίοι θα κάγχαζαν. Και θα είχαν δίκιο. Θέλω να πω, δεν υπάρχει περίπτωση να γιγαντωθεί ψηφιακά ένα ελληνικό μέσο με τον τρόπο που γιγαντώνεται στην Αμερική (και προσεχώς στην Ευρώπη). Συνεπώς, τα έντυπα στην Ελλάδα θα εξακολουθήσουν για αρκετά χρόνια ακόμα να έχουν την ισχύ που έχουν, και πολύ πριν τα απειλήσει πραγματικά το διαδίκτυο θα τα απειλούν μόνο ο εαυτός τους και οι χωριάτικες παθογένειές τους. Μία από αυτές, η σημαντικότερη, είναι κρατική διαφήμιση και ο παράνομος τρόπος που διοχετεύεται για να στηρίξει λαθρόβια έντυπα - με το αζημίωτο βεβαίως. Για το θέμα γράφαμε την περασμένη εβδομάδα, μην τα επαναλαμβάνουμε.
Σαφής είναι και η επέλαση του free press. Που όμως δεν συνοδεύεται από βελτίωση της ποιότητας. Τη χρονιά που πέρασε λανσαρίστηκαν δεκάδες δωρεάν εφημερίδες -καμιά όμως δεν ξεπέρασε την ποιότητα των αξιόλογων εφημερίδων του περίπτερου. Αν και πιστεύω εντίμως ότι τα ελληνικά free press είναι σε ορισμένους τομείς πολύ καλύτερα από τα ξένα ομόλογα, αυτό δεν αλλάζει τη διαπίστωση: το περίπτερο ακόμα κατέχει τα σκήπτρα του κύρους.
Η τηλεόραση ήταν και φέτος ένας βάλτος φρικτού λαϊκισμού και αηδιαστικής μεσότητας -με λίγες εξαιρέσεις. Ο Λάκης ξεχώρισε εύκολα ανάμεσα στους παραπληγικούς, με ένα μείγμα πορδολογίας και επιλεκτικού καταγγελτισμού. Συχνά ήταν ευφρόσυνος, ποτέ όμως σημαντικός με τον παλιό τρόπο των Μήτσων. Είναι καλό πρόσωπο να υπάρχει σε αυτή την παλιοκατάσταση, υπερεκτιμάται όμως, λόγω της φτωχής συγκυρίας, στην οποία καλτ θεωρείται ο τραγικός Ψινάκης και επιτυχημένη ανκοργούμαν η μετριότατη σύζυγος του κυβερνητικού εκπροσώπου (επίσης τραγικού, όταν ανταπαντά στις καταγγελίες για τον Μαγγίνα με την αλησμόνητη φράση: «Είναι κακό να είναι κανείς φιλάνθρωπος;»!). Ευτυχώς, εξακολουθούν να υπάρχουν ο Αυγερόπουλος, ο Κούλογλου, ο Δανέζης, γυρίστηκαν τα δύο αξιοπρεπή σίριαλ του Καραγάτση, και πέραν τούτων ουδέν.
Στα περιοδικά δεν υπήρχε ένα λανσάρισμα που να προκαλέσει αίσθηση, πέρα από το Tessera και το νέο Free. Ο μεγάλος τζόγος γίνεται στα ένθετα των εφημερίδων, που πολαπλασιάζονται σαν τα χρυσά σκαθάρια και λόγω μεγάλου τιράζ γίνονται εύκολα συνήθεια των πολλών. Το ανδρικό περιοδικό της «Καθημερινής» ήταν το τελευταίο της σειράς, το οποίο προσωπικά το βρήκα απογοητευτικό. Υπάρχουν άλλα όμως που συνεχώς βελτιώνονται, ορίζοντας το παιχνίδι στην κατηγορία τους -όπως το «Maison Decoration», για το σπίτι.
Στο ραδιόφωνο, σημαντική θεωρώ τη φουσκοθαλασσιά στον τομέα του web radio. Το 2008 θα γεννήσει ένα τέρας, με εκατοντάδες πλοκάμια, που θα περάσει καιρός μέχρι να τα ταξινομήσουμε. Κάποια στιγμή θα καθαρίσει το τοπίο και θα καταλάβουμε τι είναι «πορδή στον άνεμο» και τι new medium. Η ίδια κλοτσοπατινάδα συνέβη όταν εξερράγη το δίκτυο με blogs και sites. Στην αναμπουμπούλα πολλοί είχαν χαρεί, τώρα πια ξέρουμε για τι μιλάμε.
Συμπερασματικά: φέτος για πρώτη φορά έχω την αίσθηση ότι οι συγκλονιστικές αλλαγές που ευαγγελίζονται τα ξένα media, και σαφώς θα επισυμβούν στον κόσμο, θα φτάσουν ξώφαλτσα στην Ελλάδα και με αρκετή αργοπορία. Ακούγεται συντηρητικό, το ξέρω, κι εγώ θα ήθελα να είναι πιο συναρπαστικά τα πράγματα, αλλά δεν το βλέπω. Στην παγκόσμια ψηφιακή επανάσταση των media, η Ελλάδα θα είναι μια φτωχή ακόλουθος, η οποία αργά και σταθερά θα διαλύεται μέσα στον διεθνή πολτό, καθώς τα παιδιά της θα αυτομολούν το ένα μετά το άλλο σε ξένα sites, σε ξένα ραδιόφωνα, σε ξένα chatrooms, ξένα communities και ξένα χέρια (που είναι μαχαίρια). Μέχρι να διαλυθούμε θα περάσουν αρκετά χρόνια ραχάτικου επαρχιωτισμού, όπου τα πράγματα θα πηγαίνουν περίπου όπως τώρα. Τα συγκλονιστικά θα συμβούν αλλού, όχι εδώ. Και από εδώ δεν θα ξεκινήσει κανένα διεθνές ψηφιακό medium, εκτός και αν είναι κάποια διαδραστική κοινότητα όπου οι χρήστες την τροφοδοτούν με περιεχόμενο (σενάριο too good to be true).
Οπότε, καλώ τους συνοδοιπόρους να βγάλουν τη εξάρτυση και να αναπαυθούν. Φτάνει να ποτίζουμε το χωραφάκι μας και να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε. Η επανάσταση θα ξεκινήσει χωρίς εμάς, τουλάχιστον να είναι αναπαυτικός ο καναπές μας.
σχόλια